دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، با اشاره به مسائل منطقه خاورمیانه و بیان احتمال کاهش تحریم‌های سوریه گفت: «ما امنیت عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر و کشورهای دیگر را تامین می‌کنیم.»
او گفت که معتقد است روسیه ایده آتش‌بس ۳۰ روزه او را خواهد پذیرفت. روسیه و اوکراین روزهای اخیر برای این آتش‌بس مورد درخواست ترامپ اعلام آمادگی کرده‌اند.
ترامپ همچنین خبر داد که ممکن است تحریم‌های سوریه را کاهش دهد. این سخنان در پی گزارش‌ها از درخواست احمد الشرع، رییس دولت انتقالی سوریه، از ترامپ برای رفع تحریم‌ها مطرح می‌شود.
رییس‌جمهور آمریکا درباره درگیری یمن نیز گفت حوثی‌های مورد حمایت تهران «دیگر به سمت کشتی‌ها یا آمریکایی‌ها شلیک نمی‌کنند. کسی نتوانست چنین کاری کند. ما کردیم و حرفشان را پذیرفتیم.»
پاول ورونسکی، سخنگوی وزارت خارجه لهستان، دوشنبه ۲۲ اردیبهشت گفت سفیر روسیه به این وزارتخانه دعوت شده است.
یک روز پیش دونالد تاسک، نخست‌وزیر لهستان، گفت این کشور اکنون با اطمینان می‌داند آتش‌سوزی گسترده‌ای که مرکز خرید ماری‌ویلسکا در ورشو را به‌طور کامل نابود کرد، به دستور سرویس‌های مخفی روسیه انجام گرفته است.
او گفت برخی از عوامل این آتش‌سوزی بازداشت و دیگر افراد مرتبط با آن نیز از سوی مقامات شناسایی شده‌اند.
با این حال کرملین دست داشتن در آتش‌سوزی را رد کرد و آن را «اتهاماتی روس‌هراسانه و بی‌اساس» خواند.
رادوسلاو سیکورسکی، وزیر خارجه لهستان، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «به دلیل شواهدی مبنی بر اینکه سرویس‌های ویژه روسیه مرتکب اقدام نکوهیده خرابکاری علیه مرکز خرید ورشو شده‌اند، تصمیم گرفتم رضایت خود را برای فعالیت کنسول‌گری فدراسیون روسیه در کراکوف پس بگیرم.»
سیکورسکی همچنین گفت اگر حملاتی مشابه ورشو ادامه پیدا کند، لهستان اقدامات بیشتری انجام خواهد داد.
کنسول‌گری روسیه در شهر کراکوف سه دیپلمات و چهار کارمند دارد و با اولتیماتوم وزارت خارجه لهستان، مسکو حدود ۳۰ روز فرصت خواهد داشت تا آن را تعطیل کند.
وزارت خارجه روسیه در پاسخ به این تصمیم، اعلام کرد لهستان عمدا در حال قطع روابط خود با مسکو است.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت خارجه روسیه، گفت که «ورشو به شکل عمدی به تخریب روابط ادامه می‌دهد و برخلاف منافع شهروندانش عمل می‌کند» و افزود مسکو به‌زودی «پاسخی متناسب» خواهد داد.
روابط پرتنش مسکو و ورشو بر سر جنگ اوکراین
روابط از پیش پرتنش میان ورشو و مسکو از زمان تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ میلادی به پایین‌ترین سطح خود رسیده است.
لهستان می‌گوید نقش این کشور به‌عنوان مرکز کمک‌رسانی به کی‌یف باعث شده هدف خرابکاری، حملات سایبری و اطلاعات نادرست روسیه قرار گیرد. اتهاماتی که مسکو آن‌ها را رد می‌کند.
تنش‌های جدید میان دو کشور پس از آتش‌سوزی مرکز خرید بزرگ ورشو در ۲۴ اردیبهشت سال ۱۴۰۳ آغاز شد.
سه روز پس از این حادثه، آتش‌سوزی دیگری در یک فروشگاه ایکیا در ویلنیوس، شهری در لیتوانی، کشور همسایه لهستان رخ داد. مقام‌های لهستانی سرویس اطلاعاتی روسیه را به ایجاد این حریق عمدی متهم کردند.
روسیه دخالت در ایجاد این آتش‌افروزی‌ها را رد کرده است. با این حال مقام‌های لهستان از همکاری با مقام‌های لیتوانی خبر دادند و گفتند این دو حمله، بخشی از «جنگ ترکیبی» روسیه برای بی‌ثبات کردن کشورهایی است که در جنگ با روسیه از اوکراین حمایت می‌کنند.
اوایل آبان سال گذشته لهستان اعلام کرد به دلیل تلاش‌های مشکوک روسیه برای خرابکاری، کنسول‌گری این کشور در شهر پوزنان را تعطیل خواهد کرد.
مسکو اواسط آذر و در اقدامی متقابل، کنسول‌گری لهستان در سن پترزبورگ را بست.
روسیه علاوه بر کراکوف و پوزنان، یک کنسول‌گری دیگر در شهر گدانسک و سفارت خود را در ورشو دارد.
ترامپ در حالی سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت راهی ریاض می‌شود که عربستان سعودی عادی‌سازی روابط با اسرائیل را منوط به پایان جنگ غزه و تشکیل کشور فلسطین کرده است.
از سوی دیگر رییسجمهوری آمریکا با اشاره به احتمال گفت‌وگو با همتای چینی خود در پایان این هفته، گفت مذاکرات اخیر میان واشینگتن و پکن، باعث یک «بازتنظیم» در روابط اقتصادی ایالات متحده و چین شده است.
عادی‌سازی روابط اسرائیل و عربستان سعودی
مقام‌های آمریکایی در پشت پرده می‌کوشند اسرائیل را به آتش‌بس فوری در غزه متقاعد کنند تا پیش‌شرط عربستان سعودی برای از سرگیری مذاکرات عادی‌سازی روابط برآورده شود.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، هفته گذشته در سخنرانی خود در سفارت اسرائیل در واشینگتن گفت انتظار دارد به‌زودی پیشرفت‌هایی در گسترش پیمان ابراهیم حاصل شود.
این پیمان در دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ منجر به برقراری روابط میان امارات متحده عربی، بحرین، سودان و مراکش با اسرائیل شد.
با این حال، دو منبع آگاه در مصاحبه با رویترز تاکید کردند مخالفت بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، با توقف دائمی جنگ غزه و ایجاد کشور فلسطین، پیشرفت در گفت‌وگوها با ریاض را غیرممکن ساخته است.
چالش‌های عادی‌سازی روابط
عربستان سعودی هنوز اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و دو قدرت برتر اقتصادی و نظامی منطقه فاقد روابط رسمی هستند.
طرفداران عادی‌سازی روابط بر این باورند که چنین تحولی ثبات و رفاه منطقه را افزایش می‌دهد و نفوذ جمهوری اسلامی را محدود می‌کند.
جنگ غزه روند عادی‌سازی روابط با اسرائیل را برای عربستان سعودی که به‌عنوان «مهد اسلام» شناخته می‌شود، به مساله‌ای حساس و چالش‌برانگیز بدل کرده است.
برقراری روابط با اسرائیل که زمانی محور گفت‌وگوهای دوره نخست ریاست‌جمهوری ترامپ بود، اکنون از مذاکرات اقتصادی و امنیتی واشینگتن و ریاض جدا شده است.
به گفته منابع آگاه، محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، برای بازگشت به مذاکرات عادی‌سازی، خواستار پایان جنگ غزه و تضمین تشکیل کشور فلسطین است.
تمرکز بر سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی
واشینگتن و ریاض تمرکز اصلی سفر ترامپ را بر همکاری‌های اقتصادی و مسائل منطقه‌ای قرار داده‌اند.
معاملات تسلیحاتی، پروژه‌های کلان و همکاری در زمینه هوش مصنوعی در صدر دستور کار دو کشور قرار دارد.
ترامپ به‌دنبال جذب سرمایه‌گذاری یک تریلیون دلاری عربستان سعودی در شرکت‌های آمریکایی است که بر تعهد اولیه سرمایه‌گذاری ۶۰۰ میلیارد دلاری ولیعهد این کشور استوار است.
رابرت موگیلنیکی، پژوهش‌گر ارشد موسسه کشورهای عربی خلیج فارس در واشینگتن، در همین رابطه گفت: «دولت ترامپ می‌خواهد این سفر با اعلام معاملات چشمگیر به رویدادی بزرگ تبدیل شود.»
او افزود: «عادی‌سازی روابط با اسرائیل بسیار دشوارتر از پهن کردن فرش قرمز و امضای قراردادهای اقتصادی است.»
احتمال ارائه طرح آمریکا برای پایان جنگ
پیش از حمله هفتم اکتبر حماس که هزار و ۲۰۰ کشته برجای گذاشت، ولیعهد عربستان سعودی در آستانه نهایی کردن توافقی مهم بود: پیمان دفاعی آمریکا در ازای به رسمیت شناختن اسرائیل. اما پس از آن، واکنش اسرائیل به این رویداد مرگبار همه چیز را تغییر داد.
عملیات گسترده اسرائیل در غزه با ۵۲ هزار کشته و آوارگی نزدیک به دو میلیون نفر، مذاکرات را متوقف کرد. در این شرایط، بن سلمان اسرائیل را به نسل‌کشی متهم کرد و روند گفت‌وگوها به بن‌بست رسید.
به گفته منابع آگاه، ترامپ که از بن‌بست کنونی ناامید شده، احتمالا در این سفر طرحی برای پایان جنگ ۱۸ ماهه غزه ارائه خواهد کرد.
این طرح شامل تشکیل دولت انتقالی و ساز و کارهای امنیتی جدید برای دوران پس از جنگ در غزه خواهد بود.
تلاش برای مهار نفوذ چین
سفر ترامپ به عربستان سعودی، نخستین سفر خارجی رسمی او پس از ورود مجدد به کاخ سفید است. او پیش از این برای حضور در مراسم تشییع پاپ فرانسیس به رم سفر کرده بود.
رییسجمهوری آمریکا پس از ریاض، راهی قطر و امارات متحده عربی خواهد شد.
تحلیل‌گران معتقدند دولت آمریکا با این سفر در پی بازیابی نفوذ و تقویت روابط اقتصادی در منطقه‌ای است که چین، رقیب اصلی ایالات متحده، جایگاه خود را در «نظام پترودلار» گسترش داده است.
با این حال، مهار نفوذ پکن در ریاض دشوار خواهد بود. از زمان آغاز طرح چشم‌انداز ۲۰۳۰، چین در بخش‌های انرژی، زیرساخت و انرژی‌های تجدیدپذیر عربستان سعودی نقش پررنگی ایفا کرده است.
به گفته فرانچسکا رومانا استاسولا، سرپرست حفاری‌ها، تحلیل باستان گیاه‌‌شناسی و بررسی گرده‌های گیاهی استخراج‌شده از زیر کف کلیسای مقبره مقدس، وجود درختان زیتون و تاک‌های انگور در این منطقه را تایید می‌کند.
این یافته‌ها با بخشی از انجیل یوحنا مطابقت دارد که می‌گوید در مکانی که عیسی مسیح مصلوب شد، «باغی بود و در آن باغ، آرامگاهی جدید که هرگز کسی در آن دفن نشده بود».
استاسولا افزود: «در زمان عیسی، این منطقه هنوز بخشی از شهر نبود.»
این یافته با روایات انجیل همخوانی دارد. طبق متون مقدس، محل مصلوب شدن (معروف به جُلجُتا) و دفن عیسی مسیح در خارج از محدوده شهر قرار داشت.
کاوش‌های گسترده
پس از سال‌ها اختلاف داخلی، سه نهاد مذهبی اصلی ناظر بر کلیسا، کلیسای ارتدکس، نگاهبانان اراضی مقدس (فرانسیسکن‌ها) و کلیسای ارمنی، در سال ۲۰۱۹ با مرمت بنا موافقت کردند.
مجوز حفاری باستان‌شناسی نیز از سوی اداره آثار باستانی اسرائیل صادر شد.
استاسولا گفت: «ما به‌نوبت کار می‌کنیم، اما تیم ما در اورشلیم همیشه شامل ۱۰ تا ۱۲ نفر است. فضای اینجا بسیار ویژه است، ما به‌گرمی مورد استقبال قرار گرفته‌ایم و با همه روابط قوی برقرار کرده‌ایم.»
کشف شواهدی از دوران کنستانتین
تیم پژوهشی استاسولا در حفاری‌های خود به چندین شی برخورد کردند که احتمالا متعلق به قرن چهارم میلادی است.
او در همین رابطه گفت: «زیر معبد فعلی، ما یک پایه دایره‌ای یافتیم که بخشی از اولین بنای یادبود مقبره است و از مرمر ساخته شده.»
استاسولا این کشف را «جالب» خواند و افزود: «قدیمی‌ترین تصاویر معبد که به قرن‌های پنجم و ششم برمی‌گردند، آن را به شکل دایره‌ای توصیف می‌کنند. بنابراین معتقدیم این پایه دایره‌ای بخشی از ساختار اصلی ساخته‌شده به دست کنستانتین است.»
کنستانتین که از سال ۳۰۶ تا ۳۳۷ میلادی بر امپراتوری روم فرمانروایی می‌کرد، نخستین امپراتور روم بود که مسیحیت را پذیرفت و نقش مهمی در گسترش و رسمیت یافتن این دین ایفا کرد.
یافته‌های دیگر حفاری
کشف دیگری که قطعا به قرن چهارم برمی‌گردد، مجموعه‌ای از سکه‌ها در بخش شرقی گنبد فعلی است.
قدیمی‌ترین سکه متعلق به دوران سلطنت کنستانتیوس دوم (۳۳۷-۳۶۱ میلادی) است، در حالی که جدیدترین نمونه‌ها در زمان والنس (۳۷۴-۳۷۸ میلادی) ضرب شده‌اند.
باستان‌شناسان همچنین صدها استخوان حیوانی کشف کردند که نشان‌دهنده قرن‌ها ضیافت کشیشان و زائران در این مکان است.
بر اساس بررسی‌های محققان، گونه‌های شناسایی‌شده در این مکان شامل ماهی‌های اقیانوس هند-آرام و اقیانوس اطلس بودند.
چشم‌انداز پژوهش‌ها
تحلیل علمی تمام یافته‌های این حفاری که شامل حدود ۱۰۰ هزار قطعه سفال است، احتمالا چندین سال به طول خواهد انجامید.
با این حال، پیش‌بینی می‌شود حفاری‌ها در این مکان تاریخی چند ماه دیگر به پایان برسند.
استاسولا در پاسخ به این پرسش که آیا کاوش‌های باستان‌شناسی می‌تواند دفن عیسی مسیح در این مکان را به‌طور قطعی اثبات کند، گفت باید میان باور دینی و یافته‌های تاریخی تمایز قائل شد.
او افزود: «کشف واقعی در شناخت تاریخ مردمی نهفته است که با ابراز ایمان خود، این مکان را به آنچه امروز است، تبدیل کرده‌اند. تاریخ این مکان، بازتابی از تاریخ اورشلیم و از مقطعی به بعد، روایت‌گر پرستش عیسی مسیح است.»
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، دوشنبه ۲۲ اردیبهشت و پس از گفت‌وگو با مقام‌های چینی در ژنو خبر داد دو طرف بر سر توقف ۹۰ روزه اقدامات تنش‌زا توافق کرده‌اند و قرار است تعرفه‌ها بیش از ۱۰۰ واحد درصد کاهش یافته و به ۱۰ درصد برسد.
او گفت: «هر دو کشور به‌خوبی از منافع ملی خود دفاع کردند. ما هر دو به تجارت متوازن علاقه‌مندیم و آمریکا به تلاش‌های خود برای دستیابی به این هدف ادامه خواهد داد.»
وزارت بازرگانی چین اعلام کرد دو طرف متعهد شده‌اند تا پیش از ۲۴ اردیبهشت اقدامات لازم را برای کاهش تنش‌های تجاری انجام دهند.
این وزارتخانه افزود پکن تمامی تدابیر غیرتعرفه‌ای را که از سیزدهم فروردین علیه آمریکا اتخاذ کرده بود، لغو یا تعلیق خواهد کرد.
این نشست‌ها نخستین دیدار حضوری مقام‌های ارشد اقتصادی چین و آمریکا از زمان بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید و وضع موج تازه‌ای از تعرفه‌های سنگین بر کالاهای خارجی، به‌ویژه علیه چین، بود.
در همین زمینه: اظهار امیدواری ترامپ برای گشایش موضع چین در ارتباط با کسب‌وکارهای آمریکایی
چین، سومین خریدار بزرگ کالاهای آمریکایی
ترامپ از زمان آغاز به کار مجدد در کاخ سفید، افزون بر تعرفه‌های اعمال‌شده در دولت نخست خود و آنچه دولت جو بایدن وضع کرده بود، تعرفه‌هایی را که واردکنندگان آمریکایی بابت کالاهای چینی می‌پردازند به ۱۴۵ درصد افزایش داد.
چین نیز در واکنش به این تصمیم، صادرات برخی عناصر نادر را که برای صنایع دفاعی و الکترونیک آمریکا حیاتی هستند، محدود کرد و تعرفه‌ها بر کالاهای آمریکایی را تا ۱۲۵ درصد بالا برد.
با توجه به اینکه چین سومین خریدار بزرگ کالاهای آمریکایی به شمار می‌آید، این جنگ تعرفه‌ای موجب توقف حدود ۶۰۰ میلیارد دلار تجارت دوجانبه شد.
وضع تعرفه‌های متقابل در ماه‌های اخیر زنجیره‌های تامین را مختل کرد، نگرانی‌هایی درباره رکود تورمی به‌وجود آورد و به اخراج شماری از نیروهای کار منجر شد.
بیشتر بخوانید: جنگ تعرفه‌ها به صلح رسید؛ ترامپ و استارمر از نهایی شدن توافق تجاری خبر دادند
بازارهای مالی در هفته‌های اخیر به‌دنبال نشانه‌هایی از کاهش تنش تجاری بودند.
در پی مذاکرات آمریکا و چین و افزایش امیدها به نجات اقتصاد جهانی از رکود، معاملات آتی بورس وال‌استریت صعود کرد، ارزش دلار در برابر ارزهای امن تقویت شد و یوان چین به بالاترین حد خود در شش ماه اخیر رسید.
