مرکز پژوهش‌های مجلس با استناد به ارزیابی‌های وزارت بهداشت اعلام کرد در سال ۱۴۰۲، آلودگی هوا عامل مرگ زودرس بیش از ۳۰ هزار نفر در ۵۷ شهر با جمعیتی حدود ۴۸ میلیون نفر بوده است. همچنین زیان اقتصادی ناشی از آلودگی هوا در کشور حدود ۲۳ میلیارد دلار برآورد شده است.
بر اساس این گزارش که سه‌شنبه ششم خرداد در رسانه‌های ایران منتشر شد، در سال ۱۴۰۲ به‌طور میانگین از هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در شهرهای منتخب کشور، مرگ ۶۴ نفر را می‌توان به آلودگی هوا منتسب دانست.
در شهر تهران به‌طور میانگین به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر جمعیت در این سال، مرگ ۷۰ نفر منتسب به مواجهه طولانی‌مدت با این پدیده است.
در این گزارش همچنین آمده است که در سال ۱۴۰۲، بالاترین میزان مرگ ناشی از آلودگی هوا با ۱۴۱ مورد به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر، مربوط به یکی از شهرهای استان‌های شرقی کشور بوده است.
در مقابل، شهرهای شاهرود و سنندج با ۳۰ مرگ به‌ازای هر ۱۰۰ هزار نفر، کمترین آمار مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا را داشته‌اند.
پیش‌تر در آذرماه ۱۴۰۳، محمدصادق حسنوند، رییس مرکز تحقیقات آلودگی هوای دانشگاه علوم پزشکی تهران، اعلام کرد سالانه حدود ۴۵۰ هزار مرگ ناشی از عوامل مختلف در کشور رخ می‌دهد که از این تعداد، ۵۰ هزار مورد به آلودگی هوا منتسب است.
او از آلودگی هوا به‌عنوان مهم‌ترین آلودگی محیط زیستی نام برد و تاکید کرد این پدیده سلامت مردم ایران را به‌طور جدی تهدید می‌کند.
بیشتر بخوانید: آلودگی هوا در تهران بار دیگر مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات را به تعطیلی کشاند
پیامدهای اقتصادی و زیست‌محیطی آلودگی
مرکز پژوهش‌های مجلس در ادامه گزارش خود، میزان خسارت ناشی از آلودگی هوا در ایران را ۱۲ میلیارد دلار برآورد کرد و نوشت در برخی مطالعات دیگر با در نظر گرفتن هزینه‌های مرتبط با بیماری‌ها، این رقم تا ۲۳ میلیارد دلار، معادل حدود ۵ درصد تولید ناخالص داخلی، نیز تخمین زده شده است.
بر اساس این گزارش، آلودگی هوا به‌طور مستقیم بر بهره‌وری اقتصادی، کیفیت زندگی و محیط زیست تاثیرگذار است و کاهش بهره‌وری نیروی کار، تعطیلی فعالیت‌های اقتصادی، تجاری، آموزشی و خدماتی، خسارت به زیرساخت‌ها و کاهش گردشگری از جمله مهم‌ترین پیامدهای اقتصادی این بحران هستند.
مرکز پژوهش‌های مجلس هشدار داد آلودگی هوا نه‌تنها کیفیت زندگی مردم را کاهش می‌دهد، بلکه به تشدید نابرابری‌های اجتماعی، تغییر الگوهای مهاجرت و دگرگونی در نگرش عمومی منجر می‌شود.
این گزارش همچنین تاکید دارد که آلودگی هوا به اکوسیستم‌ها آسیب می‌رساند، تنوع زیستی را تهدید می‌کند و موجب بروز اختلال در حیات وحش می‌شود.
آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرهای بزرگ ایران طی سال‌های گذشته به بحرانی همیشگی و فراگیر تبدیل شده، اما جمهوری اسلامی هنوز چاره‌ای برای آن نیافته است.
نتایج یک مطالعه نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۴ تنها هفت کشور استانداردهای کیفیت هوای سازمان بهداشت جهانی را رعایت کردند. بر این اساس، تقریبا تمام کشورهای جهان هوایی آلوده‌تر نسبت به حد مجاز توصیه‌شده از سوی پزشکان دارند.
مقامات جمهوری اسلامی از وجود آلودگی هوا در برخی کشورها برای توجیه ناکارآمدی خود در مقابله با این پدیده استفاده می‌کنند.
در پی تداوم بحران آلودگی هوا و تعطیلی‌های پیاپی در دی‌ماه ۱۴۰۳، عباس شاهسونی، رییس گروه سلامت هوا در وزارت بهداشت، گفت آلودگی هوا «موضوعی قدیمی» است، تنها به ایران محدود نمی‌شود و «به زمان کشف آتش بر می‌گردد».
او افزود: «آلودگی هوا نباید به‌عنوان عامل ابتلای چند بیماری در نظر گرفته شود.»
