کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی ایالات متحده، در سفری به اسراییل با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر این کشور دیدار کرد و در گفت‌وگویی «صریح»، با دادن پیام مستقیم دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، به نتانیاهو هشدار داد که در مذاکرات با جمهوری اسلامی کارشکنی نکند.
به گفته این مقام آمریکایی و یک منبع آگاه از جزییات تماس، رییس‌جمهوری آمریکا هفته گذشته در تماسی تلفنی با نخست‌وزیر اسرائیل به او هشدار داده است اقداماتی نظیر حمله نظامی یا رفتارهای تحریک‌آمیز می‌تواند به مذاکرات میان واشینگتن و تهران برای دستیابی به توافقی جدید، لطمه بزند.
منبع کاخ سفید سه‌شنبه ششم خرداد گفت ترامپ در این تماس بر تمایل خود برای رسیدن به راه‌حلی دیپلماتیک با ایران تاکید کرده و گفته است که «نمی‌خواهد چیزی این روند را مختل کند».
به گفته او، پیام ترامپ به نتانیاهو روشن بوده است: «اکنون زمان وخیم کردن اوضاع نیست؛ وقتی او در تلاش است مشکلات را حل‌وفصل کند.»
این مقام آمریکایی گفت که رییس‌جمهوری آمریکا تاکید کرده «گزینه دوم همچنان روی میز است» اما ترجیح می‌دهد ابتدا ببیند آیا می‌توان به راه‌حلی دیپلماتیک رسید یا نه.
نگرانی نتانیاهو از قابل‌پیش‌بینی نبودن ترامپ
در بحبوحه افزایش تنش‌ها میان اسرائیل و آمریکا بر سر مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی، کانال ۱۳ تلویزیون اسرائیل گزارش داد که تل‌آویو از روند کنونی گفت‌وگوها میان واشینگتن و تهران رضایت ندارد.
بر اساس این گزارش، بنیامین نتانیاهو در هفته‌های اخیر به‌طور فشرده در حال بررسی راه‌هایی است که بتواند از طریق آنها بر توافق احتمالی میان جمهوری اسلامی و آمریکا تاثیر بگذارد.
منابع ارشد در دولت اسرائیل به کانال ۱۳ گفتند که در اورشلیم نگرانی اصلی نه از احتمال جنگ، بلکه از «اقدامات غیرقابل پیش‌بینی» دونالد ترامپ در قبال ایران است.
بر اساس این گزارش، در جلسات مشورتی نخست‌وزیر اسرائیل درباره این موضوع، تنها گروه محدودی از وزرا از جمله کاتز، اسموتریچ و درمر حضور دارند. همچنین روسای نهادهای امنیتی اسرائیل نیز در این گفت‌وگوها مشارکت دارند.
کانال ۱۳ همچنین گزارش داد که با وجود نگرانی‌ها، تماس‌های منظم و تبادل اطلاعات میان دولت اسرائیل و اطرافیان ترامپ ادامه دارد.
پیش از این نیز، شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل گزارش داد تماس تلفنی اخیر میان نخست‌وزیر این کشور و رییس‌جمهوری آمریکا، با تنش همراه بوده و دو طرف بر سر چگونگی برخورد با جمهوری اسلامی اختلاف نظرهای تندی داشته‌اند.
روزنامه تایمز اسرائیل سه‌شنبه در گزارشی نوشت ترامپ در این تماس گفته است: «من به راه‌حل دیپلماتیک با ایرانی‌ها اعتقاد دارم و باور دارم می‌توانم توافق خوبی بکنم.»
هم‌زمان دفتر نخست‌وزیری اسرائیل هرگونه تنش در این تماس را رد کرد و در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد دو طرف بر سر جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای توافق دارند.
خبر این تماس تلفنی پنج‌شنبه اول خرداد و تنها یک روز پیش از دور پنجم مذاکرات میان ایران و آمریکا در رم در رسانه‌ها منتشر شد.
تنش در گفت‌وگوها در حالی مطرح می‌شود که کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی آمریکا، پس از دیدار با نتانیاهو در اورشلیم، در گفت‌وگویی با شبکه فاکس‌نیوز گفت: «همکاران نتانیاهو بعد از دیدار به ما گفتند که گفت‌وگویی به این صراحت و رک‌گویی در سطح دوجانبه را به یاد نمی‌آورند.»
او همچنین تاکید کرد که ترامپ خواهان «تصمیم‌گیری در بازه‌ای چندروزه» درباره ایران است و از نتانیاهو خواسته تا «در این فرآیند، متحد باقی بماند».
نوم گفت پیام ترامپ این است: «او خواهان صلح است اما هرگز یک ایران هسته‌ای را نخواهد پذیرفت.»
او تاکید کرد گفت‌وگوی نهایی باید با این اصل ادامه یابد که «ایران هرگز نباید توانایی ساخت سلاح هسته‌ای پیدا کند».
دیگر دلایل اختلافات ترامپ و نتانیاهو
نشریه پولیتیکو جمعه دو خرداد به نقل از پنج مقام فعلی و سابق آمریکا خبر داد روابط ترامپ و نتانیاهو در هفته‌های اخیر تیره‌وتار شده، چرا که آنها در مورد نحوه مدیریت بحران‌های خاورمیانه اختلاف نظر دارند.
این گزارش افزود قتل دو کارمند سفارت اسرائیل در واشینگتن به احتمال زیاد تغییر این وضعیت را سخت خواهد کرد.
کاخ سفید اما وجود اختلاف میان رهبران آمریکا و اسرائیل را رد کرد.
پولیتیکو نوشت در حالی که مقام‌های آمریکایی و اسرائیلی می‌گویند استفاده از واژه «شکاف» برای توصیف وضعیت فعلی بین دو رهبر اغراق‌آمیز است اما تعداد فزاینده‌ای از افراد در دولت ترامپ نسبت به رویکرد اسرائیل به واشینگتن و خاورمیانه احساس نارضایتی دارند.
یک مقام سابق دولت ترامپ گفت: «در دولت گروهی هستند که دلبستگی خاصی به اسرائیل ندارند. آنها اسرائیل را شریک می‌دانند اما نه شریکی که باید برایش لطف اضافی انجام شود.»
فردی نزدیک به کاخ سفید گفت: «برای بسیاری در دولت، سخت‌ترین فرد برای همکاری در این پرونده‌ها، بی‌بی (نتانیاهو) است.»
در حالی که دولت ترامپ از پیشرفت در مذاکرات هسته‌ای با ایران سخن می‌گوید و احتمال شنیده شدن «اخبار خوب» را مطرح کرده، تهران تاکید کرده است هیچ تاریخی برای دور بعدی مذاکرات تعیین نشده و تعلیق غنی‌سازی را نیز نخواهد پذیرفت.
بر اساس یک پیام وزارت خارجه آمریکا که سه‌شنبه ششم خرداد ارسال شده، بخش‌های کنسولی موظف شده‌اند «از افزودن هرگونه ظرفیت جدید برای وقت‌دهی ویزاهای دانشجویی یا مبادله فرهنگی خودداری کنند تا دستورالعمل‌های بعدی طی روزهای آینده صادر شود».
این دستور که نخستین‌بار از سوی نشریه پولیتیکو گزارش شد و اکنون گاردین نیز آن را تایید کرده، ممکن است روند پردازش ویزا را به‌شدت به تاخیر بیندازد و به دانشگاه‌هایی آسیب بزند که ترامپ آنها را متهم به داشتن گرایش‌های چپ‌گرایانه افراطی می‌کند و در عین حال به‌شدت به درآمد حاصل از حضور دانشجویان خارجی وابسته‌اند.
در متن این پیام آمده است: «وزارت خارجه در حال بازبینی عملیات و فرآیندهای کنونی برای بررسی و راستی‌آزمایی متقاضیان ویزاهای دانشجویی و مبادلات فرهنگی است.»
مقام‌های آمریکایی قصد دارند دستورالعمل‌هایی درباره «افزایش بررسی شبکه‌های اجتماعی برای تمامی این متقاضیان» صادر کنند.
ادامه کشمش با دانشگاه هاروارد
از سوی دیگر دولت ترامپ در نامه‌ای رسمی به نهادهای فدرال آمریکا دستور داده همه قراردادهای باقی‌مانده با دانشگاه هاروارد را به دلیل اتهامات مربوط به تبعیض نژادی، استخدام‌های گزینشی و ناتوانی در حمایت از دانشجویان یهودی، بررسی و در صورت لزوم لغو کنند.
خبرگزاری رویترز سه‌شنبه ششم خرداد اعلام کرد در این نامه به نگرانی‌هایی درباره تبعیض نژادی در فرایند پذیرش دانشجو، استخدام‌های تبعیض‌آمیز و ناکامی در محافظت از دانشجویان یهودی در برابر آزار و اذیت اشاره شده است.
همچنین، حکم دیوان عالی آمریکا در پرونده «دانشجویان و پذیرش عادلانه علیه هاروارد» و رویدادهای اخیر در پردیس دانشگاه به‌عنوان شواهدی بر این ناکامی ذکر شده‌اند.
دو مقام دولتی آگاه از این موضوع تایید کردند که این نامه سه‌شنبه برای نهادهای فدرال ارسال خواهد شد.
به گفته یکی از این مقامات، ارزش قراردادهای باقی‌مانده دولت فدرال با دانشگاه هاروارد حدود ۱۰۰ میلیون دلار است.
این دانشگاه هنوز به درخواست رسانه‌ها برای اظهار نظر در این‌باره پاسخ نداده است.
رییس‌جمهوری آمریکا: بودجه هاروارد را به مدارس فنی-حرفه‌ای می‌دهم
ترامپ، دوشنبه پنجم خرداد هم‌زمان با روز یادبود در آمریکا، جدال با دانشگاه هاروارد را در شبکه‌های اجتماعی پی گرفت و در پستی نوشت: «در حال فکر کردن به این هستم که سه میلیارد دلار کمک مالی را از هارواردِ به شدت یهودستیز بگیرم و به مدارس فنی و حرفه‌ای در سراسر سرزمینمان بدهم. چه سرمایه‌گذاری بزرگی برای ایالات متحده خواهد بود و چقدر به آن نیاز داریم!!!»
او در پست دیگری، هاروارد را مجددا به تعلل در پاسخ به درخواست دولت مبنی بر ارائه فهرست دانشجویان خارجی متهم کرد.
ترامپ گفت که دولت او این فهرست‌ها را می‌خواهد تا مشخص کند چند نفر از دانشجویان خارجی هاروارد «دیوانگان افراطی و دردسرساز» هستند؛ کسانی که نباید اجازه ورود به آمریکا را داشته باشند.
هاروارد از اظهار نظر درباره پست تازه ترامپ در شبکه اجتماعی تروث خودداری کرده است.
دولت آمریکا که ماه آوریل بخشی از بودجه فدرال دانشگاه هاروارد را به‌دلیل مقاومت این دانشگاه در برابر خواست دولت مبنی بر حذف برنامه‌های تنوع، برابری، دربرگیری و بررسی ایدئولوژیک دانشجویان خارجی قطع کرده بود، اول خرداد خبر داد مجوز این دانشگاه برای ثبت‌نام دانشجویان بین‌المللی را هم لغو کرده است.
بر این اساس، دانشگاه هاروارد نه‌تنها اجازه نداشته که دانشجویان خارجی جدید را ثبت‌نام کند، بلکه دانشجویان فعلی هم باید آمریکا را ترک می‌کردند.
یک روز پس از اعلام این خبر، یک دادگاه فدرال در بوستون اجرای دستور دولت را با صدور حکمی به‌طور موقت متوقف کرد. در حکم دادگاه، تصمیم دولت آمریکا «نقض آشکار قانون اساسی و قوانین فدرال» توصیف شده بود.
جدال با هاروارد از کجا آغاز شد؟
ترامپ در نخستین روزهای دور دوم ریاست‌جمهوری خود یک فرمان اجرایی امضا کرد که بر مبنای آن اقدامات دولتی علیه یهودی‌ستیزی به‌شکلی سخت‌گیرانه‌تر اجرا می‌شد. هرچند این فرمان به نام هیچ دانشگاهی اشاره نمی‌کند اما به مقامات ارشد دولت دستور می‌دهد «فعالیت‌های دانشجویان و کارکنان خارجی دانشگاه‌ها را پایش و گزارش کنند».
۲۷ فوریه وزارت دادگستری نامه‌ای به رییس دانشگاه هاروارد فرستاد و با استناد به این فرمان اجرایی، از آگاهی دولت مبنی بر احتمال محافظت هاروارد از دانشجویان و اعضای هیئت علمی که در مقابله با یهودی‌ستیزی کوتاهی کرده‌اند، خبر داد.
چند روز بعد، رییس کارگروه مبارزه با یهودی‌ستیزی وزارت دادگستری اعلام کرد این کارگروه دانشگاه‌هایی را که به یهودی‌ستیزی اجازه بروز می‌دهند ورشکست خواهد کرد: «ما تک‌تک دلارهای فدرال آنها را قطع می‌کنیم».
دو روز بعد از این اظهارات ۶۰ موسسه آموزشی از جمله هاروارد با دریافت نامه‌هایی مطلع شدند که فعالیت‌هایشان به‌دلیل احتمال نقض قانون حقوق مدنی در ارتباط با «آزار یهودیان و تبعیض علیه آنها» مورد بازبینی و تحقیق قرار گرفته است.
پس از آن، تنش میان هاروارد و دولت آمریکا وارد سطحی تازه شد، موضع‌گیری‌ها به‌صورت علنی و آشکار درآمد و در نهایت به طرح دعوی در دادگاه انجامید.
این مقام بریتانیایی در نشست اندیشکده شورای آتلانتیک با اشاره به ادامه غنی‌سازی اورانیوم در ایران که می‌تواند برای ساخت سلاح هسته‌ای مورد استفاده قرار گیرد، تاکید کرد: «ما نمی‌توانیم چنین چیزی را بپذیریم.»
به گفته مندلسون، لندن از ابتکار دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا برای مذاکره با هدف حذف تاسیسات غنی‌سازی و امکانات مرتبط در ایران به‌شدت حمایت می‌کند.
ترامپ ۲۵ اردیبهشت در جریان سفر خود به قطر گفت: «ما به دستیابی به توافق بسیار نزدیک شده‌ایم. احتمالا امروز خبرهایی را دیده‌اید مبنی بر اینکه ایران تا حدودی با شرایط مورد نظر موافقت کرده است. ما اجازه نخواهیم داد هیچ‌گونه فعالیت هسته‌ای در ایران صورت گیرد.»
ایران‌اینترنشنال ۱۸ اردیبهشت به نقل از منابع آگاه گزارش داد دو طرف بر سر موضوع ادامه غنی‌سازی در خاک ایران با یکدیگر اختلاف نظر دارند و این مساله ادامه گفت‌وگوها را تحت‌الشعاع قرار داده است.
مندلسون با اشاره به برگزاری مذاکرات تهران و واشینگتن به رهبری استیو ویتکاف، نماینده آمریکا در امور خاورمیانه، تاکید کرد هنوز مشخص نیست این تلاش‌ها بتواند حکومت ایران را «به واقع‌بینی» و یافتن راه‌حلی برای خروج از بحران وادار کند.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ۳۰ اردیبهشت و در نخستین سالگرد مرگ ابراهیم رئیسی، رییس دولت سیزدهم جمهوری اسلامی، نسبت به نتایج مذاکرات با آمریکا ابراز تردید و ناامیدی کرد و گفت که تهران برای غنی‌سازی اورانیوم از کسی «اجازه» نخواهد گرفت.
او افزود: «در دوره رئیسی مذاکرات غیرمستقیم بود ولی بدون نتیجه، حالا هم گمان نمی‌کنیم به نتیجه برسد و نمی‌دانیم چه خواهد شد.»
ترامپ ۲۵ اردیبهشت گفته بود جمهوری اسلامی «تا حدی» با شروط مورد نظر واشینگتن در مذاکرات هسته‌ای موافقت کرده است.
از سوی دیگر سفیر بریتانیا در نشست اندیشکده شورای آتلانتیک افزود کشورهای اروپایی ابزارهای خود را در اختیار دارند و سه کشور آلمان، بریتانیا و فرانسه با جدیت و در هماهنگی نزدیک با ایالات متحده در روند مذاکرات مشارکت می‌کنند.
بیشتر بخوانید: معاون وزیر خارجه جمهوری اسلامی: اروپا از مکانیزم ماشه استفاده کند، پاسخ متناسب می‌دهیم
مندلسون با اشاره به احتمال فعال شدن مکانیزم ماشه که می‌تواند تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران را بازگرداند، هشدار داد: «زمان در حال گذر است و ایران باید نسبت به این موضوع هوشیار باشد.»
بر اساس بیانیه رسمی وزارت امنیت داخلی آمریکا، نوم در این دیدار تاکید کرد که رییس‌جمهوری ترامپ خواهان دستیابی به صلح در منطقه و جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.
با این حال، جزییات کامل این گفت‌وگو منتشر نشده و بعضی منابع گزارش داده‌اند اسراییل در حال بررسی گزینه حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در صورت ناکامی مذاکرات با تهران است.
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، پیش‌تر اعلام کرده بود ترامپ ترجیح می‌دهد این مسئله به‌صورت دیپلماتیک حل شود تا از راه‌هایی که «شدیدتر و پرهزینه‌تر» هستند.
نوم در مصاحبه‌ای با شبکه فاکس‌نیوز گفت: «رییس‌جمهوری ترامپ مرا به‌طور خاص برای گفت‌وگو با نخست‌وزیر اسراییل درباره روند این مذاکرات و اهمیت حفظ اتحاد در این مسیر فرستاده است. این گفت‌وگویی کاملا صریح بود.»
بیشتر بخوانید: هشدار ترامپ، نگرانی نتانیاهو؛ آمریکا از اسرائیل خواست روند مذاکرات هسته‌ای را مختل نکند
این دیدار در چارچوب سفر نوم به کشورهای ایتالیا، بحرین و لهستان انجام شد. نوم و نتانیاهو در جریان سفرش به اسرائیل، از مرز غزه نیز بازدید کردند.
کانال ۱۳ اسرائیل: تل‌آویو نگران اقدامات غیرقابل پیش‌بینی ترامپ درباره ایران است
در بحبوحه افزایش تنش‌ها میان اسرائیل و آمریکا بر سر مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی، کانال ۱۳ تلویزیون اسرائیل گزارش داد که تل‌آویو از روند کنونی گفت‌وگوها میان واشینگتن و تهران رضایت ندارد.
بر اساس این گزارش، بنیامین نتانیاهو در هفته‌های اخیر به‌طور فشرده در حال بررسی راه‌هایی است که بتواند از طریق آنها بر توافق احتمالی میان جمهوری اسلامی و آمریکا تاثیر بگذارد.
منابع ارشد در دولت اسرائیل به کانال ۱۳ گفتند که در اورشلیم نگرانی اصلی نه از احتمال جنگ، بلکه از «اقدامات غیرقابل پیش‌بینی» دونالد ترامپ در قبال ایران است.
بر اساس این گزارش، در جلسات مشورتی نخست‌وزیر اسرائیل درباره این موضوع، تنها گروه محدودی از وزرا از جمله کاتز، اسموتریچ و درمر حضور دارند. همچنین روسای نهادهای امنیتی اسرائیل نیز در این گفت‌وگوها مشارکت دارند.
کانال ۱۳ همچنین گزارش داد که با وجود نگرانی‌ها، تماس‌های منظم و تبادل اطلاعات میان دولت اسرائیل و اطرافیان ترامپ ادامه دارد.