به گفته منابع ایرانی، تهران ممکن است در قالب یک «توافق سیاسی» غنی‌سازی اورانیوم را برای یک سال متوقف کند، مشروط بر این‌که آمریکا دارایی‌های مسدودشده ایران را آزاد کرده و حق غنی‌سازی برای اهداف غیرنظامی را به‌رسمیت بشناسد. اقدامی که می‌تواند به پیشبرد مذاکرات هسته‌ای کمک کند.
ترامپ چهارشنبه هفتم خرداد گفت: «فقط دو نتیجه ممکن است؛ یک نتیجه هوشمندانه و یک نتیجه خشونت‌آمیز و فکر نمی‌کنم کسی بخواهد نتیجه دوم را ببیند.»
رییس‌جمهوری آمریکا با اشاره به این‌که جمهوری اسلامی هنوز باید با مراحل نهایی یک سند موافقت کند، تاکید کرد: «ممکن است از آنچه اتفاق می‌افتد حسابی شگفت‌زده شوید. این برای آن‌ها خیلی خوب خواهد بود و آن‌ها می‌توانند در آینده کشوری عالی داشته باشند.»
این اظهارات در حالی بیان شد که روزنامه وال‌استریت ژورنال، سه‌شنبه در یادداشتی نوشت مذاکرات هسته‌ای میان جمهوری اسلامی و آمریکا ظاهرا به بن‌بست رسیده است.
نویسندگان این یادداشت با اشاره به این‌که تهران مطمئن شده رییس‌جمهوری آمریکا دست به اقدام نظامی نمی‌زند، تاکید کردند: «در چنین شرایطی، ترامپ بر آن است که این وضعیت را نوعی پیروزی جلوه دهد و به حفظ شرایط موجود بسنده کند؛ وضعیتی که در آن تهران از آزمایش سلاح هسته‌ای خودداری می‌کند.»
ترامپ در ادامه صحبت‌های چهارشنبه خود گفت که ممکن است توافق با جمهوری اسلامی در چند هفته آینده حاصل شود.
منع اسرائیل از اقدام نظامی علیه ایران
رییس‌جمهوری آمریکا تاکید کرد در گفت‌وگوی تلفنی هفته گذشته با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، به او توصیه کرده است از انجام اقدامی که ممکن است روند مذاکرات با جمهوری اسلامی را مختل کند، بپرهیزد.
ترامپ در پاسخ به سوالات خبرنگاران در رابطه با این تماس تلفنی تاکید کرد به نتانیاهو گفته است در حال حاضر اقدام نظامی «نامناسب» خواهد بود، چون «خیلی به راه‌حل نزدیک شده‌ایم»، هر‌چند هشدار داد که: «همه چیز ممکن است با یک تماس تلفنی تغییر کند.»
شبکه ۱۲ تلویزیون اسرائیل سه‌شنبه گزارش داد تماس تلفنی اخیر میان نخست‌وزیر این کشور و رییس‌جمهوری آمریکا، با تنش همراه بوده و دو طرف بر سر چگونگی برخورد با جمهوری اسلامی اختلاف نظرهای تندی داشته‌اند.
به گزارش روزنامه تایمز اسرائیل ترامپ در این تماس گفته است: «من به راه‌حل دیپلماتیک با ایرانی‌ها اعتقاد دارم و باور دارم می‌توانم توافق خوبی بکنم.»
دفتر نخست‌وزیری اسرائیل هرگونه تنش در این تماس را رد کرد.
توافق با حق انفجار در خاک ایران
ترامپ در ادامه صحبت‌های چهارشنبه خود توضیح داد خواهان توافقی با جمهوری اسلامی است که امکان «بازرسی، دسترسی کامل و حتی انهدام تاسیسات در صورت لزوم» را فراهم کند، بدون این‌که به کسی آسیب برسد.
او افزود: «مثلا بتوانیم یک آزمایشگاه را منفجر کنیم اما کسی داخل آزمایشگاه نباشد.»
ترامپ در پایان ابراز امیدواری کرد که این توافق حاصل شود و گفت: «اگر بتوانیم توافق کنیم، جان‌های زیادی نجات خواهند یافت.»
هم‌زمان با اظهارات ترامپ، خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی به نقل از دو منبع آگاه ایرانی نزدیک به تیم مذاکره کننده نوشت که تهران ممکن است در قالب یک «توافق سیاسی»، غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، مشروط بر این‌که ایالات متحده دارایی‌های مسدودشده ایران را آزاد کند و حق تهران را برای غنی‌سازی اورانیوم با هدف غیرنظامی به‌رسمیت بشناسد. تفاهمی که می‌تواند راه را برای دست‌یابی به یک توافق جامع هسته‌ای هموار کند.
به گفته این منابع، اگر واشینگتن شرایط تهران را بپذیرد، «تفاهم سیاسی با ایالات متحده می‌تواند به‌زودی حاصل شود».
این در حالی است که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، ۳۰ اردیبهشت نسبت به نتایج مذاکرات با آمریکا ابراز تردید و ناامیدی کرد و گفت تهران برای غنی‌سازی اورانیوم از کسی «اجازه» نخواهد گرفت.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، چهارشنبه هفتم خرداد اعلام کرد که مسکو پیشنهاد داده دور بعدی مذاکرات صلح با اوکراین، دوشنبه ۱۲ خرداد در استانبول برگزار شود.
او گفت: «طرف روسی، طبق توافق، بهسرعت یادداشت مربوطه را تهیه کرده که موضع ما را درباره همه جنبههای مرتبط با رفع ریشهای بحران به‌طور دقیق تشریح می‌کند.»
لاوروف افزود هیات روسی به سرپرستی ولادیمیر مدینسکی آماده است این یادداشت را در دور دوم مذاکرات مستقیم که قرار است دوشنبه آینده در استانبول برگزار شود، به طرف اوکراینی ارائه دهد و توضیحات لازم را نیز بدهد.
در حالی که دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، فشارها برای پایان دادن به خونینترین جنگ اروپا از زمان جنگ جهانی دوم را افزایش داده، نمایندگان روسیه و اوکراین ۲۶ اردیبهشت در استانبول برای نخستین بار از بهار ۱۴۰۱ دیدار کردند.
این مذاکرات به توافقی برای آتشبس منجر نشد.
غرب هنوز سندی ندیده است
زلنسکی چهارشنبه در جریان سفر به برلین اعلام کرد وزیر دفاع این کشور اخیرا با رییس هیات روسی در مذاکرات استانبول تماس گرفته تا با او درباره یادداشتی که مسکو در حال تهیه آن برای تشریح شرایط خود در هرگونه توافق صلح است، گفت‌وگو کند.
به گفته زلنسکی، روسیه به‌طور مداوم در جستوجوی دلایلی برای به تعویق انداختن مذاکرات صلح است؛ در پس جنگی که بیش از سه سال ادامه داشته است.
او در دیدار با فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، گفت: «جهان بیش از یک هفته است منتظر مانده تا روسها "بهاصطلاح یادداشت خود" را درباره آنچه برای توقف کشتار نیاز دارند، تکمیل کنند.»
رییس‌جمهوری اوکراین پیشتر گفته بود کی‌یف هنوز منتظر دریافت یادداشتی از مسکو است که در آن، دیدگاه این کشور درباره آینده مذاکرات صلح مشخص شده باشد تا بتواند پاسخی ارائه دهد.
به گفته او، اوکراین و ایالات متحده هنوز چنین یادداشتی را دریافت نکردهاند.
رویارویی آلمان و روسیه
لاوروف در گفت‌وگو با تلویزیون دولتی روسیه گفت که تصمیم آلمان برای تولید مشترک موشکهای دوربرد با اوکراین و همچنین ارسال تانک به کی‌یف، بهوضوح نشان میدهد که آلمان اکنون «یکی از طرفهای جنگ» است.
او افزود: «برلین با این تصمیمها به افزایش تنش دامن میزند. امیدوارم سیاستمداران مسئول در آلمان به این جنون پایان دهند.»
صدراعظم آلمان در دیدار چهارشنبه خود با زلنسکی اعلام کرد کشورش هیچ محدودیتی برای برد موشکهایی که قرار است در همکاری با اوکراین تولید شوند، در نظر نمیگیرد.
مرتس سه‌شنبه ششم خرداد در نشست خبری مشترک با پتری اورپو، نخست‌وزیر فنلاند، در شهر تورکو در این کشور نیز گفت: «جنگها معمولا بهدلیل فرسایش اقتصادی یا نظامی یک طرف یا هر دو طرف به پایان میرسند و در این جنگ، بهوضوح هنوز فاصله زیادی با رسیدن به چنین وضعیتی داریم.»
او افزود: «بنابراین ممکن است ناچار باشیم خود را برای تداوم بیشتر جنگ آماده کنیم.»
رسانهها در ایران گزارش دادند یک افسر پلیس راهور به نام «خیشه»، یکشنبه چهارم خرداد در محدوده میدان ونک تهران زیر گرفته شد.
بر اساس گزارشهای منتشر شده، محمدحسن نیکزاد، حین تردد غیرمجاز در خط ویژه، با این سرهنگ پلیس راهور که در حال انجام وظیفه بوده، برخورد کرده و باعث مصدومیت شدید و بستری شدن او در بیمارستان شده است.
رسانهها به نقل از شاهدان عینی نوشتند فرزند نایب رییس مجلس، بدون هیچ اقدامی برای کمک به مصدوم، از محل حادثه گریخته است.
مرکز مشاوره حقوقی دادبان با اشاره به این‌که زیر گرفتن مامور پلیس به دست فرزند نایب‌رییس مجلس، پس از جریمه شدن و با قصد آسیب زدن به او صورت گرفته، نوشت: «این عمل طبق قانون می‌تواند به عنوان عمل مجرمانه ایراد ضرب و جرح عمدی محسوب شده و تا دو سال زندان برای مرتکب در پی داشته باشد.»
دادبان در ادامه نوشت: «اگرچه این اتهام از جمله اتهاماتی نیست که در آن بازپرس موظف به صدور قرار بازداشت باشد اما با توجه به عملکرد متناقض دستگاه قضایی در ایران در مواجهه با شهروندان دیگر، روشن است که اعمال نفوذ غیرقانونی در این پرونده سبب آزادی متهم شده است.»
از سوی دیگر، روزنامه اینترنتی فراز گزارش داد فرزند نایب‌رییس مجلس، پس از آنکه بهدلیل تخلف رانندگی در محدوده میدان ونک تهران جریمه شد، به مامور راهور گفته است: «میدانی چه کسی را جریمه کردی؟»
طبق این گزارش، او سپس با خودروی خود در میدان به مامور راهور زده و متواری شده که موجب وارد شدن آسیب جدی به این مامور شده است.
رسانهها در ادامه گزارش دادند که نیکزاد چند ساعت پس از تصادف بازداشت و با سفارش مستقیم پدرش آزاد شده است.
این حادثه برای رسانهها و کاربران شبکههای اجتماعی، یادآور ماجرای علیاصغر عنابستانی، نماینده سبزوار در مجلس و سیلی زدن او به صورت یک سرباز وظیفه است که به نمادی از «قانونگریزی و خشونت» برخی مسئولان تبدیل شد.
عنابستانی در سال ۱۳۹۹، عابد اکبری، سرباز پلیس راهنمایی و رانندگی را به دلیل متوقف کردن خودرویش هنگام عبور از خط ویژه اتوبوس در تهران هدف ضرب و شتم قرار داد.
او چند ماه بعد و در فروردین ۱۴۰۰ با اعلام این‌که از نیروی انتظامی و این سرباز شکایت کرده است، گفت: «زمان همهچیز را مشخص خواهد کرد.»
دو منبع نزدیک به تیم مذاکره کننده جمهوری اسلامی، چهارشنبه هفتم خرداد به خبرگزاری رویترز گفتند اگر واشینگتن شرایط تهران را بپذیرد، «تفاهم سیاسی با ایالات متحده می‌تواند به‌زودی حاصل شود».
یکی از این منابع گفت چنین موضوعی «هنوز در گفت‌وگوها با آمریکا مطرح نشده است».
پس از انتشار این گزارش اختصاصی از سوی رویترز، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، ضمن تکذیب این خبر گفت: «ادامه غنی‌سازی در ایران یک اصل غیرقابل مصالحه است.»
بقایی افزود: «ادعای جدید خبرگزاری رویترز از جنس همان خبرسازی‌هایی است که قبلا بارها مردود اعلام شده و نادرستی‌شان نیز به اثبات رسیده است.»
توقف موقت غنی‌سازی می‌تواند راهی برای عبور از بن‌بست موجود میان خطوط قرمز متضاد تهران و واشینگتن باشد؛ بن‌بستی که پس از پنج دور گفت‌وگو میان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رییس‌جمهوری آمریکا در امور خاورمیانه برای حل اختلافات دیرینه بر سر برنامه هسته‌ای ایران، همچنان باقی‌ست.
جمهوری اسلامی بارها تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای را رد کرده و گفته است که صرفا به‌دنبال انرژی هسته‌ای برای اهداف غیرنظامی است.
تهران همچنین به‌طور علنی «درخواست کنار گذاشتن غنی‌سازی» را «حمله به حاکمیت ملی» خود دانسته است.
منابع ایرانی به رویترز گفته‌اند حکومت ایران حاضر است غنی‌سازی اورانیوم را به مدت یک سال متوقف کرده و بخشی از ذخایر اورانیوم با غنای بالا را به خارج از کشور منتقل یا آن را به صفحات سوخت برای اهداف صلح‌آمیز تبدیل کند.
به گفته این منابع، تهران با توقف برنامه هسته‌ای، برچیدن زیرساخت‌های آن یا پلمب تاسیسات اتمی خود، آن گونه که دولت دونالد ترامپ خواسته، موافقت نخواهد کرد.
ترامپ از نزدیک شدن به توافق گفت
رییس‌جمهوری آمریکا چهارشنبه مذاکرات ایالات متحده با جمهوری اسلامی «واقعا خوب» پیش می‌رود و ممکن است به «نتیجه‌ای معقول» منتهی شود.
ترامپ همچنین گفت که ایران هنوز باید با مراحل نهایی یک سند موافقت کند.
در واشینگتن، یکی از مقامهای آمریکایی به رویترز گفت پیشنهاد مطرحشده از سوی منابع ایرانی تاکنون به میز مذاکرات ارائه نشده است.
این منابع گفتند ترامپ باید به‌طور علنی حق حاکمیتی ایران برای غنی‌سازی را به‌رسمیت بشناسد و اجازه آزادسازی درآمدهای نفتی را صادر کند که بر اثر تحریمها مسدود شدهاند؛ از جمله شش میلیارد دلار در قطر را.
جمهوری اسلامی هنوز نتوانسته به شش میلیارد دلار سپردهشده در یک بانک قطری دسترسی پیدا کند. مبلغی که در سال ۲۰۲۳ و هم‌زمان با تبادل زندانیان میان آمریکا و ایران در دولت جو بایدن، از حالت مسدود خارج شد.
منبع دوم گزارش جدید رویترز گفته است: «تهران میخواهد این پولها بدون هیچ شرط و محدودیتی به ایران منتقل شوند و اگر لازم است برخی تحریمها برای این منظور برداشته شوند، باید این کار انجام شود.»
به گفته این منابع، یک توافق سیاسی می‌تواند به دیپلماسی کنونی در زمینه هسته‌ای فرصت بیشتری برای دست‌یابی به نتایج دهد زیرا زمان بیشتری برای رسیدن به اجماع بر سر مسائل پیچیده مورد نیاز برای یک معاهده دائمی فراهم خواهد کرد.
منبع دوم افزود: «هدف دست‌یابی به یک توافق موقت نیست، بلکه توافق سیاسی برای نشان دادن این است که دو طرف در تلاش برای کاهش تنش هستند.»
دیپلماتهای غربی نسبت به احتمال مصالحه آمریکا و ایران درباره موضوع غنی‌سازی بدبین هستند.
آنان هشدار دادهاند که هرگونه توافق سیاسی موقت با مقاومت قدرتهای اروپایی روبهرو خواهد شد؛ مگر آن که جمهوری اسلامی تعهد جدی خود را برای کاهش فعالیتهای هسته‌ای همراه با نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی نشان دهد.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، چهارشنبه در پاسخ به سوالی درباره اختلاف دیدگاه ایران و آمریکا بر سر غنی‌سازی در مذاکرات گفت: «آشتی دادن این دو دیدگاه غیرممکن نیست.»
مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکید کرد هرگونه توافق میان تهران و واشنگتن باید شامل «بازرسیهای بسیار قوی» به وسیله این نهاد نظارتی سازمان ملل متحد باشد: «برداشت من این است که اگر چنین توافقی وجود داشته باشد، بازرسیهای قوی و محکم از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید پیششرط آن باشد و مطمئنم که چنین خواهد بود، زیرا این امر مستلزم یک تعهد بسیار جدی از سوی ایران است که باید راستیآزمایی شود.»
رویترز نوشت که وقتی از منبع نخست درباره امکان لغو تحریمهای کلیدی آمریکا در دوران توقف غنی‌سازی سوال شد، او گفت: «در طول پنج دور گفت‌وگو، بحثهایی درباره نحوه لغو تحریمها صورت گرفته است.»
مقامهای ایرانی هفته گذشته به رویترز گفتند «رهبری در تهران گزینه بهتری ندارد» جز رسیدن به توافقی جدید برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی داخلی که می‌تواند پایههای حاکمیت مذهبی را تهدید کند.