رسانه اسرائیلی: فرمانده ارتش اسرائیل گفت توافق آتشبس امکان تمرکز بر ایران را فراهم میکند
کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل گزارش داد که ایال زمیر، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، در جلساتی محرمانه که طی روزهای اخیر برگزار شده، بر پیوند راهبردی میان جبهه غزه و تهدیدات ناشی از جمهوری اسلامی تاکید کرده و گفته است که توافق آتشبس در غزه تمرکز بر ایران را ممکن میسازد.
این رسانه به نقل از دو منبع حاضر در این جلسات نوشت که زمیر گفته است: «توافق در خصوص آزادی گروگانها نهفقط یک وظیفه اخلاقی است و نه صرفا با هدف افزایش فشار نظامی بر حماس دنبال میشود؛ این توافق به ما این امکان را میدهد که تمرکز خود را بر ایران بگذاریم.»
چین از امضای کنوانسیونی برای تاسیس یک نهاد جهانی میانجیگری با عنوان «سازمان بینالمللی میانجیگری» در هنگکنگ خبر داد. در این نهاد که قرار است همتراز سازمانهایی مانند دیوان بینالمللی دادگستری باشد، ۳۱ کشور از جمله پاکستان، صربستان و ونزوئلا، مشارکت داشتهاند.
مقامات چینی میگویند این نهاد خلاء موجود در حلوفصل مسالمتآمیز اختلافات بینالمللی را پر خواهد کرد.
وانگ یی، وزیر خارجه چین، که ریاست این مراسم را بر عهده داشت، گفت: «تولد این نهاد به ما کمک خواهد کرد از ذهنیت بازی مجموع صفر ‘برد یا باخت’ فراتر برویم، به حل مسالمتآمیز اختلافات بینالمللی یاری رسانیم، و روابط بینالمللی هماهنگتری بسازیم.»
بر اساس طرح آمریکا برای آتشبس در غزه که خبرگزاری رویترز به آن دست یافته، یک آتشبس ۶۰ روزه و آزادی ۲۸ گروگان (زنده و کشته شده) در هفته نخست پیشبینی شده است. در مقابل، قرار است هزار و ۲۳۶ زندانی فلسطینی محکوم به حبس ابد و بقایای اجساد ۱۸۰ فلسطینی آزاد شوند یا تحویل داده شوند.
خبرگزاری رویترز جمعه ۹ خرداد گزارش داد طرح آمریکا شامل ارسال کمکهای بشردوستانه به غزه بلافاصله پس از تایید توافق آتشبس از سوی حماس است.
بر اساس این طرح، عملیات نظامی اسرائیل با اجرای توافق آتشبس متوقف خواهد شد.
در این سند آمده است که این طرح با ضمانت دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا و با میانجیگری مصر و قطر ارائه شده و در صورت امضای توافق آتشبس از سوی حماس، ارسال فوری کمکهای بشردوستانه به غزه آغاز خواهد شد.
بر اساس این طرح، کمکها از طریق سازمان ملل، هلالاحمر و سایر مجاری مورد توافق تحویل داده خواهند شد.
پیش از این یک مقام اسرائیلی گفته بود طرح جدید آمریکا برای آتشبس شامل تعهد به پایان جنگ نیست.
کاخ سفید پنجشنبه اعلام کرد که اسرائیل با طرح آتشبس پیشنهادی آمریکا موافقت کرده است.
رسانههای اسرائیلی نیز گزارش دادند که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، به خانوادههای گروگانها در غزه اطلاع داده اسرائیل طرح ارائهشده از سوی استیو ویتکاف، فرستاده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه را پذیرفته است.
جنبش فلسطینی حماس نیز به رویترز گفت که در حال بررسی این طرح است و پاسخ خود را جمعه یا شنبه ارائه خواهد کرد.
این طرح پیشبینی میکند که در صورت دستیابی به آتشبس دائمی، حماس آخرین گروه از گروگانهای باقیمانده اسرائیلی (۳۰ نفر از مجموع ۵۸ نفر) را آزاد خواهد کرد. همچنین اسرائیل بلافاصله پس از اجراییشدن آتشبس، عملیات نظامی خود را در غزه متوقف خواهد کرد.
بر پایه این سند، ارتش اسرائیل نیز بهتدریج نیروهای خود را از غزه عقب خواهد کشید.
موانع رسیدن به توافق آتشبس
اختلافات عمیق میان حماس و اسرائیل تاکنون مانع احیای آتشبس شده است. آتشبسی که در ماه مارس شکسته شد.
اسرائیل خواستار خلع سلاح کامل حماس، انحلال این گروه بهعنوان یک نیروی نظامی و حاکمیتی و بازگرداندن تمامی ۵۸ گروگان باقیمانده است تا با پایان جنگ موافقت کند.
در مقابل، حماس این شروط را رد کرده و تاکید دارد که اسرائیل باید نیروهایش را از غزه خارج کند و تعهد دهد که جنگ را به پایان میرساند.
اسرائیل عملیات نظامی در نوار غزه را پس از حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس آغاز کرد. حملهای که به گفته مقامهای اسرائیلی، منجر به کشته شدن حدود هزار و ۲۰۰ نفر در جنوب اسرائیل و انتقال ۲۵۱ گروگان به داخل غزه شد.
کارزار نظامی اسرائیل که در پاسخ به این حمله آغاز شد، بنا بر اعلام مقامهای بهداشتی غزه، زیر نظر حماس، بیش از ۵۴ هزار کشته برجای گذاشته و این منطقه را ویران کرده است.
فشارهای بینالمللی در حال افزایش است
به نوشته رویترز، اسرائیل اکنون با فشار فزاینده بینالمللی روبهروست و بسیاری از کشورهای اروپایی که معمولا از انتقاد آشکار از این کشور خودداری میکنند، خواستار پایان جنگ و اجرای یک طرح امدادرسانی گستردهاند.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، چهارشنبه به خبرنگاران گفت که واشینگتن به مرحله ارسال «نسخه جدید شرایط توافق» برای آتشبس نزدیک شده است.
او اظهار داشت: «احساس بسیار خوبی دارم که به یک راهحل بلندمدت، آتشبس موقت و سپس راهحلی صلحآمیز برای این درگیری دست خواهیم یافت.»
بر پایه این طرح، آتشبس ۶۰ روزه در صورتی که مذاکرات برای آتشبس دائمی تا پایان این مدت به نتیجه نرسد، میتواند تمدید شود.
با این حال، سامی ابوزهری، از مقامات ارشد حماس، پنجشنبه گفت که مفاد این پیشنهاد بازتابدهنده مواضع اسرائیل است و شامل تعهداتی برای پایان جنگ، خروج نیروهای اسرائیلی یا تضمین ورود کمکها نیست. شروطی که حماس بر آنها تاکید دارد.
از سوی دیگر، بنیاد بشردوستانه غزه، نهادی خصوصی با حمایت ایالات متحده و مورد تایید اسرائیل، پنجشنبه فعالیت توزیع کمکهای خود را به سومین نقطه در غزه گسترش داد.
این نهاد که از سوی سازمان ملل و گروههای امدادی دیگر بهدلیل ناکارآمدی و محدودیتهایش بهشدت مورد انتقاد قرار گرفته، این هفته فعالیتش را در غزه آغاز کرد. جایی که سازمان ملل هشدار داده بیش از دو میلیون نفر در پی محاصره ۱۱ هفتهای اسرائیل در معرض قحطی قرار دارند.
راهاندازی این طرح سهشنبه با آشفتگی بسیار همراه بود. هزاران فلسطینی به مراکز توزیع هجوم بردند و نیروهای امنیتی حاضر در محل را مجبور به عقبنشینی کردند.
این آغاز پرآشوب، فشارهای جهانی بر اسرائیل را برای ورود بیشتر غذا و توقف جنگ در غزه افزایش داده است.
بنیاد مذکور تاکنون حدود ۱.۸ میلیون وعده غذایی توزیع کرده و قصد دارد در هفتههای آینده مراکز بیشتری در غزه راهاندازی کند.
صفحه جمهوریخواهان سنا در ایکس بر حمایت از تلاشهای ترامپ برای اطمینان از رسیدن کمکهای بشردوستانه به مردم غزه و نه به حماس، تاکید کرد.
صفحه جمهوریخواهان سنا با اشاره به اینکه سازمان ملل نتوانسته است کمکهای بشردوستانه خود را از دسترس حماس دور نگه دارد، گفت حماس این کمکها را برای تامین مالی حملات علیه اسرائیل استفاده میکند.
ایالات متحده پنجشنبه هشت خرداد در نشست شورای امنیت سازمان ملل اعلام کرد که پیشنهاد واشینگتن برای آتشبس در اوکراین، «بهترین نتیجه ممکن برای روسیه» است و ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، باید این توافق را بپذیرد.
آمریکا خواهان موافقت روسیه با یک آتشبس فراگیر ۳۰ روزه در زمین، هوا، دریا و همچنین زیرساختهای حیاتی است. نخستین دور مذاکرات مستقیم میان روسیه و اوکراین که در ۱۶ مه برگزار شد، به توافقی برای آتشبس منجر نشد چرا که مسکو اعلام کرده تحقق آتشبس پیش از برآورده شدن برخی شروط مشخص، غیرممکن است.
جان کلی، معاون موقت نمایندگی آمریکا در سازمان ملل، در این نشست گفت: «ما میخواهیم با روسیه همکاری کنیم، از جمله در این ابتکار صلح و بسته اقتصادی. راهحل نظامی برای این مناقشه وجود ندارد. توافقی که اکنون روی میز است، بهترین نتیجهای است که روسیه میتواند به آن دست یابد. رییسجمهوری پوتین باید این توافق را بپذیرد.»
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، که از بهمن ماه سال گذشته دومین دوره ریاستجمهوریاش را آغاز کرده، وعده داده بود که بهسرعت به جنگ سهساله روسیه در اوکراین پایان خواهد داد.
کلی گفت که نخستین گام دولت آمریکا، ارائه پیشنهاد آتشبس فوری، بدون قید و شرط و فراگیر بود؛ پیشنهادی که از سوی اوکراین پذیرفته شده و منتظر موافقت روسیه است.
او افزود: «از آن زمان تاکنون، ما بهطور مداوم از روسیه خواستهایم که این آتشبس را بپذیرد.»
کلی هشدار داد: «اگر روسیه تصمیم اشتباهی بگیرد و به این جنگ فاجعهبار ادامه دهد، آمریکا ممکن است مجبور شود از تلاشهای دیپلماتیک برای پایان دادن به این درگیری عقبنشینی کند.»
او همچنین افزود که ممکن است واشینگتن تحریمهای بیشتری را علیه مسکو اعمال کند.
کلی گفت که پس از تماس تلفنی ترامپ و پوتین در هفته گذشته، اکنون انتظار میرود روسیه پیشنویس سندی را ارائه کند که بهطور کلی چشمانداز خود از یک آتشبس را در این جنگ، که از فوریه ۲۰۲۲ با حمله روسیه به اوکراین آغاز شده، ترسیم کند.
کلی تاکید کرد: «ما میزان جدیت روسیه برای پایان دادن به جنگ را نه فقط بر اساس محتوای این سند، بلکه مهمتر از آن، بر اساس اقدامات عملی روسیه قضاوت خواهیم کرد.»
او حملات اخیر روسیه به اوکراین را نشانهای از «نبود اراده برای صلح» خواند.
سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، چهارشنبه هفت خرداد اعلام کرده بود که مسکو پیشنویس یادداشتی را با هدف دستیابی به راهحلی برای جنگ اوکراین آماده کرده است. اما اوکراین اعلام کرد که هنوز هیچ پیشنهادی از سوی روسیه دریافت نکرده است.
واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل، نیز گفت که مسکو قصد دارد مذاکرات مستقیم و جدی با اوکراین را ادامه دهد.
روسیه پیشنهاد داده که دور دوم گفتوگوهای مستقیم روز دوشنبه آینده در استانبول برگزار شود.
نبنزیا خطاب به شورای امنیت گفت: «توپ در زمین اوکراین است: یا گفتوگو و در پی آن صلح، یا شکست اجتنابناپذیر اوکراین در میدان نبرد، با شرایطی متفاوت برای پایان درگیری.»
کریستینا هایوویشین، معاون نمایندگی اوکراین در سازمان ملل، در پاسخ گفت که روسیه «هیچ نشانهای از نیت واقعی برای پایان دادن به جنگ نشان نمیدهد» و از اعضای شورای امنیت خواست تا تحریمهای سختتری علیه مسکو اعمال کنند.
او افزود: «اوکراین همواره تعهد خود را به دیپلماسی نشان داده و همچنان برای هر اقدامی که بتواند نتایج ملموس بهدنبال داشته باشد، آمادگی دارد.»
با این حال، او تأکید کرد که کییف هرگز ادعای روسیه نسبت به هیچیک از مناطق اشغالی اوکراین را به رسمیت نخواهد شناخت.
هایوویشین در پایان گفت: «ما هیچگونه دخالتی در تصمیمات حاکمیتی خود از جمله دفاع یا اتحادهایمان را تحمل نخواهیم کرد. نباید در برابر متجاوز مماشات کرد؛ چنین تلاشهایی فقط متجاوز را برای اقدامات بعدی جسورتر میکند.»
اسکات بسنت، وزیر خزانهداری ایالات متحده، گفت که مذاکرات تجاری آمریکا با چین «تا حدی متوقف شده» و به احتمال زیاد برای نهایی شدن توافق، نیاز به مداخله مستقیم دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، و شی جینپینگ، رییسجمهوری چین، در روند مذاکرات خواهد بود.
دو هفته پس از مذاکراتی که با رهبری بسنت به یک آتشبس موقت در جنگ تجاری میان دو اقتصاد بزرگ جهان انجامید، او پنجشنبه هشت خرداد در گفتوگو با شبکه فاکس نیوز گفت که مذاکرات از آن زمان به کندی پیش رفته، اما انتظار میرود در هفتههای آینده مذاکرات بیشتری انجام شود.
بسنت گفت: «باور دارم که ممکن است در مقطعی تماسی تلفنی بین روسای جمهوری دو کشور برقرار شود.»
او افزود: «با توجه به گستردگی و پیچیدگی این مذاکرات، نیاز است که هر دو رهبر شخصاً وارد عمل شوند. آنها رابطه خوبی با یکدیگر دارند و من اطمینان دارم زمانی که رییسجمهوری ترامپ مواضع خود را به روشنی اعلام کند، چینیها پای میز مذاکره خواهند آمد.»
توافق آمریکا و چین برای کاهش موقت تعرفههای سهرقمی به مدت ۹۰ روز، باعث افزایش چشمگیر شاخصهای بازار جهانی شد و نوعی آرامش موقت در فضای اقتصادی ایجاد کرد. با این حال، این توافق به ریشههای اصلی مناقشه و دلایل اعمال تعرفهها از سوی ترامپ، که عمدتاً به انتقادهای دیرینه آمریکا از مدل اقتصادی دولتیمحور و صادراتمحور چین بازمیگردد، نپرداخت و قرار است این مسائل در مذاکرات آتی مطرح شود.
از زمان توافق میانه ماه مه، دولت ترامپ تمرکز خود را بر مذاکرات تعرفهای با دیگر شرکای عمده تجاری مانند هند، ژاپن و اتحادیه اروپا گذاشته است. ترامپ هفته گذشته تهدید کرد که تعرفههایی ۵۰ درصدی بر کالاهای وارداتی از اتحادیه اروپا اعمال خواهد کرد، اما سپس اجرای این تهدید را به تعویق انداخت.
در همین حال، دادگاه تجارت ایالات متحده چهارشنبه اعلام کرد که ترامپ در اعمال عمده تعرفهها بر واردات از چین و سایر کشورها تحت قانون اختیارات اضطراری، از حدود اختیارات خود فراتر رفته است.
اما کمتر از ۲۴ ساعت بعد، یک دادگاه تجدیدنظر فدرال این حکم را معلق کرد و تعرفهها را مجدداً به اجرا گذاشت، تا فرصت بررسی درخواست تجدیدنظر دولت فراهم شود. این دادگاه از شاکیان خواست تا تاریخ ۱۶ خرداد پاسخ خود را ارائه کنند و به دولت نیز مهلت داد تا ۲۰ خرداد پاسخ دهد.
بسنت پیشتر گفته بود برخی از شرکای تجاری از جمله ژاپن با حسن نیت در حال مذاکره هستند و رأی اخیر دادگاه تجاری هیچ تغییری در موضع آنها ایجاد نکرده است. او همچنین اعلام کرد که روز جمعه با هیئتی از ژاپن در واشینگتن دیدار خواهد کرد.