نیویورک تایمز به نقل از مقام‌های ایرانی و اروپایی گزارش داد دولت دونالد ترامپ طرحی را پیشنهاد کرده است که تا مدتی به ایران اجازه می‌دهد غنی‌سازی اورانیوم را در سطح پایین ادامه دهد.
خبرگزاری رویترز سه‌شنبه ۱۳ خرداد در گزارشی نوشت شرکت آمریکایی «کاپلا اسپیس» تصویری از یکی از پایگاه‌های هدف قرار داده شده روسیه واقع در منطقه ایرکوتسک سیبری، در اختیار این رسانه قرار داده است.
این تصویر ۱۲ خرداد و یک روز پس از یکی از پیچیده‌ترین و موثرترین اقدامات نظامی اوکراین علیه روسیه در بیش از سه سال جنگ گرفته شده است.
درباره این عملیات بیشتر بخوانید: حمله اوکراین به اعماق روسیه؛ ۴۱ بمب‌افکن هسته‌ای روس به ارزش ۷ میلیارد دلار منهدم شد
اوکراین دست‌کم چهار پایگاه هوایی در سراسر روسیه را با استفاده از ۱۱۷ پهپاد که از کانتینرهایی نزدیک اهداف پرتاب شدند، هدف قرار داد.
ویدیوهای هوایی تاییدشده از سوی رویترز نشان می‌دهند در دست‌کم دو محل، چندین هواپیما مورد اصابت قرار گرفتند.
برخلاف تصاویر ماهواره‌ای معمول که ممکن است با پوشش ابر مختل شوند، این داده‌ها از ماهواره‌های راداری با دیافراگم مصنوعی (SAR) به‌دست آمده‌اند که با ارسال پرتوهای انرژی به سطح زمین و تحلیل بازتاب آن، امکان شناسایی جزییات دقیق‌تری را فراهم می‌کنند.
در تصویر سیاه‌وسفید و با وضوح کمتر از عکس‌های عادی، لاشه چند هواپیما در امتداد باند فرودگاه نظامی بِلایا، یا در پناهگاه‌های بتنی اطراف آن دیده می‌شود.
جان فورد، پژوهش‌گر مرکز مطالعات عدم اشاعه تسلیحات جیمز مارتین در کالیفرنیا، گفت: «بر اساس لاشه‌های قابل مشاهده، مقایسه با تصاویر اخیر ماهواره‌ای و ویدیوهای منتشرشده در تلگرام، من تخریب چندین هواپیما را تایید می‌کنم.»
او گفت که تصویر راداری ارائه‌شده به او از سوی رویترز، بقایای دست‌کم دو بمب‌افکن مافوق صوت و دوربرد توپولف-۲۲ را نشان می‌دهد که در گذشته برای حمله موشکی به اوکراین استفاده شده بودند.
او همچنین افزود بر اساس تصاویر، چهار بمب‌افکن سنگین تی‌یو-۹۵ یا نابود شده‌اند یا به‌شدت آسیب دیده‌اند.
برَیدی آفرِک، تحلیل‌گر اطلاعاتی منابع باز نیز تایید کرد در تصاویر پایگاه ایرکوتسک، چندین هواپیمای تی‌یو-۹۵ و تی‌یو-۲۲ آسیب دیده یا نابود شده‌اند. هرچند برای ارزیابی نهایی به تصاویر بیشتری نیاز است.
او افزود: «واضح است که این حمله بسیار موفقیت‌آمیز بوده است.»
به گفته آفرک، هواپیماهای هدف‌گرفته‌شده در این حمله، ترکیبی از بمب‌افکن‌هایی بوده‌اند که روسیه از آن‌ها برای حمله به اوکراین استفاده می‌کند.
او افزود پایگاه بلایا دارای چندین ماکت هواپیمای تخت‌شکل است که ظاهرا در این عملیات نتوانسته‌اند پهپادهای اوکراینی را گمراه کنند.
انفجار بزرگ در شمال روسیه
رویترز هنوز تصویری از نوع اس‌ای‌آر از پایگاه اولنیا در منطقه مورمانسک، شمال غربی روسیه، به‌دست نیاورده، اما ویدیوهای پهپادی که از سوی مقامات اوکراینی منتشر و از سوی رویترز تایید شده‌اند، نشان می‌دهند دو بمب‌افکن در حال سوختن و یک بمب‌افکن دیگر (احتمالا تی‌یو-۹۵) در آستانه انفجار هستند.
وزارت دفاع روسیه اعلام کرد اوکراین پایگاه‌های هوایی در مناطق مورمانسک، ایرکوتسک، ایوانوو، ریازان و آمور را هدف حمله پهپادی قرار داده است.
طبق این بیانیه، پدافند هوایی روسیه حملات در سه منطقه را دفع کرده اما در مورمانسک و ایرکوتسک، چندین هواپیما دچار حریق شده‌اند.
کرملین سه‌شنبه اعلام کرد تحقیقات رسمی درباره حملات پهپادی آخر هفته آغاز شده است.
دیمیتری مدودف، مقام ارشد امنیتی روسیه، در واکنش به این حملات هشدار داد: «انتقام حتمی است.»
اوکراین: ۴۱ هواپیمای نظامی را هدف قرار دادیم
سازمان امنیت داخلی اوکراین مسئولیت این عملیات را که با عنوان «تار عنکبوت» شناخته می‌شود بر عهده گرفت و اعلام کرد در مجموع ۴۱ هواپیمای جنگی روسیه هدف حمله قرار گرفتند.
ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، این عملیات که اهدافی تا فاصله چهار هزار و ۳۰۰ کیلومتری از خط مقدم جنگ را در بر می‌گرفت، «کاملا درخشان» توصیف کرد.
ارتش اوکراین در ابتدا اعلام کرد ۱۲ هواپیمای دیگر به فهرست تلفات نظامی روسیه اضافه شده است اما بعد، در به‌روزرسانی تازه‌ای اعلام کرد پس از بررسی داده‌های بیشتر و تایید منابع، «مجموع تلفات به ۴۱ هواپیمای نظامی از جمله بمب‌افکن‌های راهبردی و انواع دیگر هواپیماهای جنگی رسیده است».
سازمان امنیت داخلی اوکراین همچنین گفت میزان خسارت وارده در این عملیات بالغ بر هفت میلیارد دلار است و ۳۴ درصد از ناوگان بمب‌افکن‌های حامل موشک کروز راهبردی روسیه آسیب دیده‌اند.
رویترز نتوانسته است این گزارش‌ها را به‌طور مستقل تایید کند.
برخی کارشناسان گفتند که این عملیات به‌تنهایی مانع از ادامه حملات مسکو با استفاده از بمب‌افکن‌های راهبردی نخواهد شد اما جایگزینی برخی از هواپیماهای آسیب‌دیده که دیگر تولید نمی‌شوند، ممکن است دشوار یا غیرممکن باشد.
موسسه مطالعات جنگ نیز اعلام کرد این عملیات احتمالا روسیه را وادار خواهد کرد تا آرایش سامانه‌های پدافند هوایی خود را بازتنظیم کند.
این نهاد نوشت: «این عملیات روسیه را مجبور خواهد کرد پدافند هوایی خود را در گستره وسیع‌تری از خاک کشور مستقر کند و احتمالا واحدهای پدافند هوایی متحرک را به کار بگیرد تا بتوانند سریع‌تر به حملات پهپادی مشابه پاسخ دهند.»
بر اساس این طرح، ایالات متحده ساخت راکتورهای نیروگاه هسته‌ای را برای ایران تسهیل می‌کند و برای ایجاد تاسیسات غنی‌سازی تحت مدیریت کنسرسیومی از کشورهای منطقه، مذاکره خواهد کرد.
طبق این طرح، به‌محض آن‌که این وعده‌ها محقق و تهران از آن بهره‌مند شود، باید همه فعالیت‌های غنی‌سازی در کشور را متوقف کند.
موضوع تشکیل کنسرسیومی متشکل از کشورهای خاورمیانه از جمله ایران، عربستان سعودی و امارات متحده عربی با مشارکت ایالات متحده، برای غنی‌سازی اورانیوم، در هفته‌های گذشته نیز مطرح شده است.
مسعود منیری، کارشناس انرژی هسته‌ای، ۱۱ خرداد در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال گفت: «اگر کنسرسیومی از سوی غربی‌ها پیشنهاد می‌شود، هدف آن حل مسئله غنی‌سازی در داخل ایران است اما طبیعتا طرف غربی می‌خواهد این کنسرسیوم خارج از خاک ایران مستقر باشد.»
منیری گفت پیشنهاد تعلیق موقت غنی‌سازی در برابر به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی از سوی آمریکا شاید در کوتاه‌مدت راه‌حلی برای بحران هسته‌ای ایران باشد اما با پایان یافتن دوره تعلیق، این مسئله دوباره به یک چالش سیاسی تبدیل می‌شود.
پیش از این و در ۱۲ خرداد، اسماعیل بقائی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، با تایید دریافت متن پیشنهادی آمریکا برای توافق، گفت: «تحویل گرفتن یک متن به معنای پذیرش آن نیست و دلالتی بر قابل پذیرش بودن آن نیز ندارد.»
باراک راوید، خبرنگار وب‌سایت اکسیوس نیز ۱۰ خرداد گزارش داد یکی از موارد پیشنهادی آمریکا به جمهوری اسلامی این است که آمریکا حق ایران برای غنی‌سازی اورانیوم را به رسمیت بشناسد، ولی جمهوری اسلامی به‌طور کامل غنی‌سازی اورانیوم را تعلیق کند.
ساعاتی پس از این گزارش، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، در اظهاراتی در تضاد با گزارش اکسیوس اعلام کرد اجازه هیچ غنی‌سازی‌ای را در خاک ایران نمی‌دهد.
هم‌زمان، روزنامه نیویورک تایمز به نقل از منابع آگاه گزارش داد پیشنهاد ارا‌ئه شده آمریکا به جمهوری اسلامی برای توافق هسته‌ای، مجموعه‌ای از نکات کلیدی است و پیش‌نویس کامل توافق نیست.
این رسانه با اشاره به اینکه در این پیشنهاد از تهران خواسته شده تمامی فعالیت‌های غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند، نوشت واشینگتن پیشنهاد تشکیل یک کنسرسیوم منطقهای برای تولید انرژی هسته‌ای را مطرح کرده است.
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، ۱۳ خرداد از ارا‌ئه پیشنهادی «دقیق و قابل قبول» به جمهوری اسلامی خبر داد و تاکید کرد در صورت رد آن از سوی تهران، حکومت ایران با پیامدهای جدی روبهرو خواهد شد.
او ۱۰ خرداد نیز گفت استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ در امور خاورمیانه، پیشنهادی «روشن و قابل قبول» برای توافق هسته‌ای به جمهوری اسلامی ارا‌ئه کرده و به نفع ایران است که آن را بپذیرد.
پس از آن و در ۱۱ خرداد، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، با بیان اینکه «پاسخ این نامه در دست تهیه است»، در حساب ایکس خود نوشت: «این پیشنهاد بهگونهای شایسته و در چارچوب اصول، منافع ملی و حقوق مردم، پاسخ داده خواهد شد.»
تاکنون پنج دور از مذاکرات میان واشینگتن و تهران برای حل پرونده هسته‌ای جمهوری اسلامی برگزار شده و انتظار میرود دور ششم مذاکرات به زودی برگزار شود؛ هرچند تمی بروس، سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده، ۱۳ خرداد گفت که اطلاعی درباره زمان و محل برگزاری دور بعدی مذاکرات آمریکا با جمهوری اسلامی ندارد.