حوثیها چگونه نیروی دریایی آمریکا را به چالش کشیدند و جنگ در دریا را متحول کردند؟
مقامهای آمریکایی اکنون در حال بررسی این موضوع هستند که گروهی همچون حوثیهای یمن که از نظر تسلیحاتی و لجستیکی در سطحی ابتدایی هستند، چگونه توانستهاند قدرتمندترین ناوگان دریایی جهان را به چالش بکشند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کاخ کرملین، با اشاره به تماس تلفنی دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا و ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، از اعلام آمادگی پوتین برای استفاده از شراکت مسکو با تهران در کمک به حلوفصل مذاکرات هستهای میان ایران و آمریکا خبر داد.
خبرگزاری رویترز پنجشنبه ۱۵ خرداد در گزارشی به نقل از پسکوف با تاکید بر «شراکت نزدیک مسکو و تهران» نوشت که رییسجمهوری روسیه در صورت لزوم آماده پیوستن به مذاکرات میان جمهوری اسلامی و آمریکا است.
ترامپ چهارشنبه ۱۴ خرداد اعلام کرد در تماس تلفنی با پوتین، پیشنهاد داده است که او در گفتوگوهای مربوط به پرونده هستهای جمهوری اسلامی مشارکت کند و احتمال داده که بتواند برای دستیابی سریع به نتیجه، نقش مثبتی ایفا کند.
رییسجمهوری آمریکا در این گفتوگو تاکید کرده که جمهوری اسلامی برای دادن پاسخ به پیشنهاد واشینگتن تعلل کرده و زمان تهران برای رسیدن به تصمیم، در حال پایان یافتن است.
ترامپ در شبکه اجتماعی تروثسوشال نوشت: «من به پوتین گفتم که ایران نباید به سلاح هستهای دست پیدا کند و فکر میکنم که در این موضوع با هم توافق داریم.»
رییسجمهوری آمریکا در ادامه پست خود نوشت که جمهوری اسلامی در این زمینه «کند عمل کرده» و آمریکا باید در مدت کوتاهی پاسخی روشن دریافت کند.
علی خامنهای، رهبر جمهوی اسلامی، ۱۴ خرداد با رد صریح طرح آمریکا برای توافق اتمی گفت: «پاسخ ما به یاوهگویی آمریکا معلوم است: نمیتوانند هیچ غلطی بکنند.»
پیشتر کاخ سفید هشدار داده بود در صورت رد پیشنهاد ترامپ، تهران با «پیامد جدی» روبهرو خواهد شد.
خامنهای در سخنرانی خود تاکید کرد: «حرف اول آمریکا این است که ایران صنعت هستهای نداشته باشد.»
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید، ۱۳ خرداد از ارائه پیشنهادی «دقیق و قابل قبول» به جمهوری اسلامی خبر داد و با اشاره به موضعگیری رییسجمهوری آمریکا درباره ضرورت غنیسازی صفر درصدی جمهوری اسلامی، گفت: «رییسجمهوری شب گذشته بهروشنی موضع خود را اعلام کرد؛ موضعی که نمیتوانست صریحتر از این باشد و بار دیگر تاکید کرد که این، موضع رسمی اوست.»
پیشنهاد آمریکا برای یک توافق هستهای جدید از سوی عمان به تهران ارائه شد. کشوری که میانجی مذاکرات بین عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رییسجمهوری آمریکا در امور خاورمیانه بوده است.
تلاش ایران برای مشارکت روسیه در مذاکرات
پیشنهاد مشارکت روسیه در گفتوگوهای هستهای ایران و آمریکا در شرایطی مطرح میشود که مسکو و واشینگتن کماکان بر سر نحوه پایان جنگ در اوکراین اختلافات جدی دارند.
ویتکاف به عنوان رییس هیات آمریکا در مذاکرات هستهای با ایران، پنجم اردیبهشت و یک روز پیش از دور سوم گفتوگوهای هستهای ایران و آمریکا در سفر به مسکو با پوتین دیدار کرد.
عراقچی نیز ۲۹ فروردین در سفر به مسکو با اشاره به گفتوگوهایش با پوتین و سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، درباره مذاکرات هستهای جاری با آمریکا گفت: «ما از نقش روسیه در برجام بسیار راضی هستیم و مشتاقیم این کشور در هر توافق جدیدی نقش مثبت خود را ایفا کند.»
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی دلیل سفر خود به مسکو را تسلیم نامهای از سوی خامنهای به پوتین اعلام کرده بود. سفری که دو روز پیش از آغاز دور دوم مذاکرات تهران و واشینگتن انجام شد.
در همان روز، سخنگوی کرملین اعلام کرد پوتین نیز در این دیدار، پیامی برای خامنهای ارسال کرده است.
مقامهای اوکراین اعلام کردند در حمله پهپادی شبانه روسیه به مناطق شمالی و شمال شرقی این کشور، پنج نفر کشته و دستکم ۲۴ نفر زخمی شدند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، ایهور کلیمنکو، وزیر کشور اوکراین، پنجشنبه ۱۵ خرداد اعلام کرد در حمله پهپادی روسیه به شهر پریلوکی در منطقه چرنیهیف اوکراین، همسر، دختر و نوه یکساله رییس آتشنشانی محلی کشته شدند.
به گفته او، در زمان حمله، رییس آتشنشانی همراه با تیم نجات، در محل حادثه مشغول امدادرسانی بوده است.
کلیمنکو در کانال تلگرامی خود نوشت: «در این شب وحشتناک، ناجی ما در کنار تیم آتشنشانی و امداد در حال مقابله با پیامدهای حملات دشمن بود.»
ویچسلاو چائوس، فرماندار منطقه نیز گفت که در این حمله شش پهپاد به شهر شلیک شد و در مجموع پنج نفر از جمله اعضای این خانواده رییس آتشنشانی جان خود را از دست دادند.
شش نفر دیگر نیز مجروح و به بیمارستان منتقل شدند.
مناطق شمالی و شرقی اوکراین در طول بیش از سه سال جنگ هدف مکرر پهپادها و موشکهای روسیه بودهاند.
در حمله پهپادی دیگری که به شهر خارکیف در شمال شرق اوکراین صورت گرفت، ۱۸ نفر از جمله چهار کودک زخمی شدند.
ایهور تِرِخوف، شهردار خارکیف، گفت که در جریان این حمله هفت ساختمان مسکونی آسیب دیدهاند و دو ساختمان بهطور مستقیم مورد اصابت قرار گرفتهاند.
همزمان ستاد کل ارتش اوکراین در بیانیهای اعلام کرد سامانههای موشکی روسیه در منطقه بریانسک را که در حال آمادهسازی برای حمله به این کشور بودند، هدف قرار داده است.
در این بیانیه آمده است: «یک پرتابگر موشک روسیه منفجر شده و دو پرتابگر دیگر به احتمال زیاد آسیب دیدهاند.»
به گفته ارتش اوکراین، هدف این حمله احتمالی، پایتخت این کشور، کییف، بوده است.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، چهارشنبه ۱۴ خرداد پس از گفتوگوی تلفنی یک ساعت و ۱۵ دقیقهای با ولادیمیر پوتین، همتای روس خود، در شبکه اجتماعی تروثسوشال خبر داد که پوتین به او گفته است باید به حمله اخیر اوکراین به پایگاههای هوایی روسیه که خسارت سنگینی بر جای گذاشت، پاسخ دهد.
ولودیمر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، در واکنش به گزارشها درباره حمله پهپادی اوکراین به درون خاک روسیه، گفت اگر روسیه پیش از این حمله با آتشبس موافقت کرده بود، حمله به هواپیماهای نظامی روسیه انجام نمیشد.
حمله پهپادی اوکراین به چهار پایگاه هوایی روسیه در ۱۱ خرداد به انهدام دستکم ۴۱ بمبافکن این کشور به ارزش بیش از هفت میلیارد دلار منجر شد.
این حمله بزرگترین عملیات اوکراین با بیشترین بُرد علیه روسیه از ابتدای جنگ میان دو کشور بوده است.
ارتش اسرائیل اعلام کرد اجساد دو گروگان را که در اسارت حماس و در نوار غزه بودند، بازیابی کرده است. به گفته مقامهای ارتش، این دو نفر که شهروندی آمریکا را نیز داشتهاند، در جریان حمله هفتم اکتبر نیروهای حماس کشته شده بودند.
بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، پنجشنبه ۱۵ خرداد با تایید این خبر اعلام کرد نیروهای ارتش و سازمان امنیت داخلی این کشور در عملیاتی شبانه، اجساد «گدی حقای» و «جودی واینشتاین»، زوج آمریکایی-اسرائیلی را از نوار غزه بیرون آوردند.
نتانیاهو با قدردانی از نیروهای نظامی اسرائیل برای «اجرای قاطع و موفق این عملیات» گفت: «به همراه تمام مردم اسرائیل، من و همسرم مراتب تسلیت عمیق خود را به خانوادههای عزیز آنها ابراز میکنیم. قلبهایمان از این فقدان دردناک بهشدت اندوهگین است. یادشان جاودان باد!»
او تاکید کرد: «ما نه آرام میگیریم و نه متوقف میشویم تا تمام گروگانهایمان، چه زنده و چه کشته شده، به خانه بازگردند.»
این زوج که از خانهشان در کیبوتص «نیر عوز» ربوده شدند، در مزارع اطراف همان کیبوتص به قتل رسیدند. پیکر آنها در منطقه خانیونس در نوار غزه نگهداری میشد.
گدی حقای در سن ۷۲ سالگی ربوده شد. او پدر چهار فرزند و پدربزرگ هفت نوه بود. او موسیقیدانی بود که به عنوان یک سرآشپز، حامی تغذیه سالم، گیاهخواری و ورزش شناخته میشد.
جودی واینشتاین نیز هنگام ربایش ۷۰ ساله بود. جودی معلم زبان انگلیسی با تمرکز بر کودکان دارای نیازهای ویژه و اختلالات تمرکز بود.
او از روشهای مدیتیشن و ذهنآگاهی برای کاهش اضطراب کودکان مناطق اطراف غزه استفاده میکرد. جودی همچنین به عنوان شاعر، کارآفرین و فردی متعهد به صلح و همزیستی شناخته میشد.
وتوی قطعنامه شورای امنیت درباره اسرائیل از سوی آمریکا
نتانیاهو پیش از این، در واکنش به وتوی قطعنامه شورای امنیت از سوی آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل نوشت: «این تنها راه برای نابود کردن تروریستهای حماس است که هنوز ۵۸ گروگان بیگناه را در سیاهچالهای غزه نگه میدارند. جهان متمدن باید خواستار آزادی فوری و بیقید و شرط آنها شود.»
نخستوزیر اسرائیل همچنین با تشکر از آمریکا، تاکید کرد دونالد ترامپ، رییسجمهوری این کشور، بار دیگر «به دشمنان ما نشان داد که هیچ فاصلهای میان ما وجود ندارد».
آمریکا چهارشنبه ۱۴ خرداد، قطعنامه پیشنهادی شورای امنیت سازمان ملل برای برقراری فوری و بدون قیدوشرط آتشبس در غزه را وتو کرد. قطعنامهای که ۱۴ عضو دیگر شورای امنیت به آن رای موافق دادند.
دوروتی شیا، نماینده موقت آمریکا در سازمان ملل، پیش از رایگیری در نشست شورای امنیت گفت: «موضع ایالات متحده همواره روشن بوده است. ما از هیچ قطعنامهای که حماس را محکوم نکند و خواستار خلع سلاح و خروج آن از غزه نباشد، حمایت نخواهیم کرد.»
او گفت قطعنامه پیشنهادی تلاشهای دیپلماتیک برای برقراری آتشبس در غزه بر مبنای واقعیتهای کنونی را تضعیف و حماس را گستاختر میکند.
بر اساس اطلاعات ارتش اسرائیل، تا پیش از این ۵۸ گروگان در نوار غزه باقی مانده بودند که ۵۷ نفر از آنها در جریان حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ ربوده شدند و یک نفر نیز پیشتر به اسارت گرفته شده بود.
ارتش اسرائیل با استناد به دادههای اطلاعاتی اعلام کرده که دستکم ۳۴ نفر از این گروگانها تاکنون جان باختهاند.
حماس ۱۰ خرداد در پاسخ به طرح پیشنهادی آمریکا برای آتشبس در نوار غزه اعلام کرد با تحویل ۲۸ گروگان زنده و کشتهشده موافق است اما همچنان بر پایان جنگ و خروج نیروهای اسرائیلی از نوار غزه تاکید دارد.
آمریکا و اسرائیل این پاسخ حماس را «غیرقابل قبول» خواندند.
نشریه فایننشال تایمز به نقل از یک مقام ارشد صندوق بینالمللی پول نوشت جنگ تجاری دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، چالشی حتی سختتر از بحران کووید-۱۹ برای سیاستگذاران بازارهای نوظهور ایجاد میکند.
گیتا گوپینات، معاون اول مدیرعامل صندوق بینالمللی پول، گفت تاثیر غیرقابل پیشبینی تعرفهها بر اقتصادهای در حال توسعه و بازارهای جهانی، بهویژه کار بانکهای مرکزی را برای حمایت از اقتصادهایشان دشوار میکند.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، پس از ممنوع کردن سفر شهروندان ۱۲ کشور از جمله ایران، با امضای یک فرمان اجرایی جدید، ورود اتباع خارجی به آمریکا با هدف تحصیل یا شرکت در برنامههای تبادلی در دانشگاه هاروارد را بهطور موقت تعلیق کرد.
این فرمان که روز چهارشنبه ۱۴ خرداد منتشر شد، در ادامه تنشهای فزاینده میان دولت ترامپ و یکی از معتبرترین دانشگاههای آمریکا صادر شده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، در این فرمان آمده است که وزارت امور خارجه آمریکا موظف است صدور ویزای جدید برای متقاضیان تحصیل در هاروارد را متوقف کند و همچنین بررسی مجدد و حتی احتمال لغو ویزاهای فعلی دانشجویانی را در دستور کار قرار دهد که مشمول معیارهای تعیینشده در این فرمان هستند.
هزاران دانشجوی بینالمللی هر ساله برای تحصیل در دانشگاههای برتر آمریکا، از جمله هاروارد، راهی این کشور میشوند.
بسیاری از این دانشجویان با ویزای تحصیلی F-1 یا ویزاهای تبادلی J-1 وارد ایالات متحده شدهاند. با اجرای این فرمان جدید، بخشی از این دانشجویان—بهویژه کسانی که با گذرنامه کشورهای دارای «روابط پرتنش» با آمریکا وارد شدهاند—در خطر لغو ویزا یا نپذیرفته شدن در آینده قرار میگیرند.
دولت آمریکا در این فرمان، دانشگاه هاروارد را متهم به «روابط نگرانکننده با دشمنان خارجی» و «سهلانگاری در برخورد با فعالیتهای غیرقانونی برخی دانشجویان خارجی» کرده است.
در بخشی از متن فرمان، بهطور مشخص از دریافت بیش از ۱۵۰ میلیون دلار کمک مالی از چین نام برده شده و ادعا شده که برخی از «عوامل تحریککننده در حوادث ضدیهودی اخیر در محوطه دانشگاه، دانشجویان خارجی» بودهاند.
هاروارد: قربانی درگیری سیاسی با کاخ سفید
دانشگاه هاروارد پیش از این اعلام کرده بود که دولت ترامپ بهدلیل نپذیرفتن مداخلات سیاسی در محتوای درسی، مدیریت داخلی و خط فکری استادان و دانشجویان این دانشگاه، اقدام به انتقامگیری کرده است.
به گفته مقامهای دانشگاه، این دستور اجرایی نه امنیت ملی، بلکه آزادی علمی و استقلال دانشگاهها را هدف گرفته است.
افزایش فشارها بر نهادهای علمی و دانشجویان مهاجر
فرمان اخیر تنها یکی از سلسله اقدامات دولت ترامپ علیه دانشگاه هاروارد محسوب میشود. پیشتر نیز، کاخ سفید اقدام به مسدود کردن کمکهای مالی و معافیت مالیاتی این دانشگاه کرده و تحقیقاتی درباره احتمال تبعیض مثبت علیه گروههای خاص آغاز کرده بود.
ماه گذشته نیز دولت ترامپ تلاش کرد مجوز پذیرش دانشجویان خارجی از سوی هاروارد را لغو کند که با حکم یک قاضی فدرال موقتاً متوقف شد.
روزنامه والاستریت ژورنال، پنجشنبه ۱۵ خرداد در گزارشی نوشت حوثیها بهرغم استقرار در مناطق فقیرنشین و غارهای یمن، نیروی دریایی ایالات متحده را وارد شدیدترین درگیریهای خود از زمان جنگ جهانی دوم کردهاند.
بر اساس این گزارش، موضوع سه فروند جنگنده از ناو هواپیمابر «یواساس ترومن» که طی پنج ماه گذشته از دست رفتهاند، اکنون تحت بررسی پنتاگون قرار دارد.
یک مقام نیروی دریایی آمریکا درباره این رخداد گفت: «این بیسابقه است. شاید فقط بدشانسی یا تصادف باشد، یا شاید مسائل بنیادیتری در کار باشد.»
والاستریت ژورنال همچنین نوشت که اوایل سال گذشته، دو عضو نیروی ویژه دریایی آمریکا حین عملیات شبانه برای سوار شدن به یک قایق که به گفته مقامها «در حال انتقال قطعات موشکهای بالستیک و کروز از ایران به یمن بود»، در دریا ناپدید شدند.
یکی از آنها هنگام ورود به داخل قایق به دریا افتاد و دیگری برای نجات او به آب پرید.
عملیات جستوجو به مدت ۱۰ روز ادامه داشت اما در نهایت این دو نفر مرده اعلام شدند.
این حادثه در آبهای دریای عرب و در نزدیکی سواحل سومالی، صدها مایل دورتر از یمن رخ داد.
از سوی دیگر، بر اساس این گزارش حوثیها توانستهاند از گسترش فناوری موشکها و پهپادهای ارزانقیمت ساخت ایران بهره ببرند.
آنها برای نخستین بار در میدان نبرد، از موشکهای بالستیک ضدکشتی با تکنولوژی دوران جنگ سرد استفاده و در نحوه استقرار تسلیحات خود نوآوری کردند.
بر اساس این گزارش، حوثیها موفق شدهاند بیش از ۱۲ پهپاد آمریکایی «ریپر» را سرنگون کنند. پهپادهایی که ارزش تقریبی هر یک از آنها حدود ۳۰ میلیون دلار است.
آمریکا در حال طراحی راهکارهای تازهای برای نسل جدیدی از پهپادها و موشکهاست اما همچنان بهطور گسترده به سامانههای دفاعی بسیار پرهزینه متکی است.
از اواخر سال ۲۰۲۳ تاکنون، حدود ۳۰ کشتی نیروی دریایی ایالات متحده در عملیاتهای رزمی در دریای سرخ مشارکت داشتهاند که معادل ۱۰ درصد از کل ناوگان فعال نیروی دریایی این کشور است.
به گفته یکی از مقامهای آمریکایی، در این مدت دستکم یکونیم میلیارد دلار مهمات بر سر مواضع حوثیها ریخته شده است.
بر اساس این گزارش، پیامدهای این مواجهه نظامی برای سالها باقی خواهد ماند.
عملیات علیه حوثیها، منابع را از ماموریتهای مهم در آسیا برای بازدارندگی چین منحرف کرد و برنامههای نگهداری و تعمیر ناوهای هواپیمابر را به تعویق انداخت. موضوعی که میتواند در آینده باعث ایجاد خلأهای عملیاتی شود زیرا این کشتیهای غولپیکر ناچار به ترک ماموریت و بازگشت به اسکله برای تعمیر خواهند بود.
با وجود آسیبها و فشارهای ناشی از عملیات، مقامهای نیروی دریایی آمریکا گفتهاند نبرد با حوثیها تجربه جنگی ارزشمندی بوده است.
در پنتاگون، درگیری در دریای سرخ بهعنوان نوعی «آمادگی و گرم کردن» برای یک درگیری احتمالا شدیدتر و پیچیدهتر با چین در نظر گرفته میشود.