ثروت خالص ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، روز پنجشنبه هم‌زمان با تنش لفظی با رئیس‌جمهور ترامپ، ۳۴ میلیارد دلار کاهش یافت و به ۳۳۴.۵ میلیارد دلار رسید. به‌گزارش بلومبرگ، این کاهش، دومین افت بزرگ ثبت‌شده در شاخص میلیاردرهای این رسانه محسوب می‌شود.
با این حال گزارش‌ها حاکی است سهام تسلا روز جمعه مجددا با رشدی حدودا پنج درصدی مواجه شد.
ماسک بارها از بسته آشتی اقتصادی پیشنهادی ترامپ، که او آن را «قانون بزرگ و زیبا» خوانده، به‌شدت انتقاد کرده است.
رویترز جمعه ۱۶ خرداد گزارش داد تصاویر ماهواره‌ای از فرودگاه‌هایی در سیبری و شمال دور روسیه، آسیب‌دیدگی شدید این هواپیماها را پس از حملات پهپادی اوکراین نشان می‌دهند؛ به طوری که چندین هواپیما به‌طور کامل در آتش سوخته‌اند.
با این حال، در مورد شمار دقیق هواپیماهای آسیب‌دیده یا نابودشده روایت‌های متناقضی وجود دارد.
دو مقام آمریکایی به رویترز گفتند بر اساس برآورد واشینگتن، حدود ۲۰ هواپیمای روسیه هدف قرار گرفته‌اند؛ رقمی که نیمی از آماری است که پیش‌تر ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، اعلام کرده بود.
به گفته این منابع، از میان این هواپیماها حدود ۱۰ فروند به‌طور کامل منهدم شدند.
دولت روسیه ۱۵ خرداد هرگونه نابودی بمب‌افکن‌های راهبردی خود در حمله اوکراین را انکار کرد و گفت خسارات واردشده ترمیم خواهند شد.
با این حال، وبلاگ‌نویسان نظامی روس از نابودی یا آسیب جدی به حدود ۱۰ هواپیما سخن گفته‌اند و فرماندهان نظامی را به سهل‌انگاری متهم کرده‌اند.
این حملات که پس از ۱۸ ماه برنامه‌ریزی اطلاعاتی از سوی اوکراین و در قالب عملیاتی با نام «تار عنکبوت» صورت گرفت، با استفاده از پهپادهایی انجام شد که در داخل کامیون‌ها پنهان و تا نزدیکی پایگاه‌های هدف منتقل شده بودند.
این حمله ضربه‌ای نمادین و سنگین به روسیه وارد کرد؛ کشوری که در طول جنگ اوکراین بارها قدرت هسته‌ای خود را به جامعه جهانی گوشزد کرده است.
با این حال، کارشناسان معتقدند این حملات در عمل تاثیر چشم‌گیری بر توان هسته‌ای روسیه نخواهد داشت، چرا که بخش اعظم ظرفیت هسته‌ای این کشور بر موشک‌های زمینی و زیردریایی‌های حامل کلاهک‌های هسته‌ای استوار است.
با این حال، به گفته جاستین برانک، کارشناس هوانوردی موسسه RUSI در لندن، بمب‌افکن‌های توپولف تو-۹۵ و توپولف تو-۲۲ام که در این حملات آسیب دیدند، بخشی از ناوگان هوانوردی دوربرد روسیه بودند.
برانک افزود روسیه در طول جنگ برای شلیک موشک‌های متعارف به سوی شهرها، تاسیسات دفاعی، پایگاه‌های نظامی، زیرساخت‌های انرژی و اهداف دیگر در اوکراین از این ناوگان استفاده کرده است.
همین ناوگان مامور انجام پروازهای گشت‌زنی دوره‌ای بر فراز قطب شمال، اقیانوس اطلس شمالی و اقیانوس آرام شمالی بود تا نمایشی از قدرت بازدارندگی روسیه را به غرب نشان دهد.
به گفته برانک، روسیه در زمان آغاز عملیات نظامی علیه اوکراین در سال ۲۰۲۲، دارای ۵۰ تا ۶۰ فروند توپولف تو-۹۵، حدود ۶۰ فروند توپولف تو-۲۲ام و همچنین نزدیک به ۲۰ فروند توپولف تو-۱۶۰ بود که همگی از بمب‌افکن‌های سنگین هسته‌ای این کشور به شمار می‌روند.
او برآورد کرد که روسیه تاکنون بیش از ۱۰ درصد از مجموع ناوگان بمب‌افکن‌های توپولف تو-۹۵ و توپولف تو-۲۲ام خود را از دست داده است؛ رقمی که هم شامل اهداف حملات اخیر اوکراین می‌شود و هم چندین هواپیمای دیگر که یا در حین پرواز سرنگون شده‌اند یا روی زمین مورد اصابت قرار گرفتند.
برانک می‌گوید: «این تلفات فشار زیادی به یکی از نیروهای کلیدی روسیه وارد می‌کند، نیرویی که پیش از این هم با تمام ظرفیت مشغول به کار بود.»
وزارت دفاع روسیه هنوز به درخواست رویترز برای اظهار نظر پاسخ نداده است.
چالش‌های روسیه برای بازسازی ناوگان هوایی
جایگزین کردن این هواپیماها برای روسیه کار آسانی نخواهد بود.
داگلاس بری، کارشناس صنایع هوافضا در موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک در لندن، در مصاحبه با رویترز گفت هواپیماهای بمب‌افکن توپولف تو-۹۵ و توپولف تو-۲۲ام در دوران اتحاد جماهیر شوروی طراحی شده‌اند و تولید آن‌ها دهه‌ها پیش متوقف شده است؛ هر چند برخی از مدل‌های موجود در طول سال‌ها به‌روزرسانی شده‌اند.
بری افزود به همین دلیل، ساخت مدل‌های جایگزین دقیقا مشابه بعید به نظر می‌رسد و مشخص نیست که روسیه اصلا بدنه هواپیمای یدکی قابل استفاده‌ای از این مدل‌ها در اختیار داشته باشد.
تحریم‌های غرب علیه روسیه به‌ویژه تلاش داشته‌اند تا واردات قطعاتی مانند میکروپردازنده‌ها را که برای سیستم‌های الکترونیکی پروازی حیاتی هستند، محدود کنند. با این حال، بری اضافه کرد که روسیه تاکنون تا حدودی موفق به یافتن منابع جایگزین شده است.
روسیه در حال نوسازی ناوگان بمب‌افکن‌های بلک‌جک (توپولف تو-۱۶۰) خود است و سال گذشته ولادیمیر پوتین با انجام پروازی ۳۰ دقیقه‌ای در یکی از این هواپیماها، پیامی آشکار به غرب فرستاد و آن را «آماده خدمت» اعلام کرد.
اما روند تولید بمب‌افکن‌های جدید بلک‌جک بسیار کند پیش می‌رود. یکی از وبلاگ‌نویسان نظامی روسی این هفته نوشت سالانه تنها چهار فروند بلک‌جک ساخته می‌شوند.
کارشناسان غربی نیز می‌گویند روند توسعه بمب‌افکن نسل بعدی روسیه با نام «توپولف پَک دا» نیز بسیار کند است.
بر پایه گزارش ماه گذشته فدراسیون دانشمندان آمریکایی، روسیه در سال ۲۰۱۳ قراردادی با شرکت توپولف برای ساخت بمب‌افکن جدیدی با نام «توپولف پک دا» امضا کرد.
با این حال، به گزارش رسانه‌های روسی، پروازهای آزمایشی این مدل تا سال آینده در دستور کار نیست و تولید اولیه آن نیز قرار است از سال ۲۰۲۷ آغاز شود.
هانس کریستنسن، مدیر پروژه اطلاعات هسته‌ای در فدراسیون دانشمندان آمریکایی، به رویترز گفت هرچند شتاب‌دادن به روند توسعه بمب‌افکن توپولف پک دا از منظر راهبردی برای روسیه منطقی به نظر می‌رسد، اما ممکن است این کشور اساسا توان عملیاتی‌کردن چنین شتابی را نداشته باشد.
او افزود مسکو با تاخیرهای مشابهی در پروژه‌های مهم دفاعی دیگر، از جمله تولید موشک قاره‌پیمای جدید سرمات (Sarmat)، مواجه است.
برانک نیز در مورد شانس موفقیت روسیه در تسریع پروژه تولید بمب‌افکن جدید ابراز تردید کرد.
او گفت: «روسیه حتی برای تحویل پروژه توپولف پک دا در بازه پنج سال آینده نیز با دشواری روبه‌رو خواهد بود، چه رسد به آنکه بخواهد روند آن را تسریع کند؛ چرا که این کشور با کمبود بودجه، محدودیت‌های فناوری و کمبود مواد اولیه ناشی از تحریم‌های بین‌المللی دست‌وپنجه نرم می‌کند.»
نخستین جرقه آشنایی دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا و ایلان ماسک، بنیان‌گذار اسپیس‌ایکس و تسلا، در ۲۳ آذر ۱۳۹۵ زده شد؛ زمانی که تیم انتقالی ترامپ، برنده انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۶، اعلام کرد ماسک در کنار مدیران اوبر و پپسی، به «مجمع راهبردی و سیاست‌گذاری» رییس‌جمهور منتخب می‌پیوندد.
میلیاردر سیلیکون‌ولی، با وجود انتقادهای قبلی از شعارهای ضد مهاجرتی ترامپ، این دعوت را فرصتی دانست تا از درون بر سیاست صنعتی و فضایی دولت اثر بگذارد.
دوستی نوپا این دو هنوز بهار را پشت سر نگذاشته بود که اختلاف نظر بر س بحران اقلیمی همه چیز را به هم ریخت.
ترامپ ۱۱ خرداد ۱۳۹۶ خروج ایالات متحده را از پیمان پاریس اعلام کرد و ماسک همان شب در توییتر نوشت که از شوراها استعفا می‌کند، زیرا: «تغییر اقلیم واقعیت است.»
کنار کشیدن او از دو شورای مشورتی کاخ سفید، نخستین ترک عمیق بر پیکره اتحاد آن بود که سه سال تا زمان همه‌گیری کرونا، طول کشید که فرصتی تازه برای همگرایی فراهم کرد.
اردیبهشت ۱۳۹۹، هنگامی که مقامات کالیفرنیا کارخانه فریمانت تسلا را تعطیل کردند، ترامپ در توییتی نوشت: «کالیفرنیا باید اجازه دهد تسلا و ماسک همین حالا کارخانه را باز کنند.» امری که با تشکر فوری ماسک در توئیتر همراه شد.
حمایت کاخ سفید سهام تسلا را بالا کشید و در چشم جمهوری‌خواهان، چهره او از «منتقد سیاستمدار» به «سرمایه‌دار عمل‌گرا» بدل شد.
تنها دو سال و اندی پس از این همسویی، اختلاف‌ها بار دیگر اوج گرفت.
تیر ۱۴۰۱، ترامپ در گردهمایی آلاسکا، ماسک را «یک حقه‌باز دیگر» خطاب و پیش‌بینی کرد قرارداد ۴۴ میلیارد دلاری خرید توئیتر که اکنون ایکس خوانده می‌شود، به سرانجام نمی‌رسد.
ماسک پاسخ داد: «وقت بازنشستگی آقای رییس‌جمهور سابق فرا رسیده است.» جدالی که میلیون‌ها کاربر دنبالش کردند و چهره شکاف را علنی‌تر کرد.
به این ترتیب، هیچ‌کس انتظار نداشت یک سال بعد همین دو نفر، شانه‌به‌شانه هم، گردهمایی‌های انتخاباتی ترامپ را پیش ببرند.
پاییز ۱۴۰۳ را شاید بتوان فصل طلایی ائتلاف ترامپ-ماسک دانست. افشای اسناد کمیسیون انتخابات فدرال نشان داد ماسک ظرف سه ماه، ۷۵ میلیون دلار به کمپین ترامپ تزریق کرده است.
او در گردهمایی‌های ویسکانسین و پنسیلوانیا، در حمایت از ترامپ، روی سِن ظاهر شد.
تحلیل‌گران این تزریق مالی را «نخستین تبدیل عملی تاثیر سیلیکون‌ولی به قدرت سیاسی راست» نامیدند.
کمکی که به گفته استراتژیست‌های جمهوری‌خواه، کارزار کم‌پول ترامپ را به لحاظ مالی رونق بخشید.
در پی پیروزی ترامپ، در انتخابات ریاست‌جمهوری آبان ۱۴۰۳، دوستی این دو به اوج رسید و پس از آن، ماسک بدون دریافت حقوق دولتی اما با اختیارات تام، در راس «وزارت کارآمدی دولت» قرار گرفت.
ماموریت این نهاد که با ابتکار مشترک ماسک و ترامپ شکل گرفت، کاهش هزینه‌های فدرال و حذف لایه‌های بوروکراتیک بود.
این نهاد جدید با هدف کاهش بوروکراسی، حذف مقررات زائد و بازسازی ساختارهای فدرال ایجاد شد. ماسک به‌عنوان یک «کارمند ویژه دولت» فعالیت می‌کرد، سمتی موقتی که معمولا برای مشاوران خارج از دولت در نظر گرفته می‌شود.
او در این نقش تا اواخر ماه مه ۲۰۲۵ فعالیت داشت و سپس به دلیل اختلاف با ترامپ، از جمله بر سر لایحه مالیاتی ۲۰۲۵ از سمت خود کناره‌گیری کرد.
هدف لایحه‌ای که دولت ترامپ در اوایل سال ۲۰۲۵ پیشنهاد داد افزایش درآمدهای مالیاتی از شرکت‌های بزرگ فناوری و بازگرداندن برخی معافیت‌های مالیاتی بود که در دوره‌های پیشین اعطا شده بودند.
این لایحه که از سوی ترامپ با عنوان «صورت‌حسابی بزرگ و زیبا» معرفی شده بود، با انتقاد شدید ماسک مواجه شد. او این طرح را مخرب برای نوآوری، رشد اقتصادی، و شرکت‌های پیشرو در فناوری دانست و آن را نشانه‌ای از سیاست‌زدگی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی دولت توصیف کرد.
این اختلاف نظر، نقطه آغاز تیرگی روابط میان این دو چهره قدرتمند در سیاست و فناوری شد.
ماسک در ایکس در واکنش به این لایحه، آن را «نفرت‌انگیز» و «ضد صرفه‌جویی» خواند و در ۲۹ اردیبهشت رسما استعفا داد.
واکنش ترامپ هم به‌اندازه خودش تند بود. در نشستی خبری، پس از استعفای ماسک، ترامپ تهدید کرد یارانه خودروهای برقی و قراردادهای ناسا با اسپیس‌ایکس را ملغی خواهد کرد؛ تهدیدی که می‌تواند میلیاردها دلار ارزش بازار تسلا را به باد دهد.
ماسک پاسخ داد آماده است پرتاب‌های فضایی را تعلیق کند و در یک نظرسنجی پرسید: «آیا زمان تاسیس حزبی جدید برای ۸۰ درصد میانه جامعه فرا نرسیده است؟»
بیش از چهار میلیون کاربر گزینه «بله» را برگزیده‌اند و افق تازه‌ای از گسست درون حزب جمهوری‌خواه به نمایش درآمده است.
به گزارش رسانه‌ها، در پی بالا گرفتن درگیری لفظی میان ایلان ماسک و دونالد ترامپ، حدود ۲۲ میلیارد دلار از قراردادهای دولتی شرکت اسپیس‌ایکس در خطر لغو شدن قرار گرفته و برخی از برنامه‌های کلیدی فضایی ایالات متحده ممکن است دستخوش تغییرات اساسی شوند.
روزنامه تلگراف به نقل از مقام‌های کاخ سفید گزارش داده است که ماسک، در دوره همکاری‌اش با دولت آمریکا، به ساختار اداری و سلسله‌مراتب دولتی بی‌اعتنایی کرده و تمایلی به تبعیت از روندهای رسمی نشان نداده است.
ترامپ هم در مصاحبه با شبکه ای‌بی‌سی در پاسخ به پرسشی درباره گزارش‌های مربوط به تماس برنامه‌ریزی‌شده با ماسک گفت: «منظورتون مردی است که عقلش را از دست داده؟»
او در ادامه تاکید کرد: «الان به‌طور خاص علاقه‌ای ندارم با او صحبت کنم.» ترامپ همچنین گفت که این ماسک است که مایل به گفت‌وگو با اوست، اما خودش فعلا آماده این تماس نیست.
به‌نوشته نیویورک‌تایمز، مشاوران ترامپ خود را برای یک نبرد سیاسی و رسانه‌ای طولانی‌مدت با ماسک آماده می‌کنند، جنگی که ممکن است متحدان دو طرف در عرصه‌های فناوری و سیاست را به انتخاب میان آن‌ها مجبور کند.
در حوزه اقتصادی هم سهام تسلا که پس از شروع درگیری ترامپ و ماسک، حدود ۱۷ درصد سقوط کرده بود، در معاملات اولیه وال استریت در روز جمعه پنج درصد افزایش یافت.
به گزارش نشریه اکونومیست، جهان شاهد تغییری بنیادین در ترجیح والدین برای جنسیت فرزندان است.
در حالی که تا دهه‌های اخیر خانواده‌ها به‌شدت فرزند پسر را ترجیح می‌دادند، اکنون این روند معکوس شده و در بسیاری از نقاط جهان فرزندان دختر بیشتر مورد استقبال قرار می‌گیرند.
آمار در کشورهای آسیایی
بر اساس محاسبات اکونومیست، از سال ۱۹۸۰ تاکنون حدود ۵۰ میلیون دختر کمتر از میزان طبیعی متولد شده‌اند.
در سال ۲۰۰۰ که اوج عدم توازن جنسیتی در تولدها گزارش شده، شمار تولد پسران حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار مورد بیش از حد طبیعی بوده است.
اما در سال جاری میلادی، این رقم به حدود ۲۰۰ هزار مورد کاهش یافته است؛ آماری که کارشناسان آن را نشانه‌ای از بهبود تدریجی نسبت جنسیتی از سال ۲۰۰۱ به این‌سو ارزیابی می‌کنند.
کره جنوبی که در سال ۱۹۹۰ نسبت تولد ۱۱۶ پسر به‌ازای ۱۰۰ دختر را ثبت کرده بود، اکنون به تعادلی نسبی میان تولد دو جنسیت رسیده است.
در چین نیز این نسبت از ۱۱۷ در دهه ۲۰۰۰ به ۱۱۱ در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است. هند هم با ثبت نسبت ۱۰۷ در سال ۲۰۲۳، یک کاهش نسبی را نسبت به رقم ۱۰۹ در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد.
داده‌های نظرسنجی در کشورهای در حال توسعه حاکی از آن است که والدین اکنون ترکیبی از فرزندان پسر و دختر را ترجیح می‌دهند.
در بنگلادش زنانی که هنوز فرزندی ندارند، تمایل تقریبا یکسانی به پسر و دختر ابراز می‌کنند.
ترجیح داشتن فرزند دختر در کشورهای ثروتمند
در کشورهای توسعه‌یافته شواهد فزاینده‌ای از ترجیح دادن فرزند دختر وجود دارد.
در کره جنوبی درصد زنانی که تولد پسر را «ضروری» می‌دانستند، از ۴۸ درصد در سال ۱۹۸۵ به شش درصد در سال ۲۰۰۳ کاهش یافته است.
نظرسنجی ملی باروری در ژاپن نشان می‌دهد در سال ۱۹۸۲، حدود ۴۸.۵ درصد زوج‌های متاهلی که تنها یک فرزند می‌خواستند، دختر را ترجیح می‌دادند. این رقم در سال ۲۰۰۲ به ۷۵ درصد رسید.
بررسی داده‌های درمان‌های باروری و فرزندخواندگی
بر اساس مطالعه فرانسین بلو از دانشگاه کرنل در سال ۲۰۱۷، در آمریکا والدینی که فرزند نخست آن‌ها دختر است، به‌طور متوسط تمایل کمتری به فرزندآوری مجدد دارند.
در کلینیک آی‌وی‌اف نیویورک، والدین ثروتمند تا ۲۰ هزار دلار برای انتخاب جنسیت فرزند پرداخت می‌کنند و انتخاب اکثر آن‌ها دختر است.
مطالعه اَبی گلدبرگ از دانشگاه کلارک در سال ۲۰۰۹ روی بیش از ۲۰۰ زوج آمریکایی نشان داد در میان شرکت‌کنندگان، مردان و زنان دگرجنس‌گرا و همچنین زنان همجنس‌گرا به‌طور میانگین ترجیح می‌دادند فرزندشان دختر باشد.
طبق یافته‌های این تحقیق، تنها گروهی که به‌طور متوسط فرزندان پسر را ترجیح می‌داد، مردان همجنس‌گرا بودند.
دلایل تغییر نگرش
محققان دلایل مختلفی را برای این تغییر رویکرد مطرح می‌کنند. در مطالعه گلدبرگ، مردان دگرجنس‌گرا معتقد بودند دختران «آسان‌تر بزرگ می‌شوند» و «جالب‌تر» و «پیچیده‌تر» هستند.
ریچارد ریوز، رییس موسسه آمریکایی «پسران و مردان»، معتقد است نگاه والدین به فرزندان تغییر کرده است: «دیگر کسی به داشتن همسر زیبا برای افتخار فکر نمی‌کند، بلکه داشتن فرزندی باهوش مایه افتخار است.»
به گفته او، والدین امروزی اغلب دختران را موفق‌تر می‌دانند، چرا که آن‌ها زودتر مهارت می‌آموزند و رفتار آرام‌تری از خود نشان می‌دهند.
مسائل اجتماعی مرتبط با مردان در کشورهای ثروتمند نیز در شکل‌گیری ترجیح والدین برای داشتن فرزند دختر نقش دارد.
آمارها نشان می‌دهد پسران نوجوان بیشتر درگیر جرائم خشونت‌آمیز می‌شوند، نرخ خودکشی بالاتری دارند و در تمامی مقاطع تحصیلی، عملکرد ضعیف‌تری نسبت به دختران از خود نشان می‌دهند.
این واقعیت‌ها نگرانی والدین نسبت به آینده پسران را افزایش داده و بر ترجیحات آن‌ها در فرزندآوری تاثیر گذاشته است.
هشدار درباره آینده
با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند پیشرفت فناوری‌های مرتبط با باروری می‌تواند به برهم زدن تعادل جنسیتی منجر شود.
کیت‌های تشخیص جنسیت جنین که از هفته ششم بارداری قابل استفاده هستند، در کنار کاهش هزینه درمان‌های باروری، امکان انتخاب جنسیت را بیش از گذشته در دسترس قرار داده‌اند؛ موضوعی که می‌تواند بار دیگر تعادل جنسیتی را با تهدید مواجه کند.
در آمریکا ۹۰ درصد زوج‌هایی که از روش انتخاب اسپرم بهره می‌برند، می‌گویند جنسیت فرزند برای آن‌ها مهم نیست، اما ۸۰ درصد آن‌ها دختر انتخاب می‌کنند.
اکونومیست در ادامه گزارش نوشت اگر این روند ادامه یابد، کشورهای ثروتمند ممکن است با مشکل کمبود پسر مواجه شوند.
این رسانه افزود تغییر در ترجیح جنسیت فرزند بازتاب‌دهنده مسائل عمیق‌تری در جامعه است که نیاز به توجه بیشتر دارد تا جوامع شاهد ترجیح یک جنس بر دیگری نباشند.
