با ادامه حواشی مربوط به تنش لفظی دونالد ترامپ و ایلان ماسک، شبکه سی‌بی‌اس به نقل از یک مقام ارشد کاخ سفید گزارش داد رییس‌جمهور آمریکا در حال بررسی فروش خودروی تسلای شخصی خود است. این خودروی قرمز رنگ زمانی خریداری شد که ترامپ قصد داشت به ایلان ماسک در تبلیغ شرکت تسلا کمک کند.
سی‌بی‌اس نوشت هفته‌هاست که این خودرو در محوطه کاخ سفید پارک شده است.
تنش لفظی روز پنجشنبه بین ترامپ و ماسک، موجب ریزش ارزش سهام تسلا شد اما روز جمعه این شرکت با رشد مجدد ارزش سهام خود مواجه شد.
سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، جمعه ۱۶ خرداد در گفت‌وگو با خبرگزاری روسی تاس گفت برنامه پیشنهادی دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، برای ایجاد سپر دفاع موشکی موسوم به «گنبد طلایی»، عامل «عمیقا بی‌ثبات‌کننده‌ای» است که موانع جدید و بزرگی بر سر راه هرگونه مذاکره جدید در حوزه کنترل تسلیحات ایجاد می‌کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این اظهارات از جمله بدبینانه‌ترین مواضعی است که تاکنون از سوی مسکو درباره سرنوشت توافق «استارت نو» بیان شده است.
پیمان استارت نو که در سال ۲۰۱۰ از سوی باراک اوباما و دیمیتری مدودوف، روسای‌جمهوری پیشین آمریکا و روسیه به امضا رسید، در اختیار داشتن بیش از هزار و ۵۵۰ کلاهک هسته‌ای را برای هر یک از این دو کشور ممنوع کرده است.
ریابکوف با اشاره به وضعیت کنونی روابط روسیه با آمریکا گفت: «با توجه به این‌که پیمان تنها کمتر از هشت ماه دیگر اعتبار دارد، صحبت از واقع‌بینانه بودن سناریوی احیای آن به‌تدریج بی‌معنا می‌شود.»
ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، در سال ۲۰۲۳ مشارکت کشورش در این توافق را تعلیق کرد و حمایت آمریکا از اوکراین را عامل این تصمیم دانست اما گفت مسکو همچنان به سقف‌های تعیین‌شده برای تعداد کلاهک‌ها، موشک‌ها و بمب‌افکن‌های سنگین پایبند می‌ماند.
هشدار درباره آغاز یک رقابت تسلیحاتی جدید
کارشناسان امنیتی هشدار می‌دهند در صورت پایان یافتن این پیمان بدون جایگزین مناسب، احتمال آغاز یک رقابت تسلیحاتی جدید افزایش می‌یابد، آن هم در زمانی که تنش‌های جهانی بر سر جنگ اوکراین در اوج است و هر دو رییس‌جمهور روسیه و آمریکا درباره خطر بروز جنگ جهانی سوم هشدار داده‌اند.
فدراسیون دانشمندان آمریکایی برآورد کرده که در صورت لغو محدودیت‌های توافق، روسیه می‌تواند با افزودن صدها کلاهک، ظرفیت زرادخانه هسته‌ای مستقر خود را تا ۶۰ درصد افزایش دهد.
پروژه «گنبد طلایی» و خطر نظامی‌سازی فضا
ترامپ ماه گذشته گفت که طراحی نهایی پروژه «گنبد طلایی» به ارزش ۱۷۵ میلیارد دلار را انتخاب کرده است.
این طرح قرار است با استفاده از صدها ماهواره در مدار، موشک‌های شلیک‌شده از سوی روسیه یا چین را شناسایی، رهگیری و در صورت لزوم منهدم کند.
تحلیل‌گران هشدار داده‌اند که این طرح می‌تواند منجر به تشدید نظامی‌سازی فضا شود و کشورهای دیگر را نیز به ایجاد سامانه‌های مشابه یا توسعه تسلیحات پیشرفته‌تر برای دور زدن این سپر دفاعی سوق دهد.
چند روز پیش از این اظهارات ریابکوف، اوکراین با حملات پهپادی، پایگاه‌های هوایی در عمق خاک روسیه را هدف قرار داد. پایگاه‌هایی که بخشی از توان بازدارندگی هسته‌ای روسیه به شمار می‌روند.
مسکو تهدید کرده «در زمان و مکان مناسب» به این حملات پاسخ خواهد داد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، ارتش تایلند جمعه ۱۶ خرداد در بیانیه‌ای با اعلام این‌که اطلاعات نظامی از افزایش تحرکات نیروهای کامبوجی در مناطق مرزی حکایت دارد، این مسئله را «نگران‌کننده» توصیف کرد.
پائتونگ‌تارن شیناواترا، نخست‌وزیر تایلند، جمعه پس از جلسه شورای امنیت ملی گفت که ارتش این کشور آماده دفاع از حاکمیت کشور است اما دولت ترجیح می‌دهد مسئله را از راه دیپلماتیک حل‌وفصل کند.
او گفت: «ارتش برای هر سناریویی آماده است اما هر درگیری‌ای خسارت‌بار خواهد بود و بنابراین راه‌حل صلح‌آمیز در اولویت است.»
او تاکید کرد که دولت و ارتش تایلند به طور هماهنگ عمل می‌کنند.
پیش‌تر ارتش اعلام کرده بود نیروهای نظامی در منطقه مرزی با آرامش و درک شرایط عمل می‌کنند اما در صورت لزوم، برای دفاع کامل از کشور آمادگی دارند.
اختلافات قدیمی؛ روابط گرم امروز
اگرچه تایلند و کامبوج در گذشته روابط پرتنشی داشته‌اند اما به‌دلیل ارتباط نزدیک تاکسین شیناواترا و هون سن، نخست‌وزیران پیشین دو کشور، روابط امروز دو دولت گرم توصیف می‌شود. فرزندان آن‌ها اکنون در مقام نخست‌وزیری تایلند و کامبوج قرار دارند.
با این حال، اختلافات مرزی به‌ویژه در مناطق تعیین‌نشده هنوز ادامه دارد. درگیری اخیر در هشت خرداد در یکی از این مناطق رخ داد که به کشته‌شدن یک سرباز کامبوجی انجامید.
دو کشور در روزهای گذشته بیانیه‌های محتاطانه‌ای مبنی بر تعهد به گفت‌وگو منتشر کرده‌اند.
اختلاف در دادگاه بین‌المللی
کامبوج اعلام کرده است اختلافات در چهار منطقه مرزی را به دیوان بین‌المللی دادگستری ارجاع خواهد داد و از تایلند خواسته برای حل این موضوع همکاری کند. تایلند اما صلاحیت این دادگاه را به رسمیت نمی‌شناسد.
آخرین بار درگیری مرزی میان دو کشور در سال ۲۰۱۱ بر سر معبد تاریخی «پره ویهار» به خشونت کشید.
دادگاه لاهه در سال ۲۰۱۳ در حکم نهایی خود حاکمیت این معبد را به کامبوج واگذار کرد اما اختلاف‌ها درباره مرزهای اطراف همچنان ادامه دارد.
فومتام وچا‌یاچای، وزیر دفاع تایلند، پس از دیدار با همتای کامبوجی خود اعلام کرد دو طرف بر لزوم پرهیز از خشونت توافق کرده‌اند و او پیشنهاد بازگشت به مواضع تعیین‌شده در سال ۲۰۲۴ را مطرح کرده است.
نشریه فارین پالیسی، در گزارشی نوشت این گفت‌وگو پس از نشست ژنو (در ۲۲ اردیبهشت گذشته) برگزار شد که در آن تیم‌های تجاری دو کشور توافق کرده بودند تعرفه‌هایی را که در درگیری تجاری میان پکن و واشینگتن به سطح بالایی رسیده بود، کاهش دهند.
در آن دور از گفت‌و‌گو‌ها آمریکا نرخ تعرفه را از ۱۴۵ درصد به ۳۰ درصد و چین به ۱۰ درصد کاهش داد و دو کشور بر سر ۹۰ روز توقف اعمال تعرفه‌های بیشتر توافق کردند؛ هرچند در هفته‌های پس از نشست ژنو، واشینگتن محدودیت‌های جدیدی بر تراشه‌های هواوی و صادرات فناوری نیمه‌هادی و هوانوردی به چین اعمال کرد.
مسئله فلزات معدنی کمیاب
فلزات معدنی کمیاب یکی از محورهای اصلی گفت‌وگوی تلفنی ترامپ و شی بود.
چین از فروردین گذشته کنترل صادرات این مواد حیاتی را آغاز و صادرات به آمریکا را محدود کرده است.
این تصمیم پکن شرکت‌های آمریکایی همچون فورد را که در صنایع دفاعی و خودروسازی به این زنجیره تامین چین وابسته‌اند، دچار کمبود شدید کرده است.
ترامپ پس از این گفت‌وگو در شبکه اجتماعی تروث‌سوشال نوشت که «دیگر نباید هیچ پرسشی درباره پیچیدگی محصولات فلزات معدنی کمیاب وجود داشته باشد».
بیانیه چین اما هیچ اشاره‌ای به این موضوع نکرد.
دانیل راسل از موسسه انجمن آسیا، اظهارات ترامپ را «مبهم» خواند و گفت که نتیجه مشخصی حاصل نشده است.
او تاکید کرد: «واقعیت امر در هفته‌های آینده در بنادر چین مشخص خواهد شد.»
تغییر موضع در قبال دانشجویان چینی
پکن نیز در این گفت‌وگو پیروزی مهمی به دست آورده است.
بیانیه چین تاکید کرد که آمریکا از دانشجویان چینی برای تحصیل استقبال می‌کند.
این موضع، تغییر چشمگیری نسبت به اظهارات مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا است.
روبیو هفته گذشته اعلام کرده بود وزارت خارجه به طور گسترده ویزای دانشجویان چینی را لغو خواهد کرد. موضعی که جامعه دانشجویی چین را به شدت نگران کرده بود.
ترامپ در کنفرانس مطبوعاتی با فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، این تغییر سیاست را تایید کرد و گفت: «دانشجویان چینی می‌آیند، مشکلی هم نیست. صراحتا بگویم افتخار ماست که آن‌ها را داشته باشیم.»
هشدارهای پکن و پیام‌های پنهان
فضای کلی گفت‌وگو میان ترامپ و شی مثبت اعلام شده و هر دو رهبر از یکدیگر برای دیدار دعوت کرده‌اند. ترامپ این مکالمه را «تماس تلفنی بسیار مفیدی» خواند.
بیانیه پکن اما حاوی هشدارهای واضحی بود. چین از آمریکا خواست تا «هرگونه دخالت و خرابکاری علیه این کشور» را متوقف کرده و در مورد تایوان با احتیاط رفتار کند.
این بیانیه همچنین تاکید کرد تماس میان دو رییس‌جمهوری، به پیشنهاد ترامپ صورت گرفته است.
اسکات کندی از مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌الملل این موضوع را «نشانه موقعیت ضعیف واشینگتن» دانست.
چالش‌های پیش رو
کارشناسان معتقدند چین با اعمال فشار اقتصادی، ترامپ را مجبور به اتخاذ لحن مثبت کرده است.
این رویکرد نشان‌دهنده الگوی آشنای ترامپ است که در عین حفظ روابط دوستانه با شی، بخش‌های دیگر دولتش سیاست سختگیرانه‌تری در پیش گرفته‌اند.
دو کشور قرار است در دور جدید مذاکرات تجاری که در این تماس بر سر آن توافق کردند، روابط خود را آزمایش کنند. گرچه موانع اساسی همچنان پابرجاست؛ از جمله تعارض میان اقتصاد صادرات‌محور چین و هدف ترامپ برای انتقال تولید به آمریکا.
اسکات بسنت، وزیر خزانه‌داری آمریکا، پیش‌تر در ژنو امیدواری خود را درباره رسیدن به تعادل ابراز کرده بود اما کارشناسان مسیر دشواری را پیش‌بینی می‌کنند.
در دوره قبلی ریاست‌جمهوری ترامپ نیز رسیدن به توافق تجاری سال‌ها به طول انجامید که چین در نهایت آن را اجرا نکرد.
رسانه‌های اسرائیلی جمعه ۱۶ خرداد از ارائه کیفرخواستی به دادگاه منطقه‌ای اورشلیم علیه رجب صلاح، ۳۰ ساله، ساکن اورشلیم، به اتهام همکاری با یک مامور اطلاعاتی جمهوری اسلامی و انجام ماموریت‌هایی در ازای دریافت پول، خبر دادند.
طبق این کیفرخواست، فردی که خود را مامور سرویس امنیتی حکومت ایران معرفی کرده، از صلاح خواسته است اقداماتی از جمله فیلم‌برداری از مکان‌های حساس، سوزاندن لباس نظامی ارتش اسرائیل و پخش زنده از مکان‌هایی در اورشلیم را انجام دهد.
آریل ایلوز، دادستان پرونده، صلاح را به «تماس با مامور خارجی و انتقال اطلاعاتی که می‌تواند به دشمن سود برساند»، متهم کرده است. بر اساس این پرونده، صلاح در ازای این اقدامات، هفته‌ای حدود دو هزار شِکِل (واحد پول اسرائیل) دریافت می‌کرده است.
ارتباط بین صلاح و مامور ایرانی زمانی آغاز شده که صلاح در یک گروه تلگرامی نوشته است به‌دنبال کار می‌گردد. فرد ایرانی ابتدا با نام مستعار آوی، با او تماس گرفته و سپس خود را با نام علی، مامور امنیتی جمهوری اسلامی ایران معرفی کرده است.
بر اساس گزارش‌ها، این مامور فهرستی از ماموریت‌ها را برای صلاح ارسال کرده؛ از جمله فیلم‌برداری از اماکنی مانند دیوار ندبه، بازار محنه یهودا و ساختمان شهرداری اورشلیم.
در این عملیات‌ها از یک اپلیکیشن برای پخش زنده استفاده شده است. همچنین، طبق دستور مامور ایرانی، صلاح از برادرش خواسته بوده در مسجدالاقصی عکسی همراه با پلاکاردی شامل پیامی خاص و یک نشانی اینترنتی بگیرد.
در کیفرخواست آمده است که صلاح لباس نظامی ارتش اسرائیل را خریداری کرده، آن را به همراه پلاکاردی با پیامی سیاسی سوزانده و تابلوی دیگری را در تونل «نعومی شمِر» در اورشلیم نصب کرده که در آن از رییس پیشین شین‌بت حمایت شده است.
در یکی از ماموریت‌ها، او تلفن همراه خود را در مغازه‌ای در خیابان کینگ جورج مخفی کرده و به مدت ۱۰ تا ۱۴ ساعت به‌صورت زنده به ارسال صدا و تصویر پرداخته تا توانایی‌اش در اجرای ماموریت‌های پنهانی آینده سنجیده شود.
با گذشت زمان، ماهیت ماموریت‌ها تندتر و خشونت‌بارتر شده است. طبق کیفرخواست، مامور ایرانی از صلاح خواسته است درباره امکان تهیه سلاح گرم و نارنجک تحقیق کند و راه‌های دسترسی به منطقه دیوار ندبه را بررسی کند.
مامور در مکاتبات خود از یهودیان ابراز نفرت کرده و صلاح نیز در پاسخ گفته است خواهان گرفتن انتقام از یهودیان است.
در یکی از پیشنهادها، مامور ایرانی از صلاح خواسته به ایران سفر کند و صلاح با این ایده به‌صورت اصولی موافقت کرده است.
همچنین، پیشنهاد شده که صلاح در ازای دریافت ۱۰ هزار شِکِل یک جنگل را آتش بزند. او به‌دلیل ترس از بازداشت و مسئولیت خانوادگی این پیشنهاد را رد کرده اما فرد دیگری را برای این ماموریت پیشنهاد داده است.
با این حال، وقتی مامور ایرانی از پرداخت پیش‌پرداخت خودداری کرده، صلاح از پیشنهاد خود منصرف شده است.
جاسوسی برای ایران در اسرائیل
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، ۳۰ اردیبهشت در واکنش به بازداشت دو جاسوس مرتبط با جمهوری اسلامی که قصد نصب دوربین در نزدیکی خانه او را داشتند، گفت جمهوری اسلامی «سر اختاپوس تروریسم است».
پیش از این و در ۲۸ اردیبهشت، پلیس و آژانس امنیت اسرائیل (شین بت) در بیانیه‌ای اعلام کردند موشه اتیاس، جوانی ۱۸ ساله از منطقه یونه که مظنون به ارتکاب جرایم امنیتی است بازداشت شده است. او در زمان بستری بودن نفتالی بنت، نخست‌وزیر پیشین اسرائیل، اقدام به جمع‌آوری اطلاعات از بخش قلب بیمارستانی در مرکز این کشور کرده بود.
روزنامه تایمز اسرائیل چهارم فروردین گزارش داد دادستانی این کشور علیه ادوارد یوسف‌اف، شهروند ۶۵ ساله ساکن نِتیوت، به اتهام جاسوسی برای جمهوری اسلامی، کیفرخواست صادر کرد.
پلیس اسرائیل و شین بت ۹ اسفند ۱۴۰۳ نیز از بازداشت یک شهروند ۲۶ ساله این کشور به نام دانیل کیتوف به اتهام جاسوسی برای حکومت ایران خبر دادند.
به گفته مقام‌های اسرائیلی، کیتوف «به‌دستور یک مامور ایرانی» و در ازای دریافت پول، در شهرهای پتخ‌تیکوا و روش‌هاعین اقدام به نقاشی گرافیتی در اماکن عمومی کرده است.
اسرائیل ۱۰ آبان سال گذشته هم از شناسایی یک هسته جاسوسی در این کشور خبر داد و اعلام کرد افراد بازداشت‌شده یک زوج آذربایجانی تحت حمایت و هدایت تهران هستند.
اعضای این هسته جاسوسی چند سال با عوامل جمهوری اسلامی در ارتباط بوده‌اند و برای حکومت ایران اطلاعاتی در خصوص سایت‌های نظامی، اهداف استراتژیک و افراد کلیدی جمع‌آوری می‌کردند.
