رییس ستاد کل ارتش اسرائیل: این آخرین فرصت برای تغییر است
کانال ۱۲ اسرائیل گزارش داد که ایال زمیر، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، در دیدار با رهبران سیاسی این کشور گفته است که عملیات در ایران برای «تأمین موجودیت ملت یهود» ضروری است. او در این دیدار تأکید کرده: «این آخرین فرصت برای ایجاد تغییر است.»
در این گزارش به نقل از زمیر آمده است: «عملیات در ایران، عملیاتی برای دفاع از موجودیت ملت یهود است. تاریخ ما را نخواهد بخشید اگر اکنون دست به اقدام نزنیم.
افی دفرین، سخنگوی ارتش اسرائیل، در یک نشست خبری اعلام کرد که تمرکز اصلی حملات نیروی هوایی اسرائیل در ۲۴ ساعت گذشته بر تهران بوده است و جنگندههای اسرائیلی در حال تکمیل موجی از حملات به اهداف راهبردی در صنایع نظامی، برنامه هستهای، و مقامهای ارشد در رهبری جمهوری اسلامی هستند.
او گفت: «در این لحظه، خلبانان نیروی هوایی همچنان در حال اجرای حملات و وارد آوردن ضرباتی سنگین به اهداف مختلفی در ایران هستند. این رشته حملات که بیش از ۴۰ ساعت ادامه داشته، بیش از ۱۵۰ هدف را در بر گرفته است.»
او همچنین گفت که پس از حملات شبانه به سامانههای پدافندی ایران، «صدها جنگنده و هواپیمای اسرائیلی در حال حاضر بر آسمان غرب ایران و تهران برتری هوایی دارند.»
او افزود: « تهران سر اختاپوس است. دیگر مصون نیست. ما به قلب ایران نفوذ کردهایم. صدها هواپیما اکنون حاکمان آسمان ایرانند.»
سخنگوی ارتش اسرائیل اعلام کرد که نیروهای این کشور در حال انجام عملیاتی علیه اهدافی در ایران از جمله سایتهای موشکی، هستند و تمرکز حملات در ساعات اخیر تهران است.
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، روز شنبه در مسیر سفر به اجلاس گروه هفت در کانادا به خبرنگاران اعلام کرد که بریتانیا در حال انتقال تجهیزات نظامی بیشتر از جمله جنگندهها به خاورمیانه است تا در شرایط اضطراری از ثبات منطقه حمایت کند.
به گفته سخنگوی نخستوزیر بریتانیا، آمادهسازی برای این استقرار جدید از صبح جمعه و زمانی آغاز شد که مشخص شد اوضاع منطقه رو به وخامت گذاشته است.
همچنین تعدادی هواپیمای سوخترسان از پایگاههای بریتانیا اعزام شدهاند و جنگندههای بیشتری نیز به منطقه فرستاده خواهند شد.
یک مقام اسرائیلی به ایراناینترنشنال گفت که ارتش این کشور در حملات خود به ایران، تنها اهداف نظامی و مرتبط با حاکمیت را «بهصورت دقیق» هدف قرار داده است.
منبع مطلع اسرائیلی که خواست نامش فاش نشود، شنبه ۲۴ خرداد به ایراناینترنشنال گفت در هر وضعیتی که جمهوری اسلامی، غیرنظامیان را هدف قرار دهد - همانطور که شب گذشته رخ داد - اسرائیل برای ترسیم یک مرز مشخص، واکنش نشان خواهد داد.
این مقام اسرائیلی تاکید کرد: «حتی در چنین مواردی، اسرائیل غیرنظامیان ایرانی را هدف قرار نخواهد داد.»
بر اساس گزارش رسانههای اسرائیلی، حملات جمهوری اسلامی به اسرائیل تاکنون دستکم سه کشته و دهها زخمی برجا گذاشته است.
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، در واکنش به این حملات گفت که جمهوری اسلامی از خط قرمزها عبور کرده و هزینه سنگینی برای حمله به مناطق جمعیتی و غیرنظامی اسرائیل خواهد داد.
همزمان شش مقام ارشد جمهوری اسلامی و دو عضو سپاه پاسداران به روزنامه نیویورکتایمز گفتند که حکومت ایران انتظار حمله پیش از دور جدید مذاکرات هستهای در عمان را نداشت و همین محاسبه اشتباه، زمینهساز آسیب گسترده در حملات هوایی اسرائیل شد.
از سوی دیگر سایت حقوق بشری هرانا گزارش داد حملات هوایی ارتش اسرائیل به ایران، دستکم ۱۲ استان را در بر گرفته و علاوه بر اهداف نظامی، مناطق مسکونی و غیرنظامی نیز در این حملات آسیب دیدهاند.
مناطق مسکونی آسیبدیده اغلب سازمانی هستند.
بر اساس گزارش هرانا، بهدنبال این حملهها تاکنون دستکم ۱۴۶ نفر کشته و ۵۳۲ تن زخمی شدهاند که در میان کشتهشدگان، دستکم ۳۵ زن و کودک شناسایی شدهاند.
بنا بر گزارش هرانا، حملات اسرائیل طی ۲۴ ساعت نخست در استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، اصفهان، ایلام، تهران، خوزستان، فارس، کردستان، کرمانشاه، مرکزی و همدان، گزارش شد.
در این گزارش آمده است که موشکهای بالستیک، موشکهای کروز هواپرتاب و پهپادهای انتحاری از عمده سلاحهای بهکاررفته توصیف شدهاند؛ با این حال، مقامهای اسرائیلی تاکنون جزییاتی از سلاحهای به کار رفته در عملیات نظامی خود را منتشر نکردهاند.
هرانا با اشاره به اینکه بهدنبال این حملات، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات دولت مسعود پزشکیان اعلام کرده «بهدلیل شرایط ویژه کشور» اینترنت را بهطور موقت محدود و پیامرسان واتساپ را که دیماه ۱۴۰۳ رفع فیلتر شده بود، دوباره مسدود کرده است، نوشت: «این اقدام، فعالیت رسانههای مستقل، انتقال دادههای امدادی و دسترسی فوری به اطلاعات را با مشکل جدی روبهرو کرده است.»
حملات هوایی ارتش اسرائیل به مناطق مختلف ایران که فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، دستاندرکاران برنامه اتمی و مراکز نظامی جمهوری اسلامی را هدف قرار داد، از بامداد جمعه ۲۳ خرداد آغاز شد.
آمریکا به شورای امنیت سازمان ملل گفت اسرائیل حملات به ایران را برای دفاع از خود ضروری دانسته است. نماینده آمریکا هشدار داد در صورت حمله ایران به شهروندان، پایگاهها یا زیرساختهای آمریکا، پیامدهای شدیدی در انتظار جمهوری اسلامی خواهد بود.
حملات هوایی اسرائیل به ایران و انتظار پاسخ متقابل تهران باعث افزایش قابلتوجه بهای نفت و نوسان در بازارهای مالی جهانی شد. قیمت نفت خام برنت، شاخص اصلی بازارهای بینالمللی، در پی این حمله بیش از ۱۰ درصد افزایش یافت و سپس تا حدود ۷۵ دلار در هر بشکه کاهش پیدا کرد.
بیبیسی جهانی جمعه ۲۳ خرداد در گزارشی نوشت بهای فعلی نفت برنت همچنان حدود ۱۰ درصد پایینتر از سال گذشته و بسیار کمتر از اوج تقریبی ۱۳۰ دلاری آن در سال ۲۰۲۲ پس از حمله روسیه به اوکراین است.
همزمان کارشناسان بازار نفت نسبت به تاثیر احتمالی افزایش قیمت نفت بر نرخ تورم جهانی هشدار دادهاند.
به گفته این کارشناسان، قیمت نفت همیشه در واکنش به رویدادهای ژئوپولیتیکی بزرگ و وضعیت اقتصاد جهانی بالا و پایین میشود و افزایش فعلی قیمتها غیرمنتظره نیست. با این حال، قیمت نفت برنت هنوز حدود ۱۰ درصد کمتر از یک سال پیش است.
دیوید آکسلی از موسسه کپیتال اکونومیکس به بیبیسی جهانی گفت: «به طور تقریبی، هر ۱۰ دلار افزایش در بهای نفت میتواند هفت پنس به قیمت هر لیتر بنزین اضافه کند.»
با این حال، او تاکید کرد که این موضوع تنها مربوط به نفت نیست، زیرا افزایش قیمت گاز نیز نقش مهمی در شوکهای قیمتی مشابه دارد.
آیا قیمت بنزین و سایر کالاها هم بالا میرود؟
افزایش قیمت عمدهفروشی نفت خام معمولا ابتدا در قیمت بنزین خود را نشان میدهد. اما انرژی گرانتر به شکل گستردهتری باعث افزایش قیمت همهچیز، از کشاورزی تا تولید صنعتی میشود.
در حوزه مواد غذایی، انرژی گرانتر میتواند هزینههای استفاده از ماشینآلات کشاورزی، حملونقل محصولات، فرآوری و بستهبندی را بالا ببرد؛ در نتیجه، قیمتها در فروشگاهها افزایش مییابد.
با این حال، چنین تاثیری فقط در صورتی رخ میدهد که قیمت انرژی برای مدتی طولانی بالا باقی بماند. حتی در مورد بنزین و گازوئیل هم، افزایش قیمت نفت خام تاثیر محدودی دارد.
قیمت گاز نیز پس از حملات شبانه افزایش یافته، اما به گفته آکسلی، به دلیل نقش نهادهای نظارتی و سازوکار قیمتگذاری، تاثیر آن بر قبضهای خانگی بهتدریج و با تاخیر خواهد بود.
ریچارد برونز، مدیر بخش ژئوپلیتیک در شرکت تحقیقاتی انرژی اسپکتس، هم به بیبیسی جهانی گفت: «وضعیت فعلی بسیار مهم و نگرانکننده است، اما ممکن است به اندازه جنگ اوکراین یا بحرانهای پیشین خاورمیانه تاثیرگذار نباشد.»
او افزود: «مسئله کلیدی این است که آیا تنش میان ایران و اسرائیل ادامه مییابد، کشورهای دیگر منطقه وارد درگیری میشوند، و آیا ایالات متحده برای کاهش تنش وارد عمل خواهد شد یا نه.»
برونز تاکید کرد که اصلیترین نگرانی مربوط به احتمال مختلشدن مسیر کشتیرانی در تنگه هرمز است؛ آبراهی که حدود یکپنجم نفت جهان از آن عبور میکند.
به گفته او، «این تنگه یک گلوگاه حیاتی برای بازار جهانی نفت است» و هرگونه تهدیدی علیه آن، حتی اگر احتمال وقوع آن پایین باشد، میتواند قیمتها را بالا ببرد.با این حال، در غیاب اختلال واقعی در صادرات، تحلیلگران بعید میدانند که قیمت نفت در سطح بالا باقی بماند.
محمد العریان، مشاور ارشد اقتصادی در شرکت آلیانز، هم در گفتوگو با بیبیسی جهانی هشدار داد: «این تنش میتواند یک شوک منفی در زمان نامناسب برای اقتصاد جهانی باشد. این یک ضربه دیگر به ثبات نظم اقتصادی جهانی تحت رهبری آمریکا در زمانی است که پرسشهای زیادی درباره آن وجود دارد.»
به گفته او، اگر بهای نفت به بیش از ۱۰۰ دلار بازگردد، این افزایش میتواند به میزان یک درصد به نرخ تورم در اقتصادهای پیشرفته اضافه کند و تلاش بانکهای مرکزی برای کاهش نرخ بهره را دشوارتر کند.
با این حال، دیوید آکسلی تاکید کرد که چنین سناریویی بعید است: «بیثباتی در خاورمیانه چیز جدیدی نیست. در یک هفته آینده ممکن است همه چیز به پایان برسد.»