مطالب مرتبط
برخی گزارش‌ها و اظهارات اخیر مقامات آمریکایی و جمهوری اسلامی پس از آغاز حملات اسرائیل در ایران، احتمال مداخله مستقیم واشینگتن در جنگ علیه جمهوری اسلامی را مطرح کرده است.
اگر چنین مداخله‌ای صورت گیرد، ماهیت آن چگونه خواهد بود و آیا میانجی‌های منطقه‌ای مانند عمان و قطر توانایی مهار این جنگ را دارند؟
حسین آقایی، پژوهشگر روابط بین‌الملل و امور استراتژیک، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال بر احتمال گسترش دامنه جنگ تاکید کرد و گفت در روزهای آتی با موجی از حملات ترکیبی اسرائیل در داخل ایران مواجه خواهیم بود.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، پیش‌تر در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت: «اگر ایران به هر شکل و شیوه‌ای به ما حمله کند، تمامی قدرت و توان نیروهای مسلح آمریکا با شدت و سطحی بی‌سابقه بر شما فرود خواهد آمد.»
آقایی با اشاره به این اظهارات ترامپ گفت: «نقش آمریکا در این میان می‌تواند بسیار مهم و سرنوشت‌ساز باشد. اگر آمریکا مستقیما وارد جنگ علیه جمهوری اسلامی شود، باید دید که این مداخله به چه گونه‌ای خواهد بود.»
این تحلیلگر به برخی گزارش‌ها درباره حمله پهپادی جمهوری اسلامی به نیروهای آمریکایی در پایگاه عین‌الاسد عراق پرداخت و افزود اگر چنین حمله‌ای صورت گرفته باشد، جمهوری اسلامی از خطوط قرمز آمریکا عبور کرده است.
آیا اظهارات عراقچی هشداری به آمریکا بود؟
عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، یک‌شنبه ۲۵ خرداد در جمع دیپلمات‌های خارجی مقیم در ایران گفت: «آمریکا از نظر ما شریک حملات اسرائیل است و باید مسئولیت خودش را بپذیرد.»
او تاکید کرد جمهوری اسلامی آماده توافقی نیست که به محرومیت حکومت ایران از «انرژی هسته‌ای» بینجامد.
در واکنش به این سخنان، حسین علیزاده، دیپلمات پیشین، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت از اظهارات عراقچی نمی‌توان نتیجه‌گیری کرد که جمهوری اسلامی قصد محدود کردن دامنه درگیری‌ها را دارد.
علیزاده افزود: « از اظهارات عراقچی می‌توان این‌گونه برداشت کرد که راه مذاکره بسته شده، جنگ ادامه خواهد یافت و بحران میان ایران و اسرائیل ممکن است کل خاورمیانه را درگیر کند.»
علیزاده درباره اینکه آیا اظهارات عراقچی را می‌توان تهدیدی مستقیم علیه آمریکا دانست، گفت: «او می‌خواهد به واشینگتن این پیام را بدهد که وارد این درگیری نشود.»
او با اشاره به تماس تلفنی اخیر میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین و روابط نزدیک مسکو با تهران افزود: «این جنگ پتانسیل آن را دارد که به نزاعی میان قدرت‌های بزرگ تبدیل شود.»
آمادگی قدرت‌های اروپایی برای دفاع از اسرائیل
شاهین مدرس، کارشناس روابط بین‌الملل و تحلیلگر مطالعات امنیتی، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت عراقچی از یک سری «کلان‌روایت‌هایی که نخ‌نما شده‌اند» استفاده می‌کند، در صورتی که اسرائیل در این رویارویی ابتکار عمل را در دست گرفته است.
مدرس درباره تاکید حکومت ایران بر «حقوق هسته‌ای» افزود: «جمهوری اسلامی هنوز متوجه نشده که در آستانه فروپاشی قرار دارد. حکومت‌های اقتدارگرا معمولا تا لحظه آخر متوجه فروپاشی نمی‌شوند.»
او به احتمال مداخله قدرت‌های غربی در جنگ میان اسرائیل و جمهوری اسلامی پرداخت و گفت بریتانیا و فرانسه آمادگی دفاع از اسرائیل را دارند و این احتمال وجود دارد که به کارزار نظامی علیه حکومت ایران بپیوندند.
مدرس با اشاره به تهدیدات اخیر مقام‌های جمهوری اسلامی افزود: «اگر حتی یک نیروی آمریکایی در منطقه آسیب ببیند، ترامپ ناگزیر به واکنش خواهد بود و ورود واشینگتن به کارزار علیه جمهوری اسلامی اجتناب‌ناپذیر می‌شود.»
آینده رویارویی ایران و اسرائیل در گرو مواضع آمریکا
مهدی فتاپور، از مسئولان سازمان «اتحاد جمهوری‌خواهان ایران»، به ایران‌اینترنشنال گفت: «ادامه جنگ اسرائیل و جمهوری اسلامی به مولفه‌هایی چون نقش آمریکا گره خورده است.»
او افزود: «واشینگتن به‌دنبال توافقی حداقلی با تهران است و تنش در منطقه به سود گسترش روابط آمریکا با کشورهای عربی و اجرای قراردادهای بزرگ آن‌ها نیست.»
روزنامه اسرائیل هیوم ۲۵ خرداد گزارش داد جمهوری اسلامی پس از عملیات اخیر اسرائیل، از عمان و قطر خواسته است در صورت توقف حملات، زمینه ازسرگیری مذاکرات با ایالات متحده را فراهم کنند.
نقش میانجی‌‌ها در بحران ایران و اسرائیل؛ فرصت یا توهم؟
روح‌الله رحیم‌پور، تحلیلگر سیاسی، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت: «عمان تمام تلاش خود را برای پیشبرد مذاکرات حرفه‌ای و دستیابی به توافق به کار بست، اما مواضع متفاوت طرفین، به‌ویژه اصرار جمهوری اسلامی بر ادامه غنی‌سازی در خاک ایران، مذاکرات را با چالش جدی و حتی بن‌بست مواجه کرد.»
رحیم‌پور افزود با وجود تلاش‌های صورت‌گرفته، چشم‌انداز روشنی برای پیشبرد مذاکرات وجود نداشت و «در چنین شرایطی، سنگ بزرگی بر سر راه دیپلماسی قرار گرفته است».
رحیم‌پور تکید کرد غیبت جمهوری اسلامی در دور ششم مذاکرات روند دیپلماتیک را «پیچیده‌تر و مبهم‌تر» کرد و حتی در صورت آغاز مجدد گفت‌وگوها پس از عملیات نظامی اسرائیل، شرایط «کاملا متفاوت» خواهد بود.
رحیم‌پور درباره تلاش‌های جمهوری اسلامی برای استفاده از میانجی‌های منطقه‌ای گفت: «اگر جمهوری اسلامی واقعا می‌خواهد مانع از گسترش درگیری شود، باید تن به مذاکره مستقیم با آمریکا بدهد؛ چرا که در شرایط کنونی، مساله اصلی مداخله یا عدم ورود آمریکا به جنگ است.»
او همچنین با اشاره به نقش قطر و عمان افزود: «این دو کشور پیش‌تر در دو تجربه مهم، جنگ غزه و مذاکرات ایران و آمریکا، شکست خورده‌اند. در نتیجه، احتمال موفقیت میانجی‌گری آن‌ها در بحران کنونی میان ایران و اسرائیل با تردیدهای جدی روبه‌روست.»
جابر رجبی، تحلیلگر سیاسی، در مصاحبه با ایران‌اینترنشنال گفت: «جمهوری اسلامی همیشه سعی کرده با توهم پیش برود، اما امروز در مواجهه با یک جنگ واقعی، غافل‌گیر شد.»
به گفته رجبی، جمهوری اسلامی تازه متوجه شد همه سامانه‌های دفاعی که به آن‌ها اعتماد داشت، اکنون سرکوب شده‌اند.
او افزود: «اسرائیل اکنون آزادی عمل دارد از شرق تا غرب ایران حمله کند.»
علیرضا منافی، پژوهشگر اینترنت و امنیت دیجیتال می‌گوید: «سرویس‌هایی مانند توشه برای شرایط بحرانی طراحی شده‌اند و در وضعیت فعلی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. همچنین پیام‌رسان‌هایی وجود دارند که بدون اینترنت و با ترکیب وای‌فای و بلوتوث کار می‌کنند.»
مراد ویسی، تحلیلگر ارشد ایران‌اینترنشنال می‌گوید: «جمهوری اسلامی در طول ۴۷ سال گذشته خرابکاری‌هایی انجام داده که آن‌ها را به دشمن نسبت داده است. پررنگ‌ترین نمونه آن، بمب‌گذاری حرم امام رضا در مشهد است که توسط وزارت اطلاعات انجام شد و مسئولیتش را گردن دشمن انداختند.»
آرش آرامش، حقوقدان و کارشناس روابط بین‌الملل می‌گوید: «جمهوری اسلامی معمولاً هیچ فرصتی را از دست نمی‌دهد که یک فرصت طلایی را از دست بدهد. آنچه هفته گذشته روی میز داشت، امروز برایش به یک رؤیا تبدیل شده است.»
