شیرین عبادی: ۴۶ سال بر طبل جنگ کوبیدید اما یک پناهگاه نساختید
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه نوبل صلح، خطاب به جمهوری اسلامی نوشت: «چهل و شش سال بر طبل جنگ کوبیدید اما یک پناهگاه نساختید.»
او افزود: «این حکومت که از خون مردم ارتزاق میکند و جان مردم برایش ابزار تبلیغات و پروپاگانداست باید سرنگون شود.»
شیرین عبادی با بیان اینکه ساخت پناهگاه و سامانه هشدار در شرایط بحرانی از بدیهیترین نیازهای مردم است، در اینستاگرام خود نوشت: «چطور ممکن است حکومتی سالها بر طبل جنگ طلبی و دشمنی با نیمی از قدرتهای جهان کوبیده حتی یک پناهگاه برای مردم عادی نسازد؟ یک سامانه هشدار یا آژیر خطر نداشته باشد؟ کارشناسان میگویند دولت این امکان را دارد تا با هشدار فوری بر روی تلفنهای همراه ساکنان هر منطقه به آنها اطلاع دهد که حمله و بمباران در راه است. چرا این کار را نمیکند؟»
شیرین عبادی اضافه کرد: «جمهوری اسلامی که ۴۶ سال بر پایه «دشمن سازی»، هراسافکنی و عناد با جهان، ایران را به ورطه نابودی کشاند، سرانجام وارد جنگی شده که قربانیان اصلی آن مردم غیرنظامی و بخش بزرگی از هزینه آن، زیرساختهای ملی هستند.»
روزنامه جروزالم پست گزارش داد در حالی که تنش میان جمهوری و اسرائیل به جنگی آشکار تبدیل شده، دولت سوریه تاکنون موضعگیری رسمیای نداشته و در قبال تحولات اخیر سکوت اختیار کرده است.
جروزالم پست نوشت درگیری میان جمهوری اسلامی و اسرائیل بهسرعت به یک رویارویی تمامعیار همراه با تبادل موشکهای دوربرد تبدیل شده است.
با عبور مکرر موشکهای دو طرف از حریم هوایی سوریه و نزدیکی دمشق، سکوت دولت سوریه گمانهزنیهایی را درباره محاسبات سیاسی و نظامی این کشور ایجاد کرده است.
جروزالم پست افزود دمشق تاکنون هیچ بیانیه رسمیای درباره این مناقشه صادر نکرده است. رسانههای دولتی سوریه نیز با اظهاراتی مبهم، صرفا بر «اهمیت حاکمیت سوریه» تاکید کردهاند، بیآنکه موضع صریح دمشق در قبال جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل را بیان کنند.
احمد الشرع، رییسجمهوری سوریه در دوره انتقال قدرت، ۱۶ بهمن ۱۴۰۳ از سیاستهای تهران در قبال حکومت بشار اسد انتقاد کرد و گفت حضور شبهنظامیان جمهوری اسلامی در سوریه تهدیدی برای کل منطقه بود.
الشرع پیشتر و در ۳۰ آذر نیز گفته بود مخالفان با ساقط کردن اسد، پروژه جمهوری اسلامی در منطقه را ۴۰ سال به عقب بازگرداندند.
سکوت تحمیلی سوریه
جروزالم پست در ادامه گزارش خود نوشت برخی ناظران بر این باورند که سکوت سوریه بیش از آنکه نتیجه یک راهبرد سیاسی سنجیده باشد، حاصل اجبار و شرایط تحمیلی است.
سمیر عبدالله، تحلیلگر سیاسی و استاد روابط بینالملل در دانشگاه دمشق، در همین رابطه گفت: «اقتصاد شکننده و ظرفیت نظامی تحلیلرفته سوریه پس از بیش از یک دهه جنگ داخلی، به این کشور اجازه ورود به هیچ ماجراجویی سیاسی یا نظامی جدیدی را نمیدهد؛ حتی اگر از سوی متحدانش تحت فشار قرار گیرد.»
عبدالله شرایط کنونی سوریه را «حرکت بر روی لبه تیغ» توصیف کرد و افزود: «از یک سو، سوریه نمیتواند اتحاد سنتی خود را با ایران کنار بگذارد و از سوی دیگر، بهخوبی آگاه است که ورود مستقیم یا حتی موضعگیری شفاهی در این درگیری، میتواند این کشور را در معرض حملات گستردهتر از سوی اسرائیل قرار دهد.»
فشار مسکو بر دمشق برای اتخاذ موضع بیطرف
یک منبع دیپلماتیک غربی در بیروت در مصاحبه با رسانه «مدیا لاین» گفت روسیه در حال اعمال فشار بر سوریه است تا در قبال درگیری جمهوری اسلامی و اسرائیل بیطرف بماند.
این منبع که نخواست نامش فاش شود، افزود: «مسکو به دمشق هشدار داده از ورود علنی به درگیری یا فراهم کردن امکان استفاده علنی از خاک این کشور علیه اسرائیل خودداری کند، چرا که چنین اقدامی ممکن است به تنشی مهارناپذیر منجر شود و حضور نظامی روسیه در سوریه را نیز در معرض خطر قرار دهد.»
روسیه همچنان حضور نظامی قابل توجهی در پایگاه هوایی حمیمیم در استان لاذقیه سوریه دارد.
حکومت سوریه نگران شعلهور شدن نارضایتی مردمی
برخی ناظران معتقدند حکومت سوریه از بیم واکنشهای داخلی، از ورود به مناقشه حکومت ایران و اسرائیل پرهیز میکند.
در شرایطی که اقتصاد سوریه بهشدت آسیب دیده، حتی حمایت نمادین دمشق از یکی از طرفها میتواند به نارضایتی عمومی دامن بزند، بهویژه در مناطق جنوبی و غربی که پیش از این نیز صحنه اعتراضات بودهاند.
جروزالم پست نوشت: «این موضعگیری نشان میدهد دمشق در تلاش است مسیر دیپلماتیک محتاطانهای را طی کند؛ بدون محکوم کردن ایران یا تحریک اسرائیل، بر اصل حاکمیت ملی تاکید دارد و همزمان از هرگونه درگیری مستقیم فاصله میگیرد.»
احتمال توافق سوریه و اسرائیل؟
جروزالم پست در ادامه گزارش خود نوشت برخی رسانههای غربی احتمال شکلگیری نوعی تفاهم میان سوریه و اسرائیل با میانجیگری روسیه برای مهار دامنه درگیریها را مطرح کردهاند. با این حال، این گزارشها تاکنون بهصورت رسمی تایید نشدهاند.
این رسانه افزود: «دمشق بهخوبی آگاه است این جنگ، جنگ او نیست و هرگونه اشتباه محاسباتی میتواند با توجه به وضعیت شکننده اقتصادی و سیاسی کشور، پیامدهای فاجعهباری بههمراه داشته باشد.»
یک مقام پیشین وزارت دفاع سوریه در همین رابطه گفت: «این جنگ، جنگ ما نیست ... اما هر شب از بالای سر ما عبور میکند.»
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، در جریان جلسه با ایال زمیر، رییس ستاد کل ارتش این کشور اعلام کرد که به ارتش دستور داده حملات به اهداف حکومتی در تهران را برای «بیثبات کردن رژیم ایران» تشدید کند.
او افزود: «باید به تمام نمادهای رژیم و سازوکارهای سرکوب آن، مانند بسیج و همچنین پایگاه قدرت رژیم، یعنی سپاه پاسداران، ضربه وارد کنیم.»
یسرائیل کاتز اضافه کرد: «باید تخلیه گسترده جمعیت از تهران را رقم بزنیم تا رژیم را بیثبات کرده و بازدارندگی را در پاسخ به شلیک موشکها به جبهه داخلی اسرائیل افزایش دهیم.»
وزیر دفاع اسرائیل تاکید کرد که باید به حمله به تاسیسات و گردانندگان برنامه هستهای جمهوری اسلامی ادامه داد تا همه اهداف عملیات بهطور کامل محقق شود.
در پی ادامه اختلال و قطع گسترده اینترنت در ایران، شماری از کاربران فضای مجازی هشدار دادند این رویکرد سرکوبگرانه حکومت علاوه بر محروم کردن مردم از دسترسی به جریان آزاد اطلاعات، مانع از دریافت بهموقع هشدارهای تخلیه ارتش اسرائیل میشود و جان غیرنظامیان را با خطر جدی مواجه میکند.
یک کاربر در همین رابطه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «یعنی الان اینترنت ما رو قطع کردید، [اسرائیل] نزد یا شما تونستید با پدافند بزنیدشون؟ آخه ... فقط زورت به مردم خودت میرسه، حتی یه بانک رو نتونستید مدیریت کنید.»
اشاره این کار به حمله سایبری اخیر گروه هکری «گنجشک درنده» به بانک سپه و از دسترس خارج شدن آن است. دیگر بانکها نیز به دلایل مختلف در خدماتدهی دچار مشکل شدهاند.
کاربر دیگری نیز نوشت: «اینترنت رو قطع کردین که مردم اخبار تخلیههایی که ارتش اسرائیل منتشر میکنه، نبینن. اینترنت رو به روی مردم خودتون بستین تا بشن گوشت جلوی توپ برای خامنهای.»
کاربری با نام ماریا گفت: «اینترنت رو قطع کردین تا مردم نفهمن کِی کجا رو تخلیه کنن و آمار کشتهها بالا بره ... اونی که پهپاد داره وصله به اینترنت ماهوارهای، نیاز نداره به اینترنت شما وصل بشه.»
کاربری با نام بنجامین هم یادآور شد: «جالب نیست هر وقت خامنهای نزدیک به سقوط میشه، اینترنت رو قطع میکنه؟ "حکومت مردمی" از چی مردم میترسه؟»
در سوی مقابل، روزنامه حکومتی همشهری، وابسته به شهرداری تهران، از قطع اینترنت در کشور دفاع کرد و نوشت این اقدام موجب کاهش بازدید از «کانالهای ضدانقلاب»، محدود شدن ارسال تصاویر به خارج از کشور و «اختلال در فعالیتهای دشمنان» شده است.
انتقاد کاربران از «رانت اینترنت» و حضور «ارتش سایبری» حکومت در فضای مجازی
شماری از کاربران شبکههای اجتماعی از وجود «رانت اینترنت» خبر دادند و گفتند چهرههای حکومتی و اعضای «ارتش سایبری» جمهوری اسلامی همچنان به اینترنت دسترسی دارند و فعالیت آنها بهطور محسوسی افزایش یافته است.
کاربری با نام مریم در شبکه اجتماعی ایکس با انتقاد از «رانت اینترنت» گفت حجم پیامها در حمایت از حکومت پس از قطع اینترنت بیشتر شده و این نشان میدهد جمهوری اسلامی با اعمال محدودیت بر فضای مجازی تنها به دنبال «ساکت کردن مخالفان و منتقدان» است.
کاربری با نام سهیل هم به حضور گسترده «سایبریها» در فضای مجازی پرداخت و گفت «مردم که اینترنت ندارند» و باید «سایبریها هم اینترنتشون قطع بشه تا اینقدر رو اعصاب نرن».
کاربری با نام مسعود نیز به حضور چهرههای وابسته به حکومت، نظیر محمدجواد ظریف، محمدجواد آذری جهرمی و رضا رشیدپور، در ایکس اشاره کرد و از آنها پرسید با توجه به قطع اینترنت، چگونه در فضای مجازی حضور دارند.
پیشتر و در ۲۹ خرداد، ظریف اعلام کرد حساب او در ایکس محدود شده است.
وزیر پیشین امور خارجه جمهوری اسلامی خطاب به ایلان ماسک، مالک این پلتفرم، نوشت: «چرا ایکس تیک آبی من را حذف و حسابم را محدود کرده، آن هم دقیقا زمانی که جهان بیش از همیشه نیاز دارد همه واقعیتها را بداند؟»
انتشار این پیام همزمان با قطع گسترده اینترنت در ایران با انتقاد شدید کاربران مواجه شد.
یکی از آنها در همین خصوص گفت: «کسی که برای دومین بار اینترنت رو برای ۹۰ میلیون ایرانی قطع کرده، داره در حال حاضر گریه میکنه که دیگه تیک آبی نداره.»
با ادامه نبرد میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، روند تخلیه اتباع خارجی از منطقه آغاز شده و همچنان ادامه دارد.
در حالی که جمهوری اسلامی و اسرائیل وارد هشتمین روز جنگ شدهاند و حریم هوایی هر دو همچنان بسته است، کشورهای مختلف اقدامات گستردهای را برای تخلیه شهروندان خود از اسرائیل و ایران به کار گرفتهاند.
یک هفته حملات هوایی و موشکی اسرائیل به مواضع جمهوری اسلامی، به کشته شدن صدها نفر، از جمله شماری از فرماندهان ارشد نظامی و وارد آمدن خسارت به بخشهایی از توان هستهای حکومت منجر شده است.
در مقابل، حملات جمهوری اسلامی نیز منجر به کشته شدن شماری از غیرنظامیان در خاک اسرائیل شده است.
خبرگزاری رویترز جمعه ۳۰ خرداد در گزارشی به تدابیر و اقدامات کشورهای مختلف برای خارج کردن اتباع خود از منطقه جنگی پرداخته است.
استرالیا
پنی ونگ، وزیر خارجه استرالیا، اعلام کرد دولت این کشور بخشی از هزار و ۲۰۰ استرالیایی متقاضی خروج از اسرائیل را از مسیر زمینی تخلیه کرده است.
حدود دو هزار استرالیایی در ایران نیز برای دریافت کمک ثبتنام کردهاند.
اتریش
وزارت خارجه اتریش اعلام کرد ۴۸ نفر از ۲۰۰ اتریشی که با سفارت این کشور در تلآویو تماس گرفته بودند، از اسرائیل یا اردن خارج شدهاند.
همچنین حدود ۱۰۰ اتریشی خواهان ترک ایران هستند.
تاکنون ۴۴ شهروند اتریش و کشورهای عضو اتحادیه اروپا از ایران به ترکیه و ارمنستان منتقل شدهاند.
بلغارستان
دولت بلغارستان اعلام کرد ۱۷ دیپلمات و اعضای خانواده آنها را از ایران به جمهوری آذربایجان منتقل کرده و قرار است آنها را از طریق زمینی و هوایی به کشور بازگرداند.
بخش اداری سفارت بلغارستان در تهران نیز بهطور موقت به باکو منتقل میشود.
چین
سخنگوی وزارت خارجه چین اعلام کرد این کشور بیش از هزار و ۶۰۰ تبعه خود را از ایران و صدها نفر دیگر را از اسرائیل تخلیه کرده است.
رسانههای دولتی تخمین میزنند چند هزار تبعه چینی در ایران ساکن هستند.
جمهوری چک
یانا چرنوخووا، وزیر دفاع جمهوری چک، گفت یک پرواز حامل ۶۶ نفر از شهروندانی که از اسرائیل خارج شده بودند، در نزدیکی پراگ فرود آمده است.
فرانسه
ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، اعلام کرد پاریس تا پایان هفته، کاروانی زمینی برای انتقال اتباع خود از ایران به مرزهای ترکیه یا ارمنستان، سازماندهی خواهد کرد.
او افزود شهروندان فرانسوی ساکن اسرائیل میتوانند از صبح جمعه ۳۰ خرداد با اتوبوس از مرز اردن عبور کنند و از شهر امان با پرواز چارتر به فرانسه بازگردند.
آلمان
وزارت خارجه آلمان اعلام کرد تاکنون ۳۴۵ تبعه این کشور از منطقه خاورمیانه خارج شدهاند.
این افراد با پروازهای چارتر به آلمان منتقل شدهاند.
یونان
وزارت خارجه یونان اعلام کرد ۱۶ شهروند یونانی و خانوادههای آنها را از ایران به آذربایجان منتقل کرده و در حال برنامهریزی برای بازگرداندن آنها به کشور است.
هند
هند اعلام کرد عملیات خود را برای تخلیه اتباعش از ایران آغاز کرده است.
به گفته وزارت خارجه هند، ۱۱۰ دانشجوی هندی ۲۷ خرداد از شمال ایران به ارمنستان منتقل شدند.
ایتالیا
یک منبع دیپلماتیک اعلام کرد از میان حدود ۵۰۰ شهروند ایتالیایی مقیم ایران، ۲۹ نفر در تاریخ ۲۸ خرداد با هماهنگی دولت این کشور از ایران خارج شدند.
این منبع همچنین از برنامهریزی یک پرواز چارتر از مصر در تاریخ اول تیر برای انتقال اتباع ایتالیایی ساکن اسرائیل خبر داد.
ژاپن
دولت ژاپن از اعزام دو هواپیمای ترابری نظامی به جیبوتی خبر داد تا در صورت تشدید درگیریها، امکان تخلیه سریع شهروندان ژاپنی از ایران و اسرائیل فراهم باشد.
در همین حال، سفارتخانههای ژاپن در تهران و تلآویو نیز در حال هماهنگی برای انتقال زمینی اتباع این کشور به کشورهای همسایه با استفاده از اتوبوس هستند.
نیوزیلند
نیوزیلند سفارت خود در تهران را بهطور موقت تعطیل کرده و دو کارمند سفارت و خانوادههایشان را از طریق زمینی به آذربایجان منتقل کرده است.
لهستان
وزارت خارجه لهستان اعلام کرد عملیات تخلیه اتباع این کشور از ایران صبح ۲۹ خرداد با فرود گروهی از شهروندان لهستانی در فرودگاه ورشو به پایان رسید.
نخستین گروه از لهستانیهای خارجشده از اسرائیل نیز ۲۸ خرداد وارد ورشو شدند. دومین پرواز تخلیه نیز با ۶۵ مسافر از شهر اَمان برنامهریزی شده است.
پرتغال
پرتغال سفارت خود در ایران را بهطور موقت تعطیل کرده و چهار تبعه خود را از طریق آذربایجان منتقل کرده است.
وزارت خارجه پرتغال اعلام کرد ۱۳۰ درخواست برای خروج از اسرائیل دریافت کرده و در حال آماده کردن مقدمات یک پرواز برای تخلیه شهروندان این کشور از اسرائیل است.
صربستان
میروالیوب پتروویچ، سفیر صربستان در اسرائیل، خبر داد ۱۰۰ تبعه صربستانی از طریق مصر از اسرائیل خارج شدهاند.
سیرالئون
وزارت خارجه سیرالئون اعلام کرد ۳۶ تبعه این کشور از ایران به ارمنستان منتقل شدهاند.
اسلواکی
نخستین پرواز تخلیه اسلواکی با ۷۳ نفر، شامل ۲۵ گردشگر و پنج عضو خانواده دیپلماتهای اسلواکی فعال در تلآویو، ۲۶ خرداد وارد براتیسلاوا شد.
وزارت خارجه اسلواکی همچنین اعلام کرد سفارت خود در تهران را بهطور موقت تعطیل و تمام کارکنان را از ایران خارج خواهد کرد.
کره جنوبی
وزارت خارجه کره جنوبی اعلام کرد ۱۸ شهروند این کشور به همراه دو عضو خانواده ایرانی آنها از مسیر زمینی از ایران خارج شدهاند.
تایوان
وزارت خارجه تایوان اعلام کرد ۳۶ شهروند تایوانی از طریق مرز زمینی با اردن از اسرائیل خارج شدهاند. همچنین سه تبعه دیگر این کشور نیز از طریق مرز زمینی با ترکیه، ایران را ترک کردهاند.
ایالات متحده آمریکا
مایک هاکبی، سفیر آمریکا در اسرائیل، اعلام کرد ایالات متحده در حال برنامهریزی برای تخلیه شهروندان خود از اسرائیل با هواپیما و کشتیهای تفریحی است.
ویتنام
وزارت خارجه ویتنام اعلام کرد به شهروندان خود در اسرائیل و ایران هشدار داده تا برای تخلیه آماده باشند.
عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی در واکنش به حمله اسرائیل به رآکتور آب سنگین اراک از شورای امنیت سازمان ملل متحد که امروز تشکیل جلسه میدهد، خواست قطعنامه ۴۸۷ خود را حفظ و اجرا کند.
او گفت که این قطعنامه در پاسخ به حمله اسرائیل به تاسیسات هستهای عراق در سال ۱۹۸۱ تصویب شده و بر اساس آن، «هرگونه حمله نظامی به تاسیسات هستهای، حمله به کل رژیم پادمانهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی و در نهایت حمله به معاهده عدم اشاعه به شمار میرود.»
عراقچی تهدید کرد که «اگرشورای امنیت نتواند امروز اقدام کند» و «در صورت فروپاشی رژیم جهانی عدم اشاعه»، این شورا به همراه اسرائیل، «تمامی مسئولیت را بر عهده خواهند داشت.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی افزود راکتور آب سنگین اراک که تحت نظارت کامل آژانس بینالمللی انرژی اتمی و بر اساس مشخصات فنی توافقشده در برجام ساخته میشود، دیروز در روشنای روز هدف حمله اسرائیل قرار گرفت.
پیشتر جمهوری اسلامی تهدید کرده که خروج از انپیتی را در دست بررسی دارد.