عملیات «نارنیا»؛ ترور همزمان متخصصان هسته‌ای ایران با سلاحی ویژه
به گزارش شبکه ۱۲ اسرائیل، در جریان حمله آغازین اسرائیل به ایران که «عملیات نارنیا» نام گرفته، ۹ نفر از ۱۰ متخصص ارشد هسته‌ای جمهوری اسلامی به‌طور همزمان کشته شدند.
به گزارش شبکه ۱۲ اسرائیل، در جریان حمله آغازین اسرائیل به ایران که «عملیات نارنیا» نام گرفته، ۹ نفر از ۱۰ متخصص ارشد هسته‌ای جمهوری اسلامی به‌طور همزمان کشته شدند.
این شبکه اعلام کرد که ترور این دانشمندان با استفاده از «سلاحی ویژه» انجام شده که جزئیات آن به دلایل امنیتی قابل انتشار نیست.
متخصص دهم نیز اندکی پس از سایرین، در همان عملیات شبانه پنجشنبه به جمعه، کشته شد؛ عملیاتی که شامل حملات به برنامه موشکی بالستیک حکومت ایران، تاسیسات هسته‌ای نطنز و همچنین هدف قرار دادن برخی فرماندهان ارشد نظامی جمهوری اسلامی بود.
بر اساس این گزارش، همه متخصصان هسته‌ای در حالی که در رختخواب و در خانه‌هایشان خواب بودند، هدف قرار گرفتند. مقامات اسرائیلی تصمیم گرفته بودند این ترورها به صورت همزمان انجام شود تا امکان هشدار دادن به هدف‌ها وجود نداشته باشد.
یک مقام ارشد اسرائیلی به شبکه ۱۲ گفته است که این متخصصان هسته‌ای گمان می‌کردند در خانه‌های خود از خطر ترور در امان هستند، در حالی که پیش از این، کارشناسان ارشد هسته‌ای ایران عمدتاً در مسیر خانه تا محل کار هدف حمله قرار می‌گرفتند.
گزارش شبکه ۱۲ می‌افزاید که اسرائیل از مدت‌ها پیش متخصصان هسته‌ای ایران را تحت نظر داشته و این ۱۰ نفر از ماه نوامبر سال گذشته برای ترور نشان‌گذاری شده بودند.
مقامات اطلاعاتی اسرائیل معتقدند که ترور این کارشناسان هسته‌ای مهم‌ترین بخش عملیات نارنیا بوده، چرا که به گفته یکی از منابع ارشد، فرماندهان نظامی با تجهیزات نظامی قابل جایگزینی هستند، اما دانشی که در اختیار این متخصصان قرار داشت، به آسانی قابل بازیابی نیست.
دو منبع امنیتی اسرائیلی به ایران‌اینترنشنال گفته‌اند اسرائیل امیدوار است آمریکا با توان تسلیحاتی برترش تاسیسات فردو را نابود کند، اما در صورت نیاز و برای بهره‌گیری از برتری نظامی به‌دست‌آمده، ممکن است در روزهای آینده به‌تنهایی حمله کند.
این منابع تاکید کرده‌اند که همچنان محتمل‌ترین سناریو اقدام مشترک با آمریکا در بازه زمانی ۴۸ تا ۷۲ ساعت آینده است. به گفته آنها، حمله ممکن است از جمعه شب آغاز شود، اما اسرائیل نگران از دست رفتن فرصت طلایی برتری نظامی است که این هفته به دست آورده است. یکی از منابع اطلاعاتی اسرائیل با بیان اینکه «برای وادار کردن ایران به امتیازدهی و بازگرداندن آن به میز مذاکره، تنها راه، اقدام آمریکا است»، افزود: «ما به ترامپ نیاز داریم که طی دو تا سه روز آینده این کار را انجام دهد. اما ترامپ در حال حاضر به شدت غیرقابل پیش‌بینی است و هر احتمالی وجود دارد.»
تاسیسات فردو که در اعماق کوه ساخته شده، تاکنون در حملات نظامی اسرائیل که حکومت ایران را غافلگیر کرده بود، آسیب ندیده است. به گفته یکی از منابع امنیتی اسرائیل، «پنجره فرصت برای نابودی این سایت در حال بسته شدن است و ارتش اسرائیل ماه‌هاست که برای این عملیات برنامه‌ریزی کرده است.» او تاکید کرد که باز بودن مسیرهای هوایی به ایران محدود است و نمی‌تواند برای همیشه ادامه یابد و تصمیم آمریکا باید به سرعت گرفته شود، در غیر این صورت این فرصت از دست خواهد رفت.
این منبع افزود: «با بالا رفتن قیمت نفت و اثرگذاری جنگ بر اقتصاد جهانی، قدرت‌های جهانی ممکن است به‌زودی صبر خود را از دست بدهند. بنابراین آمریکا باید در این بازه ۴۸ تا ۷۲ ساعته از این فرصت استفاده کند.»
با توجه به محدودتر بودن توان بمب‌افکن‌های اسرائیلی در مقایسه با نیروی هوایی آمریکا، حمله به فردو برای اسرائیل بسیار پیچیده‌تر خواهد بود. این منبع امنیتی گفت: «اسرائیل توانایی بمب‌افکن‌های بی-۵۲ برای پرتاب بمب‌های ۱۴ تنی که بتواند به قلب تاسیسات هسته‌ای ایران نفوذ کند را ندارد.» به گفته او، جنگنده‌های اف-۱۵ اسرائیل می‌توانند با محموله‌ای در حدود ۴۰۰ کیلوگرم تا فاصله حدود ۲ هزار کیلومتری پرواز کنند که این عملیات را به مراتب دشوارتر و زمان‌برتر می‌کند.
بر اساس گزارشی از وال استریت ژورنال، نابودی فردو مستلزم استفاده از بمب فوق‌سنگین جی‌بی‌یو-۵۷ موسوم به «نفوذگر مهمات عظیم» است که تاکنون هرگز در جنگ به کار نرفته است. این بمب قادر است ۲۰۰ فوت (حدود ۶۰ متر) در دل کوه نفوذ کند و سپس منفجر شود. آمریکا حدود ۲۰ بمب از این نوع در اختیار دارد که توسط بمب‌افکن‌های پنهانکار بی-۲ حمل می‌شود.
در همین حال، دونالد ترامپ روز چهارشنبه در کاخ سفید با حفظ ابهام در موضع‌گیری خود به خبرنگاران گفت: «ممکن است این کار را بکنم، ممکن است نکنم. هیچ‌کس نمی‌داند من چه تصمیمی خواهم گرفت.»
آیین اورتون، مدیر اجرایی موسسه «اقدام علیه خشونت مسلحانه» به ایران‌اینترنشنال گفت که با وجود ضربات سنگینی که به ایران وارد شده، تهران ممکن است به جنگ ادامه دهد. او گفت: «ایران ممکن است از نظر توان نظامی متعارف با آمریکا برابری نکند، اما از بازدارندگی پراکنده‌ای برخوردار است؛ از جمله نیروهای نیابتی مسلح در منطقه، توانمندی‌های جنگ سایبری و دستگاه ایدئولوژیکی که مرگ را نه شکست بلکه پیروزی جلوه می‌دهد. اگر رژیم آیت‌الله‌ها مداخله آمریکا را تهدیدی وجودی بداند، تسلیم نخواهد شد بلکه تنش را تشدید خواهد کرد.»
شامگاه پنجشنبه، ایران یکی از پرتنش‌ترین شب‌های خود را تجربه کرد؛ شبی که در آن مجموعه‌ای از حملات هوایی و پهپادی و فعال شدن گسترده پدافند هوایی در شهرهای مختلف کشور گزارش شد.
بنا بر گزارش‌های محلی و منابع خبری، صدای انفجارها، لرزش زمین و شلیک سامانه‌های پدافندی در نقاط مختلف ایران، از شمال تا مرکز کشور، ساکنان را دچار هراس کرد.
در شمال کشور، پس از هشدار تخلیه ارتش اسرائیل، شهر صنعتی رشت هدف دست‌کم چهار موشک قرار گرفت و صدای انفجارها و لرزش‌ها تا مناطق اطراف، از جمله منطقه مطهری و حتی فومن، احساس شد. پدافند هوایی رشت بلافاصله به حالت آماده‌باش درآمد و منابع محلی از شنیده شدن صدای چهار انفجار در این شهر خبر دادند. همچنین صدای انفجارهایی در بابلسر و بابل گزارش شد و پدافند هوایی دماوند نیز فعال شد.
در پایتخت، پدافند هوایی در نقاط مختلف تهران از جمله نیاوران، پاکدشت، ری، مناطق مرکزی و شرق تهران و همچنین جنوب غربی و غرب پایتخت به حالت عملیاتی درآمد. شاهدان از شنیده شدن صدای چندین انفجار مهیب در مناطق شمالی، شرقی و غربی تهران خبر داده‌اند و گفته می‌شود دود غلیظی در آسمان لویزان مشاهده شده است. فعال شدن چندین باره پدافند هوایی ری نیز از دیگر تحولات این شب پر التهاب بود.
کرمانشاه، اصفهان و سپاهان شهر هم از مناطقی بودند که فعالیت شدید سامانه‌های پدافندی در آنها گزارش شد. در اهواز نیز صدای پدافند و انفجار شنیده شد. همزمان، پایگاه سپاه پاسداران در بستان‌آباد هدف حمله پهپادی منتسب به اسرائیل قرار گرفت که به گفته منابع محلی، صدای انفجارهایی در این منطقه شنیده شد و تعدادی از پرسنل سپاه کشته شدند.
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، علی خامنه‌ای را «دیکتاتور» و «هیتلر دوران معاصر» خواند که نابودی کشور اسرائیل را بر پرچم خود حک کرده و تمام منابع کشورش را در خدمت تحقق این هدف هولناک به کار گرفته است کاتز گفت خامنه‌ای نباید به حیات خود ادامه دهد.
خبرگزاری رویترز در گزارشی تحلیلی نوشت که کارزار گسترده حملات هوایی اسرائیل فراتر از نابودی سانتریفیوژهای هسته‌ای و توان موشکی جمهوری اسلامی است.
این خبرگزاری پنجشنبه ۲۹ خرداد به نقل از مقام‌های اسرائیلی، غربی و منطقه‌ای گزارش داد که این حملات با هدف در هم شکستن پایه‌های حکومت علی خامنه‌ای و نزدیک کردن آن به مرز فروپاشی انجام می‌شود.
این منابع به رویترز گفتند بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، خواهان آن است که جمهوری اسلامی به‌اندازه‌ای تضعیف شود که ناگزیر به دادن امتیازهای بنیادی از جمله کنار گذاشتن دائمی غنی‌سازی هسته‌ای، برنامه موشک‌های بالستیک و حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی در سراسر منطقه شود. نتانیاهو همچنین قصد دارد حکومت خامنه‌ای را به‌شدت فلج کند.
یک مقام ارشد منطقه‌ای که رویترز نامش را اعلام نکرد، گفت: «هدف این کارزار فرسودن توانایی رژیم در نمایش قدرت و حفظ انسجام داخلی آن است.»
بزرگترین بحران موجودیتی جمهوری اسلامی
به‌نوشته رویترز، حکومت اسلامی ایران با بحرانی موجودیتی روبه‌روست که از زمان انقلاب ۱۳۵۷ بی‌سابقه است. حتی جنگ هشت ساله ایران و عراق نیز تهدیدی تا این اندازه مستقیم برای حکومت آخوندها ایجاد نکرد. اسرائیل به عنوان پیشرفته‌ترین قدرت نظامی خاورمیانه می‌تواند در هر نقطه‌ای از ایران با پهپادها، جنگنده‌های پیشرفته اف-۳۵، عملیات ترور به‌دست ماموران موساد و جنگ سایبری به جمهوری اسلامی ضربه بزند. در روزهای اخیر، اسرائیل دامنه اهداف خود را به نهادهای دولتی مانند پلیس و ساختمان صداوسیمای دولتی در تهران گسترش داده است. به گفته چهار منبع دولتی و دیپلماتیک، دولت نتانیاهو دست‌کم برای دو هفته حملات هوایی شدید برنامه‌ریزی کرده است، گرچه سرعت عملیات بستگی به مدت زمان لازم برای نابودی انبارهای موشکی و توان پرتابی جمهوری اسلامی دارد.
دنیس راس، فرستاده پیشین آمریکا در امور خاورمیانه و مشاور چند دولت ایالات متحده، بر این باور است که جمهوری اسلامی تحت فشار است و شاید پس از حذف بخش بزرگی از حلقه نزدیکان خامنه‌ای، آسیب به زیرساخت‌های هسته‌ای و سایت‌های موشکی، و کشته شدن فرماندهان ارشد امنیتی، به سمت مذاکره حرکت کند.
راس که اکنون عضو موسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک است، گفت: «به نظرم حکومت احساس آسیب‌پذیری می‌کند.»
او تاکید کرد هدف اصلی اسرائیل فلج کردن برنامه‌های هسته‌ای و موشکی ایران است، اما اذعان داشت: «اگر حکومت در نتیجه این حملات سقوط کند، اسرائیل ناراحت نخواهد شد.»
به‌رغم لحن تهدیدآمیز دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در روزهای اخیر، به گفته راس، اگر تهران راهی قابل اعتماد برای رسیدن به توافق ارائه دهد، هنوز این احتمال وجود دارد که ترامپ آن را بپذیرد. اما پس از آنکه ایران در شش دور قبلی مذاکرات هسته‌ای با آمریکا هیچ امتیازی نداد، واشینگتن پیش از حمایت از آتش‌بس خواهان تضمین‌های جدی در خصوص اهداف خود، از جمله کنار گذاشتن دائمی غنی‌سازی، خواهد بود. راس گفت: «فکر می‌کنم هزینه‌ای که جمهوری اسلامی باید بپردازد بالا خواهد بود.»
خواسته مهم: عقب‌نشینی خامنه‌ای بدون تحقیر
دو منبع نزدیک به جمهوری اسلامی، که نامشان اعلام نشده، به رویترز گفتند برای حکومت اجازه دادن به خامنه‌ای ۸۶ ساله برای عقب‌نشینی بدون تحقیر، موضوعی کلیدی است. به‌گفته آنها، اگر عزت یا چشم‌انداز بقای او سلب شود، ممکن است به جنگ تمام‌عیار دست بزند. پس از آنکه ترامپ روز سه‌شنبه در شبکه‌های اجتماعی خواستار «تسلیم بی‌قید و شرط» ایران شد، خامنه‌ای در سخنرانی تلویزیونی هشدار داد که هرگونه مداخله نظامی آمریکا به «آسیب‌های جبران‌ناپذیر» منجر خواهد شد. نتانیاهو نیز در روزهای اخیر آشکارا از احتمال تغییر رژیم سخن گفته و به ایرانیان وعده داده است «روز آزادی در راه است».
دولت‌های منطقه نگرانند اوضاع از کنترل خارج شود و ایران - کشوری با ۹۰ میلیون جمعیت و تنوع قومی که مرز میان خاورمیانه و آسیاست - به هرج‌ومرج کشیده شود یا جنگی آغاز شود که به فراتر از مرزهایش گسترش یابد.
انور قرقاش، مشاور رییس امارات متحده عربی، گفت: «شما نمی‌توانید منطقه را با نیروی قهری بازسازی کنید. شاید برخی مشکلات حل شود اما مشکلات دیگری ایجاد خواهد شد.»
در حالی که کشورهای سنی خلیج فارس به‌طور علنی حملات اسرائیل را محکوم کرده‌اند، اما تحلیلگران می‌گویند رهبران ریاض و ابوظبی به‌طور پنهانی از تضعیف رقیب شیعه خود، که زیرساخت‌های حیاتی آنها از جمله تاسیسات نفتی را هدف قرار داده، استقبال می‌کنند.
از نظر نظامی، تهران گزینه‌های اندکی دارد. اسرائیل کنترل آسمان ایران را به دست گرفته و بیشتر پدافند هوایی آن را نابود کرده است. بخش زیادی از انبار موشک‌های بالستیک ایران نیز آسیب دیده و حدود ۴۰۰ موشک شلیک‌شده آن عمدتا با سامانه‌های پدافندی چندلایه اسرائیل منهدم شده‌اند. پرسش این است که وقتی موشک‌ها تمام شد، چه می‌ماند؟
رویترز در ادامه گزارش خود نوشته شاید با وجود پراکندگی اپوزیسیون ایران و نبود نشانه‌ای از شکاف در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که ۲۵۰ هزار نیروی رسمی و داوطلب بسیجی دارد، چشم‌اندازی برای فروپاشی سریع نخبگان حاکم دیده نشود. در خیابان‌های تهران خبری از اعتراضات عمده نیست و بسیاری از ایرانیان از حملات اسرائیل خشمگین‌اند. بدون تهاجم زمینی یا خیزش داخلی، تغییر نظام سیاسی در ایران دور از دسترس است.
ترامپ روز سه‌شنبه تهدیدی ضمنی علیه خامنه‌ای مطرح کرد و گفت که سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا محل اقامت او را می‌دانند اما «فعلاً» قصد کشتن او را ندارند.
ترور حسن نصرالله، رهبر حزب‌الله لبنان، این گروه را دچار آشفتگی کرد، اما هستند کسانی که هشدار می‌دهند کشتن خامنه‌ای ممکن است چنین تاثیری نداشته باشد زیرا به گفته یکی از آنها، «قدرت واقعی اکنون در دست مجتبی، پسر خامنه‌ای، و سپاه است که با وجود از دست دادن فرماندهان کلیدی، همچنان ستون فقرات حکومت است.»
در عین حال روشن نیست که کشتن خامنه‌ای که هنوز برای شمار قابل توجهی از شیعیان رهبری مذهبی نیز محسوب می‌شود، چه پیامدهای احتمالی می‌تواند داشته باشد.
پنجشنبه ۲۹ خرداد، در هفتمین روز جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، حملات اسرائیل به مناطق مختلف ایران، به‌ویژه تهران، اراک، اصفهان و نطنز همچنان ادامه یافت. در این روز نت‌بلاکس گزارش داد که اکنون ۲۴ ساعت از قطع سراسری اینترنت در ایران می‌گذرد.
این گزارش در شرایطی تنظیم شده که در سایه عدم دسترسی شهروندان به اینترنت جهانی در ایران، بسیاری از مخاطبان ایران‌اینترنشنال موفق به ارسال گزارش‌ها، تصاویر و ویدیوهای خود نشدند.
گزارش‌های مردمی تصویری دقیق‌تر و واقعی‌تر از شرایط موجود در ایران ارائه می‌دهد؛ بر خلاف روایت‌های جمهوری اسلامی از شرایط این روزهای ایران که با شیوه‌های مختلف سعی در پنهان نگه‌داشتن حقیقت آنچه در کشور می‌گذرد، کرده است.
ویدیویی که به ایران‌اینترنشنال رسیده، وقوع انفجاری را در ارتفاعات سلطان‌آباد در جنوب شیراز نشان می‌دهد.
