در پی حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی، تحلیل‌گران می‌گویند تهران با تصمیمی حیاتی در مسیر دیپلماسی یا اقدام متقابل روبه‌روست؛ تصمیمی که پیامدهای آن می‌تواند آینده حکومت جمهوری اسلامی را تعیین کند.
ونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا در شبکه اجتماعی تروث سوشیال نوشت: حمله بسیار موفق به سه سایت هسته‌ای ایران — فردو، نطنز و اصفهان — را به پایان رساندیم. تمامی هواپیماها اکنون از حریم هوایی ایران خارج شده‌اند. یک محموله کامل بمب بر روی سایت اصلی یعنی فردو ریخته شد. همه هواپیماها در مسیر بازگشت به خانه در امنیت کامل هستند. به جنگجویان بزرگ آمریکایی‌مان تبریک می‌گویم. هیچ ارتش دیگری در جهان نمی‌توانست این کار را انجام دهد. اکنون زمان صلح فرا رسیده است!
این حمله، آغاز ورود آمریکا به جنگ اسرائیل و جمهوری‌اسلامی است که از جمعه گذشته آغاز شد. ترامپ پیش از این به مقامات جمهوری اسلامی دو هفته فرصت داده بود که تسلیم شوند اما این حمله پیش از پایان آن مهلت انجام شد.
مقامات ایران این حملات را تایید کردند.
ترامپ در یک سخنرانی بعد از این حملات آنها را از «موفقیتی خارق‌العاده» خواند و گفت «ایران، قلدر خاورمیانه، اکنون باید صلح را بپذیرد. اگر نپذیرد، حملات بعدی بسیار گسترده‌تر و آسان‌تر خواهند بود.»
تاسیسات هسته‌ای فردو در عمق ۸۰ تا ۹۰ متری زمین قرار دارند. به گفته کارشناسان نظامی، بمب‌های عظیم سنگرشکن آمریکا که توسط بمب‌افکن‌های رادارگریز «بی دو» قابل حمل هستند، تنها تسلیحاتی هستند که می توانند فردو را نابود کنند. جنگ‌افزارهایی که اسرائیل در اختیار ندارد.
شبکه فاکس‌نیوز نوشت آمریکا در حمله به تاسیسات فردو از شش بمب سنگرشکن استفاده کرد و همچنین ۳۰ موشک تاماهاوک از زیردریایی‌های آمریکایی برای هدف قرار دادن تأسیسات نطنز و اصفهان شلیک شدند.
حمله «موفق»
سی‌ان‌ان به نقل از منابع آگاه گفت ترامپ امیدوار است حمله به سه سایت هسته‌ای، تهران را به میز مذاکره بازگرداند و فعلا برنامه‌ای برای اقدام نظامی بیشتر ندارد.
شبکه خبری سی‌بی‌اش گزارش داد که ایالات متحده شنبه از مسیر دیپلماتیک با ایران تماس گرفته و اعلام کرده که این حملات، تنها اقدام برنامه‌ریزی‌شده از سوی آمریکا بودند و واشینگتن هیچ طرحی برای تغییر رژیم در ایران ندارد.
ترامپ دقایقی پس از سخنرانی‌اش در شبکه اجتماعی تروث‌سوشیال نوشت: «هرگونه اقدام تلافی‌جویانه ایران علیه ایالات متحده آمریکا با نیرویی به‌مراتب بزرگ‌تر از آنچه امشب مشاهده شد، پاسخ داده خواهد شد.»
واکنش‌ها
سازمان انرژی اتمی ایران در بیانیه‌ای حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای در فردو، نطنز و اصفهان را مغایر با قوانین بین‌المللی، به ویژه معاهده عدم اشاعه سلاح‌های اتمی (ان‌پی‌تی) دانست.
این سازمان گفت: «این اقدام مغایر با قوانین بین‌المللی متأسفانه در سايه بی‌تفاوتی و بلکه همراهی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انجام شده است.»
نتانیاهو در پیامی ویديویی از حمله نظامی ایالات متحده به تاسیسات هسته‌ای در ایران تمجید کرد و آن را اقدامی «تاریخ‌ساز» خواند.
او تاکید کرد: «پرزیدنت ترامپ، امروز نقطه عطفی تاریخی را رقم زدید که می‌تواند خاورمیانه و فراتر از آن را به سوی آینده‌ای پر از صلح و رفاه هدایت کند. ما بارها با هم گفته‌ایم: صلح از راه قدرت. نخست قدرت می‌آید، سپس صلح.»
نتانیاهو گفت حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران با هماهنگی کامل با اسرائیل انجام شد.
چندین سناتور و عضو مجلس نمایندگان آمریکا نیز از این اقدام ترامپ تمجید کردند و آن را اقدامی درست خواندند.
لیزا مک‌کلین، عضو مجلس نمایندگان گفت «ترامپ با قدرت، صلح را به ارمغان می‌آورد؛ ماموریت موفق امروز توان هسته‌ای ایران را نابود کرد، جان آمریکایی‌ها را حفظ کرد.»
مایک لاولر، عضو مجلس نمایندگان آمریکا گفت حکومت ایران به سخت‌ترین شکل ممکن آموخت که قدرتمندترین ارتش جهان کدام است.
حمله به سایت‌های دیگر هسته‌ای
شنبه در نهمین روز جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، حملات اسرائیل به مواضع نظامی و هسته‌ای جمهوری اسلامی در مناطق مختلف ایران ادامه یافت.
همزمان اسرايیل به یک سایت تولید سانتریفیوژ در اصفهان هم حمله کرد.
رسانه‌های ایران هم گزارش دادند ایثار طباطبایی قمشه، از دست‌اندرکاران برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی، به همراه همسرش در حملات اسرائیل کشته شده است.
شبکه تلویزیونی سی‌ان‌ان با اشاره به حمله هوایی آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران نوشت که این اقدام منطقه خاورمیانه را در موقعیتی ناپایدار قرار داده و همه نگاه‌ها اکنون به واکنش احتمالی تهران دوخته شده است.
آموس یادلین، رییس پیشین اطلاعات نظامی اسرائیل در گفت‌وگو با سی‌ان‌ان گفت: «این حمله می‌تواند انگیزه‌ای جدی برای پایان جنگ و حفظ نظام جمهوری اسلامی باشد.»
به گفته او، یکی از گزینه‌های ایران این است که «اعلام کند آماده مذاکره برای پایان جنگ است؛ مذاکره‌ای که بر پایه توقف کامل غنی‌سازی اورانیوم صورت گیرد.»
یادلین همچنین احتمال خروج ایران از معاهده عدم اشاعه سلاح‌های هسته‌ای ان‌پی‌تی را مطرح کرد، اما تاکید کرد که توانایی ایران برای ساخت بمب هسته‌ای در یک تا دو سال آینده وجود ندارد.
گزینه حمله متقابل
بر اساس این گزارش، گزینه دیگر برای ایران اقدام تلافی‌جویانه است؛ اقدامی که می‌تواند آمریکا و کل منطقه را وارد یک درگیری پیچیده و طولانی کند.
باراک راوید، خبرنگار سیاسی سی‌ان‌ان گفت: «ایران چندین بار اعلام کرده که در صورت حمله آمریکا به تاسیسات هسته‌ای‌اش، به نیروها و منافع آمریکا در منطقه حمله خواهد کرد و این اهداف کم نیستند.»
او همچنین احتمال بستن تنگه هرمز را مطرح کرد؛ مسیری حیاتی برای انتقال نفت که می‌تواند تجارت دریایی منطقه را مختل کرده و بر اقتصاد جهانی تاثیر بگذارد.
راوید گفت: «این اقدام باعث افزایش قیمت انرژی و تاثیرگذاری بر اقتصاد جهانی خواهد شد.»
حسین شریعتمداری، سردبیر روزنامه کیهان و مشاور رهبر جمهوری اسلامی در واکنش به این حمله گفته است: «پس از حمله آمریکا به تاسیسات فردو، اکنون نوبت ماست.»
به گفته محمدعلی شعبانی، پژوهشگر مسائل خاورمیانه، موقعیت جغرافیایی ایران در کنترل مسیرهای کشتیرانی می‌تواند «شوک بزرگی به بازار نفت وارد کند، قیمتها را بالا ببرد، تورم جهانی ایجاد کند و برنامه اقتصادی ترامپ را با چالش مواجه کند.»
تصمیم سخت برای رهبری
آرون دیوید میلر، تحلیلگر سی‌ان‌ان، معتقد است که علی خامنه‌ای نمی‌تواند بدون واکنش بماند.
او گفت: «خامنه‌ای تصمیم مهمی در پیش دارد. تقریبا غیرممکن است تصور کنیم که این رهبر ۸۶ ساله که هدف اصلیاش حفظ انقلاب و انتقال آن به جانشینانش است، بدون واکنش باقی بماند.»
این تحلیلگر افزود: «ممکن است واکنش ایران حسابشده باشد، اما بعید است که این پایان ماجرا باشد.»
