بهرغم سخنان مقامهای ایران؛ مقامهای اسرائیلی معتقدند در تاسیسات اصفهان مواد غنیشده بود



دونالد ترامپ در شبکه ایکس نوشت که ساعت ۱۰ شب در کاخ سفید، خطاب به مردم آمریکا سخنرانی و درباره «عملیات بسیار موفق نظامی» در ایران صحبت میکند. او افزود: «این یک لحظه تاریخی برای ایالات متحده آمریکا، اسرائیل و جهان است. ایران اکنون باید با پایان دادن به این جنگ موافقت کند.»
ونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا در شبکه اجتماعی تروث سوشیال نوشت: حمله بسیار موفق به سه سایت هستهای ایران — فردو، نطنز و اصفهان — را به پایان رساندیم. تمامی هواپیماها اکنون از حریم هوایی ایران خارج شدهاند. یک محموله کامل بمب بر روی سایت اصلی یعنی فردو ریخته شد. همه هواپیماها در مسیر بازگشت به خانه در امنیت کامل هستند. به جنگجویان بزرگ آمریکاییمان تبریک میگویم. هیچ ارتش دیگری در جهان نمیتوانست این کار را انجام دهد. اکنون زمان صلح فرا رسیده است!


درگیری نظامی میان اسرائیل و جمهوری اسلامی شکاف میان مواضع بلندپروازانه پکن و توان واقعی آن برای تاثیرگذاری بر تحولات خاورمیانه را آشکار کرد.
چین که بزرگترین خریدار نفت تحریمی جمهوری اسلامی است و روابط دوجانبه را «شراکت راهبردی جامع» توصیف میکند، در برابر حملات اسرائیل به ایران تنها به صدور بیانیههای محکومیت اکتفا کرده است.
به گزارش بنیاد دفاع از دموکراسیها، پکن با مقصر دانستن اسرائیل، سعی در نادیده گرفتن اقدامات جمهوری اسلامی در نقض تعهدات عدم اشاعه هستهای و تهدیدات مکرر تهران علیه موجودیت اسرائیل دارد.
انگشت اتهام چین بهسوی اسرائیل
چین در سالهای اخیر از برنامه موشکی جمهوری اسلامی حمایت کرده و با ارسال تسلیحات و اطلاعات هدفگیری به حوثیهای یمن، نقش فعالی در حمایت از این گروه نیابتی تهران ایفا کرده، اما در موضعگیری علنی خود مسئولیت بحران فعلی را صرفا متوجه اسرائیل میداند.
فو کونگ، سفیر چین در سازمان ملل، پس از نخستین حملات اسرائیل، این اقدام را «ناقض حاکمیت، امنیت و تمامیت ارضی ایران» دانست.
چاینا دیلی، نشریه نزدیک به حزب کمونیست چین، نوشت ریشه درگیریهای اخیر را باید در امتناع اسرائیل از «مهار ماشین جنگی خود» پس از حمله هفتم اکتبر حماس جستوجو کرد.
پکن همچنین بارها از واشینگتن خواسته برای مهار تنشها در منطقه وارد عمل شود؛ درخواستی که از ناتوانی پکن در تاثیرگذاری مستقیم بر روند درگیریها میان جمهوری اسلامی و اسرائیل حکایت دارد.
سه روز پس از آغاز حملات، وزارت امور خارجه چین از کشورهایی که «نفوذ خاصی بر اسرائیل دارند» خواست برای کاهش تنشها وارد عمل شوند.
برچسب «صلحآمیز» برای برنامه هستهای جمهوری اسلامی
مقامهای چینی از آغاز بحران کنونی، در حالی برنامه هستهای جمهوری اسلامی را «صلحآمیز» توصیف کردهاند که یافتههای آژانس بینالمللی انرژی اتمی از موارد متعدد نقض تعهدات عدم اشاعه از سوی تهران حکایت دارد.
فو کونگ اعلام کرد چین با اقدام نظامی علیه «تاسیسات هستهای صلحآمیز» مخالف است و بر ضرورت احترام به حقوق جمهوری اسلامی در چارچوب معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای تاکید کرد.
لی سونگ، نماینده چین در آژانس بینالمللی انرژی اتمی، نیز با تکرار این موضع، بر حمایت پکن از «خاورمیانه عاری از سلاح هستهای» تاکید کرد.
این در حالی است که آژانس بینالمللی انرژی اتمی اخیرا با انتقاد از «عدم همکاری گسترده» جمهوری اسلامی اعلام کرده تهران اکنون به میزان کافی اورانیوم غنیشده برای ساخت حدود ۹ بمب در اختیار دارد.
سخن گفتن از میانجیگری بدون پشتوانه عملی
چین با «صلحآمیز» خواندن برنامه هستهای جمهوری اسلامی، سعی در مشروعیتزدایی از کارزار نظامی اسرائیل دارد.
سازمان همکاری شانگهای که تحت حمایت پکن فعالیت میکند، بهسرعت «اقدام تهاجمی» اسرائیل علیه «اهداف غیرنظامی» در ایران را «نقض فاحش حقوق بینالملل» خواند و آن را محکوم کرد.
چین از این طریق تلاش کرد موضع خود علیه اسرائیل را در قالب یک اجماع بینالمللی جلوه دهد.
مقامهای چینی ساختار امنیتی آمریکا را ریشه اصلی بحران کنونی دانسته و دیپلماسی پکن را تنها راه حل معرفی کردهاند.
با این حال، شی جینپینگ، رییسجمهوری چین، در واکنشی کلی تنها خواستار تنشزدایی از سوی طرفهای درگیر شد، بیآنکه طرح یا ابتکار مشخصی برای حل بحران ارائه دهد.
این رویکرد فاصله عمیق میان موضعگیریهای بلندپروازانه پکن و عملکرد واقعی آن را نشان میدهد. چین از کشورهای منطقه میخواهد برای میانجیگری به آن مراجعه کنند، اما خود هیچ مسئولیت جدی برای پایان دادن به خشونتها نمیپذیرد.
امتناع از استفاده از اهرم اقتصادی علیه تهران
چین خریدار نزدیک به ۹۰ درصد نفت صادراتی ایران است و از این طریق، عملا حدود ۲۰ درصد تولید ناخالص داخلی جمهوری اسلامی را تامین مالی میکند؛ موضوعی که اهرم فشار قابل توجهی در اختیار پکن قرار میدهد.
با این وجود، چین از استفاده موثر از این اهرم، از جمله با کاهش خرید نفت تحریمی یا تعلیق پروژههای مشترک، خودداری کرده است، چرا که چنین اقداماتی مستلزم هزینه اقتصادی مستقیم برای پکن خواهد بود.
در نتیجه، نفوذ پکن در عمل با محدودیتهای جدی روبهرو است. تا کنون نه اسرائیل و نه حکومت ایران به پیشنهاد چین برای ایفای نقش فعال در برقراری آتشبس پاسخ مثبت ندادهاند.
این موضوع نشان میدهد پکن در زمان بروز بحران، ابزار کارآمدی برای تاثیرگذاری بر روند درگیریها در اختیار ندارد.

روزنامه گاردین نوشت که نخستوزیر اسرائیل سالها درباره تهدید هستهای جمهوری اسلامی هشدار داد اما جامعه بینالمللی حرفهای او را جدی نگرفت.
بر اساس گزارش رویترز که شنبه ۳۱ خرداد منتشر شد، رهبران جهان بنیامین نتانیاهو را فردی میدانستند که بیش از حد نگران است و پیوسته از خطرات بزرگ میگوید.
منتقدان داخلی اسرائیل نیز او را «ترسویی» میخواندند که هرگز جرات حمله به تاسیسات هستهای در ایران را نخواهد داشت.
با گذشت بیش از یک هفته از حملات اسرائیل به مواضع و عوامل جمهوری اسلامی، اکنون اکثر اسرائیلیها با وجود تحمل خسارات و تهدیدهای مکرر از سوی تهران، از ادامه جنگ حمایت میکنند.
نظرسنجی موسسه دموکراسی اسرائیل که پنجشنبه ۲۹ خرداد منتشر شد، نشان میدهد ۸۲ درصد یهودیان اسرائیلی از جمله ۵۷ درصد کسانی که خود را چپ میدانند از تصمیم حمله به ایران حمایت میکنند.
در میان عربهای اسرائیل ۱۱ درصد موافق و ۶۵ درصد مخالف هستند.
۲۳ خرداد، نقطه عطف
ساعت سه بامداد جمعه ۲۳ خرداد به وقت محلی، اسرائیلیها با هشداری فوری از خواب بیدار شدند.
فرماندهی جبهه داخلی دستور داد مردم نزدیک اتاقهای امن یا پناهگاهها بمانند. اعلامیه رسمی ارتش اعلام کرد اسرائیل نیروگاههای هستهای و پدافند هوایی جمهوری اسلامی را هدف قرار داده و فرماندهان ارشد نظامی و عوامل دستاندرکار برنامه هستهای در ایران را ترور کرده است.
شب همان روز، موشکهای جمهوری اسلامی تلآویو و حومه آن را هدف قرار دادند.
برای نتانیاهو، ۲۳ خرداد یک فرصت طلایی بود. او میخواهد کارنامه میراث خود را که بر اثر ناکامی در جلوگیری از حمله هفتم اکتبر ۲۰۲۳ لکهدار شده، بازنویسی کند.
جنگ غزه که در پی آن آغاز شد، نتوانست اعتبار رهبری نتانیاهو را بازگرداند. بیش از ۵۵ هزار فلسطینی در پی حملات اسرائیل کشته شدند اما «پیروزی نهایی» که نخستوزیر وعده داده بود محقق نشده است.
حماس هرچند تضعیف شده، هنوز کنترل غزه را در دست دارد و ۵۳ گروگان اسرائیلی که گمان میرود ۲۰ نفرشان زنده هستند، همچنان در اسارت حماساند.
جمهوری اسلامی، دشمن نهایی
برای اسرائیلیها، جمهوری اسلامی نهاییترین و ترسناکترین دشمن است.
این دولت از زمان انقلاب سال ۱۳۵۷ در ایران خواهان نابودی اسرائیل است و در طول سالها «حلقه آتش» پیرامون این کشور ساخت که حزبالله لبنان رهبری آن را برعهده داشت.
گاردین نوشت که در سالهای اخیر جمهوری اسلامی و متحدانش طرحی برای نابودی اسرائیل از طریق تهاجم فرامرزی و حملات موشکی دقیق در نظر گرفتند اما حماس در هفتم اکتبر به تنهایی وارد عمل شد و فرصت سازماندهی دوباره را برای اسرائیل فراهم کرد.
پاییز گذشته، اسرائیل با کشتن حسن نصرالله و شکست حزبالله، «حلقه آتش» را در هم شکست. آنها همچنین دفاع هوایی کلیدی در ایران را نابود کردند. از طرفی رژیم بشار اسد در سوریه، قدیمیترین متحد منطقهای جمهوری اسلامی نیز سقوط کرد.

نقش ترامپ
نقطه عطف اصلی در برنامهریزی جنگی اسرائیل، بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید بود و نتانیاهو باور داشت میتواند مجوز کاملی برای حمله به زیرساختهای غنیسازی اورانیوم در ایران دریافت کند.
اما ترامپ خبر بدی برای نتانیاهو داشت: رییسجمهوری آمریکا تصمیم گرفت بهجای حمایت از حمله اسرائیل، با جمهوری اسلامی بر سر توافق هستهای جدیدی مذاکره کند.
نتانیاهو عملیات مورد نظرش را به تعویق انداخت تا ۶۰ روز فرصت داده شده به تهران سپری شود و سپس حمله را آغاز کرد.
برای بسیاری از اسرائیلیها، موفقیت حمله اولیه، یادآور پیروزی بزرگ جنگ شش روزه ۱۹۶۷ بود.
اکنون در حالی که میلیونها اسرائیلی مجبور میشوند روزانه چندین بار به پناهگاهها بروند، از نتانیاهو و فرماندهان ارتش حمایت میکنند.
اینکه اسرائیل تا چه حد موفق شده برنامه هستهای حکومت ایران را عقب براند هنوز مشخص نیست اما «جنگ شهرها» و ادامه تبادل حملات میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، قطعا ویرانگر خواهد بود.

رییسجمهوری روسیه گفت کشورش بارها به اسرائیل اطلاع داده هیچ شواهدی مبنی بر تلاش جمهوری اسلامی برای دستیابی به سلاح هستهای وجود ندارد.
شبکه اسکاینیوز عربی شنبه ۳۱ خرداد، این سخنان را به نقل از ولادیمیر پوتین، در یک مصاحبه منتشر کرد.
پوتین در این مصاحبه گفت: «روسیه، همانند آژانس بینالمللی انرژی اتمی، هرگز هیچ مدرکی در اختیار نداشته که نشان دهد ایران در حال آمادهسازی برای دستیابی به سلاح هستهای است. ما این موضوع را بارها به رهبران اسرائیل گوشزد کردهایم.»
این اظهارات در حالی بیان شده است که شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی، ۲۲ خرداد قطعنامهای علیه برنامه هستهای جمهوری اسلامی صادر کرد. این قطعنامه پیشنهادی آلمان، بریتانیا و فرانسه با ۱۹ رای موافق، ۱۱ رای ممتنع و تنها سه رای مخالف تصویب شد. روسیه، چین و بورکینافاسو به این قطعنامه رای منفی دادند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز ۱۹ خرداد گفت: «من از ایران میخواهم که فورا و بهصورت کامل و موثر با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همکاری کند. تا زمانی که ایران در حل مسائل پادمانی باقیمانده با آژانس همکاری نکند، آژانس قادر نخواهد بود اطمینان دهد که برنامه هستهای ایران منحصرا صلحآمیز است.»
اسکاینیوز عربی به نقل از پوتین نوشت: «روسیه آماده است از برنامه هستهای صلحآمیز ایران حمایت کند.»
به گفته او، تهران از حق توسعه چنین برنامهای برخوردار است.
در مقابل، واشینگتن خواهان تعطیل شدن کامل غنیسازی در ایران است.
پیش از این، شورای سردبیری روزنامه والاستریت ژورنال در یادداشتی از بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، بهعنوان اهرم فشار دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، بر جمهوری اسلامی نام برده و تاکید کرده بود تهدید حمله اسرائیل، میتواند کلید یک توافق هستهای واجد ارزش امضا باشد: «تهران باید بفهمد که زمان خداحافظی با غنیسازی فرا رسیده است.»
رییسجمهوری روسیه، جمعه در یک مجمع اقتصادی در سنپترزبورگ، اعلام کرد کشورش دیدگاههای خود را برای توقف خونریزی در درگیری میان جمهوری اسلامی و اسرائیل با هر دو طرف در میان گذاشته است.
او جزییاتی از این پیشنهادها ارائه نکرد.

یک مقام ارشد ایرانی با بیان اینکه «تهران آماده مذاکره درباره محدودسازی غنیسازی اورانیوم است»، به خبرگزاری رویترز گفت: «نقش قدرتهای اروپایی اکنون پررنگتر شده است، زیرا تهران در شرایط حملات اسرائیل تمایلی به تعامل با آمریکا ندارد.»
این مقام ایرانی افزود تهران باید ابتکار سه کشور اروپایی را در خصوص مسئله هستهای بشنود.
مقام ایرانی در گفتوگو با رویترز اضافه کرد: «غنیسازی صفر بدون تردید رد خواهد شد، بهویژه اکنون که ایران تحت حملات اسرائیل قرار دارد.»