سخنگوی وزارت خارجه ایران: تاسیسات هسته‌ای در حملات آمریکا به شدت آسیب دیده‌اند
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، گفت که دستور ویژه‌ای را امضا کرده که بانک مرکزی ایران را یک سازمان تروریستی اعلام می‌کند. او اشاره کرد این اقدام علیه بانک مرکزی و یک شرکت وابسته به نیروهای مسلح با هدف متوقف‌کردن تامین مالی گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت ایران انجام شده است.
این دستور یک روز پس از اجرای آتش‌بس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل صادر شده است. مقام‌های اسرائیل گفته‌اند که نبرد با جمهوری اسلامی ادامه دارد و وارد مرحله جدیدی شده است.
دونالد ترامپ، رییس جمهور آمریکا، گفت که خسارت وارده به سایت‌های هسته‌ای ایران در اثر حملات موشکی اول تیرماه واشینگتن شدید بوده است. او همچنین هشدار داد به شکل نظامی اجازه نخواهد داد جمهوری اسلامی غنی‌سازی کند.
اظهارات او در چهارشنبه چهارم تیر پس از گزارش‌های رسانه‌ای مطرح شد که فاش می‌کرد آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده ارزیابی کرده که این حملات، برنامه هسته‌ای ایران را تنها چند ماه به عقب انداخته است.
ترامپ پیش از پیوستن به اجلاس ناتو در لاهه به خبرنگاران گفت: «اطلاعات بسیار قطعی نبود. اطلاعات می‌گوید ما نمی‌دانیم. {حملات} می‌توانسته بسیار شدید باشد. این چیزی است که اطلاعات نشان می‌دهد.»
او اضافه کرد: «وقتی به تصاویر قبل و بعد حمله نگاه کنید، همه چیز روی زمین کاملا سوخته است، همه چیز. شعله‌های آتش حمله هم زیرزمینی بودند.»
رییس‌جمهوری آمریکا تاکید کرد اگر ایران تاسیسات اتمی خود را بازسازی کند، آمریکا «حتما» دوباره حمله خواهد کرد. او افزود تاسیسات مورد حمله قرار گرفته برای سال‌ها یا شاید دهه‌ها از بین رفته‌اند.
ترامپ گفت: «بازسازی تاسیسات بسیار سخت است چون فروپاشیده‌اند. نمی‌شود وارد جایی شد که ده‌ها میلیون تن سنگ رویش خراب شده است.»
او ادامه داد که تاسیسات و مواد هسته‌ای جمهوری اسلامی پیش از حمله هنوز در زیر زمین بودند و چون حکومت ایران می‌دانست «ما داریم می‌آییم» زیر زمین نرفتند تا آن را خارج کند چرا که کار سختی است.
رییس جمهوری آمریکا با مقایسه حمله این کشور به تاسیسات اتمی در ایران با بمباران هیروشیما و ناکازاکی و پایان جنگ جهانی دوم، گفت که حمله اخیر ایالات متحده نیز به یک جنگ پایان داد که در غیر این صورت ادامه می‌یافت.
او با اشاره به هزینه هزاران میلیارد دلاری جمهوری اسلامی روی پروژه‌های هسته‌ای تاکید کرد: «در نهایت به نتیجه نرسیدند.»
تاکید روبیو و هگست بر نابودی برنامه اتمی ایران
ترامپ در کنار مارکو روبیو، وزیر خارجه و پیت هگست، وزیر دفاع، نشسته بود که هر دو نیز در مورد اعتبار ارزیابی آژانس اطلاعات دفاعی تردید داشتند.
روبیو گفت که ایالات متحده تحقیقاتی را در مورد نشت گزارش آژانس اطلاعات دفاعی آغاز می‌کند. او همچنین گفت که محتوای گزارش در رسانه‌ها تحریف شده است.
روبیو در مصاحبه با نشریه پولتیکو هم درباره حمله به تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی گفته بود: «نکته اصلی این است که آنها (ایران) امروز بسیار دورتر از سلاح هسته‌ای هستند تا قبل از اینکه رییس جمهور این اقدام جسورانه را انجام دهد.»
جامعه اطلاعاتی آمریکا طی روزها و هفته‌های آینده به ارزیابی‌های خود ادامه خواهد داد.
کرملین: هنوز برای ارزیابی خسارت به تاسیسات اتمی ایران خیلی زود است
کرملین روز چهارشنبه اعلام کرد که فکر می‌کند هنوز خیلی زود است که تصویری واقع‌بینانه از میزان خسارات وارده به تاسیسات هسته‌ای ایران در اثر حملات هوایی ایالات متحده داشت.
دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، این سخنان را در پاسخ به سوالی در مورد ارزیابی ترامپ از نابودی برنامه هسته‌ای تهران، اظهار داشت.
پسکوف گفت که مسکو حملات به ایران را بی‌دلیل و وضعیت را نگران‌کننده می‌داند.
او افزود روسیه نشانه‌هایی داشت که واشینگتن و تهران کانال‌های ارتباطی باز داشتند و مسکو از نزدیک تحولات را زیر نظر دارد و هنوز با خود ایران در حال مذاکره است.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، گفت ایران در حال حاضر از ساخت سلاح هسته‌ای «بسیار دور» است. این اظهارات در واکنش به ارزیابی‌های اطلاعاتی جدیدی مطرح شد که می‌گویند حمله آمریکا سه تاسیسات هسته‌ای ایران را به طور کامل نابود نکرده است.
روبیو در مصاحبه‌ای اختصاصی با داشا برنز از نشریه پولیتیکو در حاشیه نشست ناتو در هلند که چهارشنبه چهارم تیر منتشر شده، ارزیابی متعادل‌تری نسبت به دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا، ارائه داد.
ترامپ گفته بود تاسیسات ایران در فردو، نطنز و اصفهان «به طور کامل نابود شده‌اند.»
شبکه خبری سی‌ان‌ان به نقل از هفت منبع مطلع گزارش داد بر اساس ارزیابی اولیه‌ای که سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا انجام داده، حملات هوایی آمریکا به سه سایت هسته‌ای ایران در آخر هفته گذشته، زیرساخت‌های اصلی برنامه هسته‌ای ایران را نابود نکرده و حداکثر توانسته این برنامه را چند ماه عقب بیندازد.
سی‌ان‌ان افزود تحلیل خسارات وارده به سایت‌ها و تأثیر حملات بر جاه‌طلبی‌های هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد و با دسترسی به اطلاعات بیشتر می‌تواند تغییر کند. اما یافته‌های اولیه با رییس جمهوری آمریکا مبنی بر اینکه حملات، تأسیسات غنی‌سازی هسته‌ای ایران را «به طور کامل و مطلق نابود کرده است» در تضاد است.
در واکنش به این گزارش، کارولین لویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، آن را «کاملا نادرست» خواند و رد کرد.
تکذیب گزارش آژانس اطلاعات دفاعی
روبیو به خبرنگار پولیتیکو گفت: «نکته اصلی این است که آنها امروز بسیار دورتر از سلاح هسته‌ای هستند تا قبل از اینکه رییس جمهور این اقدام جسورانه را انجام دهد.»
روبیو با اشاره به خسارات وارده به سایت‌های هسته‌ای ایران افزود: «این مهم‌ترین چیزی است که باید درک شود - خسارت قابل توجه، بسیار قابل توجه و اساسی به اجزای مختلف وارد شده است و ما تازه داریم اطلاعات بیشتری در مورد آن کسب می‌کنیم.»
جامعه اطلاعاتی آمریکا طی روزها و هفته‌های آینده به ارزیابی‌های خود ادامه خواهد داد.
انتقاد از گزارش‌های رسانه‌ای
روبیو با انتقاد از گزارش‌های رسانه‌ای گفت: «من از اظهارنظر درباره این گونه داستان‌ها متنفرم، زیرا اغلب اولین داستان اشتباه است و کسی که آن را منتشر می‌کند برنامه خاصی دارد.»
او گزارش‌های رسانه‌ای را «نادرست» خواند و تاکید کرد: «آن داستان نادرست است و نباید دوباره منتشر شود زیرا به درستی منعکس کننده آنچه در حال وقوع است نیست.»
حملات آمریکا بر تاسیسات هسته‌ای ایران بخشی از عملیات گسترده‌تری بود که با هدف کاهش قابلیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی انجام شد. این حملات با استفاده از بمب‌افکن‌های بی-۲ صورت گرفت.
گفت‌وگوهای دیپلماتیک درباره تاثیر این حملات بر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی همچنان ادامه دارد.
نشست ناتو در هلند فرصتی است برای بحث درباره تحولات منطقه‌ای و تاثیر آن بر امنیت اتحاد آتلانتیک شمالی. مقامات اروپایی نیز در حاشیه این نشست نگرانی‌های خود را درباره تنش‌های خاورمیانه ابراز کردند.
روبیو در پایان مصاحبه با پولیتیکو بر اهمیت دریافت اطلاعات دقیق‌تر از نتایج حملات تاکید کرد و گفت که ارزیابی‌های نهایی در هفته‌های آینده منتشر خواهد شد.
بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل، گزارش‌ها از اینکه حملات آمریکا به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی اجزای اصلی برنامه هسته‌ای ایران را نابود نکرده، رد کرد. او گفت: «هدف ما باید فروپاشی این رژیم باشد و ما باید به مردم ایران کمک کنیم که آن را سرنگون کنند.»
اسموتریچ افزود اقدامات اسرائیل و آمریکا علیه برنامه هسته‌ای ایران، «آنها را سال‌ها به عقب برده است».
این مقام اسرائیل اشاره کرد: «ما دانشمندان‌شان، آرشیوشان، توانایی‌هایشان را نابود کردیم.»
چندین کارشناسان به ایران‌اینترنشنال گفتند جمهوری اسلامی به آنچه قبل از حملات هوایی اسرائیل و آمریکا بود، باز نخواهد گشت، اما اینکه در آینده چه رخ خواهد داد، نامشخص است.
این کارشناسان افزودند ایران اکنون با یک انتخاب تعیین‌کننده روبرو است: دکترین خصومت چند دهه‌ای خود نسبت به اسرائیل و آمریکا را کنار بگذارد، یا آن را تقویت کند و خطر فروپاشی را بپذیرد.
الکس وطن‌خواه، مدیر برنامه ایران «موسسه خاورمیانه» در این زمینه گفت: «این علی خامنه‌ای است که جهان‌بینی‌اش مسلما در مرکز این مساله قرار دارد که چرا وارد درگیری شدیم.»
چندین تحلیلگر خاورمیانه به ایران‌اینترنشنال گفتند حکومت مذهبیان که زمانی غیرقابل نفوذ تلقی می‌شد، اکنون در حال فروپاشی است، اقتدارش در داخل تضعیف شده و آینده‌اش نامشخص است.
وطن‌خواه این پرسش را مطرح کرد که چه واکنشی از درون رژیم نشان داده می‌شود و افزود: «سیاست‌های تندروها، قدرت‌نمایی، داشتن موشک‌های بالستیک، اقدامات مقاومتی، مبارزه علیه آمریکا و اسرائیل. اینها این فاجعه را برای ایران به ارمغان آوردند.»
تهران در دفاع از حریم هوایی خود، محافظت از مقامات و وفاداران به حکومتش و همچنین حفاظت از برنامه‌های هسته‌ای و موشکی خود شکست خورد.
در حالی که جمهوری اسلامی مدت‌هاست به بی‌ثباتی در منطقه دامن می‌زند، این اولین بار در دهه‌های اخیر است که جنگ به خاک خود ایران می‌رسد. این ممکن است یک نقطه عطف باشد.
وطن‌خواه گفت: «جنگ علیه اسرائیل و ایالات متحده به عنوان چیزی که در خارج از مرزهای ایران انجام می‌شود، تبلیغ می‌شد. این جنگ ناگهان در خاک ایران و به معنای واقعی کلمه در شهرها و شهرستان‌هایی که مردم در آن زندگی می‌کنند، به وقوع پیوست.»
تغییر در راه است
این لرزش داخلی ممکن است منجر به فروپاشی نشود، اما می‌تواند دگرگونی جدی ایجاد کند.
آوی ملامد، یک مقام سابق اطلاعاتی اسرائیل و بنیانگذار «درون خاورمیانه: دیدگاه‌های اطلاعاتی»، گفت: «من انتظار پس‌لرزه‌های قابل‌توجهی را در ساختار رژیم دارم.»
ملامد افزود: «تغییر در درون رژیم، نه تغییر رژیم. اما باز هم، ممکن است تغییر در درون رژیم منجر به پویایی شود که در نهایت باعث تغییر رژیم می‌شود.»
در همین حال، دولت ترامپ در حال شادی پیروزی است. دونالد ترامپ روز سه‌شنبه در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت که چین اکنون می‌تواند خرید نفت از ایران را از سر بگیرد- چرخشی شدید نسبت به تهدیدهای قبلی‌اش.
ترامپ نوشت: «چین اکنون می‌تواند به خرید نفت از ایران ادامه دهد. امیدوارم که آنها مقدار زیادی هم از آمریکا خریداری کنند. این افتخار بزرگی برای من بود که این اتفاق بیفتد!»
تنها یک ماه پس از هشدار به جهان در مورد خرید نفت ایران، ترامپ به خبرنگاران گفت که امیدوار است ایران «یک کشور تجارت‌کننده بزرگ» باشد.
کارشناسان می‌گویند این واقعیت که ایران و اسرائیل سیگنال آتش‌بس را پذیرفتند، نشان می‌دهد که هیچ یک از طرفین خواهان درگیری طولانی‌مدت نیستند.
به گفته کامران متین، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه ساسکس، اکنون به نظر می‌رسد که سطحی از تغییر سیاسی اجتناب‌ناپذیر است.
او گفت: «انواع امتیازاتی که ایران مجبور خواهد شد در مذاکرات احتمالی پس از آتش‌بس بر سر پروژه‌های هسته‌ای و موشکی خود بدهد، بسیار فراتر از محدودیت‌های ایدئولوژیک سیاسی رهبری فعلی علی خامنه‌ای است.»
متین افزود: «او از هفتم اکتبر مجبور شده در مورد مسائل مهم امنیت ملی به طور مکرر متناقض باشد.»
در حال حاضر، ناظران از نزدیک نظاره‌گر هستند تا ببینند آیا جمهوری اسلامی که احساس ضعف می‌کند، در داخل کشور به شدت واکنش نشان می‌دهد یا خیر.
روز دوشنبه دوم تیر، مقامات ایرانی محمدامین مهدوی شایسته را به اتهام جاسوسی برای اسرائیل اعدام کردند.
متین هشدار داد: «رژیم ممکن است با تشدید چشمگیر سرکوب مخالفان و حتی تکرار اعدام‌های دسته‌جمعی زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷، به دنبال کاهش حس تحقیر خود باشد.»
چنین اقدامی می‌تواند اعتراضات گسترده‌ای را برانگیزد و به طور بالقوه جمهوری اسلامی شکننده را به سمت فروپاشی سوق دهد.
حملات هوایی ممکن است پایان یافته باشد، اما نبرد واقعی برای آینده ایران تازه آغاز شده است. حملات اسرائیل جمهوری اسلامی را تا مغز استخوان لرزاند، رهبری آن آسیب دیده، ساختار قدرتش در معرض خطر قرار گرفته و مشروعیتش در داخل کشور عمیقا از بین رفته است.
