رئیس سیا: اطلاع موثق داریم که برنامه هستهای ایران بهشدت آسیب دیده است
تصاویر ماهوارهای از تخریب تاسیسات هستهای در ایران
رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) اعلام کرد این سازمان به اطلاعات معتبری دست یافته که نشان میدهد برنامه هستهای جمهوری اسلامی بر اثر حملات اخیر آمریکا بهشدت آسیب دیده و بازسازی آن ممکن است سالها به طول انجامد.
سازمان عفو بینالملل در گزارشی با اشاره به اینکه ماموران امنیتی جمهوری اسلامی از ۲۳ خرداد، زمان آغاز جنگ ۱۲ روزه، صدها نفر را به اتهام «همکاری یا جاسوسی» برای اسرائیل بازداشت کردهاند، اعلام کرد که از ۲۶ خرداد دستکم شش نفر با اتهامات مشابه در ایران اعدام شدهاند.
در این گزارش آمده که سازمان عفو بینالملل ۳۰ خرداد نسبت به اینکه جمهوری اسلامی روند اعدام افراد متهم به «جاسوسی» برای اسرائیل را شدت ببخشد، ابراز نگرانی کرد و چهار نفر از افرادی که این سازمان از آنها نام برده بود از ۲۶ خرداد تاکنون بهطور خودسرانه در ایران اعدام شدهاند.
سازمان عفو بینالملل بهشدت نگران وضعیت افرادی است که هماکنون در صف اعدام قرار دارند، از جمله احمدرضا جلالی، افشین قربانی میشانی، روزبه وادی و شاهین بسامی، چهار مردی که پس از محاکمههایی بهشدت ناعادلانه، به اتهامهایی از این دست به اعدام محکوم شدهاند.
معاون منطقهای بخش خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بینالملل گفت درخواست مقامهای جمهوری اسلامی برای محاکمه و اعدام سریع بازداشتشدگان به اتهام همکاری با اسرائیل نشان میدهد که جمهوری اسلامی از مجازات اعدام بهعنوان ابزاری برای اعمال کنترل و ایجاد ترس در میان مردم استفاده میکنند.
دونالد ترامپ با استناد به ارزیابی دولت اسرائیل از حملات آمریکا به مواضع جمهوری اسلامی در ایران، بار دیگر گفتههای خود را مبنی بر «نابودی کامل» تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی تکرار کرد و ارزیابی متضاد سازمان اطلاعات دفاعی ایالات متحده را رد کرد.
ارزیابیهای اولیه سازمان اطلاعات دفاعی ایالات متحده (دیآیای) نشان داده بودند حملات آمریکا ممکن است برنامه هستهای جمهوری اسلامی را تنها چند ماه به تاخیر انداخته باشد که این برآورد از موضع دولت ترامپ مبنی بر اختلال بلندمدت در این برنامه فاصله دارد.
رییسجمهوری آمریکا و مقامهای ارشد دولتش، این نتیجهگیری را رد کردهاند.
رییسجمهوری آمریکا در نشست مطبوعاتی اجلاس سران کشورهای عضو ناتو در لاهه گفت: «فکر نمیکنم ایران دیگر سراغ برنامه هستهای برود. اگر هم برود، رییسجمهور دیگری جای من خواهد بود که رسیدگی خواهد کرد.»
او تاکید کرد: «اطلاعات پس از حملات نشان میدهد برنامه هستهای ایران کاملا نابود شده است.»
ترامپ پیش از این اظهارات نیز در نشستی خبری در حاشیه اجلاس ناتو به خبرنگاران گفت: «این [ارزیابی دیآیای] حرفی ساختگی است. اگر خودتان سند را بخوانید، در آن نوشته شده که خسارت میتوانسته بسیار شدید باشد. ولی آن را انتخاب نکردید. نوشته شده بود ممکن است خسارت محدود یا بسیار شدید باشد. شما تصمیم گرفتید آن را نگویید، چون گزارش خیلی زود پس از حمله منتشر شد.»
او ادامه داد: «ما بعد از آن اطلاعات بیشتری جمعآوری کردیم و با کسانی که محل را دیدهاند صحبت کردیم. آن مکان نابود شده و ما فکر میکنیم همه زیرساختهای هستهای آنجا از بین رفتهاند.»
ترامپ گفت که اسرائیل مامورانی را به سایتهای هستهای بمبارانشده در ایران فرستاده تا نابودی کامل آنها را تایید کنند: «تا جایی که من اطلاع دارم، اسرائیل در حال تهیه گزارشی درباره این موضوع است. به من گفته شده که آنها هم اعلام کردهاند نابودی کامل اتفاق افتاده است.»
رییسجمهوری آمریکا افزود: «برنامه هستهای ایران اساسا چند دهه به عقب رانده شده ... برای سالها از بین رفته است.»
کاخ سفید چهارشنبه بیانیهای را از سوی کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل در اختیار خبرنگاران قرار داد که در آن آمده بود: «حملات آمریکا به تاسیسات فردو، زیرساختهای حیاتی سایت را نابود کرده و این مرکز غنیسازی را از کار انداخته است.»
این اقدام با شگفتی مواجه شد چرا که دولت اسرائیل هنوز این بیانیه را بهصورت عمومی منتشر نکرده بود.
با این حال، دفتر نخستوزیر بنیامین نتانیاهو یک ساعت بعد، این ارزیابی را به نمایندگی از کمیسیون انرژی اتمی بهطور رسمی منتشر کرد.
در این بیانیه آمده است: «ما ارزیابی میکنیم که حملات آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، همراه با حملات اسرائیل به سایر بخشهای نظامی-هستهای این کشور، توانایی ایران برای توسعه سلاح هستهای را برای سالها به عقب رانده است.»
در ادامه بیانیه تاکید شده است: «این دستاورد میتواند بهطور نامحدود حفظ شود، به شرط آنکه ایران به مواد هستهای دسترسی نیابد.»
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید نیز ارزیابی طبقهبندیشده سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا را رد کرد و در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «افشای این ارزیابی ادعایی، تلاشی آشکار برای تضعیف رییسجمهوری ترامپ و بیاعتبار کردن خلبانان شجاعی است که این عملیات بینقص را برای نابودی برنامه هستهای ایران انجام دادند.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، سهشنبه به فاکسنیوز گفت که این سازمان هنوز نتوانسته تاثیر کامل حملات را ارزیابی کند زیرا دسترسی به سایتهای مورد هدف ممکن نشده است.
او توضیح داد که نطنز نخستین سایتی بوده که هدف قرار گرفته و «خسارت بسیار جدی» به یکی از سالنهای سانتریفیوژ آن وارد شده است؛ جایی که در آن غنیسازی در حال انجام بوده.
گروسی همچنین گفت که اصفهان نیز آسیب دیده اما تاکید کرد: «هیچکس هنوز وارد سالنها نشده تا میزان خسارت را ارزیابی کند.»
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، درباره موضوع تغییر رژیم در ایران و ابهامات موجود درباره سیاست دولت ترامپ در این زمینه، گفت وظیفه آمریکا نیست که دولتهایی را در کشورهای دیگر مستقر کند و اگر تغییر رژیمی در ایران رخ دهد به دست مردمش خواهد بود.
مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، درباره موضوع تغییر رژیم در ایران و ابهامات موجود درباره سیاست دولت ترامپ در این زمینه، گفت: «آنچه رییسجمهور گفت این بود که اگر رژیم ایران نخواهد از خرجکردن پول برای تروریسم دست بکشد، بخواهد همچنان پول را برای بهدستآوردن سلاح هستهای، موشکهایی برای حمله به اسرائیل، و نه برای توسعه اقتصادشان یا کمک به مردمشان خرج کند، شاید تغییر رژیم اتفاق بیفتد، چون مردم ایران از این وضعیت خسته خواهند شد.»
روبیو در گفتوگو با پولیتیکو درباره امکان ایفای نقش آمریکا در تغییر حکومت ایران اشاره کرد: «دنیا پر است از رژیمهایی که من دوستشان ندارم، رییسجمهور دوستشان ندارد، و خیلیهای دیگر آرزو دارند که وجود نداشتند. وظیفه ایالات متحده این نیست که در هر کشوری دولت مستقر کند.»
روبیو افزود اگر تغییر حکومتی در ایران رخ دهد، «بهخاطر آن است که مردم ایران آن را انجام خواهند داد. اما این نقشه ما نیست؛ هیچوقت هم نقشه ما نبوده. ترامپ هیچگاه درباره اینکه این برنامه ماست صحبت نکرده است.»
جان رَتکلیف، رئیس سیا، چهارشنبه چهارم تیر در بیانیهای کوتاه اعلام کرد: «مجموعه دادههای تازهای که از یک منبع قابل اعتماد و روشی معتبر به دست آمده از نابودی چندین تاسیسات هستهای کلیدی جمهوری اسلامی حکایت دارد، بهنحوی که بازسازی آنها سالها زمان خواهد برد.»
او در ادامه اطمینان داده است که این سازمان همچنان به گردآوری اطلاعات بیشتر از طریق منابع معتبر ادامه خواهد داد تا نهادهای تصمیمگیرنده و نظارتی در آمریکا بهطور کامل در جریان امور قرار گیرند.
ویتکاف: غنیسازی خط قرمز ماست
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه دونالد ترامپ در امور خاورمیانه هم چهارشنبه در گفتوگو با شبکه سیاسانبیسی بار دیگر تاکید کرد که غنیسازی اورانیوم و تسلیحاتی شدن برنامه هستهای جمهوری اسلامی همچنان خط قرمز آمریکا هستند.
او گفت: «تسلیحاتی شدن این برنامه کل منطقه را بیثبات خواهد کرد. در آن صورت باقی کشورها هم به دنبال بمب هستهای میروند و چنین چیزی برای ایالات متحده قابل پذیرش نیست.»
با این وجود، ویتکاف ابراز امیدواری کرد که در آیندهای نزدیک توافقی جامع برای صلح با تهران به دست آید.
اختلاف نظرها در آمریکا پیرامون میزان خسارت به زیرساختهای هستهای
دوشنبه آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا (دیآیاِی) با انتشار گزارشی اظهارات دونالد ترامپ، رئیسجمهوری ایالات متحده و بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در خصوص وضعیت تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی را رد کرد.
بر اساس این گزارش، هرچند حملههای اخیر آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هستهای و نظامی جمهوری اسلامی، بهویژه سایتهای فردو، نطنز و اصفهان آسیب جدی وارد کرده است اما برنامه هستهای این حکومت را «تنها برای چند ماه» به تعویق انداخته و بر خلاف ادعای ترامپ «بهطور کامل نابود نشده است.»
کاخ سفید بلافاصله این ارزیابی آژانس اطلاعات دفاعی را رد کرد و آن را «کاملا نادرست» خواند.
تولسی گابارد، مدیر اطلاعات ملی آمریکا، با انتشار پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که اطلاعات جدید ادعای ترامپ مبنی بر «نابودی کامل تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی» را تائید میکند.
به نقل از این مقام مسئول، جمهوری اسلامی برای بازسازی سه سایت نطنز، فردو و اصفهان باید آنها را از نو بسازد و این کار احتمالا سالها طول میکشد.
ترامپ هم در یک نشست خبری در حاشیه اجلاس ناتو در این باره به خبرنگاران گفت: «این [ارزیابی دیآیای] حرفی ساختگی است. اگر خودتان سند را بخوانید، در آن نوشته شده که خسارت میتوانسته بسیار شدید باشد. ولی آن را انتخاب نکردید. نوشته شده بود ممکن است خسارت محدود یا بسیار شدید باشد. شما تصمیم گرفتید آن را نگویید، چون گزارش خیلی زود پس از حمله منتشر شد.»
او ادامه داد: «ما بعد از آن اطلاعات بیشتری جمعآوری کردیم و با کسانی که محل را دیدهاند صحبت کردیم. آن مکان نابود شده و ما فکر میکنیم همه زیرساختهای هستهای آنجا از بین رفتهاند.»
وزیر دفاع آمریکا هم ساعتی بعد، گزارشها مبنی بر نابود نشدن بخشهای اصلی برنامه هستهای ایران را رد کرد و گفت: «علت بازگشت جمهوری اسلامی به میز مذاکره، تخریب کامل تاسیسات فردو و آسیب شدید به برنامه اتمی آنهاست.»