تهدیدهای حکومت ایران چگونه بر کمپین انتخاباتی ترامپ سایه انداخت
گزارش تازه واشینگتنپست از کتابی با عنوان «۲۰۲۴: چگونه ترامپ کاخ سفید را بازپس گرفت» نشان میدهد تهدیدهای مکرر جمهوری اسلامی برای ترور ترامپ، پمپئو و مقامهای دولت پیشین آمریکا، نقشی تعیینکننده در راهبردهای امنیتی و سیاسی کارزار انتخاباتی ترامپ داشته است.
بر اساس این کتاب، جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۲ تا مرز اجرای نقشه ترور مایک پمپئو در هتلی در اروپا پیش رفته بود. همچنین در سپتامبر سال گذشته، مقامهای اطلاعاتی آمریکا به کارزار انتخاباتی ترامپ هشدار دادند که عوامل ترور وابسته به جمهوری اسلامی در داخل خاک ایالات متحده فعال شدهاند.
نویسندگان این کتاب که ماه آینده منتشر خواهد شد، میگویند این تهدیدها، بهویژه آنهایی که از سوی جمهوری اسلامی ایران طراحی شده بود، باعث شد کارزار انتخاباتی ترامپ کاملاً رویکرد خود را تغییر دهد. تغییر مسیرهای پروازی، تشدید تدابیر امنیتی در محلهای اقامت و حتی استفاده از تجهیزات ضد سلاح شیمیایی، از جمله اقداماتی بود که در ماههای پیش از انتخابات بهطور کمسابقهای اجرا شد.
این کتاب گزارش میدهد که تهدیدهای جمهوری اسلامی تنها پمپئو را دربر نمیگرفت و چندین مقام دیگر دولت پیشین آمریکا، از جمله جان بولتون، نیز هدف این نقشهها بودند. در یکی از موارد، مقامات آمریکایی اعلام کردند جمهوری اسلامی در سال ۲۰۲۲ تلاش کرده بود با پرداخت یک میلیون دلار، از طریق بهکارگیری یک قاتل قراردادی، پمپئو را ترور کند.
در این کتاب به واقعهای در سپتامبر ۲۰۲۴ هم اشاره شده است؛ زمانی که مقامهای امنیتی آمریکا در مارالاگو به ترامپ هشدار دادند که تیمهای ترور وابسته به ایران در داخل خاک آمریکا فعال هستند. شش هفته بعد، یکی از این افراد که از او بهعنوان «عامل ایرانی» یاد شده، به اتهام طراحی نقشه ترور ترامپ بازداشت شد.
نویسندگان این کتاب مینویسند این تهدیدها در نهایت باعث شد تیم ترامپ مار-ا-لاگو را به یک «کمپ مسلح» تبدیل کند. استفاده از هواپیمای بدل، پوشیدن جلیقه ضدگلوله، بهکارگیری روباتهای تشخیص بمب، خودداری از گرفتن سلفی با هواداران، پرهیز از ایستادن کنار پنجره و تغییر کامل برنامه سفرها، بخشی از تدابیر امنیتی بود که برای حفاظت از جان ترامپ و تیمش اتخاذ شد.
در طول کارزار انتخاباتی، ترامپ بارها از نیروهای امنیتی خواست درباره ارتباط احتمالی ایران با تلاشها برای ترورش توضیح دهند، اما بهدلیل نبود شواهد قطعی، پاسخی قانعکننده دریافت نکرد. همزمان، نارضایتی شدید او از عملکرد رئیس موقت سرویس مخفی باعث شد در ماه فوریه این مقام را برکنار کند.
این کتاب همچنین به نقش جمهوری اسلامی در استفاده از شبکههای تبهکاری غربی برای اجرای طرحهای ترور پرداخته و مینویسد تهران حتی تلاش کرده با کمک اعضای گروه هلزانجلس (Hells Angels)، افسران پیشین نظامی ایرانی را که بهطور مخفیانه در آمریکا زندگی میکنند، هدف قرار دهد.
به نوشته این کتاب، ترامپ در پایان کارزار انتخاباتی ۲۰۲۴ گفته بود: «من باید پیروز شوم. باید زنده بمانم و پیروز شوم. چون اگر نشوم، کارمان تمام است.»
در پی حملات هوایی اخیر ایالات متحده به تاسیسات هستهای در ایران، بازداشت چند پناهجوی ایرانی در لسآنجلس، نگرانی جامعه مهاجران را افزایش داده است.
وزارت امنیت داخلی آمریکا روز سهشنبه اعلام کرد که دو شهروند ایرانی را بهدلیل مسائل مرتبط با امنیت ملی در لسآنجلس بازداشت کرده و آنها را به بازداشتگاه مهاجرتی منتقل کرده است.
این در حالی است که کشیش آرا توروسیان، رهبر یک کلیسای فارسیزبان در لسآنجلس، در گفتوگو با خبرگزاری رویترز از بازداشت دستکم دو خانواده پناهجوی ایرانی در دو روز متوالی خبر داده و تاکید کرده که اعضای کلیسای او اکنون در ترس و وحشت بهسر میبرند.
به گفته توروسیان، روز دوشنبه یک زوج ایرانی بههمراه فرزند خردسالشان در یک قرار مهاجرتی روتین بازداشت شدند. یک روز بعد نیز ماموران فدرال به خانه یک زوج دیگر مراجعه کردند. توروسیان که در محل حاضر شده بود، از «حضور پرتعداد ماموران مسلح» در صحنه خبر داد و گفت یکی از زنان بازداشتی دچار حمله عصبی شد و به زمین افتاد.
او در ویدیویی که از صحنه ضبط کرده، شنیده میشود که فریاد میزند: «او حالش خوب نیست، زنگ بزنید ۹۱۱!»
به گفته توروسیان، این زوجها بهتازگی از طریق مرز مکزیک و سامانه تعیین وقت سیبیپی-وان وارد آمریکا شده بودند؛ سامانهای که در دوره بایدن برای عبور منظم از مرز ایجاد و با آغاز ریاستجمهوری ترامپ متوقف شد.
وزارت امنیت داخلی اعلام کرده که زن بازداشتی به بیمارستان منتقل و پس از مدتی ترخیص شده است. هر دو نفر اکنون در بازداشتگاه مهاجرتی حضور دارند. روز سهشنبه این وزارتخانه همچنین خبر داد که در آخر هفته گذشته، ۱۱ تبعه ایرانی غیرمجاز دیگر نیز در ایالات متحده بازداشت شدهاند.
دیوان عالی آمریکا روز دوشنبه با صدور حکمی راه را برای اخراج مهاجران به کشورهایی غیر از کشور زادگاهشان هموار کرد؛ حکمی که به دولت ترامپ اجازه میدهد حتی در صورت تهدید پناهجو، او را بدون فرصت دفاع به کشور ثالث بازگرداند.
توروسیان که خود شهروند آمریکا است، گفت: «من هرگز تصور نمیکردم روزی به اعضای کلیسام بگویم به کلیسا نیایید. اما حالا، آنها از آمدن به کلیسا میترسند. بعضیها خودشان را در خانه حبس کردهاند.»
او بازداشت اخیر را «تجربهای تلخ و تکاندهنده» توصیف کرد و گفت: «وقتی دیدم سربازان نقابدار یک زن را روی زمین خواباندند، این سوال در ذهنم شکل گرفت: من در خیابان لسآنجلس هستم یا خیابان تهران؟»
توروسیان افزود: «همین حس بود که باعث شد گریه کنم؛ زیاد گریه کردم.»
رییسجمهوری آمریکا در درخواست بودجه دفاعی خود خواهان پهپادها و موشکهای بیشتر و جنگندههای اف-۳۵ کمتر شده است.
به گزارش پنجشنبه پنجم تیر خبرگزاری رویترز، دونالد ترامپ خواهان افزایش حقوق نظامیان، تقویت زرادخانه موشکی و گسترش ناوگان پهپادی است اما در عوض، بودجه کمتری برای خرید جنگندههای نسل پنجم و ساخت ناو در نظر گرفته است.
به نوشته رویترز، ترامپ در بودجه دفاعی سال ۲۰۲۶ خود با رقم ۸۹۲.۶ میلیارد دلار، در پی بازتعریف اولویتهای نظامی آمریکاست. بودجهای که در مقایسه با سال جاری افزایش چشمگیری نداشته اما جهتگیری سیاسی دولت او را بهخوبی بازتاب میدهد.
کاهش خرید جنگنده و ناو، افزایش پهپاد و موشکهای برد بلند
در بودجه دفاعی مورد نظر ترامپ، خرید جنگندههای اف-۳۵ ساخت شرکت لاکهید مارتین کاهش یافته و تنها سه فروند ناو جنگی در لیست خرید باقی ماندهاند.
نیروی دریایی آمریکا اعلام کرده است خرید زیردریایی کلاس ویرجینیا (ساختهشده بهوسیله جنرال دینامیکس و هانتینگتون اینگالز) و ۱۵ شناور دیگر، در یک لایحه تامین مالی جداگانه گنجانده خواهد شد.
در مقابل، وزارت دفاع تمرکز بیشتری بر تجهیز به موشکهای دوربرد هوابهسطح و ضد کشتی نشان داده است. سلاحهایی که از نظر پنتاگون برای مقابله با تهدیدات احتمالی در اقیانوس آرام حیاتیاند.
این موشکها برد بلندتری دارند و میتوانند از فاصلهای امنتر به اهداف حمله کنند.
در بخش دیگری از این بودجه، خرید موشکهای پرسیشن سترایک (یا موشکهای ضربت دقیق - Precision Strike) که جایگزین «سامانه موشکی تاکتیکی ارتش» (به اختصار اَتَکمس - ATACMS) در ارتش آمریکا میشوند، کاهش یافته است.
همه این موشکها - چه آنها که خریدشان افزایش یافته و چه آنها که کاهش یافتهاند - بهوسیله شرکت لاکهید مارتین ساخته میشوند.
همچنین، بودجه جدید افزایش محسوسی در سرمایهگذاری بر روی پهپادهای کوچک و کمهزینه داشته است.
این سیاست تحت تاثیر تجربه جنگ اوکراین اتخاذ شده است. جایی که پهپادها بهعنوان ابزاری ارزان اما موثر، نقشی کلیدی در میدان نبرد ایفا کردهاند.
کاهش نیرو در نیروی دریایی، افزایش حقوق نظامیان
در بودجه پیشنهادی ترامپ، افزایش ۳.۸ درصدی حقوق نیروهای مسلح گنجانده شده اما در کنار آن، برای صرفهجویی، کنار گذاشته شدن برخی تجهیزات قدیمی و پرهزینه نیز در دستور کار قرار گرفته است.
نیروی دریایی اعلام کرده که بر اساس این بودجه، حدود هفت هزار و ۲۸۶ نیروی غیرنظامی از شغل خود کنار گذاشته خواهند شد.
در مقایسه با بودجه پیشنهادی جو بایدن برای سال ۲۰۲۵ که خواستار خرید ۶۸ فروند اف-۳۵ بود، ترامپ در بودجه ۲۰۲۶ تنها خواستار ۴۷ فروند از این جنگندهها شده است. با این حال، در کنگره آمریکا، کمیته تخصیص بودجه مجلس نمایندگان در نسخه پیشنویس خود برای سال مالی ۲۰۲۶، خرید اف-۳۵ را به ۶۹ فروند افزایش داده؛ حتی یک فروند بیشتر از خواست بایدن در سال گذشته.
درخواست تفصیلی بودجه در حالی ارائه شده که جمهوریخواهان در میانه بحثی گسترده بر سر اولویتهای هزینهکرد دفاعی خود هستند. اولویتهایی که در قالب یک بسته دفاعی عظیم به ارزش ۱۵۰ میلیارد دلار در قانون در دست تصویب «یک لایحه بزرگ و زیبا» گنجانده شده است. این قانون پیش از این در مجلس نمایندگان به تصویب رسیده و قرار است در گام نخست، ۲۵ میلیارد دلار به سامانه دفاع موشکی جنجالی ترامپ موسوم به «گنبد طلایی» اختصاص دهد.
کاخ سفید اعلام کرده است اولویتهای این بودجه «بازدارندگی در برابر تجاوز چین در منطقه ایندو-پاسیفیک» و «احیای پایه صنعت دفاعی ایالات متحده» است.
همچنین بخشی از منابع این بودجه صرف فعالیتهای مرتبط با تسلیحات هستهای در وزارت انرژی و تقویت امنیت داخلی خواهد شد.
هزینههای دفاعی معمولا حدود نیمی از بودجه اختیاری دولت فدرال را تشکیل میدهند و نیمه دیگر به بخشهایی مانند حملونقل، آموزش، دیپلماسی و دیگر وزارتخانهها اختصاص مییابد.
در ادامه تنشهای فزاینده میان چین و ایالات متحده بر سر بحران فنتانیل، پکن طی یک هفته گذشته مجموعهای از اقدامات ضد مواد مخدر را در پیش گرفته که میتواند نشانهای از تمایل به همکاری با واشینگتن تلقی شود.
خبرگزاری رویترز پنجشنبه پنجم تیر در گزارشی نوشت این اقدامات در حالی صورت گرفته که فنتانیل (نوعی مخدر مصنوعی بسیار قوی)، طی سالهای گذشته به یکی از عوامل اصلی تنش در روابط پکن و واشینگتن تبدیل شده است.
افزودن دو ترکیب شیمیایی به فهرست مواد تحت کنترل
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در ماه فوریه تعرفههایی سنگین بر واردات چین اعمال کرد و دلیل آن را کوتاهی پکن در مهار جریان مواد اولیه تولید فنتانیل دانست. مادهای که عامل مرگ نزدیک به ۴۵۰ هزار آمریکایی در اثر اُوِردوز معرفی شده است.
این تعرفهها همچنان پابرجا هستند؛ حتی پس از توافق شکنندهای که ماه می در ژنو حاصل شد.
پکن همواره از سابقه خود در کنترل مواد مخدر دفاع کرده و ایالات متحده را به «اخاذی سیاسی» با ابزار فنتانیل متهم میکند.
اگرچه چین در مذاکرات ژنو، معاون وزیر امنیت عمومی خود را اعزام کرد اما دو طرف طی ماهها درباره این موضوع در بنبست قرار داشتند.
درخواستهای آمریکا شامل اقداماتی چون درج خبر مقابله با فنتانیل در صفحه اول روزنامه رسمی حزب کمونیست «خلق»، آموزش اعضای حزب درباره خطرات آن و تشدید نظارت بر ترکیبات شیمیایی خاص بوده است. خواستههایی که پکن در برابر برخی از آنها مقاومت میکند.
با این حال، دولت چین جمعه گذشته اعلام کرد از ۲۰ ژوییه دو ترکیب کلیدی پیپریدین-۴ و ۱-بوک-۴-پیپریدین را به فهرست مواد تحت کنترل خود اضافه خواهد کرد.
یک منبع آگاه از سیاستگذاریهای دولت آمریکا گفته است که این دو ترکیب «برای حل بحران فنتانیل» اساسی هستند و اقدام چین میتواند زمینهساز لغو احتمالی تعرفههای مرتبط بشود.
این تحول پس از آن رخ داد که دیوید پردو، سفیر آمریکا در چین، در دیداری نادر با وانگ شیاوهونگ، وزیر امنیت عمومی چین در پکن، درباره موضوع مواد مخدر گفتوگو کرد.
طبق بیانیه دولت چین، وانگ در این دیدار آمادگی خود را برای همکاری در این زمینه اعلام کرده است.
وزارت خارجه چین هم در بیانیهای اعلام کرد این اقدام بهطور «مستقل» و در راستای کنوانسیون مواد مخدر سازمان ملل صورت گرفته و «نشاندهنده مشارکت فعال پکن در حکمرانی جهانی بر مواد مخدر» است.
محاکمه مقام فاسد و افزایش آمار کشفیات
گزارشها حاکی است که گفتوگوهای کارشناسی میان چین و آمریکا درباره فنتانیل همچنان در جریان است و رؤسای جمهور دو کشور، دونالد ترامپ و شی جینپینگ نیز در پنجم ژوئن تلفنی درباره این موضوع گفتوگو کردهاند.
در همین حال، رسانههای رسمی چین پنجشنبه گزارش دادند ماموران مهاجرتی این کشور از ابتدای سال جاری تاکنون ۲.۴۲ تُن مواد مخدر کشف کردهاند و ۲۶۲ مظنون به قاچاق بازداشت شدهاند.
دولت چین وعده داده که در مناطق مرزی و بنادر، اقدامات ضد مواد مخدر و اطلاعرسانی عمومی را افزایش میدهد.
همچنین، چهارشنبه اعلام شد که از ماه ژانویه تا ماه می، بیش از هزار و ۳۰۰ نفر به اتهام پولشویی مرتبط با مواد مخدر تحت پیگرد قانونی قرار گرفتهاند و بیش از ۷۰۰ نفر دیگر نیز در این زمینه بازداشت شدهاند. آماری که نسبت به سال گذشته، افزایش ۲.۱ درصدی نشان میدهد.
میائو شنگمینگ، مقام ارشد دادستانی عالی خلق چین، در یک نشست خبری اعلام کرد: «پکن زنجیره منافع جنایی را قطع و پایه اقتصادی جرایم مواد مخدر را نابود خواهد کرد.»
در اقدامی دیگر، دوشنبه دادگاهی در استان فوجیان، لیو یوجین، مدیر پیشین دفتر مبارزه با مواد مخدر وزارت امنیت عمومی چین را به جرم دریافت رشوه به اعدام تعلیقی محکوم کرد.
گفته میشود او در فاصله سالهای ۱۹۹۲ تا ۲۰۲۰ بیش از ۱۲۱ میلیون یوان (معادل ۱۷ میلیون دلار) رشوه دریافت کرده است.
سفارت ایالات متحده در پکن در پاسخ به درخواست اظهار نظر رویترز در این مورد، واکنشی نشان نداد. بیانیههای رسمی دولت چین نیز نامی از آمریکا نبردهاند.
با این حال، کارشناسان چینی اذعان دارند که فنتانیل بهدلیل حساسیتهای تجاری و سیاسی، نقشی کلیدی در مناقشات میان پکن و واشینگتن یافته است.
لیو وِیدونگ، تحلیلگر ارشد روابط چین و آمریکا در آکادمی علوم اجتماعی چین گفت: «ایالات متحده موضوع فنتانیل را بهعنوان نمادی از ضعف حکمرانی در چین قلمداد کرده و همین موضوع به سیاسی شدن بحران مواد مخدر انجامیده است.»
او تاکید کرد: «بدیهی است که این زمینه سیاسی، بر نحوه برخورد چین با بحران فنتانیل تاثیرگذار خواهد بود.»
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا در ۴۸ ساعت گذشته، درباره جنگ اسرائیل با جمهوریاسلامی و تنش با تهران، مواضع مختلفی گرفت و توجه رسانهها را به خود جلب کرد.
فایننشال تایمز سهشنبه سوم تیر نوشت که رییسجمهوری آمریکا تنها چند روز پس از آنکه واشینگتن با حمله به تاسیسات هستهای در ایران وارد درگیری اسرائیل و جمهوری اسلامی شد، اعلام کرد جنگ دیگری در خاورمیانه پایان یافت.
ماجرا شنبه ۳۱ خرداد با دستور ترامپ برای اعزام بمبافکنهای بی-۲ و پرتاب بمبهای سنگرشکن بر تاسیسات هستهای ایران آغاز شد. اقدامی که عملا واشینگتن را وارد جنگ اسرائیل با جمهوری اسلامی کرد.
یکشنبه، ترامپ امکان «تغییر رژیم» در تهران را مطرح کرد که باعث خوشحالی جناح سنتی جمهوریخواهان و نگرانی بخشی از متحدان راست او شد.
سپس دوشنبه، زمانی که به نظر میرسید رییسجمهوری ۷۹ ساله آمریکا در حال بازگرداندن کشور به سمت استراتژی مداخلهگرایانه خاورمیانه در دوران جورج دبلیو بوش است، اعلام کرد که «جنگ پایان یافته» است.
اعلامآتشبس
«تبریک به همه!»
ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشال اعلام کرد که اسرائیل و جمهوری اسلامی بر سر «آتشبس کامل و همهجانبه» توافق کردهاند که ظرف چند ساعت آینده آغاز خواهد شد.
او گفت پایان این درگیری که آن را «جنگ ۱۲ روزه» نامید، مورد تحسین جهان قرار خواهد گرفت.
به گزارش فایننشال تایمز، محرک تغییر ناگهانی ترامپ به سمت آشتی، ماهیت محدود واکنش جمهوری اسلامی به حملات هوایی آخر هفته آمریکا بود.
اگرچه تهران دوشنبه موشکهایی به سمت پایگاه بزرگ نظامی آمریکا (العدید) در قطر شلیک کرد اما این کار را پس از «اطلاع قبلی» به واشینگتن انجام داد.
برخلاف حملات آمریکا که به گفته ترامپ تاسیسات هستهای هدف حمله (فردو، نظنز و اصفهان) در ایران را «کاملا نابود» کرد، موشکپرانی جمهوری اسلامی، هیچ آسیبی به پایگاه آمریکا و پرسنل آن وارد نکرد.
نوساناتسیاست
تغییر سیاست ترامپ در قبال ایران بار دیگر نشان داد که رییسجمهوری آمریکا ترکیبی از سایت تهدیدهای شدید، تلاش برای معامله، و اعلام پیروزی همزمان است.
مذاکرهکنندگان تجاری و سرمایهگذاران جهان با منش سیاسی ترامپ آشنا هستند: همانطور که تعرفههای بالایی بر بسیاری از شرکای تجاری آمریکا اعمال کرد و سپس برخی را کاهش داد.
اما در حوزه امنیت ملی، شخصیت ویژه رییسجمهوری، او را از بیان آرزوی علنی برای دریافت جایزه نوبل صلح تا حمله مستقیم علیه جمهوریاسلامی کشانده است.
هشداربهرهبرجمهوریاسلامی
برخی کارشناسان سیاست خارجی در واشینگتن معتقدند با مطرح کردن موضوع تغییر رژیم، ترامپ فشار بر علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی را افزایش داد تا در میز مذاکره امتیازات بیشتری بدهد و به فکر تلافی بیشتر نباشد، چون در غیر این صورت با تلاش احتمالی آمریکا برای پایان دادن به حکومتش مواجه خواهد شد.
واکنشها در دولت آمریکا از زمان حملات این کشور به مراکز هستهای در ایران متفاوت بوده است. یکشنبه صبح، مقامات ارشد آمریکا از جمله جیدی ونس، معاون رییسجمهوری و پیت هگست، وزیر دفاع، تاکید کردند واشینگتن به دنبال تغییر رژیم در تهران نیست.
موضع آنها با مطرح کردن احتمال تغییر رژیم از سوی ترامپ در همان روز، تضعیف شد.
رابرت ستلوف، مدیر اجرایی انستیتو واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک، به فایننشال تایمز گفت: «ترامپ در صورتی که ایران کارتهای خود را درست بازی کند، همچنان یک راهحل دیپلماتیک را که میتواند شامل کاهش قابل توجه تحریمها باشد، ترجیح میدهد.»
به باور ستلوف، مقایسه شرایط کنونی با حمله بوش به عراق در سال ۲۰۰۳ نادرست است؛ حتی با وجود اینکه اسرائیل به برخی از ستونهای رژیم ایران، مانند زندان بدنام اوین، حمله کرده است: «حتی اگر ترامپ تصمیم بگیرد مانند آنچه اسرائیلیها شروع کردند، برخی از داراییهای حساس رژیم را هدف قرار دهد، ما هنوز با اجرای تغییر رژیم و مسئولیت دولت جانشین، مانند آنچه در سال ۲۰۰۳ در عراق انجام دادیم، فاصله زیادی داریم.»
به گفته راجان منون، یک استاد بازنشسته علوم سیاسی، ترامپ ممکن است معتقد باشد که تهران ضعیف شده و اکنون توافق هستهای را امضا خواهد کرد اما: «چنین تضمینی وجود ندارد.»
منون معتقد است برای دفع خطر تغییر رژیم، مقامات جمهوری اسلامی باید به جهان نشان دهند که همچنان قدرت را در دست دارند و حاضر نیستند در برابر فشار آمریکا زانو بزنند.
زمانی که دونالد ترامپ، آخر هفته گذشته بمبافکنهای آمریکایی را برای حمله به تأسیسات هستهای در ایران اعزام کرد، بر این باور بود که میتواند به متحدش، اسرائیل، در تضعیف برنامه هستهای تهران کمک کند و همزمان به وعده دیرینهاش برای پرهیز از درگیر شدن در جنگی بلندمدت پایبند بماند.
خبرگزاری رویترز سهشنبه سوم تیر نوشت که تنها چند روز بعد، اعلام غافلگیرکننده رییسجمهوری آمریکا در دوشنبه دوم تیر درباره توافق آتشبس میان ایران و اسرائیل نشان میدهد که شاید او با بمباران، حاکمان تهران را دوباره به میز مذاکره کشانده باشد.
اما همزمان، فهرستی بلند از پرسشهای بزرگ بیپاسخ باقی مانده است؛ از جمله اینکه آیا هیچ آتشبسی میتواند میان دو دشمن دیرینه که «درگیری در سایه» چندین سالهشان طی ۱۲ روز گذشته به جنگ هوایی و تبادل حملات در خاک یکدیگر کشیده شد، واقعا به اجرا درآید و پایدار بماند یا نه.
همچنین شرایط توافقشده میان دو طرف - که در پست پرشور ترامپ در شبکههای اجتماعی درباره «آتشبس کامل و تمامعیار» - اعلام نشده، همچنان نامشخص است.
اینکه آیا واشینگتن و تهران مذاکرات شکستخورده هستهای را از سر خواهند گرفت یا نه و سرنوشت ذخایر اورانیوم غنیشده در ایران که بسیاری از کارشناسان معتقدند از حملات هوایی آمریکا و اسرائیل جان سالم به در بردهاند، مشخص نیست.
جاناتان پانیکوف، افسر سابق اطلاعاتی آمریکا در امور خاورمیانه، گفت: «اسرائیلیها به بسیاری از اهدافشان دست یافتهاند ... و ایران بهدنبال راه خروج میگشت. آمریکا امیدوار است این آغاز پایان باشد. چالش این است که آیا برای ادامه مسیر، استراتژی مشخصی وجود دارد یا نه.»
رویترز نوشت که با وجود افزایش امیدها برای پایان درگیریای که موجب نگرانیها از جنگی گستردهتر در منطقه شده، همچنان پرسشهایی درباره آنچه واقعا توافق شده، باقی مانده است.
از سوی دیگر ارتش اسرائیل اعلام کرد بامداد سهشنبه، موشکهایی از ایران بهسوی اسرائیل شلیک شدند.
به گفته خدمات فوریتهای پزشکی اسرائیل، پنج نفر در حمله موشکی به ساختمانی در بئرشبع کشته شدهاند.
اندکی بعد، ترامپ اعلام کرد که آتشبس میان ایران و اسرائیل «اکنون اجرایی شده» و از هر دو کشور خواست آن را نقض نکنند.
در حالی که یک مقام ایرانی پیشتر تأیید کرده بود که تهران آتشبس را پذیرفته، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرد تا زمانی که اسرائیل حملاتش را متوقف نکند، آتشبسی در کار نخواهد بود.
صلح از مسیر قدرت
ترامپ و وفادارانش وضعیت فعلی را بهعنوان دستاوردی تاریخی از سیاست خارجیای معرفی کردند که خود آن را «صلح از مسیر قدرت» مینامند.
ترامپ ارزیابی اسرائیل مبنی بر نزدیک بودن تهران به ساخت سلاح هستهای را تأیید کرده بود. موضوعی که تهران همواره آن را رد کرده است.
آژانسهای اطلاعاتی آمریکا اوایل امسال اعلام کرده بودند که حکومت ایران در حال ساخت سلاح هستهای نیست.
منبعی مطلع از گزارشهای اطلاعاتی ایالات متحده نیز به رویترز گفته است این ارزیابی همچنان تغییر نکرده است.
واکنش حسابشده تهران
اعلامیه ترامپ تنها چند ساعت پس از آن منتشر شد که جمهوری اسلامی در واکنش به پرتاب بمبهای سنگرشکن ۳۰ هزار پوندی آمریکا بر تأسیسات هستهای زیرزمینیاش در آخر هفته، موشکهایی بهسوی پایگاه هوایی آمریکا در قطر شلیک کرد. حملهای که هیچ تلفات جانی و آسیب سنگینی بهدنبال نداشت.
به گفته منابع آگاه، مقامهای دولت ترامپ واکنش دوشنبه تهران را بهگونهای «حسابشده» تلقی کردند که هدفش اجتناب از تشدید بیشتر تنش با آمریکا بوده است.
ترامپ خواستار مذاکرات میان جمهوری اسلامی و اسرائیل شد و یک مقام ارشد کاخ سفید گفت اسرائیل با آتشبس موافقت کرده؛ مشروط بر آنکه ایران حملات تازهای انجام ندهد.
این مقام که نخواست نامش فاش شود، گفت تهران نیز سیگنال داده که حملات بیشتری انجام نخواهد داد.
او افزود که ترامپ مستقیما با بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گفتوگو کرده و جیدی ونس، معاون رییسجمهوری آمریکا، مارکو روبیو، وزیر خارجه و استیو ویتکاف، فرستاده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه نیز در ارتباطات مستقیم و غیرمستقیم با تهران نقش داشتهاند.
دوحه نیز در برقراری تماسها با مقامهای ایرانی نقش ایفا کرده است.
مقام کاخ سفید گفت که تهران بهدلیل «ضعف شدید» خود به آتشبس تن داده است.
نیروهای ایرانی برای چندین روز از سوی اسرائیل هدف بمباران تأسیسات نظامی و هستهای قرار گرفتند و برخی از عوامل برنامه هستهای و فرماندهان امنیتی برجسته جمهوری اسلامی نیز کشته شدند یا هدف ترور قرار گرفتند.
امکان تغییر رژیم
ترامپ همچنین در روزهای اخیر بهصورت علنی درباره امکان «تغییر رژیم» در ایران سخن گفت.
پیش از این اعلام او، سه مقام اسرائیلی گفته بودند دولت این کشور قصد دارد بهزودی عملیات خود را در ایران پایان دهد و این موضوع را به واشینگتن نیز منتقل کرده است اما تحقق آن تا حد زیادی به رفتار تهران بستگی خواهد داشت.
رویترز به نقل از لورا بلومنفلد، از کارشناسان امور خاورمیانه، نوشت: «حالا که ترامپ اعلام کرده "صلح برقرار شده"، برای نتانیاهو سخت خواهد بود که علنا با او مخالفت کند.»
قمار بزرگ ترامپ
تصمیم بیسابقه ترامپ برای بمباران تأسیسات هستهای در ایران، اقدامی بود که او مدتها وعده داده بود از آن (مداخله نظامی در یک جنگ خارجی بزرگ) پرهیز کند.
به گزارش رویترز، ترامپ در بزرگترین و شاید پرمخاطرهترین حرکت سیاست خارجی دوران ریاستجمهوریاش، نه تنها روی نابودی سایت کلیدی فردو در ایران شرط بست، بلکه امیدوار بود واکنش ایران نیز محدود بماند: «برخی نگران بودند که تهران در پاسخ، تنگه هرمز - مهمترین مسیر انتقال نفت جهان - را ببندد، به پایگاههای متعدد نظامی آمریکا در منطقه حمله کند و نیروهای نیابتیاش را علیه منافع آمریکا و اسرائیل در سراسر جهان فعال کند.»
اگر ترامپ موفق شود درگیری میان جمهوری اسلامی و اسرائیل را فرو بنشاند، شاید بتواند موج انتقادها از سوی دموکراتهای کنگره را کاهش دهد و همچنین رضایت پایگاه ضد مداخلهگرای جمهوریخواهان حامیاش را جلب کند. همانهایی که بمبارانها را مغایر با وعدههای انتخاباتی ترامپ میدانند.
این موفقیت همچنین میتواند به او امکان دهد تا بار دیگر تمرکز خود را بر اولویتهای سیاست داخلی، مانند اخراج مهاجران فاقد مدارک قانونی و آغاز جنگ تجاری با شرکای تجاری، بگذارد.
ترامپ و تیمش اما نخواهند توانست تهران و سوالهای باقیمانده درباره آن را نادیده بگیرند.
دنیس راس، مذاکرهکننده پیشین در امور خاورمیانه در دولتهای جمهوریخواه و دموکرات، گفت: «آیا آتشبس دوام میآورد؟ بله، ایرانیها به آن نیاز دارند و اسرائیلیها نیز تا حد زیادی اهداف خود در فهرست نیروهای دفاعی اسرائیل را محقق کردهاند.»
اما موانعی هم باقی مانده است: «ایران بهشدت تضعیف شده ولی آینده برنامههای هستهای و موشکهای بالستیکش چه خواهد شد؟ سرنوشت ذخایر اورانیوم غنیشده با غلظت بالا چه خواهد بود؟ به مذاکره نیاز است - و حلوفصل این مشکلات آسان نخواهد بود.»