نتانیاهو: جنگ ۱۲ روزه با جمهوری اسلامی فرصتی برای آزادی گروگانها در غزه پدید آورده است
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گفت که جنگ ۱۲ روزه با جمهوری اسلامی فرصتهایی را برای اسرائیل فراهم کرده و از جمله زمینهساز آزادی گروگانهایی است که در جریان حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳، به نوار غزه منتقل شدند.
الکساندر دوبرینت، وزیر کشور آلمان، در جریان سفر به اسرائیل از حملات اخیر این کشور به جمهوری اسلامی حمایت کرد. وزیر خارجه اسرائیل هم در دیدار با او خواستار فعالسازی مکانیسم ماشه علیه تهران شد.
دوبرینت یکشنبه هشتم تیر در بازدید از محل اصابت موشک در اسرائیل و در حضور وزیر خارجه این کشور گفت: «اسرائیل در اقدامات هفتههای گذشته برای نابودی برنامه هستهای ایران، از حمایت آلمان برخوردار است.»
او تاکید کرد که برنامه اتمی حکومت ایران تهدیدی برای اسرائیل، کل منطقه و فراتر از آن، برای اروپاست و افزود: «بنابراین، نابودی آن قابل درک و درست است.»
سعار هم در بازدید دوبرینت با تقدیر از دوستی و حمایت دولت آلمان از اسرائیل، از کشورهای اروپایی خواست تا مکانیسم ماشه را به دلیل برنامه اتمی جمهوری اسلامی فعال کنند.
وزیر خارجه اسرائیل ادامه داد: «ما برای جلوگیری از دستیابی خطرناکترین رژیم جهان به خطرناکترین سلاح جهان اقدام کردیم.»
مکانیسم ماشه (Snapback) یا «بازگشت خودکار تحریمها» چیست؟
در توافق برجام، مکانیسمی تحت عنوان ماشه تعریف شده است که به موجب آن تحریمهای سازمان ملل علیه ایران میتوانند بدون نیاز به اینکه اجرای آنها مستلزم رایگیری مجدد در شورای امنیت باشد، دوباره اعمال شوند.
بر اساس مفاد این مکانیسم، اگر در بازه زمانی ۱۰ ساله اجرای توافق برجام، پنج کشور عضو آن نتوانند درباره «عدم پایبندی جدی» ایران به برجام به توافق برسند، هر کدام از این پنج کشور عضو میتوانند این مکانیسم را در شورای امنیت سازمان ملل با ۱۵ عضو فعال کند.
پس از فعالشدن این مکانیسم و آغاز روند رسیدگی، شورای امنیت باید ظرف ۳۰ روز درباره ادامه لغو تحریمهای ایران رایگیری کند.
تصویب قطعنامه ادامه لغو تحریمهای ایران، مستلزم نه رای موافق و عدم وتوی پنج عضو دائم (آمریکا، روسیه، چین، بریتانیا، فرانسه) شورای امنیت است.
اگر این قطعنامه تصویب نشود، تمام تحریمهای سازمان ملل علیه ایران بهطور خودکار بازمیگردند، مگر اینکه شورای امنیت اقدام دیگری انجام دهد.
آلمان به دنبال همکاری با اسرائیل در زمینه دفاع سایبری است
وزیر کشور آلمان اعلام کرد این کشور قصد دارد یک مرکز تحقیقات مشترک سایبری با اسرائیل راهاندازی کند و همکاری میان نهادهای اطلاعاتی و امنیتی دو کشور را گسترش دهد.
او در جریان سفرش به اسرائیل گفت: «دفاع نظامی بهتنهایی برای این نقطه عطف امنیتی کافی نیست. ارتقای چشمگیر در دفاع غیرنظامی نیز برای تقویت توان دفاعی کلی ما ضروری است.»
آلمان از نزدیکترین متحدان اسرائیل در اروپاست. این کشور در راستای افزایش توان نظامی خود و ایفای نقش پررنگتر در ناتو، بهویژه در مواجهه با تهدیدات فزایندهای که از سوی روسیه و چین احساس میشود، بیش از پیش به بهرهگیری از تخصص دفاعی اسرائیل روی آورده است.
دوبرینت در این سفر، طرحی پنجبندی را ارائه کرد که هدفش ایجاد «سایبر دوم» (Cyber Dome) برای آلمان، بهعنوان بخشی از راهبرد جدید دفاع سایبری این کشور است.
مارکوس زودر، نخستوزیر ایالت بایرن آلمان، پیش از این خواستار خرید دو هزار موشک رهگیر برای تجهیز آلمان به سامانهای مشابه گنبد آهنین اسرائیل برای دفاع در برابر موشکهای کوتاهبرد شده بود.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، گفت باوجود آسیب به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی بر اثر حملات آمریکا و اسرائیل، تهران احتمالا ظرف چند ماه قادر خواهد بود تولید اورانیوم غنیشده را آغاز کند.
گروسی در مصاحبهای با شبکه سیبیاس نیوز هشدار داد تاسیسات فردو، نطنز و اصفهان بهطور گسترده تخریب شدهاند، اما بخشی از زیرساختها هنوز باقی است.
مدیرکل آژانس تاکید کرد: «این عقبگرد بسیار جدی است، اما نباید تصور کرد همه چیز نابود شده است... ایران قادر است ظرف چند ماه یا حتی کمتر چند آبشار سانتریفیوژ را به کار اندازد.»
او با اشاره به حدود ۴۰۰ کیلوگرم ذخیره اورانیوم غنیشده ایران، گفت: «ما نمیدانیم این مواد کجا رفتهاند. شاید بخشی نابود شده باشد، اما بخشی احتمالا منتقل شده است. این اورانیوم اگر به غنای ۹۰ درصد برسد، برای ساخت حدود ۱۰ سلاح هستهای کافی است.»
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، عصر شنبه هفت تیر بار دیگر این احتمال را رد کرد که جمهوری اسلامی بخشی از اورانیوم غنیشده خود را قبل از حمله، از سایتهای هستهای هدف قرار داده شده، خارج و پنهان کرده باشد.
او با تکرار مواضع قبلی خود گفت نه تنها جابهجا کردن اورانیم غنیشده به دلیل وزن بالایش خیلی سخت و خیلی خطرناک بوده، بلکه چون آمریکا هشدار حمله نداده بود، جمهوری اسلامی تا لحظه آخر از این اتفاق خبر نداشت.
در یک هفته گذشته گزارشهای ضد و نقیضی درباره خسارات وارد شده به این سایتهای هستهای و احتمال انتقال اورانیوم غنیشده پیش از حمله، منتشر شده است.
گروسی: فعلا نمیدانیم چیزی از تاسیسات هستهای جابهجا شده یا نه
گروسی در مصاحبه جدید خود خاطرنشان کرد ایران پیش از حملات به آژانس اطلاع نداده بود که قصد انتقال ذخایر یا سانتریفیوژها را دارد.
او اضافه کرد: «ما تصاویر ماهوارهای کامیونها را دیدهایم، اما هنوز نمیدانیم چه چیزهایی جابهجا شده است. این ابهام بزرگ باید برطرف شود.»
رییسجمهوری آمریکا نیز پنجم تیر در واکنش به گزارشها درباره انتقال اورانیوم از فردو گفت خودروهای حاضر در محل متعلق به کارگران پوشش بتنی بودند و انتقال این مواد «خطرناک و زمانبر» است.
آمریکا بامداد یکم تیر با استفاده از بمبهای سنگرشکن و موشکهای تاماهاوک به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی در فردو، نطنز و اصفهان حمله کرد.
گروسی در مصاحبه جدید خود هشدار داد: «دانش فنی و ظرفیت صنعتی ایران قابل بمباران نیست. این کشور طی دههها به فناوری پیشرفتهای رسیده و اگر اراده داشته باشد، میتواند دوباره تولید اورانیوم غنیشده را آغاز کند.»
او از دولت جمهوری اسلامی خواست هرچه زودتر به بازرسان آژانس اجازه دسترسی دوباره بدهد: «اگر این دسترسی برقرار نشود، هیچکس نخواهد دانست ایران چه در اختیار دارد و چه برنامهای را پیش میبرد.»
گروسی در بخش دیگری از گفتوگو به سوال مجری درباره احتمال تلاش ایران برای ساخت بمب هستهای پاسخ داد: «ما هیچگاه اعلام نکردیم که ایران سلاح هستهای در اختیار دارد یا قصد قطعی ساخت آن را دارد. اما این حقیقت هم وجود دارد که به بسیاری از پرسشهای مهم ما پاسخ قانعکنندهای داده نشد و این تردیدها همچنان باقی است.»
در بخش پایانی، گروسی با انتقاد از اتهامات مقامات جمهوری اسلامی که آژانس را مسئول حملات اخیر دانستهاند گفت: «این ادعا که گزارش ما باعث جنگ شد بیاساس است. آنچه ما منتشر کردیم چیز تازهای نبود. اما بعضی ترجیح میدهند بهجای پذیرش مسئولیت، آژانس را مقصر جلوه دهند.»
محکومیت تهدیدهای جمهوری اسلامی علیه گروسی
همزمان با این مصاحبه، شماری از مقامهای جمهوری اسلامی هفتم تیر در مراسم تشییع جنازه گردانندگان برنامه هستهای و فرماندهان نظامی کشتهشده در حملات اسرائیل، بر قطع رابطه تهران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی تاکید کردند.
حمیدرضا حاجیبابایی، نایبرییس مجلس، اعلام کرد جمهوری اسلامی دیگر اجازه حضور گروسی و نصب دوربینهای آژانس در تاسیسات هستهای را نمیدهد.
روزنامه کیهان که زیر نظر نماینده علی خامنهای اداره میشود، نیز در اقدامی بیسابقه، خواستار بازداشت و اعدام گروسی شد.
این تهدید واکنش فوری دولت آمریکا را بههمراه داشت.
مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، در شبکه ایکس نوشت: «این درخواست برای اعدام مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی غیرقابلقبول است و باید محکوم شود.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا یکشنبه هشتم تیر در حساب ایکس خود بر حمایت کامل از آژانس بینالمللی انرژی اتمی و مدیر کل آن، در وظیفهاش برای ادامه نظارت بیطرفانه بر برنامه هستهای ایران تاکید کرد و افزود که این امر کلید حل و فصل دیپلماتیک این موضوع خواهد بود.
در واکنشی دیگر، وزارت خارجه آرژانتین تهدیدهای مقامات جمهوری اسلامی علیه گروسی را محکوم کرد.
گروسی در پاسخ به این فضای تنشآلود، تاکید کرد تنها راه پایان دادن به بحران، بازگشت فوری به میز مذاکره و ازسرگیری بازرسیهای شفاف است و افزود: «در نهایت، هیچ راهی جز یک توافق جامع و قابل راستیآزمایی وجود ندارد.»
نمایندگان مجلس شورای اسلامی مواد لایحهای را تصویب کردند که بر اساس آن، «پرواز غیرمجاز پهپادهای غیرنظامی» در بخشهایی از ایران ممنوع میشود.
مجلس در ایران یکشنبه هشت تیر تمام مواد لایحه «ساماندهی پرندههای هدایتپذیر از راه دور» را تنها با چند رای مخالف، تصویب کرد.
بر اساس قانون جدید، «پرواز غیرمجاز» پهپادهای غیرنظامی بر فراز حریمهای نظامی، انتظامی، امنیتی و دارای رده حفاظتی کشور ممنوع است.
ماده هشت این لایحه میگوید بهرهبرداری از پهپادهای غیرنظامی و انجام عملیات پروازی صرفا از سوی اشخاص حقوقی و حقیقی دارای مجوز، با پهپاد دارای سند رسمی مالکیت و کاربر دارای گواهینامه معتبر و ثبت و تایید اطلاعات طرح پروازی در سامانه مربوط مجاز است.
در تبصره این ماده آمده است که عملیات پروازی پهپادهای غیرنظامی در استانهای تهران و البرز با مجوز قرارگاه ثارالله سپاه پاسداران انجام میگیرد.
پس از حمله اسرائیل، رسانههای حکومتی تصاویری از خودروها و تجهیزات رهاشده در ایران منتشر کردند که به گفته آنها، در جریان عملیات اسرائیل بهکار رفته بودند.
در میان این تصاویر، بقایای مهماتی مانند خودروهای حامل موشکهای کوتاهبرد ساخت اسرائیل (اسپایک)، پهپادهای انتحاری و حتی کارگاههای موقت ساخت پهپاد در داخل ایران به چشم میخورد.
با اینحال بررسیها نشان میدهد در دستکم دو مورد، رسانههای حکومتی از تصاویر جعلی یا دستکاریشده به ویژه درباره ضبط پهپادهای تهاجمی، در گزارشهای خود استفاده کردهاند.
بسیاری از این تصاویر یا مربوط به ایران نبودند یا پهپادهای نمایش داده شده، غیرنظامی بودند؛ مدلهایی که بهدلیل اندازه کوچک، اساسا توانایی حمل مواد انفجاری یا استفاده نظامی ندارند.
در یک نمونه نیز در گزارشی از ضبط تسلیحات از «عوامل موساد» در ایران، پهپاد «شاهین۱» نمایش داده شد که تولیدش داخلی و استفاده از آن در انحصار نیروهای مسلح جمهوری اسلامی است.
باوجود این گزارشها، مقامها و رسانههای وابسته به جمهوری اسلامی، از آغاز جنگ ۱۲ روزه بارها گزارشهایی درباره «کشف و ضبط کامیون، وانت و خودروهای هایلوکس حامل پهپادهای موساد» منتشر کردند تا عاملی برای تصویب قوانین سختگیرانهتر در استفاده از پهپادهای غیرنظامی در ایران شود.
جزییاتی از قانون جدید
ماده چهار لایحه جدید مجلس مشخص کرده که موافقت اصولی برای ساخت و تولید صنعتی انواع پهپاد غیرنظامی و صدور مجوز تاسیس، نیازمند تایید عدم سوءپیشینه کیفری از قوه قضاییه جمهوری اسلامی است.
صدور این مجوزها همچنین به استعلام از وزارت اطلاعات و سازمان اطلاعات سپاه و تاییدیه از وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی نیاز دارد.
بر اساس تبصره این ماده، ساخت و تولید پهپاد بدون چنین مجوزهایی جرم بوده و «مرتکب مستوجب یک یا چند مورد از مجازاتهای درجه سه موضوع ماده ۱۹ قانون مجازاتهای اسلامی» خواهد بود.
مجازاتهای درجه سه در این ماده قانونی شامل ۱۰ تا ۱۵ سال حبس و جریمه نقدی تا ۵۰۰ میلیون تومان است.
بر اساس مصوبه مجلس، از تاریخ لازمالاجرا شدن این قانون، پرواز هرگونه پهپاد «فاقد سند مالکیت» ممنوع خواهد بود.
در قانون جدید، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی مسئولیت صدور سند رسمی مالکیت و تعیین شماره شناسایی یکتا را بر عهده دارد.
شورای امنیت کشور که زیر نظر وزیر کشور است نیز مسئول سیاستگذاری، هماهنگی و نظارت بر اجرای حسن قانون است.
بخشی دیگر از این قانون، واردات، صادرات، تولید، توزیع، حمل، خرید، فروش یا عمل حقوقی مفید انتقال مالکیت یا منافع پهپاد غیرنظامی را برای «اتباع خارجی» ممنوع کرده است.
در جریان جنگ، برخی رسانهها و چهرههای حکومتی در ایران، اخباری بدون پایه و مدرک را درباره «همکاری اتباع افغانستانی با عوامل موساد» برای تولید و انتقال پهپادهای انتحاری منتشر کردند.
در این مدت شمار اتباع خارجی بازداشتشده، از اروپایی گرفته تا افغان، دستکم به ۹۸ نفر رسیده است. این افراد به اتهامهایی مانند عبور غیرمجاز و عضویت در شبکههای اطلاعاتی بازداشت شدهاند.
در روزهای گذشته موج اخراج گسترده افغانها نیز از ایران شدت گرفته است.
جمهوری اسلامی از آغاز جنگ با اسرائیل موج گستردهای از بازداشت شهروندان از جمله فعالان مدنی، شهروندان یهودی، بهائی و خارجی را در ایران به راه انداخته است. در یکی از تازهترین موارد، صهبا محمدی، شهروند بهائی روز هفتم تیر بهدست ماموران اداره اطلاعات شهرستان بیرجند بازداشت شده است.
سایت حقوقبشری هرانا جمعه ششم تیر ماه گزارش داد که طی دو هفته گذشته دستکم ۳۰۱ نفر با اتهامات سیاسی و به دلیل فعالیت در شبکههای اجتماعی توسط نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی در استانهای مختلف ایران بازداشت شدند.
همچنین در این مدت دستکم هزار و ۲۹۵ نفر نیز به اتهامهایی نظیر «برهم زدن امنیت ملی» بازداشت شدند.
این سایت حقوقبشری با اشاره به اینکه هنوز جزئیات اتهام بیشتر پروندهها علنی نشده است، با استناد به نتایج بررسی موارد مشخص شده نوشت حدود پنج درصد بازداشتها با عنوان «حمایت از اسرائیل» از طریق انتشار محتوا و حدود سه درصد به اتهام «تشویش اذهان عمومی» صورت گرفته است.
اتهامهای مطرحشده علیه افراد بازداشتشده شامل «تشویش اذهان عمومی»، «همکاری با موساد»، «بازنشر تصاویر حملات»، «ابراز امیدواری برای پایان درگیری»، «جاسوسی برای اسرائیل»، «هدایت پهپادهای کوچک»، «قاچاق سلاح» و «برهم زدن امنیت ملی» عنوان شده است.
در این میان، برخی فعالان مدنی معتقدند موج گسترده بازداشت شهروندان در ایران تکرار همان سیاست شکستخوردهای است که جمهوری اسلامی همواره پس از هر شکست امنیتی در پیش میگیرد.
رضا اکوانیان، روزنامهنگار و فعال حقوق بشر، به ایراناینترنشنال، گفت: «جمهوری اسلامی وقتی از کسی ضربهای میخورد و نمیتواند پاسخ دهد، انتقامش را از آدمهای بیگناه منتقد میگیرد. جان هزاران زندانی سیاسی در خطر است. باید نسبت به خطر اعدامهای دستهجمعی روزانه هشدار بدهیم.»
از سوی دیگر، شمار اتباع خارجی بازداشتشده، از اروپایی گرفته تا افغان، دستکم به ۹۸ نفر رسیده است. این افراد به اتهامهایی مانند عبور غیرمجاز و عضویت در شبکههای اطلاعاتی بازداشت شدهاند.
هرانا با تاکید بر اینکه علاوه بر تعداد بالای بازداشتها، سرعت صدور احکام موقت و تهدیدهای علنی مقامهای قضایی نگرانیهای جدی درباره حق دادرسی عادلانه ایجاد کرده، گزارش داد بسیاری از خانوادهها گفتهاند متهمان بدون دسترسی به وکیل و در مکانهای نامعلوم نگهداری میشوند.
بازداشت گسترده یهودیان
بر اساس اطلاعاتی که به ایراناینترنشنال رسیده، موج گسترده و تازهای از بازداشت شهروندان یهودی در ایران به اتهام «همکاری» با اسرائیل آغاز شده است.
طبق این گزارشها، ماموران امنیتی با یورش به منازل یهودیان در شهرهایی مانند تهران، شیراز و اصفهان، خانهها و همچنین تلفنهای همراه و تجهیزات الکترونیکی آنان را بازرسی و ضبط کردهاند.
همچنین تعداد زیادی از این شهروندان به دلیل تماس با بستگان خود در اسرائیل، از سوی نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی بازداشت و به زندان یا بازداشتگاههای امنیتی منتقل شدهاند.
بر اساس این گزارشها، اگرچه شمار دقیق بازداشتشدگان هنوز مشخص نیست، اما نام دهها شهروند یهودی در فهرست بازداشتیها دیده میشود.
بازداشت گسترده بهائیان
بر اساس گزارشهایی که به ایراناینترنشنال رسیده، ماموران امنیتی جمهوری اسلامی طی دو هفته گذشته بدون ارائه حکم قضایی به خانه شماری از شهروندان بهائی یورش برده و تعدادی از آنان را بازداشت و به مکانهای نامعلومی منتقل کردهاند.
بر اساس اطلاعات رسیده به ایراناینترنشنال، ماموران امنیتی حدود ساعت هفت صبح هفتم تیر وارد منزل صهبا محمدی، شهروند بهائی ۲۵ ساله شده و پس از بیدار کردن او از خواب و تفتیش منزل و ضبط وسایل شخصی از جمله لپتاپ، گوشی تلفن همراه و کتابهای دینی بهائی، او را همراه خود بردند.
خانواده محمدی تاکنون اطلاعی از محل نگهداری او ندارند.
نازنین عابدینی در قائمشهر، نویان حجازی در جویبار، آرمان نیکآیین و ایمان رحمتپناه در شیراز، گلریز نورانی در قزوین و فریده جابری در بوشهر از جمله بهائیانی هستند که خانههایشان تفتیش یا خودشان بازداشت شدهاند.
در یکی از این موارد، ماموران امنیتی بدون حکم قضایی وارد منزل عابدینی، مربی موسیقی کودکان در قائمشهر شدند و پس از شکستن در ورودی، او را بازداشت و وسایل الکترونیکیاش را ضبط کردند.
همچنین طبق اطلاعات رسیده، ماموران وزارت اطلاعات به خانه گلریز نورانی در قزوین حمله کرده و تمامی کتابهای اعتقادی بهائی و وسایل الکترونیکی او را توقیف کردهاند.
شاهین میلانی، مدیر مرکز اسناد حقوق بشر ایران، در گفتگو با ایراناینترنشنال بازداشت بهائیان را با اتهاماتی نظیر «جاسوسی برای اسرائیل» نشانه ناتوانی حکومت در شناسایی جاسوسان واقعی دانست.
بهطور همزمان گزارش شده که ماموران وزارت اطلاعات در اصفهان با تهدید و خشونت از برخی شهروندان خواستهاند علیه بهائیان شهادت دروغ بدهند و از آنها شکایت کنند.
یک منبع آگاه نزدیک به جامعه بهائیان به ایراناینترنشنال گفت: «در این مدت، بیش از ۱۳۰ خانواده غیربهائی در شهرهای مختلف به ستاد خبری وزارت اطلاعات احضار شدهاند.»
به گفته این منبع، ماموران با تهدید شدید و بدون ارائه هیچ مدرک قضایی، این افراد را مجبور به اعتراف اجباری و طرح شکایت علیه بهائیان کردهاند.
بازداشت شهروندان کُرد
در دو هفته گذشته، شماری از شهروندان کرد در شهرهای مختلف ایران بازداشت و به بازداشتگاههای امنیتی یا زندان منتقل شدهاند.
سازمان حقوق بشر هانا روز جمعه ششم تیر گزارش داد که طی روزهای اخیر، دستکم ۱۷ شهروند اهل مهاباد بدون ارائه حکم قضایی و به دلایل نامشخص، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکانهای نامعلوم منتقل شدهاند.
این سازمان در گزارشی دیگر اعلام کرد کیانوش چراغی، شهروند بازداشتشده در ایلام، از سه روز پیش در اعتراض به صدور قرار بازداشت یکماهه بدون تفهیم اتهام یا انجام بازجویی، دست به اعتصاب زده است.
هانا پیشتر در پنجم تیرماه نسبت به موج تازه سرکوب دولتی پس از توافق آتشبس با اسرائیل ابراز نگرانی عمیق کرده و نوشته بود: «شواهد معتبر نشان میدهد بازداشتهای خودسرانه، محاکمههای مخفیانه، شکنجه و صدور احکام اعدام بهطور چشمگیری افزایش یافته است.»
ماموران امنیتی طی روزهای اخیر شماری از فعالان کُرد در شهر نقده، از جمله کاوه قادری، امین باشوکی، رحمان خالخالی، فرهاد کانادا، سامان کاکهممی و سامان سیدمحمودان را بازداشت کرده و به مکان نامعلومی منتقل کردهاند.
وبسایت ههنگاو نیز روز جمعه ششم تیر گزارش داد که چهار شهروند کُرد شامل ناصر الیاسی از مهاباد، ایوب خسروزاده از بوکان، امید عبدیخواه از سقز و هیمن رنجبر از مریوان توسط نیروهای وزارت اطلاعات بازداشت و به نقطه نامشخصی منتقل شدهاند.
همچنین میلاد رحیمی و هادی رحیمی، دو برادر اهل سقز، جلال خدامرادی فعال زیستمحیطی در سنندج، رحمان ماماسماعیل و محمد لطفیفر در مهاباد و ایوب داربرزین در مریوان از دیگر بازداشتشدگان هستند.
بر اساس گزارش ههنگاو و به نقل از منابع مطلع، ایوب داربرزین تنها چند ساعت پس از انتشار یک استوری درباره جنگ ایران و اسرائیل در اینستاگرام، توسط نیروهای اطلاعات سپاه تلفنی احضار و سپس بازداشت شده است.
پلیس در ایران تلفن همراه افغانها را به ظن «همکاری با اسرائيل» ضبط و بازرسی میکند
منابعی از شهرهای مختلف کشور به ایراناینترنشنال خبر دادهاند به دنبال آتشبس میان جمهوری اسلامی و اسرائيل پس از جنگ ۱۲ روزه، نیروهای انتظامی در ایران روند ضبط تلفن همراه مهاجران افغان را آغاز کردهاند.
به گفته این منابع، نیروهای انتظامی تلفن همراه مهاجران افغان را به ظن «ارتباط با اسرائيل» ضبط میکنند.
چند منبع از تهران و شهرهای دیگر در روزهای اخیر به ایراناینترنشنال خبر دادهاند که نیروهای امنیتی در ایران با لباسهای شخصی و رسمی، هم در مکانهای عمومی تلفنهای مهاجران را ضبط میکنند و هم به محل کار آنان یورش میبرند.
به گفته این منابع، آنان پس از ضبط تلفن همراه مهاجران، به ایشان یک رسید میدهند و میگویند که بعد از چند هفته، تلفنهایشان را از پاسگاه پلیس مربوطه دریافت کنند.
از سوی دیگر طی این مدت شماری از فعالان مدنی و سیاسی نیز از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی احضار یا به دست نهادهای امنیتی بازداشت شدهاند.
از جمله بازداشتشدگان میتوان به مطهره گونهای، فعال پیشین دانشجویی و زندانی سیاسی سابق و مصطفی مهرآیین، جامعهشناس، اشاره کرد که پس از نوشتن مطالب انتقادی در خصوص جنگ میان جمهوری اسلامی و اسرائیل بازداشت شدند.
مهرآیین در نامهای به خامنهای و سایر مقامهای حکومت نوشت: «چه کسی یا چه چیزی به شما این حق و مشروعیت را داده است که کشور ما و تمامیت آن، که یادگار بزرگان و جانباختگان گذشته این سرزمین برای مردمان فعلی آن است، را به نابودی بکشانید؟»
پیامدهای حقوقی و خطر صدور احکام سنگین
سایت حقوقبشری هرانا در بخش از گزارش خود با اشاره به اینکه گزارشها نشان میدهد بسیاری از «متهمان بینام» در مکانهای نامعلوم نگهداری میشوند، نسبت به پیامدهای بازداشتهای گسترده و بیخبری از سرنوشت آنها هشدار داد.
این سایت حقوقبشری با اشاره به تصویب طرح دوفوریتی «تشدید مجازات جاسوسی» در مجلس، هشدار داد که مقامهای جمهوری اسلامی تصریح کردهاند برای این گروهها «اشد مجازات» در نظر گرفته خواهد شد.
هرانا همچنین هشدار داد که وکلای مستقل بهدلیل قطع اینترنت و محرمانهبودن پروندهها عملا دسترسی به موکلان خود را از دست دادهاند و این امر بر نگرانیها درباره رعایت حق دادرسی عادلانه افزوده است.
نمایندگان مجلس شورای اسلامی در روزهای گذشته طرحی دو فوریتی را با هدف تشدید مجازات شهروندانی که با اتهام «جاسوسی» بازداشت میشوند، تایید کردند.
علیاصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی، در این خصوص گفت: «اگر میخواستیم با قانون فعلی جاسوسی بسیاری از افرادی را که در جریان جنگ با اسرائیل دستگیر کردیم محاکمه کنیم، با محدودیت و معذوریت مواجه میشدیم اما مجلس دست ما را باز گذاشت.»
از سوی دیگر، طی دو هفته گذشته شماری از زندانیان سیاسی از جمله ادریس عالی، آزاد شجاعی، رسول احمد، مجید مسیبی، محمدامین مهدوی شایسته، اسماعیل فکری و مجاهد کورکور، در زندانهای جمهوری اسلامی به دار آویخته شدند.
همچنین نگرانیها درباره خطر اجرای احکام اعدام زندانیان سیاسی محکوم به مرگ که از زندان اوین خارج شدهاند و احمدرضا جلالی، پزشک و پژوهشگر ایرانی-سوئدی، پس از انتقال به مکان نامعلوم، افزایش یافته است.
این موضوعات با واکنشهای گسترده و اعتراض فعالان مدنی و حقوق بشری مواجه شد و بسیاری در خصوص به راه افتادن موج صدور و اجرای احکام اعدام شهروندان با اتهامات سیاسی و امنیتی در ایران هشدار دادند.
سازمان عفو بینالملل، نسبت به افزایش خطر اعدام و شکنجه پس از بازداشتهای گسترده شهروندان به اتهام «همکاری با اسرائیل» هشدار داد.
مای ساتو، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «از زمان آغاز حملات اسرائیل گزارشهای نگرانکنندهای از بازداشتهای خودسرانه و اعدام فعالان، روزنامهنگاران، کاربران شبکههای اجتماعی و شهروندان افغانستانی از سوی جمهوری اسلامی و برگزاری محاکمه سریع و غیراصولی آنها وجود دارد که اصول دادرسی عادلانه را نقض میکند.»
شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه نوبل صلح نیز در واکنش به بازداشت گسترده شهروندان با اتهاماتی از جمله «جاسوسی، حمایت از اسرائیل، تشویش اذهان عمومی و همکاری اطلاعاتی با موساد»، نوشت: «آیا واقعا این افراد جاسوساند؟»
این حقوقدان با بیان اینکه به جرات میتوان گفت هیچکدام از این افراد جاسوس نیستند، تاکید کرد: «جاسوس واقعی آن کسیست که آدرس پناهگاههای فرماندهان سپاه و مخفیگاه علی خامنهای را به اسرائیل داده است ... اینها نه در خیابانند، نه در شبکههای اجتماعی، بلکه در درون خود ساختار قدرت هستند.»
همزمان با این تحولات، فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران، خواستار توقف فشار حکومت ایران به روزنامهنگاران و خبرنگاران و بازداشت یا احضار آنها شد که از زمان آغاز جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل افزایش یافته است.
سایت هرانا نیز در پایان گزارش ششم تیرماه خود تاکید کرد که موج بازداشتهای امنیتی و محدودیتهای ارتباطی، خطر نقض حق دادرسی عادلانه را افزایش داده است.
دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا، در پستی در شبکه اجتماعی «تروثسوشال» خواستار توافق درباره جنگ در غزه و بازپسگیری گروگانهای اسرائیلی در اسارت حماس شد.
حماس گفته حاضر است گروگانهای باقیمانده در غزه را تحت توافق برای پایان دادن به جنگ آزاد کند. این در حالی که اسرائیل میگوید این جنگ تنها در صورتی میتواند پایان یابد که حماس خلع سلاح و منحل شود؛ خواستهای که حماس از آن امتناع میکند.
ترامپ بار دیگر از دادستانهای اسرائیل به دلیل محاکمه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر این کشور، در پرونده فساد انتقاد کرد و نوشت این امر در توانایی او برای انجام مذاکره با حماس و ایران اختلال ایجاد میکند.
او در پست خود نتانیاهو را «یک قهرمان جنگ» توصیف کرد که در همکاری با ایالات متحده «برای دستیابی به موفقیت بزرگ در خلاص شدن از شر تهدید خطرناک هستهای در ایران، کار فوقالعادهای انجام داد».
رییس جمهوری آمریکا افزود نتانیاهو اکنون در حال مذاکره برای توافق با حماس است که شامل بازگرداندن گروگانها نیز میشود و پرسید «چطور ممکن است که نخست وزیر اسرائیل مجبور شود تمام روز را در دادگاه بنشیند، آن هم برای هیچ و پوچ.»
نخست وزیر اسرائیل در پی این پست، یکشنبه هشتم تیر در ایکس از ترامپ تشکر کرد و نوشت: «با هم، دوباره عظمت را به خاورمیانه برمیگردانیم!»
نتانیاهو سال ۲۰۱۹ در اسرائیل به رشوه، کلاهبرداری و خیانت در امانت متهم شد؛ اتهاماتی که همه آنها را رد میکند. محاکمه او در سال ۲۰۲۰ آغاز شد و شامل سه پرونده جنایی است.
علاقه به اتمام جنگ در غزه در پی بمباران تاسیسات هستهای ایران از سوی آمریکا و اسرائیل افزایش یافته است.
آتشبس در مناقشه ۱۲ روزه اسرائیل و ایران از اوایل این هفته به اجرا درآمد.
اسرائیل پس از حمله حماس در هفت اکتبر که منجر به کشته شدن هزار و ۲۰۰ نفر و ربوده شدن ۲۵۱ گروگان از غزه شد، جنگ هوایی و زمینی را در غزه آغاز کرد.
نخستوزیر اسرائیل از آن زمان تاکنون بارها تاکید کرده است به هر طریقی تمام رهبری حماس را از بین خواهد برد.
حماس ۱۰ خرداد در پاسخ به طرح پیشنهادی آمریکا برای آتشبس در نوار غزه اعلام کرد با تحویل ۲۸ گروگان زنده و کشتهشده موافق است، اما همچنان بر پایان جنگ و خروج نیروهای اسرائیلی از نوار غزه تاکید دارد.
آمریکا و اسرائیل این پاسخ حماس را «غیرقابل قبول» خواندند.
نتانیاهو که روز یکشنبه هشت تیر از یک تاسیسات امنیتی سازمان اطلاعات داخلی اسرائیل (شینبت) بازدید میکرد، گفت: «میخواهم به شما اطلاع دهم که، چنانکه احتمالاً میدانید، پس از این پیروزی، فرصتهای بسیاری برای ما گشوده شده است؛ فرصتهای بسیار.»
اظهارات نتانیاهو، همزمان با تصمیم دادگاه منطقهای اورشلیم مبنی بر تعویق شهادت او در جریان پرونده فساد طولانیمدتش، گمانهزنیهایی را درباره پیشرفت احتمالی در پایان دادن به جنگ غزه و آزادی گروگانها برانگیخته است.
دادگاه روز یکشنبه با درخواست تعویق نتانیاهو موافقت کرد و دلایل امنیتی و دیپلماتیک طبقهبندیشده را علت این تصمیم اعلام کرد. دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، روز شنبه گفته بود این محاکمه میتواند توانایی نتانیاهو برای مذاکره را تحتالشعاع قرار دهد.
ایال زمیر، رییس ستاد ارتش اسرائیل، روز جمعه اعلام کرده بود که جنگ با جمهوری اسلامی که سوم تیر به پایان رسید، میتواند به پیشبرد اهداف اسرائیل در برابر گروه حماس، که از سوی حکومت ایران حمایت میشود، در نوار غزه کمک کند.
رادیو دولتی اسرائیل (کان) نیز گزارش داد که کابینه امنیتی اسرائیل عصر یکشنبه تشکیل جلسه داده و قرار است روز دوشنبه نیز دوباره نشست دیگری برگزار کند. رسانههای اسرائیلی همچنین گزارش دادند که ران درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل و از نزدیکان نتانیاهو، قرار است روز دوشنبه برای گفتوگو درباره ایران و غزه به کاخ سفید برود.
براساس بیانیهای که دفتر نخستوزیری اسرائیل منتشر کرد، نتانیاهو در سخنان روز یکشنبه هشت تیر، گفت: «پیش از هر چیز، برای نجات گروگانها. البته باید مسئله غزه را هم حل کنیم و حماس را شکست دهیم، اما برآورد من این است که هر دو هدف را محقق خواهیم کرد.»
ستاد خانوادههای گروگانها و مفقودشدگان، که نمایندگی خانوادههای حدود ۵۰ گروگان باقیمانده در غزه را بر عهده دارد، در واکنش به این سخنان اعلام کرد که این نخستینبار است که موضوع گروگانها بهعنوان اولویت اصلی از سوی نخستوزیر مطرح میشود.
در بیانیه این نهاد آمده است: «خانوادههای گروگانها از اینکه پس از ۲۰ ماه، بازگشت گروگانها سرانجام بهعنوان اولویت نخست نخستوزیر تعیین شده، استقبال میکنند.»
این بیانیه افزوده است: «این اظهارات بسیار مهم باید به توافقی جامع برای بازگرداندن تمامی ۵۰ گروگان و پایان دادن به جنگ در غزه منجر شود.»
رویترز در گزارش خود با استناد به گزارشهای موجود تخمین زده است که تنها ۲۰ تن از این گروگانها احتمالاً هنوز زندهاند.
ترامپ روز شنبه گفته بود که نتانیاهو «در حال حاضر» در حال مذاکره با حماس است، هرچند هیچیک از دو طرف جزئیاتی ارائه نکردند و مقامات اسرائیلی و حماس نیز تردیدهایی را نسبت به احتمال آتشبس در آینده نزدیک ابراز کردهاند.
ایالات متحده پیشنهاد کرده که آتشبسی ۶۰ روزه برقرار شود و در ازای آزادی نیمی از گروگانها، زندانیان فلسطینی و بقایای پیکر برخی از فلسطینیها آزاد شوند. قرار است حماس باقیمانده گروگانها را در صورت برقراری آتشبس دائمی آزاد کند.
ارتش اسرائیل یکشنبه به فلسطینیها دستور داد که از مناطق شمالی نوار غزه پیش از آغاز دور جدیدی از درگیریهای شدیدتر با حماس، تخلیه کنند.
یک مقام حماس به خبرگزاری رویترز گفت که این گروه به میانجیگران اطلاع داده آماده ازسرگیری مذاکرات آتشبس است، اما بر مطالبات پیشین خود تأکید کرده؛ از جمله اینکه هر توافقی باید به جنگ پایان دهد و به عقبنشینی کامل اسرائیل از نوار غزه منجر شود.
اسرائیل تاکید میکند که تنها در صورت خلع سلاح و انحلال حماس میتواند به جنگ پایان دهد، اما حماس از تسلیم سلاحهای خود خودداری میکند.
طبق آمار رسمی اسرائیل، در حمله حماس به اسرائیل، ۱۲۰۰ نفر کشته و ۲۵۱ نفر به اسارت به نوار غزه منتقل شدند.
در پاسخ به این حمله، عملیات نظامی اسرائیل تاکنون ــ بر اساس آمار وزارت بهداشت غزه ــ به کشته شدن بیش از ۵۶ هزار فلسطینی منجر شده، تقریباً تمامی ۲.۳ میلیون ساکن غزه را آواره کرده و این منطقه را در بحران انسانی عمیقی فرو برده است.