رئیس ستاد کل نیروهای مسلح: طرح بیچاره‌کردن اسرائیل را آماده کرده بودیم
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، در هفدهمین اجلاس کشورهای عضو سازمان اکو در جمهوری آذربایجان گفت نیروهای مسلح جمهوری اسلامی در برابر حملات اسرائیل، با استناد به ماده ۵۱ منشور ملل متحد و در چارچوب حق دفاع مشروع، از مردم و حاکمیت کشور دفاع کردند و «پاسخی قاطع» به متجاوزان دادند.
پزشکیان که جمعه ۱۳ تیر به دعوت الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری آذربایجان و برای شرکت در هفدهمین اجلاس سران کشورهای عضو سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) به شهر خانکندی سفر کرده، در حاشیه این اجلاس با رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه نیز دیدار و گفتوگو کرد.
این نخستین سفر خارجی پزشکیان پس از جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل است.
پزشکیان در جریان نشست سران اکو در باکو گفت: «در حالی که در حال مذاکره بودیم، رژیم صهیونیستی حملات وحشیانه‌ای را علیه ما آغاز کرد. این اقدامات نقض آشکار بند ۴ ماده ۲ منشور ملل متحد بود و متاسفانه با همراهی ارتش متجاوز آمریکا ادامه یافت.»
در این اجلاس سران کشورهایی نظیر جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، افغانستان، ازبکستان، تاجیکستان، پاکستان و قزاقستان حضور دارند.
پزشکیان در شرایطی به باکو سفر کرد که در روزهای پس از آغاز جنگ ۱۲ روزه، شماری از رسانه‌های حکومتی در ایران به این موضوع پرداختند که بیشترین حملات اسرائیل از جمهوری آذربایجان انجام شده است.
پیشتر رسانه‌ها در ایران گزارش دادند که رییس دولت جمهوری اسلامی، پنجم تیر در گفت‌وگوی تلفنی با الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری آذربایجان، خواستار «بررسی و راستی‌آزمایی برخی اخبار درباره تعرض پهپادها و ریزپرنده‌های اسرائیل از طریق فضای سرزمینی آذربایجان» شده اما علی‌اف، در پاسخ این گمانه‌زنی‌ها را «جفنگیات» خوانده است.
پزشکیان گفت که در جریان ۱۲ روز حمله، اهدافی چون «استادان دانشگاه، غیرنظامیان، نیروهای نظامی خارج از ماموریت، تاسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای و زیرساخت‌های عمومی» هدف قرار گرفتند و این حملات منجر به خسارات انسانی و مادی گسترده‌ای شد.
او در ادامه از موضع‌گیری برخی کشورها در حمایت از جمهوری اسلامی تقدیر کرد و گفت: «بسیاری از سازمان‌ها و نهادهای منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله در نشست اخیر وزیران امور خارجه سازمان همکاری اسلامی، مواضع قاطعی در محکومیت این حملات اتخاذ کردند.»
پزشکیان همچنین آمادگی جمهوری اسلامی را برای میزبانی هجدهمین نشست سران عضو سازمان اکو اعلام کرد.
به گزارش رسانه‌ها در حاشیه این اجلاس پزشکیان با امام علی رحمان، رییس‌جمهوری تاجیکستان دیدار و گفتوگو کرد. هم‌زمان عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی که در این سفر پزشکیان را همراهی می‌کند در حاشیه این نشست با محمد اسحاق‌دار، وزیر امور خارجه پاکستان دیدار و رایزنی کرد.
بر اساس روایت‌های منتشرشده از سوی شماری از زندانیان سیاسی، مسئولان زندان اوین و سازمان زندان‌ها، پس از حمله اسرائیل به زندان اوین، از صدها زندانی سیاسی به عنوان «سپر انسانی» بهره بردند و آن‌ها را در شرایطی تحقیرآمیز، غیرانسانی با دست‌بند و پابند، به زندان تهران بزرگ منتقل کردند.
در پی حمله هوایی دوم تیرماه اسرائیل به زندان اوین و انتقال گروهی از زندانیان سیاسی به زندان‌های تهران بزرگ و قرچک ورامین، روایت‌هایی منتشر شده که از خشونت گسترده، تحقیر سیستماتیک و بی‌توجهی کامل مسئولان جمهوری اسلامی به جان زندانیان حکایت دارد.
این روایت‌ها نشان می‌دهند که مقامات قضایی و امنیتی نهتنها هیچ تلاشی برای محافظت از زندانیان در شرایط اضطراری نکرده‌اند، بلکه با بستن دست و پای آن‌ها، تهدید با اسلحه و انتقال شبانه و ناگهانی، کرامت انسانی زندانیان را به‌طور آشکار نقض کرده‌اند.
در واکنش به این رویداد، شماری از زندانیان سیاسی با انتشار نامه‌ها و بیانیه‌ها و تماس‌هایی تلفنی از درون زندان، نسبت به رفتار تحقیرآمیز ماموران، وضعیت غیرانسانی زندان‌های تهران بزرگ و قرچک ورامین و سکوت و بی‌تفاوتی نهادهای مسئول اعتراض کرده‌اند.
آن‌ها تاکید کرده‌اند که در شرایط جنگی، نهتنها از ابتدایی‌ترین حقوق خود محروم شده‌اند، بلکه با خطر جانی مضاعف مواجه‌اند.
این روایت‌ها، انتقال زندانیان را نه اقدامی امنیتی، بلکه تلاشی برای انتقام‌گیری سیاسی و سرکوب مضاعف مخالفان و منقدان جمهوری اسلامی توصیف کرده‌اند.
قدیانی و محمودیان: میان دو خطر، ما قربانی بودیم
ابوالفضل قدیانی و مهدی محمودیان، دو فعال سیاسی محبوس در زندان تهران بزرگ، در روایتی مشترک از حمله اسرائیل به زندان اوین، با شرح جزئیات حمله، از انفجارهایی گفتند که بخش‌هایی از زندان از جمله بهداری و انبارهای غذایی را ویران کرد و منجر به کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر از جمله زندانیان شد.
این دو زندانی سیاسی تاکید کردند که بارها هشدار داده بودند نگه‌داشتن زندانیان در شرایط جنگی، جان آنان را با خطر جدی روبه‌رو می‌کند. با این حال، نهتنها هیچ توجهی به این هشدارها نشد، بلکه حکومت با اعمال محدودیت‌های بیشتر، فشارها را افزایش داد.
آن‌ها با اشاره به پیشنهاد اعطای مرخصی یا آزادی زندانیان پیش از حمله و بی‌اعتنایی مسئولان به آن نوشته‌اند: «جمهوری اسلامی هیچ ارزشی برای جان انسان‌ها قائل نیست و زندانیان را عملا به عنوان «سپر انسانی» به کار می‌گیرد.»
به گفته آنان، در حالی که زندانیان برای امدادرسانی به یاری مجروحان رفته بودند، نیروهای امنیتی با اسلحه‌های آماده شلیک، آن‌ها را تهدید کردند.
قدیانی و محمودیان در روایت خود به انتقال اجباری زندانیان اشاره کردند که با تهدید به شلیک به زندانیان تنها ۱۰ دقیقه فرصت داده شد. به گفته آن‌ها، گویا سرکوب‌گران جمهوری اسلامی قصد داشتند کاری را انجام دهند که اسرائیل موفق به انجام آن نشد.
این دو زندانی سیاسی با انتقاد شدید از سیاست‌های جنگ‌طلبانه علی خامنه‌ای، نوشتند:« کسی که به‌جای صلح، بر طبل جنگ می‌کوبید و خود را ولی‌امر مسلمین می‌دانست، در پناهگاه امن پنهان شده بود، در حالی که ما با دستان بسته، قربانی سیاست‌هایی شدیم که سال‌ها نسبت به آن هشدار داده بودیم.»
آن‌ها اضافه کردند: «این‌جا، میان دو خطر، ما اسیر و قربانی بودیم، قربانی سیاست‌هایی که زندگی و کرامت انسانی‌مان را به بازی گرفته بود.»
رضا خندان: زندانیان سیاسی از زیر بمباران به زنجیر و تحقیر سپرده شدند
رضا خندان، فعال مدنی زندانی با انتشار گزارشی از زندان تهران بزرگ، با عنوان «گزارش یک جنایت»، جزییاتی تکان‌دهنده از نحوه انتقال شبانه زندانیان اوین پس از حمله اسرائیل را روایت کرد و نوشت: «رفتاری که با ما شد در تاریخ نظیر نداشته است.»
این فعال مدنی در گزارش خود با اشاره به اینکه پیش از حمله به زندان اوین، بارها به مسئولان هشدار داده شد و خود و بسیاری دیگر خواستار آزادی زندانیانی در شرایط جنگی شدند، نوشت با این حال هیچ اقدامی صورت نگرفت.
او تاکید کرد مسئولیت مستقیم کشته‌شدن زندانیان و پرسنل، بر عهده مقاماتی همچون مسئولان زندان، سازمان زندان‌ها، و شخص رییس قوه قضاییه است که آگاهانه قانون را زیر پا گذاشتند و این فاجعه بزرگ را رقم زدند.
به گفته خندان، زندانیان پس از بمباران، بدون رسیدگی درمانی و در حالی که مجروحان همچنان در بند بودند، با دست‌بند و پابند دو به دو به هم بسته شدند.
او اضافه کرد: «در بند ما هیچ‌یک از زندانیان مجروح به بیمارستان منتقل نشدند، چه مجروحان جزئی و چه مجروحان بدحال. آن‌ها به‌جای ایجاد آرامش و امنیت و التیام دادن به زندانیان، آن‌ها را دو به دو غل و زنجیر کردند.»
خندان روایت کرده که زندانیان در میانه آتش ضدهوایی‌ها و انفجارها، برای انتقال به صف شدند: «در حالی که دست و پایم به دست و پای هم‌بندی‌ام بسته شده بود، و با هر حرکت هر یک از ما، آن دیگری تعادلش را از دست می‌داد و زخم پاهایمان از محل پابند عمیق‌تر می‌شد.»
او با بیان اینکه صحنه صف زندانیان اسیر و زنجیرشده، یادآور فیلم‌های آلمان نازی و اردوگاه‌های کار اجباری بود، تاکید کرد: «ما به سوی آینده‌ای تیره و تار قدم برمی‌داشتیم، صدای زنجیرهایمان ناقوسی بود که روزهای سخت‌تری را نوید می‌داد.»
این فعال مدنی افزود: «ما زندانی بودیم، زندانی بی‌گناه، زندانی بی‌عدالتی. در چشم برهم‌زدنی جنگ‌زده شدیم، ما سپر انسانی شدیم. سپس زندانبانان‌مان ما را به اسارت گرفتند. حالا دیگر ما اسیر جنگی هم شده بودیم.»
خندان در پایان هشدار داد که زندان تهران بزرگ، با وضعیت بحرانی بهداشت، کمبود آب و غذا و تراکم بیش از ظرفیت، در آستانه فاجعه‌ای دیگر قرار دارد. او مسئولیت کامل این وضعیت را متوجه حاکمیت دانسته است.
کانون نویسندگان: انتقال زندانیان اوین یادآور تاریخ سیاه دهه شصت است
کانون نویسندگان ایران با انتشار بیانیه‌ای، نسبت به حمله اسرائیل به زندان اوین و انتقال اجباری زندانیان سیاسی به زندان‌های تهران بزرگ و قرچک ورامین واکنش نشان داد.
این بیانیه با اشاره به اینکه بر اساس میثاق‌ها و قوانین بین‌المللی، حمله به اماکنی مانند زندان‌ها ممنوع است و در شمول «جنایات جنگی» جای می‌گیرد، حمله اسرائیل به زندان اوین را «جنایتکارانه»، توصیف کرده است.
کانون نویسندگان عملکرد جمهوری اسلامی در خصوص انتقال همراه با «برخوردهای غیرانسانی و تحقیر» زندانیان سیاسی از اوین به زندان‌های قرچک ورامین و تهران بزرگ را به‌شدت محکوم کرد.
این تشکل صنفی در بیانیه خود نوشت واکنش حاکمیت در انتقال زندانیان اوین به زندان‌هایی فاقد استانداردهای لازم، این گمان را تقویت می‌کند که حاکمیت در صدد «انتقام‌گیری» و «کین‌جویی» از مخالفان سیاسی و عقیدتی خود در شرایط غبارآلود و نابهنجار فعلی است و اینگونه تاریخ سیاه دهه شصت را تداعی و تکرار می‌کند.
نویسندگان این بیانیه با اشاره به گزارش‌های منتشرشده، شرایط نگهداری زندانیان منتقل‌شده را «غیرانسانی و تحمل‌ناپذیر» توصیف کردند و هشدار دادند که سلامت و جان آن‌ها به‌شدت در خطر است.
این تشکل مستقل در ادامه خواستار آزادی فوری و بی‌قید و شرط تمامی زندانیان سیاسی شد و تاکید کرد که مسئولیت جان همه زندانیان و تمامی پیامدهای این امر، متوجه مقامات حاکمیتی و قضایی جمهوری اسلامی است.
زرتشت احمدی راغب: اگر شهادت و بهشت خوب است، گوارای شما باد؛ چرا پنهان شده‌اید؟
زرتشت احمدی راغب، زندانی سیاسی، در تماسی از زندان قزل‌حصار کرج انتقال زندانیان از اوین به زندان تهران بزرگ، پس از حمله اسرائیل را ظلم مضاعف توصیف کرد.
او با اشاره به تجربه بازداشت خود در زندان تهران بزرگ تاکید کرد که این زندان «هیچ‌گونه شرایط لازم برای یک زندگی انسانی» را ندارد.
احمدی راغب همچنین گفت در وضعیت‌هایی شبیه جنگ یا شرایط فوق‌العاده، باید زندانیان سیاسی و کسانی که اتهامات سبک‌تری دارند آزاد شوند؛ نه اینکه مقامات حکومتی که سال‌ها برای کشورهای دیگر خط و نشان کشیده‌اند و تحریم صادر کرده‌اند، حالا خودشان بروند و پنهان شوند.
او خطاب به مسئولان افزود: «اگر شهادت و مرگ و بهشت این‌قدر خوب است، گوارای شما باد. پس کجا هستید؟ چرا پنهان شده‌اید؟ مردمی را که در فقر، نکبت، اعتیاد، گرفتاری و استبداد نگه داشته‌اید، امروز با پیام‌های به‌ظاهر میهن‌پرستانه خطاب می‌کنید. ایران را عقب نگه داشته‌اید؛ سرزمینی که سرشار از آزادی‌خواهی، روشنگری و آزادگی است.»
سارا عباسی، همسر منوچهر بختیاری، پدر پویا بختیاری از جان‌باختگان اعتراضات آبان ۱۳۹۸، در صفحه اینستاگرام خود از اعتصاب غذای همسرش خبر داد.
به گفته همسر منوچهر بختیاری، او در اعتراض به «برهنه‌سازی اجباری» توسط مسئولان زندان، آن‌هم در حضور سایر زندانیان، دست به اعتصاب غذا زده است.
منوچهر بختیاری در سال‌های گذشته به دلیل دادخواهی برای فرزندش بارها بازداشت و تهدید شده است. او چهار سال پیش در پی یورش مأموران امنیتی به منزلش بازداشت و بعدها به بیش از سه سال حبس محکوم شد.
رویترز به نقل از سه منبع آگاه از مسائل داخلی گروه مسلح حزب‌الله لبنان که تحت حمایت جمهوری اسلامی فعالیت می‌کند، گزارش داد که این گروه بازنگری استراتژیک بزرگی را آغاز کرده و در حال بررسی کاهش نقش خود به‌عنوان یک گروه مسلح است، هرچند هنوز تصمیم به خلع سلاح کامل خود نگرفته است.
خبرگزاری رویترز جمعه نوشت که تصمیمات در این زمینه هنوز نهایی نشده اما نشان‌دهنده فشارهای شدیدی است که بر این گروه شبه‌نظامی لبنانی پس از آتش‌بس ماه نوامبر با اسرائیل اعمال شده است.
نیروهای اسرائیلی همچنان مناطقی را که تحت نفوذ حزب‌الله هستند هدف قرار می‌دهند و این گروه را به نقض آتش‌بس متهم می‌کنند، اتهامی که حزب‌الله آن را رد می‌کند.
این گروه همچنین با بحران مالی شدید، درخواست‌های آمریکا برای خلع سلاح و کاهش نفوذ سیاسی خود پس از روی کار آمدن کابینه‌ای جدید با حمایت آمریکا در لبنان، روبه‌روست.
مشکلات حزب‌الله با دگرگونی‌های عظیم در توازن قدرت منطقه‌ای وخیم‌تر شده است. اسرائیل در سال گذشته فرماندهی این گروه را از بین برد، هزاران نیروی آن را کشت و بخش عمده‌ای از زرادخانه تسلیحاتی‌اش را نابود کرد.
همچنین بشار اسد، متحد حزب‌الله، سقوط کرد و این امر یکی از خطوط مهم تامین تسلیحات این گروه از مبداء ایران را قطع کرد.
پیشتر منابع آگاه به شبکه العربیه گفته بودند که با وجود اظهارات مکرر نعیم قاسم، دبیرکل حزب‌الله، درباره بازسازی ساختار داخلی این گروه، حزب‌الله با کاهش چشمگیر توان نظامی و انسانی روبه‌رو شده است.
با استناد به اظهارات حسن نصرالله، دبیرکل سابق حزب‌الله، این گروه تا اکتبر ۲۰۲۱ حدود ۱۰۰ هزار نیروی نظامی آموزش‌دیده در اختیار داشت، اما منابع آگاه به العربیه گفته‌اند حدود ۱۰ هزار نفر از نیروها در جریان جنگ اخیر با اسرائیل از خدمت خارج شده‌اند و شمار فعلی نیروهای حزب‌الله به حدود ۶۰ هزار نفر کاهش یافته است.
یک منبع امنیتی منطقه‌ای و یک مقام ارشد لبنانی، به رویترز گفتند که مشخص نیست جمهوری اسلامی پس از جنگی سنگین که با اسرائیل داشت، اکنون چقدر می‌تواند به حزب‌الله کمک کند.
یک مقام ارشد دیگر که از جلسات داخلی حزب‌الله مطلع است و نخواست نامش فاش شود، گفت که این گروه گفت‌گوهای پنهانی درباره گام‌های بعدی خود برگزار کرده و کمیته‌های کوچکی به‌صورت حضوری یا از راه دور تشکیل جلسه داده‌اند تا درباره ساختار رهبری، نقش سیاسی، فعالیت‌های اجتماعی و توسعه‌ای و تسلیحات بحث کنند.
به گفته این مقام و دو منبع دیگر، حزب‌الله به این نتیجه رسیده که زرادخانه‌ای که برای بازدارندگی در برابر اسرائیل جمع‌آوری کرده بود، اکنون به یک نقطه ضعف تبدیل شده است.
این مقام گفت: «حزب‌الله بیش از حد قدرت داشت. تمام این قدرت تبدیل به نقطه ضعف شد.»
حزب‌الله تحت رهبری حسن نصرالله که سال گذشته کشته شد، به یک بازیگر نظامی منطقه‌ای تبدیل شد که ده‌ها هزار مبارز، راکت و پهپاد در اختیار داشت و آماده حمله به اسرائیل بود. این گروه همچنین از گروه‌های شبه‌نظامی متحد خود در سوریه، عراق و یمن پشتیبانی می‌کرد.
از زمان جنگ اخیر میان حزب‌الله و اسرائیل، حزب‌الله برخی از انبارهای تسلیحاتی خود در جنوب لبنان را طبق مفاد آتش‌بس سال گذشته به ارتش لبنان تحویل داده است، هرچند اسرائیل می‌گوید زیرساخت‌های نظامی وابسته به حزب‌الله در آن مناطق را هدف قرار داده است.
منابع آگاه به رویترز گفتند که حزب‌الله اکنون در حال بررسی تحویل برخی دیگر از تسلیحات خود در نقاط دیگر کشور است، به‌ویژه موشک‌ها و پهپادهایی که به‌عنوان تهدیدی بزرگ برای اسرائیل شناخته می‌شوند.
بر اساس این گزارش، شرط حزب‌الله برای چنین کاری عقب‌نشینی اسرائیل از جنوب لبنان و توقف حملاتش است.
اما این گروه قصد ندارد تمام زرادخانه خود را واگذار کند. به گفته منابع، برای مثال، حزب‌اللهه قصد دارد سلاح‌های سبک و موشک‌های ضدتانک را حفظ کند تا در برابر حملات احتمالی آینده بتواند از خود دفاع کند.
تلاش حزب‌الله برای حفظ هرگونه توانایی نظامی با اهداف اسرائیل و آمریکا مغایر خواهد بود. بر اساس مفاد آتش‌بس با میانجیگری آمریکا و فرانسه، ارتش لبنان موظف به ضبط «تمام سلاح‌های غیرمجاز» حزب‌الله شده است.
آمریکا و اسرائیل حزب‌الله را یک گروه تروریستی می‌دانند.
تاکید فرانسه بر خلع سلاح حزب‌الله
وزارت امور خارجه فرانسه نیز تاکید کرده که طبق مفاد توافق آتش‌بس، «برچیدن پایگاه‌های نظامی غیرمجاز در خاک لبنان تنها بر عهده ارتش لبنان است».
سخنگوی این وزارتخانه پنجشنبه اعلام کرد که نیروهای مسلح لبنان «از ماه‌ها پیش در هماهنگی با سازوکار نظارتی و نیروهای یونیفل (نیروی موقت سازمان ملل متحد در لبنان) به انجام ماموریت خود ادامه داده‌اند».
او افزود: «حملات هوایی اسرائیل جایی در این روند ندارند.»
سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه تاکید کرد: «رعایت آتش‌بس برای همه – بدون استثنا – الزامی است تا امنیت غیرنظامیان در دو سوی خط آبی تضمین شود.»
فرانسه از اسرائیل خواسته که از تمام قلمرو لبنان عقب‌نشینی کند و به‌طور کامل آتش‌بس برقرار شده در نوامبر گذشته را رعایت کند.
فرانسه که روابط سنتی با لبنان دارد، از تشدید خشونت‌های اخیر میان اسرائیل و حزب‌الله که تاکنون بیش از ۲۰۰ کشته برجای گذاشته، ابراز نگرانی کرده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه فرانسه گفت که پاریس «حملات هوایی اسرائیل به لبنان را محکوم می‌کند». او در عین حال خواستار «بیشترین میزان خویشتنداری» است.
با وجود گذشت سه هفته از آغاز جنگ و کشته‌شدن صدها نیروی نظامی، دولتی و امنیتی جمهوری اسلامی از جمله فرماندهان ارشد سپاه پاسداران و نیروی انتظامی، هنوز علی خامنه‌ای، رهبر حکومت ایران، هیچ‌گونه پیام عزای عمومی و تسلیتی برای مرگ مقام‌ها صادر نکرده است.
خامنه‌ای پس از آغاز جنگ به پناهگاهی زیرزمینی منتقل شد و همچنان پس از حدود سه هفته در هیچ برنامه و مکان عمومی ظاهر نشده است.
رهبر جمهوری اسلامی حتی در مراسم عزاداری ماه محرم که هرساله در حسینیه دفتر خودش برگزار می‌شود نیز شرکت نکرده است.
