دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، روز سه‌شنبه در جلسه کابینه خود با اشاره به حمله اخیر ارتش آمریکا به تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی، گفت که این عملیات «بی‌نقص» بوده و تمام بمب‌ها «دقیقا به هدف» اصابت کرده‌اند.
ترامپ این عملیات را «یکی از بهترین عملکردهای نظامی در سال‌های اخیر» توصیف کرد و با رد گزارش‌هایی که موفقیت این حمله را زیر سوال برده‌اند، آن‌ها را «جعلی» خواند.
او گفت: «خیلی غم‌انگیز بود که این‌قدر کار خوبی کردیم. وارد منطقه‌ای بسیار خطرناک شدیم. یادم نمی‌رود در اتاق وضعیت بودیم که گفتند جنگند‌ه‌ها وارد حریم هوایی ایران شدند. همه نفس‌شان را حبس کردند، چون موشک‌های زیادی به سمتشان نشانه گرفته شده بود. اما تجهیزات عالی بود. هواپیماها رادارگریز بودند، در ارتفاع بالا پرواز کردند و به‌محض اینکه ایران متوجه شد آنجا هستند، از منطقه خارج شده بودند.»
ترامپ همچنین تاکید کرد که اهمیت این ماموریت فراتر از یک درگیری نظامی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل بوده است: «اگر در این ماموریت شکست می‌خوردیم، فقط یک جنگ نبود؛ پشت آن قرن‌ها دشمنی و نفرت بود، چیزی بی‌سابقه. برای همین می‌خواستیم همه اطلاعات‌مان دقیق باشد.»
ارتش اسرائیل سه‌شنبه ۱۷ تیر اعلام کرد که در حمله هوایی به شهر ساحلی طرابلس در شمال لبنان، «مهران مصطفی بجور»، از فرماندهان ارشد حماس را کشته است. به گفته ارتش، بجور طی سال‌های اخیر مسئول پیشبرد حملات متعدد علیه اسرائیل بوده و در جریان جنگ اخیر، رهبری شلیک موشک به شهرهای نهاریا، کریات شمونا و دیگر مناطق اسرائیل را بر عهده داشته است.
ارتش اسرائیل او را از چهره‌های کلیدی در توسعه توانمندی‌های نظامی حماس در لبنان معرفی کرده و گفته که بجور همچنین از رهبران تلاش‌های این گروه برای خرید تسلیحات از طریق ارتباط با سایر گروه‌های تروریستی بوده است. ارتش کشته شدن او را «ضربه‌ای قابل توجه» به فعالیت‌های حماس در لبنان توصیف کرده است.
حماس تاکنون واکنشی به این خبر نشان نداده است.
رسانه‌های دولتی لبنان پیش از اعلام رسمی ارتش اسرائیل، گزارش دادند یک خودرو در نزدیکی طرابلس هدف حمله قرار گرفته است.
وزارت بهداشت لبنان نیز بدون اشاره به هویت افراد، اعلام کرد در این حمله دو نفر کشته و سه نفر دیگر زخمی شده‌اند.
هم‌زمان با این حملات، توماس باراک، فرستاده آمریکا، دومین روز از سفر خود به لبنان را با هدف گفت‌وگو درباره خلع سلاح حزب‌الله و سایر گروه‌های مسلح، پشت‌سر گذاشت.
حماس و سایر گروه‌های مسلح فلسطینی در مناطق مختلفی از لبنان، عمدتا در اردوگاه‌هایی حضور دارند که سال‌هاست محل اسکان آوارگان فلسطینی هستند.
از زمان حمله حماس از نوار غزه به جنوب اسرائیل در سال ۲۰۲۳، اسرائیل حملات هدفمندی علیه حزب‌الله و اعضای دیگر گروه‌های مسلح مستقر در لبنان انجام داده است.
دی ماه سال ۱۴۰۲ صالح العاروری، نایب رییس دفتر سیاسی حماس، در حمله هوایی اسرائیل به جنوب بیروت کشته شد.
اسرائیل همان زمان در حملاتی دیگر، اردوگاه‌های فلسطینی در شمال لبنان را هدف قرار داد.
در پی درگیری‌های گسترده میان حزب‌الله و اسرائیل، آذر ماه ۱۴۰۳ توافق آتش‌بس با میانجی‌گری آمریکا به اجرا درآمد.
با این حال، اسرائیل همچنان به حملاتش در در جنوب لبنان و علیه آنچه که «انبارهای تسلیحاتی و نیروهای حزب‌الله» می‌نامد،ادامه داده است.
آخرین خبرها از توافق آتش‌بس اسرائیل و حماس
مقام‌های اسرائیلی سه‌شنبه ۱۷ تیر و هم‌زمان با این حملات به جنوب لبنان، نسبت به مذاکرات آتش‌بس در قطر، ابراز خوش‌بینی کردند.
زیئو الکین، عضو کابینه امنیتی نتانیاهو، گفت: «احتمال قابل‌توجهی وجود دارد که آتش‌بس حاصل شود. حماس می‌خواهد در برخی مسائل کلیدی تغییراتی بدهد که کار ساده‌ای نیست، اما پیشرفت‌هایی حاصل شده است.»
مقام‌های ارشد اسرائیلی در واشینگتن نیز به خبرنگاران گفتند رسیدن به توافق نهایی در دوحه ممکن است بیش از چند روز طول بکشد.
یکی دیگر از مقام‌ها نیز از وجود پیشرفت در مذاکرات خبر داد.
ماجد الانصاری، سخنگوی دولت قطر، نیز سه‌شنبه گفت میانجی‌گران قطری و مصری هنوز وارد بحث درباره آتش‌بس نهایی نشده‌اند، اما در تلاش‌اند تا بر سر «چارچوب اصولی» توافقی شکل دهند که به مذاکرات دقیق‌تر منتهی شود.
الانصاری گفت: «مذاکرات رسمی هنوز آغاز نشده، اما ما با دو طرف در حال گفت‌وگو درباره این چارچوب هستیم. هر دو طرف هنوز در دوحه هستند، که خودش نشانه خوبی است.»
سخنگوی کاخ سفید نیز اعلام کرد استیو ویتکاف، فرستاده ترامپ که نقش کلیدی در تدوین طرح جدید آتش‌بس داشته، این هفته به دوحه سفر می‌کند تا به مذاکرات بپیوندد.
ترامپ پیش‌تر نسبت به موفقیت این طرح ابراز امیدواری کرده بود.
این طرح شامل آزادی مرحله‌ای گروگان‌ها، عقب‌نشینی تدریجی نیروهای اسرائیلی از بخش‌هایی از غزه، و گفت‌وگو برای پایان دادن کامل به جنگ است.
گاردین روز سه‌شنبه ۱۷ تیر در گزارشی نوشت که مقام‌های ضدتروریسم سال‌هاست پیگیری فعالیت گروه‌های تروریستی و نحوه استفاده آن‌ها از ابزارهای دیجیتال و اپلیکیشن‌های شبکه‌های اجتماعی را به بازی «موش و چکش» (Whac-a-Mole) تشبیه می‌کنند؛ بازی‌ای که در آن با نابود شدن یک تهدید، بلافاصله تهدید تازه‌ای جای آن را می‌گیرد.
گروه‌های جهادی مانند داعش و پیش‌تر القاعده، و همچنین گروه‌های نژادپرست افراطی همچون نئونازی‌های «بیس»، از ابزارهای دیجیتال برای جذب نیرو، تامین مالی پنهانی از طریق رمزارزها، دانلود نقشه‌های ساخت سلاح با چاپگر سه‌بعدی و آموزش فنون خرابکاری به هوادارانشان بهره گرفته‌اند.
در این میان، نهادهای اطلاعاتی و نیروهای انتظامی همواره در تلاش بوده‌اند که از آن‌ها عقب نمانند.
تروریست‌ها از هوش مصنوعی برای تسریع در فعالیت‌های موجودشان بهره می‌برند
با گذر زمان و افزایش دسترسی به منابع متن‌باز، تلاش‌ها برای خنثی‌سازی حملات این گروه‌ها و حفظ برتری فناورانه بر آن‌ها نیز پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر شده است.
اکنون با ظهور هوش مصنوعی چه به‌عنوان فناوری در حال توسعه سریع و چه به‌صورت اپلیکیشن‌های رایگان و در دسترس کنونی، نهادهای امنیتی در حال تقلا هستند.
منابع مطلع از تلاش‌های ضدتروریستی دولت آمریکا به روزنامه گاردین گفته‌اند که چندین نهاد امنیتی عمیقاً نگران‌اند هوش مصنوعی به‌طور فزاینده‌ای به گروه‌های متخاصم در برنامه‌ریزی و اجرای عملیات قدرت و توانایی بیشتری می‌دهد.
آدام هدلی، بنیان‌گذار و مدیر اجرایی سازمان «فناوری علیه تروریسم» که کمیته اجرایی مبارزه با تروریسم سازمان ملل از آن حمایت می‌کند، گفت: «تحقیقات ما دقیقا همین روندی را که اکنون شاهدش هستیم پیش‌بینی کرده بود؛ اینکه گروه‌های تروریستی از هوش مصنوعی بیشتر برای سرعت بخشیدن به فعالیت‌های فعلی خود استفاده می‌کنند، نه برای ایجاد یک جهش بنیادین در توانایی‌های عملیاتی‌شان.»
او افزود خطرات آینده شامل استفاده تروریست‌ها از هوش مصنوعی برای توسعه سریع اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌هاست؛ اما در اساس، هوش مصنوعی تولیدی (Generative AI) تهدیدهای ناشی از فناوری‌های موجود را تقویت می‌کند، نه اینکه دسته تهدیدهای کاملا جدیدی ایجاد کند.
تا این‌جا، گروه‌هایی مانند داعش و دیگر سازمان‌های مشابه، استفاده از هوش مصنوعی را آغاز کرده‌اند و به‌ویژه با کمک چت‌بات‌هایی مثل چت‌جی‌پی‌تی، محتوای تبلیغاتی خود را در قالب‌های چندرسانه‌ای و با روش‌هایی تازه و گسترده‌تر منتشر می‌کنند.
مصطفی ایاد، مدیر اجرایی موسسه گفت‌وگوی راهبردی برای آفریقا، خاورمیانه و آسیا گفت: «بخش زیادی از کاری که هوش مصنوعی انجام می‌دهد، تقویت همان چیزهایی است که پیش‌تر هم وجود داشته‌اند. این فناوری توان تبلیغاتی و انتشار محتوای آن‌ها را افزایش داده و حالا به یکی از اجزای اصلی این روند تبدیل شده است.»
اعضای داعش چطور از هوش مصنوعی برای طراحی حملاتشان استفاده می‌کنند
داعش علاقه‌اش به هوش مصنوعی را پنهان نمی‌کند و اکنون به‌صراحت فرصت بهره‌برداری از امکانات فعلی آن را به رسمیت شناخته است.
این گروه حتی در یک کانال رمزگذاری‌شده «راهنمای ابزارها و خطرات هوش مصنوعی» را برای حامیانش منتشر کرده است.
داعش در یکی از آخرین نشریات تبلیغاتی خود، درباره آینده هوش مصنوعی نوشت و تاکید کرد که باید این فناوری را به بخشی از عملیات خود تبدیل کند.
در یکی از مقاله‌های نشریه داعش آمده است: «برای هر فرد، فارغ از زمینه کاری یا تخصصش، درک ظرایف هوش مصنوعی به ضرورتی غیرقابل اجتناب تبدیل شده است.»
در همین نشریه، یکی از نویسندگان داعش توضیح می‌دهد که خدمات هوش مصنوعی می‌توانند «مشاوران دیجیتال» و «دستیاران تحقیقاتی» برای هر عضو گروه باشند.
در یکی از اتاق‌های گفت‌وگوی فعال داعش که برای ارتباط با پیروان و جذب نیرو استفاده می‌شود، کاربران شروع به بحث درباره روش‌های استفاده از هوش مصنوعی کرده‌اند؛ هرچند برخی همچنان با احتیاط به آن نگاه می‌کنند.
یکی از کاربران پرسیده بود که آیا استفاده از چت‌جی‌پی‌تی برای یادگیری «چگونه ساختن مواد منفجره» امن است یا نه.
او همچنین ابراز تردید کرده بود که آیا سازمان‌های امنیتی فعالیت در این حوزه را زیر نظر دارند یا خیر؛ موضوعی که به یکی از نگرانی‌های جدی درباره حریم خصوصی این چت‌بات از زمان راه‌اندازی‌اش تبدیل شده است.
یکی دیگر از کاربران پرسیده بود: «گزینه‌های دیگری وجود دارد؟ چیزی که امن باشد.»
اما کاربر دیگری با ارسال طرح و دستورالعملی درباره ساخت «نقشه اولیه یک نمونه خودروی کنترلی از راه دور طبق گفته‌های چت‌جی‌پی‌تی»، راهی غیرمستقیم برای دور زدن سیستم‌های نظارتی پیدا کرده بود.
استفاده از خودرو برای حمله، مثل زیر گرفتن عابران، به یکی از روش‌های رایج داعش در حملات اخیر از سوی اعضا و هوادارانش تبدیل شده است.
در ماه مارس، یکی از حساب‌های مرتبط با داعش حتی یک ویدیوی ساخت بمب با استفاده از هوش مصنوعی منتشر کرد که در آن یک آواتار، دستور تهیه بمبی با وسایل خانگی را توضیح می‌داد.
گروه‌های راست افراطی نیز به نوبه خود به هوش مصنوعی علاقه نشان داده‌اند؛ مثلا یکی از این گروه‌ها به هوادارانش آموزش داده چگونه می‌توانند با استفاده از آن، میم‌های جعلی و گمراه‌کننده بسازند.
گروه‌های دیگر نیز به دنبال تولید گرافیک‌هایی از آدولف هیتلر و محتوای تبلیغاتی با استفاده از هوش مصنوعی بوده‌اند.
ایاد در این زمینه گفت برخی از این ابزارهای مبتنی بر هوش مصنوعی به لحاظ امنیت عملیاتی نیز برای گروه‌های تروریستی «نعمت» بوده‌اند؛ مثلا در زمینه فنون ارتباطیِ امن، مانند استفاده از تغییردهنده‌های صدای رمزگذاری‌شده که امکان پنهان کردن صدا را می‌دهند.
پیشینه استفاده گروه‌های تروریستی از فضای دیجیتال
گروه‌های تروریستی همیشه در استفاده حداکثری از فضاهای دیجیتال برای رشد و گسترش خود پیش‌رو بوده‌اند و حالا هوش مصنوعی فقط آخرین نمونه از این روند است.
در ژوئن ۲۰۱۴، زمانی که داعش تازه در حال ورود به عرصه آگاهی جهانی بود، تصاویر و پیام‌های اعدام دسته‌جمعی بیش از هزار مرد را هنگام حمله به موصل به‌صورت زنده در توییتر منتشر کرد؛ اقدامی که باعث فرار نیروهای ارتش عراق شد.
پس از آن و با تشکیل «خلافت» و افزایش عملیات‌های سایبری این گروه، تلاش گسترده و هماهنگی میان دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ فناوری در سیلیکون ولی برای حذف حساب‌های داعش در فضای مجازی آغاز شد.
از آن زمان، سازمان‌های اطلاعاتی غربی به فضاهایی مانند رمزارزها، پیام‌رسان‌های رمزگذاری‌شده و سایت‌هایی که اطلاعات چاپ سه‌بعدی اسلحه ارائه می‌دهند، به چشم حوزه‌هایی برای نظارت و کنترل نگاه می‌کنند.
با این‌حال کاهش بودجه و تعدیل در عملیات‌های ضدتروریسم در کشورهای مختلف مانند دولت جو بایدن در آمریکا، این تلاش‌ها را تضعیف کرده است.
هدلی هشدار داد استانداردها به‌شدت افت کرده‌اند و پلتفرم‌ها و دولت‌ها تمرکز کمتری بر این حوزه دارند.
مدیر اجرایی سازمان فناوری علیه تروریسم از شرکت‌هایی مانند متا و اوپن‌ای‌آی خواست مکانیزم‌های موجود از جمله «اشتراک‌گذاری هَش و روش‌های سنتی شناسایی» را تقویت و روی بهبود «مدیریت محتوا» درباره ای‌آی کار کنند.
کمپ تابستانی «میستیک» در مرکز این منطقه سیل‌زده، سه‌شنبه ۱۷ تیر در بیانیه‌ای اعلام کرد در سوگ از دست دادن ۲۷ تن از کودکان و کارکنان این مرکز است.
۱۱ نفر از اعضای این کمپ کماکان مفقود هستند.
شبکه ان‌بی‌سی نیوز نیز ۱۷ تیر به نقل از مقام‌های شهرستان کِر از کشته شدن ۸۴ نفر در این منطقه شامل ۵۶ بزرگسال و ۲۸ کودک خبر داد.
عملیات نجات همچنان ادامه دارد و تیم‌های امدادی در حال جست‌وجو در مناطق آسیب‌دیده هستند، اما با گذشت چهار روز از سیلاب، احتمال زنده بودن مفقودشدگان به‌شدت کاهش یافته است.
شهردار کر‌ویل، بزرگ‌ترین شهر منطقه کر، با اشاره به شرایط کنونی این منطقه گفت: «این هفته، هفته‌ای سخت خواهد بود.»
در جریان عملیات امداد، یک پهپاد خصوصی ۱۶ تیر با یک بالگرد جست‌وجو در منطقه سیل‌زده برخورد کرد و موجب فرود اضطراری آن شد. این حادثه تلفات جانی نداشت، اما بالگرد از کار افتاد.
به گزارش رویترز، با وجود فروکش کردن بخشی از سیلاب، پیش‌بینی‌ها از تداوم بارش باران در مناطق مرکزی تگزاس خبر می‌دهند.
سازمان‌های امدادی نیز نسبت به احتمال وقوع دوباره سیلاب‌های ناگهانی هشدار داده‌اند و وضعیت اضطراری در منطقه همچنان برقرار است.
مقام‌های محلی اعلام کردند بارش‌های سنگین در مدت‌زمانی کوتاه در ۱۳ تیر، بسیار فراتر از پیش‌بینی‌ها بود و به‌سرعت باعث طغیان دو شاخه رودخانه گوادالوپ شد.
مدیر شهر کر‌ویل گفت به‌دلیل سرعت وقوع حادثه، امکان تخلیه ایمن افراد از منطقه وجود نداشت.
این در حالی است که پیش‌تر طرح نصب سامانه هشدار سیلاب به‌دلیل هزینه بالای آن کنار گذاشته شده بود.
در واکنش به انتقادها، دن پاتریک، معاون فرماندار تگزاس، وعده داد ایالت در صورت ناتوانی دولت محلی، هزینه نصب سیستم هشدار سیل در کر‌ویل را تا تابستان آینده تامین خواهد کرد.
او افزود: «اگر آژیر هشدار داشتیم، شاید جان افرادی نجات پیدا می‌کرد.»
اداره ملی هواشناسی هشدار داده بارش‌های بیشتری در راه خواهد بود و ممکن است در برخی مناطق تگزاس هیل کانتری تا ۲۵ سانتی‌متر دیگر باران ببارد.
زمین‌های اشباع‌شده از آب و انباشت آوار در بستر رودخانه، خطر وقوع مجدد سیلاب را افزایش داده‌اند.
دانشمندان هشدار می‌دهند که گرمایش جهانی به افزایش احتمال بارش‌های شدید و وقوع سیل منجر شده است.
داویده فاراندا، پژوهشگر مرکز ملی تحقیقات فرانسه، در این‌باره گفت: «چنین رخدادهایی دیگر در دنیای گرم‌شده امروز ما استثنا محسوب نمی‌شوند.»
سازمان صلیب سرخ سه‌شنبه ۱۷ تیر اعلام کرد خود را برای موج جدید بازگشت اهالی افغانستان از ایران آماده می‌کند؛ موجی که به گفته نهادهای بشردوستانه، فشار سنگینی بر سیستم امدادرسانی وارد می‌کند.
بر اساس داده‌های کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد (UNHCR)، از آغاز سال جاری میلادی، بیش از ۱.۲ میلیون نفر از ایران به افغانستان بازگردانده شده‌اند.
این بازگردانده شدن، به‌ویژه از زمان آغاز حملات متقابل میان جمهوری اسلامی و اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه افزایش یافته است.
سامی فاخوری، رییس هیات افغانستان در سازمان بین‌المللی صلیب سرخ، در یک نشست خبری در ژنو گفت که شخصا شاهد بازگشت اتوبوس‌های حامل مردم به گذرگاه مرزی اسلام‌قلعه در ولایت هرات بوده است.
او افزود: «ما انتظار داریم که یک میلیون نفر دیگر، یا شاید بیشتر، از ایران به افغانستان بازگردند.»
بازگشتی‌های اجباری و آینده مبهم
فاخوری در ادامه نسبت به آینده این بازگردانده شدن‌ها ابراز نگرانی کرد و توضیح داد که بسیاری از این اهالی افغانستان سال‌ها پیش کشورشان را ترک کرده‌اند و اکنون بی‌خانمان هستند.
او گفت: «اکثریت آن‌ها در تصمیم‌گیری برای بازگشت هیچ نقشی نداشتند. آن‌ها را سوار اتوبوس کردند و به مرز بردند.»
افغانستان در حال حاضر با یک بحران انسانی جدی مواجه است و نهادهای امدادرسان هشدار می‌دهند ورود تازه‌واردان از ایران - علاوه بر صدها هزار نفری که از پاکستان نیز به بازگشت واداشته شده‌اند - خطر بی‌ثبات‌سازی بیشتر را به همراه دارد.
ظرفیت نهادهای امدادی برای اسکان، تغذیه و خدمات پزشکی همین حالا نیز به مرز فروپاشی رسیده و گزارش‌های میدانی حاکی از آن است که بسیاری از بازگشتی‌ها بدون سرپناه و حتی دسترسی به آب آشامیدنی سالم، به مناطق مرزی می‌رسند.
منابع ناکافی و زخم‌های روانی
فاخوری با اشاره به نیازهای اضطراری در مرز و اردوگاه‌های موقت، گفت که فراخوان صلیب سرخ برای تامین ۲۵ میلیون فرانک سوئیس (معادل ۳۱.۴ میلیون دلار آمریکا) برای کمک به بازگردانده شده‌ها تنها به اندازه ۱۰ درصد تامین مالی شده است.
به گفته او، ادامه این وضعیت ممکن است توان عملیاتی گروه‌های امدادی را در طول ماه‌های آینده فلج کند.
فاخوری هشدار داد: «اگر تامین مالی به موقع انجام نشود، ممکن است نتوانیم حتی ابتدایی‌ترین خدمات را برای بازگشتی‌ها فراهم کنیم.»
هم‌زمان، نگرانی‌ها نسبت به تبعات اجتماعی و روانی این بازگشت‌های اجباری رو به افزایش است.
بابر بلوچ، سخنگوی کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، در همان نشست خبری در ژنو گفت که روزانه ده‌ها هزار نفر از ایران به افغانستان می‌رسند.
او تاکید کرد تنها در روز چهارم ژوئیه، بیش از ۵۰ هزار نفر از مرز عبور کرده‌اند؛ عددی که او آن را «بی‌سابقه» خواند.
بلوچ همچنین نسبت به جدایی اعضای خانواده‌ها در این فرآیند هشدار داد و گفت که بسیاری از افراد بدون اطلاع از محل بستگان خود یا در حالی که کودکان و سالمندانشان در مرزهای دیگر مانده‌اند، وارد افغانستان می‌شوند.
او افزود: «زخم‌های روانی این بازگشت اجباری برای افغان‌ها ماندگار خواهد بود.»
این نگرانی به‌ویژه در مورد کودکانی مطرح است که به یک‌باره از مدرسه، زبان، شبکه‌های اجتماعی و فضای زندگی در ایران جدا شده‌اند و اکنون بدون چشم‌اندازی روشن به افغانستان بازگردانده می‌شوند.
