کمیته نوبل نروژ با صدور بیانیه‌ای ضمن ابراز نگرانی از گزارش‌ها درباره تهدیدهای جدی علیه نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده نوبل صلح سال ۲۰۲۳، اعلام کرد که او از سوی جمهوری اسلامی به‌طور غیرمستقیم به «حذف فیزیکی» در در صورت ادامه فعالیت‌های حقوق‌بشری و مدنی‌اش تهدید شده است.
گزارش‌ها و ویدیوهای رسیده به ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهند آلودگی شدید هوا در شهرهای مختلف ایران در جمعه ۲۰ تیر همچنان ادامه داشت.
یک شهروند با ارسال ویدیویی به ایران‌اینترنشنال، آلودگی هوای اهواز در این روز را نشان داد و گفت که شعار «دشمن ما همینجاست/ دروغ می‌گن آمریکاست» یک حقیقت است.
تداوم آلودگی هوا دست‌کم تا شنبه
اظهارات مقام‌های دولتی حاکی است که آلودگی هوا در شهرهای ایران دست‌کم تا شنبه ۲۱ تیر ادامه دارد.
مدیریت بحران استانداری اصفهان، جمعه از نفوذ گرد و غبار با شاخص ناسالم برای عموم در شهرستان اصفهان و ۱۶ شهرستان دیگر استان خبر داد و گفت که این وضعیت تا شنبه ادامه خواهد داشت.
مدیریت بحران استان یزد نیز از تداوم وضعیت نامطلوب کیفیت هوا تا فردا خبر داد.
بر اساس گزارش مقام‌های محلی، گردوغبار ناشی از وزش تندبادهای فصلی و خیزش کانون‌های ریزگرد در شرق و شمال استان و مناطق کویری هم‌مرز با اصفهان و خراسان جنوبی، موجب کاهش شدید دید و آلودگی هوای ۱۲ شهرستان استان یزد شده است.
افزایش تماس‌های مردم با اورژانس
شروین تبریزی، سخنگوی سازمان اورژانس استان تهران، شامگاه پنج‌شنبه ۱۹ تیر اعلام کرد تماس‌ها و ماموریت‌های اورژانس در بازه زمانی ۱۲ تا ۱۷ تیر نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزاش یافته است.
تبریزی افزود: «در این بازه زمانی، تماس‌ها و ماموریت‌های مربوط به بیماران قلبی حدود پنج درصد و موارد مربوط به ناراحتی‌های تنفسی حدود ۱۷ درصد افزایش داشته است.»
این مقام امدادی تاکید کرد نمی‌توان تاثیر آلودگی هوا و پدیده ریزگردها را بر چنین افزایشی نادیده گرفت و آلودگی هوا نقش مهمی در تشدید بیماری‌های زمینه‌ای به‌ویژه در حوزه قلب و تنفس ایفا می‌کند.
هم‌زمان، منصور شیشه‌فروش، مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان، گفت: «با فعال شدن کانون‌های گرد و غبار به‌دلیل تداوم خشکسالی و وزش تندبادهای فصلی، ۲۳۰ تیم امدادی و فوریتی اورژانس در مناطق اولویت‌دار شهرستان اصفهان مستقر شده‌اند.»
خبرگزاری ایسنا به نقل از مهشید موحدی، فوق تخصص آلرژی و ایمونولوژی بالینی درباره افزایش شاخص آلودگی هوا در روزهای گذشته نوشت که چنین آلودگی‌ای بر شرایط مبتلایان به بیماری‌های زمینه‌ای تاثیر می‌گذارد.
این پزشک متخصص گفت: «آلودگی هوا می‌تواند موجب تشدید بیماری‌های تنفسی مزمن، آسم و در مواردی حتی افزایش مشکلات قلبی در بیماران حساس شود. این شرایط بر زنان باردار و کودکان در سنین کم نیز اثرگذار است.»
وضعیت قرمز در شهرهای خوزستان
خبرگزاری دولتی ایرنا گزارش داد شاخص هوای شهرهای اندیمشک و اهواز بر اساس اعلام سامانه پایش هوای کشور در جمعه، در وضعیت ناسالم و قرمز قرار دارد.
بر اساس این گزارش، شاخص هوای اندیمشک ۱۵۸ و اهواز ۱۹۱ است.
همچنین هوای شهرهای امیدیه، بهبهان، دزفول، رامهرمز، شوش، ماهشهر و هندیجان در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار دارند.
ایرنا افزود که وضعیت هوای شهرستان‌های فهرج و زرند در شرق و شمال استان کرمان به دلیل هجوم ریزگردها طی شامگاه پنج‌شنبه در شرایط خطرناک قرار گرفت و مناطقی دیگر نیز بسیار ناسالم شدند.
گزارش‌ها از وجود سیانور در هوای تهران
در پی گزارش‌هایی از وجود آرسنیک و سیانور در گرد و غبار هوای تهران، احمد طاهری، رییس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم، نهادی که زیر نظر سازمان حفاظت محیط زیست فعالیت می‌کند، وجود «بیش از حد مجاز» این ذرات را رد کرد.
طاهری ۱۹ تیر گفت: «این عناصر از اجزای تشکیل‌دهنده پوسته زمین به شمار می‌روند، به‌طور طبیعی در خاک وجود دارند و قاعدتا در بسیاری از پدیده‌های گرد و غبار در سراسر دنیا یافت می‌شوند.»
او افزود: «در هیچ‌کدام از نمونه‌های ذرات معلق برداشت‌شده در سطح شهر تهران، سیانور مشاهده نشده است.»
این اظهارات در شرایطی است که پیش‌تر محسن موسوی خوانساری، فعال حوزه آب و محیط زیست و عضو هیات مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران، به رسانه‌ها گفته بود پساب مناطق صنعتی مثل چرمشهر ورامین که با گرد و غبار تهران بلند می‌شوند، سمی و حاوی موادی مانند آرسنیک و سیانور است.
چهارشنبه ۱۸ تیر نیز حسن عباس‌نژاد، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان تهران، گزارش‌ها درباره وجود آرسنیک و سیانور در گرد و غبار تالاب بندعلیخان را فاقد هرگونه پشتوانه علمی و فنی دانست.
اختلال در زندگی شهروندان
آلودگی هوای تهران در روزهای اخیر موجب اختلال در زندگی روزمره و برخی برنامه‌ها از جمله برنامه‌های ورزشی شده است.
به عنوان نمونه، در حالی که قرار بود تمرینات تیم فوتبال استقلال با حضور ریکاردو ساپینتو، سرمربی جدید این تیم، از چهارشنبه آغاز شود، آلودگی شدید هوای تهران باعث لغو تمرین آبی‌پوشان شد.
پیش از این نیز تمرین دوشنبه استقلال به دلیل وضعیت قرمز هوا لغو شده بود.
اختلاف در زمینه منشا آلودگی
محسن موسوی خوانساری، عضو هیات مدیره انجمن آب و خاک پایدار ایران، گفته است: «گرد و غباری که در این چند روز در مناطق کرج، قزوین، قم و تهران مشاهده شد، عمدتا ناشی از خشک شدن دریاچه نمک قم بوده است، نه صرفا تالاب صالحیه.»
پیش‌تر رضا شهبازی، معاون زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی ایران، اعلام کرد تالاب خشکیده صالحیه در جنوب غربی پایتخت به کانون اصلی گرد و غبار تبدیل شده است.
شهبازی سه‌شنبه ۱۷ تیر با اشاره به شدت بی‌سابقه پدیده گرد و غبار گفت این پدیده جدید نیست و از سال‌های گذشته آغاز شده اما در سال‌های اخیر شدت، وسعت و مدت زمان آن افزایش یافته است.
آلودگی هوا در تهران و دیگر شهرهای ایران سالانه جان هزاران نفر را می‌گیرد.
سال گذشته، داریوش گل‌علیزاده، رییس وقت مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم گفته بود در بررسی‌های انجام شده در ۳۳ شهر، بیش از ۲۶ هزار نفر به‌دلیل مرگ‌ومیر منتسب به آلودگی هوا طی سال ۱۴۰۱ جان خود را از دست دادند که خسارت آن ۱۱.۳ میلیارد دلار برآورد شده است.
یکی از ساکنان این مجتمع جمعه ۲۰ تیر به ایران‌اینترنشنال گفت: «در حال حاضر دو برج پامچال ۹ و ۱۰ در شهرک چیتگر فاقد گاز هستند اما سایر برجهای این مجموعه گاز دارند. یکی از دلایل اصلی خالی بودن بخش زیادی از واحدهای این دو برج هم همین مساله است.»
او افزود: «بسیاری از واحدهای این ساختمان، نزدیک به ۷۰ درصد، خالی از سکنه هستند و هنوز مشخص نیست علت اصلی انفجار چه بوده است.»
به گفته این منبع، این ساختمان متعلق به سازمان قضایی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی است.
از زمان اعلام آتشبس میان جمهوری اسلامی و اسرائیل در سوم تیر ماه و پس از جنگ ۱۲ روزه، انفجارهای متعددی در شهرهای مختلف کشور و نقاط متفاوتی از تهران گزارش شده‌اند که آخرین مورد آن به مجتمع پامچال ۹ در غرب تهران برمیگردد.
رسانههای وابسته به جمهوری اسلامی تاکنون علت این حادثه را که عصر پنج‌شنبه ۱۹ تیر رخ داد، «انفجار گاز» اعلام کردهاند.
در حالی که گزارشهای مردمی از عدم اتصال ساختمان پامچال به شبکه گاز حکایت دارند، خبرگزاری دانشجو، وابسته به بسیج، شامگاه ۱۹ تیر گزارش داد گاز این مجموعه «امروز» (در روز انفجار) وصل شده است.
جو امنیتی در محل حادثه
منبع ایران‌اینترنشنال در ادامه اظهارات خود، گزارش خبرگزاری دانشجو را رد کرد و گفت در روز وقوع حادثه (پنج‌شنبه)، هیچگونه فعالیتی از سوی ماموران اداره گاز مشاهده نشده است.
او اضافه کرد: «گاز شهری در شهرک وجود دارد و حتی تا جلوی در برج هم کشیده شده اما هنوز به داخل واحدها وصل نشده است. ما فعلا از کپسول گاز استفاده میکنیم.»
او ادامه داد: «انفجار گاز در حالت عادی می‌تواند حداکثر یک واحد را تخریب کند اما در این حادثه نه‌تنها همان واحد، بلکه کل طبقه و دو طبقه زیر آن نیز آسیب دیدهاند. علاوه بر این، در انفجار گاز معمولا موج انفجار به سمت بیرون است، در حالی که تخریب این حادثه به‌طور کامل در داخل ساختمان رخ داده است.»
او همچنین به جو امنیتی شدید در محل حادثه، ممانعت از ورود افراد و تهدید نسبت به فیلمبرداری یا عکسبرداری از واحدهای آسیبدیده اشاره کرد و گفت تاکنون هیچ اطلاعاتی درباره هویت افرادی که در پی این انفجار به بیمارستان منتقل شده‌اند، منتشر نشده است.
۱۹ تیر نیز یکی دیگر از منابع ایران‌اینترنشنال، وقوع انفجار «ناشی از نشت گاز» در این ساختمان را منتفی دانسته بود.
روایت یک شاهد عینی
یک شاهد عینی به ایران‌اینترنشنال گفت انفجار حوالی ساعت چهار بعدازظهر رخ داد و شدت آن به حدی بود که خردهشیشه و سنگ در سطح وسیعی پراکنده شد.
او به حضور نیروهای اطلاعاتی و لباس شخصی در محل حادثه اشاره کرد و افزود ماموران از مردم میخواستند فیلمبرداری نکنند.
این شاهد نیز روایت نشت گاز را رد کرد و گفت این انفجار برای بسیاری از ساکنان، یادآور حملات پهپادی پیشین اسرائیل بود.
کمیته نوبل نروژ در بیانیه‌ای که جمعه ۲۰ تیرماه منتشر شده است، اعلام کرد: «تهدیداتی که به محمدی منتقل شده، به‌وضوح نشان می‌دهد که امنیت او در معرض خطر جدی است؛ مگر آنکه او متعهد شود تمامی فعالیت‌های عمومی خود در داخل ایران و همچنین هرگونه کنشگری یا حضور رسانه‌ای بین‌المللی در حمایت از دموکراسی، حقوق بشر و آزادی بیان را متوقف کند.»
محمدی در یک تماس تلفنی با یورگن واتنه فریدنس، رییس کمیته نوبل نروژ، اعلام کرده است که از طریق وکلا و کانال‌های غیرمستقیم، هشدارهایی جدی دریافت کرده مبنی بر اینکه در صورت ادامه فعالیت‌های عمومی، با اقدامات فراقانونی، «تهدید جانی» و خطر «حذف فیزیکی» مواجه خواهد بود.
این فعال حقوق بشر تاکید کرده که این تهدیدها به‌طور مستمر و از سوی عوامل حکومتی بوده و هدف از آن، وادار کردن او به سکوت و انصراف از فعالیت‌های بین‌المللی در دفاع از دموکراسی و حقوق بشر است.
در واکنش، رییس کمیته نوبل نروژ گفت:«کمیته نروژی نوبل به‌شدت نگران تهدیدهای علیه نرگس محمدی و همه منتقدان ایرانی است. ما از مقام‌های جمهوری اسلامی می‌خواهیم نه‌تنها از جان آنان، بلکه از حق آزادی بیان نیز محافظت کنند.»
در بیانیه کمیته نوبل نروژ با بیان اینکه از گزارش‌ها درباره این تهدیدات جدی عمیقا نگران و متأثر شده، آمده است: «محمدی این جایزه را به‌دلیل مبارزه‌اش با سرکوب زنان در ایران و تلاش‌هایش برای ترویج حقوق بشر و آزادی برای همگان دریافت کرد.»
از سوی دیگر، اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال حاکی از آن است که محمدی طی چند نوبت و به شیوه‌های مختلف از سوی ماموران وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی تهدید شده است.
در یکی از این نمونه‌ها ماموران امنیتی، محمدی را با ارسال پیام‌هایی تهدید کرده و گفته‌اند: «نه اینکه ما خودمان یعنی نیروهای امنیتی و بسیجی و سپاه و نیروی انتظامی، بلکه نیروهایی که خیلی کنترلی بر روی‌شان نداریم یعنی همان لباس‌شخصی‌ها و آتش‌به‌اختیارها هر جا پیدایت کنند نفله‌ات می‌کنند.»
طبق اطلاعات رسیده، علاوه بر محمدی، برخی دوستان و نزدیکان و زندانیان سیاسی سابق نزدیک به این فعال حقوق بشر نیز در هفته‌های گذشته از سوی ماموران وزارت اطلاعات تهدید شده‌اند.
مجموعه‌ای از تهدیدات علیه نرگس محمدی
کمیته راهبری ائتلاف «آزادی نرگس» در بیانیه‌ای نوشت محمدی در هفته‌های اخیر با مجموعه‌ای از تهدیدات جدی علیه امنیت و جان خود از سوی عوامل وابسته به وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی روبهرو شده است.
این کمیته با ابراز نگرانی از اینکه این تهدیدات، چه مستقیم و چه غیرمستقیم، خطری جدی برای جان و امنیت محمدی ایجاد کرده، از مقامات جمهوری اسلامی خواسته امنیت او را تضمین کنند.
در بخشی از این بیانیه با اشاره به اینکه این سلسله تهدیدات از ۲۳ خرداد آغاز شده است، نوشت محمدی در تاریخهای ۲۹ و ۳۱ خرداد و چهارم تیرماه تهدیدات غیرمستقیم، از جمله تهدید به حذف فیزیکی و آسیب، از سوی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی دریافت کرده است.
در یکی از موارد، این مدافع حقوق بشر از طریق یکی از همبندان سابق خود مطلع شد که وزارت اطلاعات از برخی «عناصر خودسر» که تحت کنترل وزارت نیستند و به دنبال یافتن محل اقامت او برای «نفله کردن» او هستند، مطلع است.
همچنین محمدی بار دیگر از طریق یکی از دوستانش (برای سومین بار از طریق کانال‌های غیرمستقیم) پیام دیگری دریافت کرد مبنی بر اینکه پروژهای برای «حذف» او در جریان است.
از سوی دیگر در ۱۶ تیر نیز وکیل محمدی تماسی تلفنی از وزارت اطلاعات دریافت کرد که در آن این مدافع حقوق بشر را از انجام مصاحبههای رسانه‌ای، بسیج گروه‌های حقوق‌بشری، انتشار بیانیه و سایر فعالیت‌های مرتبط با حقوق بشر و آزادی بیان برحذر داشتند.
آنها در این تماس تهدید کردهاند که اینبار «برخورد متفاوتی» در پیش خواهند گرفت و به وکیل محمدی پیام دادند که دیگر «رافَت اسلامی» شامل حال او نخواهد شد.
کمیته راهبری ائتلاف «آزادی نرگس» اضافه کرد که در اوایل تیرماه مدافعان حقوق بشر و دوستان محمدی از سوی وزارت اطلاعات احضار و تهدید شدند که در صورت ادامه حمایت، میزبانی یا همراهی با او، خود و خانوادهشان با بازداشت و زندان مواجه خواهند شد.
ائتلاف آزادی نرگس ۲۲ خرداد ۱۴۰۳ آغاز به کار کرد و بنیاد نرگس، انجمن قلم (PEN) آمریکا، سازمان گزارشگران بدون مرز و سازمان فرانتلاین دیفندرز از جمله حامیان اصلی آن هستند.
این کمیته در پایان اعلام کرد تهدیدات اخیر علیه محمدی بیانگر تشدید جدی تاکتیکهای حکومت برای خاموش کردن یکی از برجستهترین صداهای وجدان بیدار و مدافعان حقوق بشر در ایران است.
محمدی در سال‌های گذشته بارها بر ادامه تلاش خود برای پایان دادن به استبداد دینی و گذار از جمهوری اسلامی تاکید کرده و طی هفته‌های گذشته نیز مطالبی اعتراضی در خصوص نقض حقوق مردم ایران و شهروندان افغانستانی بهدست نهادهای امنیتی و انتظامی در ایران منتشر کرده است.
این فعال حقوق بشر تا به امروز بیش از ۱۰ سال از عمر خود را در زندان سپری کرده و از آذر ۱۴۰۳ که به مرخصی درمانی اعزام شد، به فعالیت‌های حقوقبشریاش از جمله در مسیر مخالفت با اعدام و در دفاع از حقوق زنان ادامه داده است.
او از زمان آغاز فعالیت‌های حقوق بشریاش از سوی دستگاه قضایی جمهوری اسلامی به بیش از ۳۶ سال زندان و ۱۵۴ ضربه شلاق و مجازاتهای ناعادلانه دیگر محکوم شده و تجربه ۱۳۵ روز حبس در سلول انفرادی دارد.
این فعال مدنی در سال‌های اخیر به دلیل فعالیت‌های حقوق بشری خود جوایز بین‌المللی متعددی از جمله جایزه نوبل صلح، جایزه جهانی آزادی مطبوعات یونسکو/گییرمو کانو و جایزه شجاعت خبرنگاران بدون مرز را دریافت کرده است.
