رسانه‌های ایران بدون انتشار جزییات از مرگ علی طائب، برادر مشاور فرمانده، سپاه خبر دادند
مایک سیمپسون، عضو جمهوری‌خواه کنگره آمریکا، از طرح اعطای مدال ویژه به نیروهای آمریکایی که در حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران مشارکت داشتند حمایت کرد.
این طرح پیشتر به‌ابتکار دیگر نماینده جمهوری‌خواه، تونی گونزالس، ارائه شده بود.
سیمپسون گفت: «قهرمانان آمریکایی که در این عملیات تاریخی مشارکت کردند، شایسته قدردانی هستند. جهان به‌لطف تلاش آن‌ها اکنون مکان امن‌تری است.»
سازمان ملل متحد اعلام کرد که تنها طی ۱۶ روز پس از پایان درگیری نظامی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، بیش از ۵۰۰ هزار شهروند افغانستانی از ایران اخراج شده‌اند؛ اقدامی که به‌گفته ناظران، به یکی از بزرگ‌ترین جابجایی‌های اجباری جمعیت در دهه اخیر تبدیل شده است.
به‌گزارش سی‌ان‌ان، سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) اعلام کرده است که بین ۲۴ ژوئن تا ۹ ژوئیه (۳ تیر تا ۱۸ تیر)، دست‌کم ۵۰۸ هزار و ۴۲۶ افغانستانی از طریق مرزهای ایران و افغانستان خارج شده‌اند. این سازمان هشدار داده است که تنها در دو روز سه‌شنبه و چهارشنبه گذشته، نزدیک به ۶۵ هزار نفر از ایران به افغانستان بازگشته‌اند و این روند پس از تعیین مهلت ایران برای خروج اتباع فاقد مدارک شتاب گرفته است.
مقام‌های جمهوری اسلامی پیشتر در ماه مارس (اسفند-فروردین) از آغاز طرحی برای اخراج مهاجران غیرقانونی افغانستانی خبر داده بودند. اما شتاب ناگهانی در اجرای این طرح پس از جنگ ۱۲روزه میان حکومت ایران و اسرائیل رخ داده است؛ جنگی که با حملات هوایی اسرائیل به مواضع سپاه و تاسیسات هسته‌ای آغاز شد و در پی آن، جمهوری اسلامی نیز به خاک اسرائیل حمله موشکی کرد.
در هفته‌های اخیر، برخی رسانه‌های دولتی ایران بدون ارائه مدرک، افغانستانی‌ها را به همکاری اطلاعاتی با اسرائیل متهم کرده‌اند. با این حال، شواهد معتبری برای تایید این ادعاها ارائه نشده است. ناظران می‌گویند این روایت‌سازی ممکن است تلاشی از سوی جمهوری اسلامی برای انحراف افکار عمومی از بحران‌های داخلی و سرکوب یک جامعه مهاجر آسیب‌پذیر باشد.
افزایش بازگشت‌های اجباری و شرایط وخیم در مرز
به‌گفته میهیونگ پارک، رییس دفتر سازمان بین‌المللی مهاجرت در ایران، نیمی از کل بازگشت‌ها در سال جاری تنها از اول ژوئن (۱۰ تیر) رخ داده‌اند. او در گفت‌وگو با شبکه سی‌ان‌ان گفته است: «هزاران نفر زیر آفتاب بی‌امان ایستاده‌اند، گرمای هرات را همه می‌شناسند. وضعیت واقعا وخیم است.»
او افزود تنها در یک هفته از ماه ژوئیه، ۲۵۰ هزار افغانستانی از ایران بازگردانده شده‌اند و در میان آن‌ها حدود ۴۰۰ کودک بدون همراه یا جداشده از خانواده حضور داشته‌اند.
تصاویر منتشرشده از گذرگاه اسلام‌قلعه، یکی از شلوغ‌ترین مرزهای افغانستان با ایران، ده‌ها هزار مهاجر را نشان می‌دهد که در شرایط سخت، زیر گرمای ۴۰ درجه در انتظار عبور یا بررسی مدارک هستند. بسیاری از آن‌ها سال‌ها در ایران زندگی کرده و در مشاغل سخت و کم‌درآمد مشغول به کار بوده‌اند.
شهادت‌ها از برخورد خشونت‌آمیز و اخاذی در بازداشتگاه‌ها
برخی از افرادی که بازگشته‌اند روایت‌هایی از برخورد نیروهای انتظامی و تجربه بازداشت خود منتشر کرده‌اند. بشیر، جوان افغانستانی که در اسلام‌قلعه مصاحبه می‌کرد، گفت در تهران بازداشت شده و پس از پرداخت ۱۲ میلیون تومان به‌عنوان اخاذی، به بازداشتگاهی در جنوب این شهر منتقل شده است. او مدعی شد در این بازداشتگاه نه غذایی به بازداشت‌شدگان داده می‌شد و نه آب آشامیدنی، و آن‌ها بارها مورد ضرب و شتم و توهین قرار می‌گرفتند.
پریسا، دختر ۱۱ سالهای که با پدر و مادرش به مرز رسیده بود، گفت: «دیگر اجازه رفتن به مدرسه نداشتم. گفتند باید برای خروج اقدام کنیم. با اینکه سند سرشماری قانونی داشتیم، مجبورمان کردند فورا ایران را ترک کنیم.»
ادامه بازداشت‌ها، پخش اعترافات تلویزیونی و واکنش بین‌المللی
رسانه‌های دولتی ایران اخیرا ویدیوهایی از «اعترافات تلویزیونی» پخش کرده‌اند که در آن یک فرد افغانستانی اعتراف می‌کند به درخواست فردی مقیم آلمان، اطلاعاتی درباره مکان‌هایی خاص در اختیار او قرار داده و در ازای آن ۲ هزار دلار دریافت کرده است. در این گزارش هویت فرد یا مدرکی برای اثبات ادعاها ارائه نشده است.
در ویدیوی دیگری، نیروهای پلیس در حال بازداشت گروهی از مهاجران که به‌گفته گزارشگر افغانستانی هستند، دیده می‌شوند. آن‌ها بدون ارائه توضیحی به مقصدی نامعلوم منتقل می‌شوند.
این اقدامات با انتقادهای بین‌المللی روبه‌رو شده است. ریچارد بنت، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور افغانستان، در پیامی در شبکه ایکس نوشت: «صدها افغانستانی و اعضای اقلیت‌های قومی و مذهبی به اتهام جاسوسی بازداشت شده‌اند. همچنین رسانه‌ها با استفاده از زبان غیرانسانی، آنان را خائن خطاب کرده و باعث تحریک به تبعیض و خشونت شده‌اند.»
با این حال، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگو با رویترز مدعی شد: «ما همیشه تلاش کرده‌ایم میزبان خوبی باشیم، اما امنیت ملی اولویت دارد و طبیعتا اتباع غیرقانونی باید بازگردند.»
محمدباقر محمدی‌لائینی، نماینده خامنه‌ای در مازندران گفت: «وحدت ملی حول محور ولایت فقیه، دستاورد بزرگ جنگ با اسرائیل بود.» او با اشاره به «جنگ ۱۲ روزه» جمهوری اسلامی با اسرائیل گفت: «رهبری با سرعت عمل در انتخاب فرماندهان و موشک باران اسراییل، قدرت ایران را به جهانیان یادآور شد.»
حسین شریعتمداری، نماینده خامنه‌ای در روزنامه کیهان، در واکنش به تهدید کشورهای فرانسه، بریتانیا و آلمان به فعال کردن مکانیزم ماشه (بازگشت تحریم‌های سازمان ملل) علیه جمهوری اسلامی، این مکانیزم را «کاغذ پاره» و «فاقد اعتبار» خواند.
شریعتمداری تهدیدهای مقام‌های این کشورها را «توخالی» دانست و از مقام‌های جمهوری اسلامی خواست فریب این تهدیدها را نخورند.
او نوشت: «انتظار می‌رود وزارت خارجه با استناد به مستندات حقوقی، بی‌اعتباری برجام را به‌ویژه برای شورای امنیت اعلام کند و نگذارد طرف مقابل از توافقی که با خروج آمریکا بی‌اعتبار شده، مکانیزم ماشه را علیه ایران فعال کند و در اوج وقاحت جمهوری اسلامی را تهدید کند.»
با ادامه هشدارها در خصوص موج ترک تحصیل کودکان و نوجوانان در ایران، داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد که میزان ترک تحصیل دانش‌آموزان در مقاطع ابتدایی و متوسطه اول در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ نسبت به سال قبل از آن افزایش یافته است.
مرکز آمار ایران با بیان اینکه میزان ترک تحصیل در مقطع ابتدایی، به‌طور کلی ۱.۴۵ درصد بود، نوشت این میزان نسبت به سال قبل، معادل ۰.۲۵ درصد افزایش داشته است.
بر اساس داده‌های مرکز آمار ایران، میزان ترک تحصیل در میان دانش‌آموزان پسر در این مقطع به ۱.۵۳ درصد رسید که نسبت به سال تحصیلی پیش از آن، ۰.۳۲ درصد افزایش داشته است.
همچنین این میزان در میان دانش‌آموزان دختر ۱.۳۶ درصد گزارش شده که نسبت به سال قبل، ۰.۱۷ درصد بیشتر شده است.
از سوی دیگر، میزان ترک تحصیل در مقطع متوسطه اول، به‌طور کلی ۶.۴۱ درصد بوده که نسبت به سال پیش، ۰.۹۴ درصد افزایش داشته است.
طبق داده‌های منتشر شده، نرخ ترک تحصیل پسران در دوره متوسطه اول حدود ۱.۲ درصد و دختران ۰.۶۵ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
در مقطع متوسطه دوم نیز میزان ترک تحصیل دانش‌آموزان از ۴.۰۴ درصد به ۲.۶۹ درصد کاهش یافته که نشانگر کاهش ۱.۳۵ درصدی نسبت به سال قبل است.
طی سالهای گذشته بارها نسبت به موج ترک تحصیل کودکان و نوجوانان ایرانی به دلیل موضوعات مختلف از جمله مشکلات اقتصادی خانواده‌ها هشدارهایی داده شده است.
علیرضا کاظمی، وزیر آموزش و پرورش، آذرماه ۱۴۰۳ از عوامل خانوادگی، اقتصادی و اجتماعی، به‌عنوان مهم‌ترین دلایل بازماندن از تحصیل در میان دانش‌آموزان نام برد.
پیش از این آبان‌ماه ۱۴۰۳، غلامعلی افروز، استاد دانشگاه تهران، اعلام کرد که تنها ۷۰ درصد از دانش‌آموزان ایرانی که وارد دبستان می‌شوند، از مقطع دبیرستان خارج می‌شوند.
او تاکید کرد که ۳۰ درصد دانش‌آموزان کشور موفق به کسب مدرک دیپلم نمی‌شوند و پیش از دریافت دیپلم، از چرخه آموزش خارج و وارد بازار کار می‌شوند.
در مهرماه ۱۴۰۳ نیز فرشاد ابراهیم‌پور، عضو کمیسیون آموزش مجلس درباره آمار پنهان کودکان بازمانده از تحصیل گفت در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ حدود دو میلیون دانش‌آموز ثبت‌نام نشده‌اند و مشکلات اقتصادی باعث شده تا والدین و دانش‌آموزان به مرحله ثبت‌نام نرسند.
