دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، شامگاه یکشنبه پس از پایان فینال جام جهانی باشگاهها در ورزشگاه متلایف نیوجرسی، به علیرضا فغانی، داور ایرانی این دیدار، مدال افتخار اهدا کرد.
فغانی قضاوت بازی حساس بین چلسی و پاریسنژرمن را برعهده داشت. ترامپ در کنار جیانی اینفانتینو، رییس فیفا، با تیم داوری عکس یادگاری گرفت
صفحه فارسی علی خامنهای در رسانه اجتماعی ایکس با انتشار پستی از حملات حوثیها علیه کشتیهای تجاری در دریای سرخ حمایت کرد.
در این پست رهبر جمهوری اسلامی آمده: «کاری که ملت یمن و دولت انصارالله در پشتیبانی از مردم غزه انجام دادند، انصافا در خور تحسین است.»
او در این پست ابراز امیدواری کرد که «این مجاهدتها و مقاومتها ادامه پیدا کند.»
نشریه اکونومیست در تحلیلی، با اشاره به دور ماندن حکومت عراق از وارد شدن به جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل، و ارائه شواهدی درباره کاهش نفوذ و اعتبار جمهوری اسلامی در میان جوانان عراقی، نتیجه گرفته است که تسلط حکومت ایران بر عراق رو به زوال است.
این هفتهنامه بریتانیایی یکشنبه ۲۲ تیر با انتشار تحلیلی در وبسایت خود سه دلیل عمده برای روند کاهشی نفوذ جمهوری اسلامی در عراق ارائه کرد که مهمترین آنها ظهور نسل جدیدی از سیاستمداران در عراق است که «از دل اعتراضهای ضدحکومتی سال ۲۰۲۰ برخاستهاند و با صدایی بلندتر از گذشته با شبهنظامیانِ تحت حمایت جمهوری اسلامی مخالفت میکنند».
بهنوشته این هفتهنامه، پس از کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده وقت نیروی قدس سپاه پاسداران، کنترل جمهوری اسلامی بر شبهنظامیان و گروههای نیابتی مورد حمایتش در عراق کاهش یافت و تعداد بسیاری از آنها به مسائل داخلی عراق روی آوردند.
اکونومیست به نقل از یکی از مقامات باسابقه عراق نوشته است که اسماعیل قاآنی، جانشین سلیمانی و فرمانده کنونی نیروی قدس «در مدیریت منافعِ متضاد جناحهای مختلف در عراق مهارتی همچون سلیمانی ندارد».
عامل موثر دیگر در کاهش نفوذ جمهوری اسلامی در عراق تبدیل نیروهای شبهنظامی به نیروی سیاسی و حل شدن آنها در نظام بوروکراتیک و اقتصاد عراق ذکر شده است.
اکونومیست نوشته است که جمهوری اسلامی زمانی برای گسترش و عمق بخشیدن به نفوذ خود در عراق زمینهساز ورود اعضای گروههای شبهنظامی به دستگاه سیاسی و اقتصادی عراق شد.
در حال حاضر اعضای این گروهها منافع اقتصادی گستردهای دارند و وزارتخانههای مهم، از جمله وزارتخانههای مرتبط با صادرات نفت و فلزات را کنترل میکنند و تا مدتی پیش حتی در دیوان عالی عراق هم نفوذ زیادی داشتند.
یهنوشته اکونومیست، اعضای پیشین گروههای نیابتی جمهوری اسلامی که حالا به نیروهای ثروتمند سیاسی در بدنه حاکمیت و اقتصاد عراق بدل شدهاند، بر خلاف گذشته، «اگر کشورشان وارد جنگی با آمریکا یا اسراییل شود، چیزهای زیادی برای از دست دادن دارند. بههمین دلیل روز به روز از ایفای نقش عراق به عنوان زیردست حکومت ایران خشمگینتر میشوند».
موحی انصاری، رییس خانه عراق که یک نهاد نوپای مدنی است، به اکونومیست گفته است: «این گروههای مسلح اکنون فاسد شدهاند و امپراتوریهای عظیم اقتصادی ساختهاند. حالا دیگر مفهوم مقاومت برای آنها پوچ و بیمعناست.»
اکونومیست با اتکا به این شواهد نتیجه گرفته است که کمرنگ شدن معنای «مقاومت» در جریان جنگ جمهوری اسلامی با اسرائیل و آمریکا بهروشنی نمایان شد؛ هنگامی که حتی نزدیکترین متحدان حکومت ایران در عراق نیز از بیم تلافیجویی آمریکا یا اسرائیل کمک چندانی به جمهوری اسلامی نکردند.
تحلیل اکونومیست با اشاره به «بی سر و سامان شدن شبهنظامیان وابسته و سیاستمداران عراقی وفادار به جمهوری اسلامی» در سایه نابودی فرماندهان ارشد سپاه، اینطور پایان یافته است: «حالا ممکن است فضایی برای نیروهای سیاسی بومی و مستقل باز شود. یکی از کارمندان دولت میگوید هرچند در ظاهر چیز دیگری میگویند، اما از تضعیف ایران ناراحت نیستیم.»
محمدرضا عارف، معاون اول دولت پزشکیان، با بیان اینکه «اجازه هم نمیدهیم دشمن از جبهه اقتصادی به کشور آسیب برساند»، گفت: «شیوه مدیریت اقتصادی کشور در جنگ ۱۲ روزه باید به عنوان الگو و مبنا قرار گیرد.»
او افزود: «مصوبه جلسه هفته گذشته ستاد تنظیم بازار مبنی بر بازگشت قیمتها به قبل از آغاز جنگ ۱۲ روزه لازمالاجراست.»
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، سفر اخیر خود به واشینگتن را «بسیار موفقیتآمیز» خواند و با اشاره به «پیروزی بزرگ» اسرائیل علیه جمهوری اسلامی تاکید کرد که مصمم است ماموریتهای باقیمانده را به سرانجام برساند.
نتانیاهو یکشنبه ۲۲ تیر در یک پیام ویدیویی گفت: «پس از یک پیروزی بزرگ در ایران، کارهای زیادی برای انجام دادن داریم و من مصمم هستم که آنها را تکمیل کنم.»
نتانیاهو هفته گذشته برای دیدار با دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا و دیگر مقامهای ارشد این کشور به واشینگتن سفر کرد. این سومین سفر نخستوزیر اسرائیل به آمریکا از زمان آغاز ریاستجمهوری ترامپ به شمار میرفت.
ترامپ ۱۷ تیر در مراسم ضیافت شام با نتانیاهو در کاخ سفید گفت حکومت ایران پیش از این «قلدر منطقه» بود، اما دیگر چنین نیست.
او افزود: «دوست دارم در زمان مناسب، تحریمها [علیه تهران] را بردارم و به آنها فرصتی برای بازسازی بدهم، زیرا دوست دارم ببینم که ایران خود را به شیوهای مسالمتآمیز بازسازی میکند، نه اینکه بگوید مرگ بر آمریکا، مرگ بر اسرائیل.»
عملیات کمهزینه و هدفمند آمریکا در ایران
پایگاه خبری تایمز اسرائیل ۲۲ تیر در گزارشی نوشت موفقیت اسرائیل در تضعیف پدافند هوایی و حذف فرماندهان نظامی جمهوری اسلامی، فرصت مناسبی برای ترامپ فراهم کرد تا با استفادهای محدود و هدفمند از نیروی نظامی، چهرهای قاطع از خود ارائه دهد.
این رسانه افزود عملیات «چکش نیمهشب» ارتش آمریکا علیه تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی تنها چند ساعت به طول انجامید، بدون نیروی زمینی انجام شد و هیچ تلفاتی برای آمریکا در پی نداشت.
بر اساس این گزارش، ترامپ اکنون میتواند بگوید که برخلاف روسایجمهور پیشین ایالات متحده، عملیاتش در خاورمیانه بدون هزینه زیاد، اما هدفمند بوده است.
اظهارات نتانیاهو درباره «تکمیل» دستاوردهای کارزار نظامی اسرائیل در شرایطی مطرح میشود که در روزهای اخیر و با وجود برقراری آتشبس، چندین انفجار مشکوک در ایران به وقوع پیوسته است.
پیشتر شاهدان عینی به ایراناینترنشنال گفتند برخلاف روایت قوه قضاییه و رسانههای حکومتی درباره نقش نشت گاز در انفجار واحدهای مجتمع پامچال ۹ در شهرک چیتگر در غرب تهران، این مجتمع هنوز به شبکه گاز متصل نشده است.
تداوم لفاظیهای مقامات جمهوری اسلامی
در ایران، لفاظیهای مقامات جمهوری اسلامی درباره رویارویی با اسرائیل همچنان ادامه دارد.
محمدجواد ظریف، وزیر پیشین امور خارجه جمهوری اسلامی، ۲۲ تیر با بیان اینکه توان موشکی حکومت ایران «بهخاطر این است که مردم ساختهاند»، گفت: «ما چیزی از خارج نگرفتهایم.»
او تاکید کرد هیچکس قادر نخواهد بود توان هستهای تهران را از بین ببرد: «اگر فردو، نطنز و جاهای دیگر را بزنند، باز هم توان هستهای ما باقی میماند، چون این توان وارداتی نیست.»
او همچنین حضور علی خامنهای در یک جلسه عمومی پس از ۲۲ روز زندگی مخفیانه در طول جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل را نشانه «مردمی بودن» حکومت ایران دانست.
روزنامه واشینگتنپست ۲۲ تیر گزارش داد انتظار میرود مذاکرات میان واشینگتن و تهران برای رسیدن به یک توافق هستهای بهزودی از سر گرفته شود.
این روزنامه به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت دولت ترامپ معتقد است جمهوری اسلامی حتی پس از حملات اخیر آمریکا و اسرائیل، همچنان به دستیابی به یک توافق دیپلماتیک در خصوص برنامه هستهای خود تمایل دارد.
خبرگزاری فارس، وابسته به سپاه پاسداران، بهتازگی از حمله اسرائیل به جلسه شورای عالی امنیت ملی در ۲۶ خرداد خبر داد. بررسیهای ایراناینترنشنال بر پایه گزارشهای میدانی و اظهارات رسمی نشان میدهد این حمله بعد از ظهر همان روز و در محوطه تالار دوکوهه در غرب تهران رخ داده است.
تیم راستیآزمایی ایراناینترنشنال با بررسی رویدادهای ۲۶ خرداد و جستوجو در میان گزارشهای مردمی و رسمی، تصویری کاملتر از مجموعه حوادث و اتفاقات آن روز به دست آورده است.
خبرگزاری فارس ۲۱ تیر نوشت در «پیش از ظهر» دوشنبه ۲۶ خرداد، «جلسه شورای عالی امنیت ملی با حضور روسای سه قوه» در یکی از «طبقات زیرزمینی ساختمانی در غرب تهران» هدف یک «حمله با شلیک شش بمب یا موشک» قرار گرفت که در جریان آن، مسعود پزشکیان، رییس دولت جمهوری اسلامی، دچار جراحت سطحی شد.
ارتش اسرائیل ۲۲ تیر در پاسخ به پرسش ایراناینترنشنال درباره صحت و سقم گزارش فارس اعلام کرد به این گزارش واکنشی نشان نمیدهد.
با این حال، روایتی که خبرگزاری فارس از این رویداد منتشر کرده، از جنبههای مختلف قابل راستیآزمایی است.
زمان و مکان حمله
تیم ایراناینترنشنال گزارشهای مربوط به انفجارهای ۲۶ خرداد در پایتخت را مورد بررسی قرار داد، اما نشانهای از وقوع شش انفجار پیاپی در سطح شهر تهران پیشاز ظهر ۲۶ خرداد نیافت.
پیش از این، وحید جلیلی، قائممقام رییس صدا و سیما، سوم تیر گفته بود: «اینها دوشنبه پیش [۲۶ خرداد]، یک ساعت قبل از زدن صدا و سیما جلسه سران قوا را زدند که الحمدلله بهشکل معجزهآسایی نجات پیدا کردند.»
حمله به ساختمان شیشهای صدا و سیما ۲۶ خرداد ساعت ۱۸:۳۴ به وقت تهران رخ داد.
با در نظر گرفتن خطای عمدی یا سهوی خبرگزاری فارس در اعلام زمان حمله، تیم ایراناینترنشنال به جستوجوی دیگر انفجارهای آن روز در غرب تهران پرداخت.
گزارشهای تصویری بسیاری وجود دارد که تایید میکند بعد از ظهر ۲۶ خرداد مکانی در غرب تهران هدف حمله همزمان چندین موشک قرار گرفت. در ادامه دو ویدیو را که ایراناینترنشنال همان روز از انفجارها در غرب تهران منتشر کرده، میبینید.
ویدیوی اول:
ویدیوی دوم:
همچنین تصاویر دیگری در شکبههای اجتماعی منتشر شده که زوایای مختلف این انفجارها را به نمایش میگذارد.
شهروندی ۲۶ خرداد با انتشار تصویر زیر نوشت: «ساعت ۱۶:۴۵ کوههای کنار شهرک باقری رو با حداقل هفت تا بمب زدن.»
در ویدیویی که شبکه الحدث از این انفجارها منتشر کرده، خروج هوای فشرده از حفرههایی در سطح زمین پس از یک انفجار قابل مشاهده است، نشانهای از وجود کانالها و راهروهایی در زیر سطح زمین.
خروج هوا از دریچههای نهفته در دل کوه بر اثر موج انفجار
در نبود تصاویر ماهوارهای تعیین محل دقیق برخورد موشکها بهدلیل توپوگرافی منطقه بسیار دشوار است، اما بررسیهای ایراناینترنشنال نشان میدهد محل وقوع این انفجارها جایی در محوطه تالار دوکوهه، وابسته به سپاه پاسداران، در منطقه چیتگر واقع در شمال شهرک باقری است.
محل انفجارهای احتمالی در اطراف تالار دوکوهه
چه کسی هدف حمله بود؟ سران قوا یا اعضای شورای عالی امنیت ملی؟
جلسه سران قوا معمولا با حضور رییس دولت، رییس قوه قضاییه و رییس مجلس و به میزبانی یکی از قوا برگزار میشود. تاکنون دفتر رییس دولت میزبان اکثر این جلسات بوده، اما در مواردی نیز این جلسات در مجلس یا قوه قضاییه برگزار شده است.
در این جلسات که غالبا برای هماهنگی قوا در امور جاری برگزار میشود، ممکن است افرادی در سطح وزرا یا مقامهای امنیتی مسئول نیز حضور یابند، اما نفس برگزاری چنین جلسهای با توجه به وضعیت جنگی کشور در آن بازه زمانی چندان ضروری و اضطراری به نظر نمیرسد.
جلسات شورای عالی امنیت ملی اما در مقیاس بزرگتری برگزار میشود.
در این جلسات علاوه بر روسای سه قوه، هفت عضو حقوقی دیگر، شامل وزیر خارجه، وزیر اطلاعات، وزیر کشور، رییس سازمان برنامه و بودجه، رییس ستاد کل نیروهای مسلح، فرمانده کل ارتش و فرمانده کل سپاه پاسداران، به همراه دو نماینده خامنهای، یعنی سعید جلیلی و علیاکبر احمدیان، حضور دارند.
علی لاریجانی، مشاور علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی هشتم تیر اعلام کرد ۲۶ خرداد عملیاتی علیه شورای عالی امنیت ملی در ایران انجام شده است.
لاریجانی در همین رابطه گفت: «جلسه اینها [سران قوا] را کشف کرده بودند و میخواستند با بمباران اینها از بین ببرند اما موفق نشدند؛ یعنی طراحیشان این بود که در این روز سران کشور و سران قوا و افراد موثر دیگر از بین بروند و بیایند سراغ رهبری، و جمع کنند ایران را.»
محسن رضایی، فرمانده کل پیشین سپاه، نیز ۱۷ تیر در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «رهبری را که نتوانستند بزنند. شورای امنیت را بمباران کردند، شش نقطه از جایی که شورای امنیت بوده بمب خورده، ولی کوچکترین خدشهای به هیچکدام از اعضا وارد نشده.»
آیا هدف، شخص پزشکیان بود؟
اظهار نظر در این مورد بدون دسترسی به اطلاعات دقیق، خالی از اعتبار است. با این حال، وبسایت خبری واینت با استناد به اظهارات دنی سیترینوویچ، پژوهشگر و رییس سابق بخش ایران در شاخه تحقیقات اطلاعات ارتش اسرائیل، نوشت پزشکیان یک «اصلاحطلب» است و بعید به نظر میرسد که او هدف اصلی حمله اسرائیل بوده باشد.
سیترینوویچ افزود پزشکیان ریاست شورای عالی امنیت ملی را بر عهده دارد و از آنجا که این نهاد میتواند بهطور جدی بر فرآیند تصمیمگیری در ایران تاثیر بگذارد، ممکن است هدف اصلی بمباران، جلسه شورای عالی امنیت ملی بوده باشد.
یک روز پس از این حمله، ایراناینترنشنال به اطلاعاتی دست یافت که نشان میداد علی خامنهای در اقدامی بیسابقه، بخش قابلتوجهی از اختیارات خود را به شورای عالی سپاه واگذار کرده است.
ترامپ و نتانیاهو ۲۶ خرداد چه گفتند؟
بنیامین نتانیاهو ۲۶ خرداد حدود ساعت ۱۹:۰۰ به وقت تهران در مصاحبه با شبکه ایبیسی هدف قرار دادن خامنهای را منتفی نداست و تاکید کرد این اقدام «باعث تشدید درگیری نمیشود، بلکه به آن پایان میدهد».
نتانیاهو در پاسخ به این پرسش که آیا اسرائیل واقعا خامنهای را هدف قرار خواهد داد یا خیر، گفت: «ما آنچه را لازم باشد، انجام میدهیم.»
دونالد ترامپ نیز که برای شرکت در اجلاس گروه هفت در کانادا حضور داشت، ۲۶ خرداد بهصورت غیرمنتظره این اجلاس را یک روز زودتر از موعد ترک کرد.
پولیتیکو همان روز در گزارشی نوشت: «ترامپ پس از ابراز نگرانی از تشدید درگیری میان ایران و اسرائیل، ناگهان اجلاس گروه هفت را ترک کرد.»
امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، در آن زمان گفت ترامپ برای کار روی طرح «آتشبس» میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، اقدام به ترک اجلاس کرده است.
ترامپ ۲۷ خرداد در شبکه اجتماعی تروثسوشال روایت مکرون را رد کرد و نوشت: «اشتباه! او نمیداند چرا من الان در راه واشینگتن هستم، اما مطمئنا هیچ ربطی به آتش بس ندارد. خیلی بزرگتر از آن. چه عمدا و چه سهوا، امانوئل همیشه اشتباه میکند. منتظر باشید.»