پس از هشدار تروئیکای اروپایی به جمهوری اسلامی درباره احتمال بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل، یوهان واده‌فول وزیر خارجه آلمان، در اظهارات تازه‌ای تصریح کرد اروپا مصمم است به راه‌حلی دیپلماتیک با ایران برسد اما در صورت شکست، قاطعانه مکانیزم ماشه را فعال خواهند کرد.
واده‌فول جمعه ۲۷ تیرماه با اشاره به اینکه در ادامه گفت‌وگوهای ژنو، تماس تلفنی دیگری با عباس عراقچی، وزیر امورخارجه جمهوری‌اسلامی داشته است گفت دو طرف دست‌کم بر سر این موضوع توافق کردند که روند گفت‌وگوها ادامه پیدا کند.
وزیر امورخارجه آلمان گفت انتظار دارد بین جمهوری‌اسلامی، اروپا و ایالات متحده «گفت‌وگویی قابل اعتماد» آغاز شود. به گفته او بدون چنین گفت‌وگویی، مساله هسته‌ای جمهوری اسلامی قابل حل نیست.
واده‌فول تاکید کرد: «آنها [جمهوری اسلامی] با خواسته اصلی ما آشنا هستند؛ خواسته‌ای که به‌طور قطعی بر این اصل استوار است که ایران نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد.»
وزیر امور خارجه آلمان با بیان اینکه در این راستا، امکان و البته ضرورت همکاری کامل با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین وجود دارد، گفت: «این همکاری باید تضمین شود و البته ما در کنار آن، پرسش‌ها و اقدامات تکمیلی دیگری نیز در دستور کار داریم.» او ادامه داد: «اما من بر این باورم که این گفت‌وگوها اکنون باید به‌صورت موثر انجام شود و موثر بودن گاهی مستلزم آن است که همه چیز به‌صورت علنی مطرح نشود.»
واده‌فول در پایان تاکید کرد: «آنچه در حال حاضر می‌توانم به‌طور کلی بگویم این است که ما قاطعانه مصمم هستیم: اولا تمام تلاش خود را برای دستیابی به راه‌حلی دیپلماتیک از طریق مذاکره به‌کار گیریم، و ثانیا اگر این تلاش‌ها شکست بخورد، با همان قاطعیت سازوکار بازگشت تحریم‌ها (Snapback) را فعال کنیم.»
پیش از این، آلمان، فرانسه و بریتانیا، به جمهوری‌اسلامی هشدار دادند باید فورا گفت‌وگوهای دیپلماتیک درباره برنامه هسته‌ای خود را از سر بگیرد و اعلام کردند در صورت انجام نگرفتن اقدامات ملموس تا یک ماه و نیم دیگر، تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران را بازخواهند گرداند.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، جمعه ۲۷ تیر با اشاره به گفت‌وگوی مشترک خود با وزیران خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در شامگاه پنج‌شنبه گفت که آغاز مذاکرات مشروط به آمادگی آمریکا برای توافقی «عادلانه، متوازن و سودمند برای هر دو طرف» است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، جمعه ۲۷ تیر با اشاره به گفت‌وگوی مشترک خود با وزیران خارجه سه کشور اروپایی و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در شامگاه پنج‌شنبه گفت که آغاز مذاکرات مشروط به آمادگی آمریکا برای توافقی «عادلانه، متوازن و سودمند برای هر دو طرف» است.
عراقچی اعلام کرد در این گفتوگو تاکید کرده است اروپا برای ایفای نقش مثبت باید «مسئولانه» رفتار کند و «سیاست‌های فرسوده تهدید و فشار، از جمله مکانیسم ماشه» را کنار بگذارد.
به گزارش رویترز، وزیران خارجه این سه کشور اروپایی، موسوم به گروه E3 (تروئیکای اروپایی)، به همراه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برای نخستین بار پس از حملات هوایی آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران در اواسط ماه ژوئن، با وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، تماس تلفنی برقرار کردند.
یک منبع دیپلماتیک فرانسوی به رویترز گفت در این تماس از جمهوری اسلامی خواسته شدکه فورا تلاش‌های دیپلماتیک را برای رسیدن به یک توافق هسته‌ای «قابل راستی‌آزمایی و پایدار» از سر بگیرد.
این سه کشور، همراه با چین و روسیه، طرف‌های باقی‌مانده در توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ با ایران (برجام) هستند. توافقی که در ازای محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌ها علیه این کشور را لغو کرد.
قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل که این توافق را به رسمیت می‌شناسد، در تاریخ ۱۸ اکتبر منقضی می‌شود اما بر اساس مفاد آن، امکان بازگرداندن تحریم‌ها پیش از این تاریخ نیز وجود دارد. روندی که عملی کردن آن حدود ۳۰ روز به طول می‌انجامد.
کشورهای اروپایی بارها هشدار داده‌اند که در صورت دست نیافتن به یک توافق جدید، سازوکار «بازگشت خودکار تحریم‌ها» (snapback) مشهور به مکانیسم ماشه را فعال خواهند کرد. اقدامی که به موجب آن، تمامی تحریم‌های پیشین سازمان ملل علیه ایران دوباره اعمال خواهد شد.
این منبع دیپلماتیک فرانسوی به رویترز گفت: «وزیران خارجه سه کشور اروپایی در گفت‌وگوی تلفنی با عراقچی همچنین بر عزم خود برای استفاده از سازوکار موسوم به بازگشت خودکار تحریم‌ها در صورت عدم پیشرفت ملموس تا پایان تابستان تاکید کردند.»
این منبع توضیحی در مورد اینکه «پیشرفت ملموس» دقیقا شامل چه مواردی می‌شود، ارائه نداد.
از زمان حملات هوایی اسرائیل و آمریکا به ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه، بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران خارج شده‌اند.
در حالی که مقامات جمهوری اسلامی اشاراتی به تمایل برای بازگشت به دیپلماسی داشته‌اند، هیچ نشانه‌ای دال بر از سرگیری قریب‌الوقوع دور ششم مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشینگتن دیده نمی‌شود.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، گفته است که جمهوری اسلامی به‌شدت مایل به گفت‌وگوست اما او هیچ عجله‌ای برای مذاکره با تهران ندارد.
دیپلمات‌ها می‌گویند حتی در صورت از سرگیری مذاکرات، دستیابی به یک توافق جامع پیش از پایان ماه اوت - ضرب‌الاجل نهایی تعیین‌شده از سوی اروپایی‌ها - واقع‌بینانه به نظر نمی‌رسد، به‌ویژه در نبود بازرسانی که بتوانند وضعیت باقی‌مانده برنامه هسته‌ای ایران را ارزیابی کنند.
دو دیپلمات اروپایی گفته‌اند امیدوارند با هدف امکان برگزاری مذاکرات با جمهوری اسلامی در آینده‌ای نزدیک، در روزهای آینده به راهبردی مشترک با ایالات متحده دست پیدا کنند.
ترامپ چهارشنبه ۲۵ تیر پیش از آغاز دیدار رسمی با ولیعهد و نخست‌وزیر بحرین، در جمع خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «جمهوری اسلامی به‌شدت خواهان مذاکره است، اما ما عجله‌ای نداریم.»
رییس‌جمهوری آمریکا تاکید کرد: «همان‌طور که گفتیم، می‌توانستیم به توافق برسیم. آنها باید توافق می‌کردند و بعد ما به‌شدت مواضع مختلف‌شان را بمباران کردیم. ما عجله‌ای نداریم، اما اگر آنها بخواهند مذاکره کنند، ما آماده‌ایم.»
این درحالی است که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، چهارشنبه در سخنرانی تازه خود ضمن دفاع از حملات اخیر به منافع آمریکا در منطقه، هشدار داد که جمهوری اسلامی توانایی وارد کردن «ضربه‌ای بزرگ‌تر» به ایالات متحده و سایر کشورها را نیز دارد.
در حالی که ترامپ تاکید می‌کند عجله‌ای برای گفتوگو با حکومت ایران ندارد، وزارت خارجه آلمان ۲۵ تیر در پاسخ به سوال ایران‌اینترنشنال درباره فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی کشورهای اروپایی طرف برجام، تاکید کرد که تهران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست یابد.
وزارت خارجه آلمان گفت: «به یک راه‌حل دیپلماتیک پایدار و قابل راستی‌آزمایی نیاز داریم که منافع امنیتی جامعه بین‌الملل را در نظر بگیرد.»
در متن پاسخ وزارت خارجه آلمان به ایران‌اینترنشنال آمده است: «در صورتی که چنین راه‌حلی در طول تابستان حاصل نشود، مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (Snapback) یکی از گزینه‌های در دسترس برای کشورهای E3 (آلمان، فرانسه و بریتانیا) خواهد بود. ما در این زمینه با شرکای خود در تروئیکای اروپایی هماهنگی نزدیکی داریم.»
پیش از این، ژان نوئل بارو، وزیر امور خارجه فرانسه، ۲۴ تیر هشدار داد در صورتی که مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی به «توافقی قابل راستی‌آزمایی» ختم نشود، مکانیسم ماشه علیه ایران فعال خواهد شد.
بارو گفت فرانسه، بریتانیا و آلمان در صورت نرسیدن به یک توافق هسته‌ای «قاطع، ملموس و قابل راستی‌آزمایی» با جمهوری اسلامی، حداکثر تا پایان ماه اوت (۹ شهریور) ساز و کار بازگشت فوری تحریم‌های سازمان ملل یا همان مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال خواهند کرد.
او در آستانه نشست وزیران خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل گفت: «فرانسه و شرکایش حق دارند تحریم‌های جهانی در حوزه تسلیحات، نظام بانکی و تجهیزات هسته‌ای را که ۱۰ سال پیش لغو شده بود، دوباره اعمال کنند.»
برلین چهارشنبه ۲۵ تیر درباره برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی تاکید کرد: «به یک راه‌حل دیپلماتیک پایدار و قابل راستی‌آزمایی نیاز داریم که منافع امنیتی جامعه بین‌الملل را در نظر بگیرد.»
در متن پاسخ وزارت خارجه آلمان به ایران‌اینترنشنال آمده است: «در صورتی که چنین راه‌حلی در طول تابستان حاصل نشود، مکانیسم بازگشت خودکار تحریم‌ها (Snapback) یکی از گزینه‌های در دسترس برای کشورهای E3 (آلمان، فرانسه و بریتانیا) خواهد بود. ما در این زمینه با شرکای خود در تروئیکای اروپایی هماهنگی نزدیکی داریم.»
از سوی دیگر، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، با اشاره به اینکه حکومت ایران تمایل به گفتوگو دارد، تاکید کرد: «عجله‌ای برای گفتوگو با ایران ندارم.»
ترامپ ۲۴ تیر به خبرنگاران گفت حملات آمریکا علیه تاسیسات هسته‌ای جمهوری اسلامی باعث نابودی آن شده؛ در حدی که دیگر قابل استفاده نیست: «ما تاسیسات آنها را منهدم کردیم و آنان باید از اول شروع کنند. در حدی نابود شده که دیگر قابل استفاده نیست و آنان باید کوه دیگری پیدا کنند.»
او همچنین با اشاره به «پیروزی عظیم» آمریکا و اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه افزود: «هیچ رییس‌جمهور دیگری جرات این کار را نداشت.»
پیش از این، وب‌سایت خبری اکسیوس به نقل از سه منبع آگاه گزارش داد مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا و وزیران خارجه آلمان، بریتانیا و فرانسه، در تماسی تلفنی توافق کرده‌اند که پایان ماه اوت به‌عنوان ضرب‌الاجل غیررسمی برای دستیابی به توافق هسته‌ای با جمهوری اسلامی تعیین شود.
به گفته منابع، این تماس ۲۳ تیر برای هماهنگی مواضع چهار کشور درباره مکانیسم ماشه و بررسی مسیر آینده دیپلماسی هسته‌ای با جمهوری اسلامی انجام شده است.
بر اساس این گزارش، تروئیکای اروپایی قصد دارد اگر تا پایان اوت توافقی حاصل نشود، مکانیسم ماشه را فعال کنند.
این اقدام منجر به بازگشت خودکار تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران خواهد شد.
چرا مکانیسم ماشه؟
مکانیسم ماشه که برای واکنش به تخلفات احتمالی جمهوری اسلامی در متن برجام گنجانده شده بود، در ماه اکتبر منقضی می‌شود.
از آنجا که فرآیند فعال‌سازی این مکانیسم حدود ۳۰ روز زمان می‌برد، کشورهای اروپایی در تلاش هستند تا این روند را پیش از آغاز ریاست روسیه بر شورای امنیت در ماه اکتبر به پایان برسانند.
مقام‌های آمریکایی و اروپایی، این سازوکار را هم ابزار فشار بر تهران و هم گزینه جایگزین در صورت شکست دیپلماسی می‌دانند.
در مقابل، مقامات جمهوری اسلامی می‌گویند هیچ مبنای حقوقی برای بازگرداندن تحریم‌ها وجود ندارد و تهدید کرده‌اند در پاسخ، از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) خارج خواهند شد.
دو منبع آگاه به اکسیوس گفتند اروپا در روزها و هفته‌های آینده به تهران پیام خواهد داد که در صورت انجام اقدامات اطمینان‌بخش درباره برنامه هسته‌ای، می‌تواند از بازگشت تحریم‌ها جلوگیری کند.
از جمله این اقدامات، می‌توان به ازسرگیری بازرسی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اشاره کرد که پس از حملات آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای در ایران، متوقف شده است.
یک منبع دیگر نیز گفت که انتقال حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصدی به خارج از ایران می‌تواند یکی دیگر از این گام‌ها باشد.
در همین حال، دو مقام اسرائیلی گفتند که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، در سفر اخیرش به کاخ سفید، از ترامپ، روبیو و استیو ویتکاف، نماینده ویژه رییس‌جمهوری آمریکا در امور خاورمیانه خواسته است تا مانع فعال‌سازی مکانیسم ماشه نشوند.
به گفته او، «ایران باید بداند زمان زیادی برای توافق باقی نمانده است».
مکانیسم ماشه (Snapback Mechanism) سازوکاری است که در متن قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل گنجانده شد تا امکان بازگشت خودکار تحریم‌های این سازمان علیه ایران را در صورت «عدم پایبندی اساسی» این کشور به تعهدات برجامی فراهم کند.
این مکانیسم که در سال‌های اولیه پس از برجام صرفا به‌عنوان تهدیدی نمادین باقی مانده بود، اکنون با افزایش تنش‌های هسته‌ای و منطقه‌ای ایران، بار دیگر در سطح بین‌المللی موضوعیت یافته است.
قطعنامه ۲۲۳۱ که در سال ۲۰۱۵ بر اساس توافق برجام تصویب شد، به مشارکت‌کنندگان توافق این اختیار را می‌دهد که در صورت بروز نقض جدی، تحریم‌های قبلی سازمان ملل را احیا کنند. به‌ویژه، بند ۱۱ از ضمیمه ب (B) این قطعنامه تصریح می‌کند که پس از دریافت اطلاعیه رسمی مبنی بر «عدم پایبندی اساسی»، تحریم‌ها در پایان یک دوره ۳۰ روزه بازخواهند گشت؛ مگر این که شورای امنیت با رای‌گیری قطعنامه‌ای تازه برای ادامه تعلیق تحریم‌ها تصویب کند که این روند در عمل با وتوی یک عضو دائم، غیرممکن خواهد بود.
طبق مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، هر یک از مشارکت‌کنندگان برجام می‌توانند در صورت تشخیص «عدم پایبندی اساسی» ایران، روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه را آغاز کنند.
این روند با اعلام رسمی نگرانی به کمیسیون مشترک برجام آغاز می‌شود.
کمیسیون ۱۵ روز فرصت دارد تا اختلاف را حل کند. اگر اختلاف حل نشود، طرف معترض می‌تواند موضوع را به‌درخواست خود به سطح وزیران خارجه ارجاع دهد که این مرحله نیز تا ۱۵ روز زمان دارد. هم‌زمان، طرف معترض می‌تواند موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد. از لحظه دریافت اطلاعیه رسمی از سوی یکی از مشارکت‌کنندگان مبنی بر «عدم پایبندی اساسی»، شورای امنیت ۳۰ روز فرصت دارد تا با یک قطعنامه جدید، «تعلیق تحریم‌ها» را تمدید کند؛ در غیر این صورت، تحریم‌های پیشین به‌طور خودکار بازمی‌گردند.
نکته مهم این است که این قطعنامه جدید نباید وتو شود.
از آنجا که بر اساس جدول زمانی مندرج در ضمائم برجام، مهلت قانونی استفاده از مکانیسم ماشه تنها تا پیش از «روز پایان» توافق، یعنی ۱۸ اکتبر ۲۰۲۵ است، طرف‌های باقی‌مانده در برجام باید فرایند رسمی را حداکثر تا اواسط ژوئیه ۲۰۲۵ آغاز کنند تا تمام مراحل قانونی (۱۵ + ۱۵ + ۳۰ روزه) تا پیش از این تاریخ تکمیل شود.
در غیر این صورت، این ابزار حقوقی برای همیشه از دسترس خارج خواهد شد.
۲۰۲۰–۲۰۲۱: شکست تلاش دولت ترامپ
در اوت ۲۰۲۰، دولت دونالد ترامپ با وجود خروج رسمی از برجام، مکانیسم ماشه را فعال کرد اما اکثریت قاطع شورای امنیت، از جمله متحدان سنتی آمریکا مانند بریتانیا و فرانسه، مخالفت کردند و گفتند آمریکا به‌دلیل خروج رسمی از برجام، دیگر مشارکت‌کننده محسوب نمی‌شود.
این اقدام آمریکا عملا خنثی شد زیرا دبیرخانه سازمان ملل نیز تحریم‌ها را بازنگرداند.
۲۰۲۱–۲۰۲۳: احیای برجام در اغما
در دوره جو بایدن، تلاش‌هایی برای احیای برجام صورت گرفت اما با افزایش سطح غنی‌سازی در ایران، توسعه سانتریفیوژهای پیشرفته، کاهش نظارت‌های آژانس و گسترش همکاری نظامی تهران با مسکو (به‌ویژه در زمینه پهپادها در جنگ اوکراین)، توافق احیا نشد.
اوایل سال ۲۰۲۴، حکومت ایران رسما اعلام کرد سطح غنی‌سازی خود را به بیش از ۸۴ درصد رسانده - رقمی نزدیک به سطح تسلیحاتی - و آژانس هشدار داد زمان گریز هسته‌ای ایران به «کمتر از یک هفته» کاهش یافته است.
۲۰۲۴–۲۰۲۵: مکانیسم ماشه دوباره روی میز اروپایی‌ها
در پی تشدید برنامه هسته‌ای در ایران، ادامه همکاری نظامی جمهوری اسلامی و کره شمالی، و به‌ویژه اتهام رسمی از سوی فرانسه مبنی بر ارسال فناوری موشکی به گروه‌های نیابتی در سوریه و لبنان، سه کشور اروپایی آلمان، بریتانیا و فرانسه - تروئیکای اروپایی (E3) در نوامبر ۲۰۲۴ بیانیه‌ای مشترک صادر کردند.
برلین، پاریس و لندن در این بیانیه اعلام کردند اگر ایران تا پایان ماه مارس ۲۰۲۵ (اواسط فروردین امسال) به تعهدات اساسی خود بازنگردد، گزینه بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل «روی میز باقی خواهد ماند».
بنا بر گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ۲۷ اردیبهشت (۱۷ می ۲۰۲۵)، ایران در مجموع حدود ۹ هزار و ۲۴۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که بیش از ۴۰۰ کیلوگرم آن با غنای ۶۰ درصد است؛ سطحی که به‌مراتب بالاتر از نیازهای غیرنظامی تلقی می‌شود.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در گزارش ۳۰ خرداد (۲۰ ژوئن) خود تایید کرد هنوز بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده تا ۶۰ درصد تحت نظارت آژانس باقی است؛ اما با توجه به وقایع این میان یعنی حملات هوایی اسرائیل و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای در ایران، مشخص نیست چه مقدار از آن موجود است.
هنوز تایید نهایی در مورد آسیب یا انتقال این مواد در پی حملات اسرائیل و آمریکا به ایران، صورت نگرفته است.
آژانس خواستار دسترسی فوری برای تایید موقعیت آنها شده است.
مدیرکل آژانس اعلام کرده میزان موجود اورانیوم ۶۰ درصد هنوز به بیش از ۴۰۰ کیلوگرم می‌رسد و تاکید کرده برای جلوگیری از انحراف، ادامه نظارت ضروری است.
ارزیابی‌های سازمان‌های اطلاعاتی غربی نشان می‌دهند حتی پس از حملات، حکومت ایران توانایی ساخت سلاح یا بازسازی سریع این سطح غنی‌سازی را طی «چند هفته تا سه ماه» دارد.
به گفته فایننشنال تایمز و گاردین، اصولا آسیب قابل توجهی به ذخایر اورانیوم در ایران وارد نشده و آژانس نیز هنوز موفق به تعیین محل دقیق آنها نشده است.
بنابراین، خلاف برداشت قبلی مبنی بر ذخیره «بیش از ۱۲۰ کیلوگرم»، اکنون روشن شده است ذخایر بیشترِ اورانیوم غنی‌شده ایران تا اواسط ژوئن ۲۰۲۵ (اواخر خرداد) حدود ۴۰۰ کیلوگرم با غنای نزدیک به تسلیحاتی یا بالای آن بوده است.
بعد از حملات اخیر، میزانی از این ذخایر ممکن است منتقل یا مخفی شده باشد اما آژانس هنوز نمی‌داند چه بخش‌هایی باقی مانده‌اند.
فرانسه، بریتانیا و آلمان در حال بررسی رسمی فعال‌سازی مکانیسم ماشه هستند اما هنوز برنامه‌ای برای اقدام رسمی به شورای امنیت ارائه نکرده‌اند.
منابع نزدیک به این کشورها گفتند: «ما برای بازگرداندن اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱، در حال بررسی همه گزینه‌ها هستیم؛ از جمله مکانیسم ماشه.»
روسیه و چین به‌طور سنتی مخالف مکانیسم ماشه بوده‌اند.
چین در سال ۲۰۲۵ نیز تاکید کرد «استفاده از سازوکار تنبیهی در شرایط فعلی به دیپلماسی آسیب می‌زند» و روسیه هشدار داد که «هرگونه بازگرداندن تحریم‌ها به منزله پایان کامل همکاری با ایران خواهد بود».
با این حال، آنچه اهمیت دارد این است که مسکو و پکن نمی‌توانند مکانیسم ماشه را وتو کنند، چرا که فرآیند آن اصلا نیازی به رای‌گیری ندارد.
به همین دلیل، حتی مخالفت آنان نیز مانع احیای تحریم‌ها نخواهد شد.
تهران بارها هشدار داده که استفاده از مکانیسم ماشه را «نقض فاحش تعهدات بین‌المللی» تلقی خواهد کرد.
جمهوری اسلامی همچنین تهدید کرده در پاسخ ممکن است از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی) خارج شود، همکاری با آژانس را قطع کند، سطح غنی‌سازی را رسما به ۹۰ درصد افزایش دهد و از طریق متحدان نیابتی خود در عراق و لبنان دست به اقدامات تلافی‌جویانه منطقه‌ای بزند.
در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه در سال ۲۰۲۵، موارد زیر باز خواهند گشت:
تحریم‌های تسلیحاتی: صادرات و واردات سلاح به ایران، شامل سلاح‌های سبک، سنگین، مهمات، سامانه‌های موشکی و حتی فناوری‌های مرتبط، به‌طور کامل ممنوع می‌شود.
ایران از خرید یا فروش هرگونه تجهیزات نظامی (چه از طریق رسمی و چه غیررسمی) منع خواهد شد.
تحریم‌های موشکی: هر نوع فعالیت ایران در حوزه موشک‌های بالستیک، اعم از آزمایش، تولید، تحقیق و توسعه، یا تامین قطعات و فناوری مربوط، تحت ممنوعیت کامل سازمان ملل قرار می‌گیرد.
همکاری با نهادهای خارجی در این زمینه نیز مجازات‌پذیر خواهد شد.
تحریم‌های مالی و بانکی: تمامی دارایی‌های نهادهای کلیدی جمهوری اسلامی (از جمله بانک مرکزی ایران، بانک‌های دولتی، صندوق توسعه ملی و موارد دیگر) در خارج از کشور مسدود خواهد شد.
انتقال پول، افتتاح حساب، ارائه خدمات بانکی یا سرمایه‌گذاری خارجی در ایران به‌شدت محدود یا ممنوع خواهد شد.
تحریم‌های حوزه انرژی (نفت وگاز): صادرات نفت خام، گاز طبیعی، محصولات پتروشیمی و دیگر منابع انرژی ایران بار دیگر تحت تحریم قرار خواهد گرفت.
سرمایه‌گذاری خارجی در بخش انرژی ایران ممنوع می‌شود و شرکت‌های بین‌المللی از هر نوع مشارکت در پروژه‌های نفتی یا گازی ایران باز داشته می‌شوند.
بازگشت فهرست‌گذاری افراد و نهادها: ده‌ها نهاد، سازمان و شخصیت حقیقی ایرانی که در گذشته تحت تحریم بودند و با برجام از فهرست خارج شدند، دوباره به لیست سیاه تحریم‌های شورای امنیت بازمی‌گردند.
این شامل مقامات سپاه پاسداران، وزارت دفاع، سازمان انرژی اتمی، شرکت‌های وابسته به بیت رهبری و دیگر نهادهای کلیدی می‌شود.
مکانیسم ماشه دیگر یک تهدید فرضی نیست.
با بالا رفتن سطح تنش هسته‌ای و جنگ ۱۲ روزه جمهوری اسلامی و اسرائیل، شکست کامل مذاکرات و فشارهای داخلی بر دولت‌های اروپایی برای دادن «پاسخ قاطع» به تهران، بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل حالا یک گزینه محتمل و در حال بررسی رسمی است.
این مکانیسم به‌گونه‌ای طراحی شده که حتی در برابر مقاومت روسیه و چین نیز قابل اجرا باشد و همین نکته آن را به ابزاری استراتژیک برای غرب تبدیل کرده است.
در فضای پرتنش فعلی، فعال شدن مکانیسم ماشه می‌تواند نقطه‌ای بی‌بازگشت در بحران هسته‌ای ایران باشد؛ آغازی بر پایان هرگونه توافق دیپلماتیک و ورود به فاز جدیدی از تقابل بین‌المللی.
