بیات، نماینده خمین: کسی از من نخواسته پیگیر پرونده تیراندازی خمین شوم

سازمان حقوق بشر هانا شنبه چهارم مرداد، با استناد به اسناد و شواهد میدانی هشدار داد که در بستر فضای امنیتی پس از جنگ روند جدید برخوردهای مرگبار با کولبران و تیراندازی مستقیم به آنان، به‌شکل نگران‌کننده‌ای افزایش یافته‌ است.

این در حالی است که ایران از سال ۱۹۶۶ به میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی ملحق شده و بر اساس ماده ۹ قانون مدنی جمهوری اسلامی، مفاد این میثاق در حکم قانون داخلی و لازم‌الاجراست. بند نخست ماده شش این میثاق تصریح می‌کند: «هیچ فردی را نمی‌توان خودسرانه از زندگی محروم کرد.»

هانا در گزارش خود نوشت در یک ماه گذشت ۹ کولبر کُرد به نام‌های سیوان عبدالله‌زاده، خالد محمدی، رزگار محمدی، پیام احمدی، لطیف یعقوبی، دانیال صالحی، امین گردی، رسول فتحی و بارزان صالحی، در مرزهای کردستان و آذربایجان غربی با شلیک مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی جان باخته‌اند.

این کولبران اهل شهرهای بانه، بوکان، سروآباد، سلماس و مریوان بودند.

سایت کولبرنیوز اول فروردین گزارش داد در سال ۱۴۰۳ در مناطق مرزی و مسیرهای بین‌جاده‌ای استان‌های آذربایجان غربی، کُردستان و کرمانشاه، دست‌کم ۵۲ کولبر کشته و ۱۳۱ تن دیگر مجروح شدند.

آمار کولبران کشته‌شده در سال ۱۴۰۳ در مقایسه با سال پیش از آن، نزدیک به ١٨ درصد افزایش داشت.

کولبری، شغلی بی‌پناه در قانون

سازمان هانا در گزارش خود همچنین با اشاره به نبود تعریف قانونی برای کولبری در نظام حقوقی جمهوری اسلامی، نوشته است کولبران از حقوق شغلی، بیمه و حمایت‌های قانونی محروم‌اند و همین موضوع آن‌ها را در برابر خشونت، مصادره اموال، بازداشت خودسرانه و آزار ماموران به شدت آسیب‌پذیر کرده است.

علاوه‌بر خشونت‌های ساختاری و امنیتی؛ کولبران در مسیرهای صعب‌العبور مرزی با خطرات طبیعی و فیزیکی همچون سقوط از ارتفاع، یخ‌زدگی یا بهمن نیز مواجه‌اند، اما در نبود هرگونه حمایت قانونی، زندگی آن‌ها همواره در مرز نابودی قرار دارد.

هانا با بیان اینکه اطلاعات این افراد در مرکز آمار این سازمان حقوق‌بشری ثبت و مستند شده است، نوشت بسیاری از خانواده‌های این قربانیان، در پی اعتراض یا پیگیری حقوقی با تهدید، احضار یا سکوت اجباری مواجه شده‌اند.

درخواست اقدام فوری بین‌المللی

این سازمان حقوق‌بشری با ابراز نگرانی از وضعیت وخیم حقوق بشر در مناطق مرزی، از شورای حقوق بشر سازمان ملل، گزارشگر ویژه حقوق بشر در امور ایران و اتحادیه اروپا خواسته با استفاده از ابزارهای سیاسی و حقوقی، جمهوری اسلامی را به توقف فوری استفاده مرگبار از زور علیه کولبران وادار کنند.

این نهاد حقوق بشری هشدار داده که جمهوری اسلامی در هفته‌های اخیر با نسبت دادن اتهاماتی نظیر «جاسوسی»، «ارتباط با دشمن» یا «انتقال تجهیزات اطلاعاتی» به کولبران، تلاش کرده فضا را برای توجیه این کشتارها آماده کند؛ اتهاماتی که به گفته هانا، بی‌اساس، خلاف اصل برائت و ناقض کرامت انسانی است.

هانا همچنین خواستار تحقیقات مستقل و بی‌طرفانه درباره این کشتارها و پیگرد قضایی آمران و عاملان آن شده است.

نهادهای حقوق بشری و برخی نمایندگان مجلس بارها اعلام کرده‌اند شهروندان کُرد در استان‌های غربی کشور به‌دلیل فقر اقدام به کولبری می‌کنند.

در تیرماه ۱۴۰۳ سازمان دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی اعلام کرد جمهوری اسلامی از «قوه قهریه بیش از حد و کُشنده» علیه کولبران استفاده می‌کند که در مناطق مرزی ایران و عراق کالاهای مختلف را بین دو کشور جابه‌جا می‌کنند.

بر اساس گزارش‌های رسیده به ایران‌اینترنشنال و رسانه‌های داخلی، قطع مکرر آب و برق در مناطق مختلف کشور در روز شنبه چهارم مرداد همچنان ادامه دارد. هم‌زمان، اعتراضات پراکنده‌ای به بحران آب در شهرها و مناطق صنعتی گزارش شده است.

ویدیوهای رسیده به ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهد کارفرمایان منطقه صنعتی خرمدشت و سیاه‌سنگ در اعتراض به قطع برق دست به تجمع زده‌اند.

در پی این تجمع، ماموران نیروی انتظامی در محل حاضر شدند و کوشیدند معترضان را متفرق کنند.

جمعی از شهروندان ساکن نورآباد ممسنی در استان فارس چهارم مرداد در اعتراض به قطعی‌های مکرر برق و خسارات ناشی از آن برای وسایل برقی‌، در برابر اداره برق این شهرستان تجمع کردند.

کانال «چالش صنفی معلمان ایران» با انتشار این خبر نوشت این اعتراض، بازتابی از خستگی و نارضایتی مردم از بی‌توجهی مسئولان به مشکلات روزمره‌ معیشتی و زیستی است.

بر اساس ویدیوی دیگری که به ایران‌اینترنشنال رسیده، شماری از شهروندان در خشک‌بیجار استان گیلان چهارم مرداد در اعتراض به قطع آب و برق تجمع کردند و شعارهایی از جمله «آب، برق، زندگی، حق مسلم ماست» سردادند.

کاهش بی‌سابقه ذخایر سدها و افت شدید بارندگی

آمارهای رسمی تصویری نگران‌کننده از وضعیت منابع آبی کشور ارائه می‌دهند. به عنوان نمونه، سد کرج نسبت به سال گذشته حدود ۱۰۰ میلیون متر مکعب کاهش ذخیره داشته و از ۱۶۰ میلیون به ۶۲ میلیون متر مکعب رسیده است.

خبرگزاری تسنیم، وابسته به سپاه پاسداران، هشدار داد با ادامه این روند، ذخیره آب این سد حتی تا مهرماه نیز دوام نخواهد آورد.

محمدعلی معلم، مدیر سد امیرکبیر کرج، با اشاره به بحران بی‌سابقه آب در ایران گفت این سد ۶۵ ساله که از سال ۱۳۴۰ مورد بهره‌برداری قرار گرفته، امسال حدود ۴۶ متر پایین‌تر از تراز نرمال قرار دارد؛ کاهشی که در این زمان از سال بی‌سابقه بوده است.

محمدصادق معتمدیان، استاندار تهران، چهارم مرداد با اشاره به کاهش چشمگیر منابع آبی استان اعلام کرد در حال حاضر ۶۲ درصد آب مصرفی تهران از منابع زیرزمینی تامین می‌شود؛ در حالی‌که این نسبت ۱۰ سال پیش معکوس بود.

او با بیان اینکه میزان پرشدگی سدهای استان به ۱۳ درصد کاهش یافته، افزود بارش‌ها نسبت به سال گذشته ۳۲ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت بیش از ۴۳ درصد کمتر بوده است.

به‌ گفته معتمدیان، الگوی مصرف آب در تهران نیز نگران‌کننده است، به‌طوری که ۶۳ درصد جمعیت، بیش از دو برابر حد استاندارد آب مصرف می‌کنند.

هم‌زمان رسانه‌های ایران گزارش دادند برخی از فدراسیون‌های مستقر در مجموعه ورزشی آزادی، با قطعی آب و برق مواجه شده‌اند.

کارشناسان هشدار داده‌اند تهران با تنش آبی شدید مواجه است و «مدیریت ناکارآمد» و «بی‌توجهی به هشدارها»، بحران را تشدید کرده است. به گفته آن‌ها، در صورت ادامه این روند، افت فشار، جیره‌بندی و حتی قطع آب دور از انتظار نخواهد بود.

در حالی‌ که گزارش‌ها از قطع گسترده برق در نقاط مختلف ایران خبر می‌دهند، برخی نمایندگان مجلس نسبت به بروز یک بحران جدی در حوزه تامین انرژی هشدار داده‌اند.

محمد رشیدی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، گفت: «در بعضی مناطق کشور تا ۱۱ ساعت برق قطع می‌شود و با قطع برق، آب هم قطع می‌شود.»

پیمان فلسفی، نایب‌رییس کمیسیون کشاورزی مجلس، نیز اعلام کرد تنها راه عبور از بحران فعلی، کاهش ۲۰ درصدی مصرف آب از سوی مردم است.

او افزود: «۴۲ درصد از مصرف کل آب تهران مربوط به شرب و بهداشت می‌شود که ۸۰ درصدش دوباره تبدیل به پساب می‌شود و این واقعا بد است.»

در همین حال، خبرگزاری ایلنا گزارش داد عملکرد اعتبارات بخش آب این هفته با حضور مقام‌های وزارت نیرو و سازمان برنامه و بودجه در مجلس بررسی خواهد شد.

در غیاب اقدامات فوری و ساختاری، آنچه باقی می‌ماند، فشاری فزاینده بر دوش مردم، بیکاری فصلی، فرسایش زیرساخت‌ها، قطع مستمر آب و برق، و نارضایتی عمومی است؛ آن هم در تابستانی که هنوز به نیمه نرسیده، اما بار مصیبتش، کمر شهروندان را خم کرده است.