جانشین فرمانده نیروی زمینی ارتش: در صورت حمله زمینی یا دریایی، پاسخ جانانه می‌دادیم
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد یکی از شروط تهران برای آغاز مجدد مذاکرات با آمریکا، پرداخت غرامت از سوی این کشور برای جبران خسارات وارد شده به تاسیسات هسته‌ای در ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه است.
عباس عراقچی، پنج‌شنبه ۹ مرداد در مصاحبه با روزنامه فایننشال‌تایمز گفت: «آن‌ها باید توضیح دهند چرا در میانه مذاکرات به ما حمله کردند، و باید اطمینان دهند که [در گفت‌وگوهای آینده] دست به چنین کاری نخواهند زد. و آن‌ها باید خسارتی را که به ایران وارد کرده‌اند، جبران کنند.»
او افزود: «مسیر مذاکره باریک است اما غیرممکن نیست. من باید مسئولان بالادست خود را قانع کنم که اگر وارد مذاکره شویم، طرف مقابل با اراده‌ای جدی برای دستیابی به یک توافق بُرد-بُرد پای میز خواهد آمد.»
در سخنان عراقچی به رقم خسارتی که جمهوری اسلامی از ایالات متحده مطالبه می‌کند، اشاره‌ای نشده است.
پیش از جنگ ۱۲ روزه، پنج دور مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشینگتن برگزار شد اما با تاکید مقام‌های جمهوری اسلامی بر ادامه غنی‌سازی در خاک ایران، گفت‌وگوها به بن‌بست رسید.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، هفتم مرداد در سخنرانی خود به مناسبت چهلم کشته‌شدگان جنگ اخیر، به‌صورت تلویحی بر ادامه غنی‌سازی در خاک ایران تاکید کرد و گفت ملت ایران «دین و دانش» خود را رها نمی‌کند.
عراقچی: آمریکا باید گام‌های اعتمادساز بردارد
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در ادامه مصاحبه خود با فایننشال‌تایمز اعلام کرد حین جنگ ۱۲ روزه و پس از آن، با استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، در تماس بوده است.
عراقچی گفت ویتکاف کوشیده او را متقاعد کند که رسیدن به توافقی «برد-برد» امکان‌پذیر خواهد بود و به همین دلیل، پیشنهاد از سرگیری گفت‌وگوهای تهران و واشینگتن را مطرح کرده است.
او افزود: «پیام من [به ویتکاف] چندان پیچیده نیست. گفتم تجاوز اخیر ثابت کرد برای برنامه هسته‌ای ایران راه‌حل نظامی وجود ندارد اما می‌توان به راه‌حلی از طریق مذاکره دست یافت.»
عراقچی تاکید کرد که جمهوری اسلامی به «اقدامات واقعی اعتمادساز» از سوی ایالات متحده نیاز دارد.
در روزهای اخیر گمانه‌زنی‌ها درباره سرنوشت ذخایر اورانیوم غنی‌شده حکومت ایران و همچنین احتمال فعال‌سازی مکانیسم ماشه از سوی آلمان، فرانسه و بریتانیا، موسوم به تروئیکای اروپایی، بالا گرفته است.
شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی تهدید کرده‌اند در صورت فعال‌سازی مکانیسم ماشه، طرح خروج تهران از پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی (ان‌پی‌تی) در دستور کار قرار خواهد گرفت.
عراقچی: جنگ بر مخالفت‌ها با مذاکره در درون حاکمیت دامن زده است
فایننشال‌تایمز در گزارش خود نوشت عراقچی در مصاحبه با این رسانه، برای نخستین بار هدف قرار گرفتن تاسیسات هسته‌ای اصفهان در حمله آمریکا را تایید کرد.
جمهوری اسلامی چند روز پیش از آغاز جنگ، در واکنش به قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از آغاز غنی‌سازی در این تاسیسات خبر داده بود.
وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در همین رابطه به فایننشال‌تایمز گفت: «تا جایی که من اطلاع دارم، مقدمات [غنی‌سازی] فراهم شده بود اما در زمان حمله، [سایت اصفهان] فعال نبود.»
عراقچی بر «صلح‌آمیز» بودن برنامه اتمی تهران تاکید کرد و افزود جنگ اخیر باعث افزایش مخالفت‌ها با مذاکره در درون حاکمیت در ایران شده، بی‌اعتمادی به دونالد ترامپ را افزایش داده و به همین دلیل، برخی مقام‌های حکومت خواستار «تسلیحاتی شدن» برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی شده‌اند.
او ادامه داد: «احساسات ضد مذاکره بسیار شدید است. مردم به من می‌گویند: "دیگر وقتت را تلف نکن، فریب آن‌ها را نخور ... اگر هم سر میز مذاکره بیایند، فقط برای پنهان کردن نیات واقعی‌شان است".»
علاءالدین بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، هفتم مرداد اعلام کرد کشورهای اروپایی در مذاکرات استانبول به‌دنبال تمدید شش‌ماهه مهلت استفاده از مکانیسم ماشه بودند اما جمهوری اسلامی این پیشنهاد را نپذیرفت.
مسعود پزشکیان در سفر به استان زنجان گفت: «رهبری در جلسه خود ایستاده اعلام کرد که به کوری چشم دشمنان، علم، دانایی و توانایی را در این مملکت به اوج خواهیم رساند.» او افزود: «این وظیفه سنگینی به دوش همه ما است و این به آمریکا، اروپا و تحریم ربط ندارد و به رفتار ما ربط دارد.»
احد وظیفه، رییس مرکز ملی خشکسالی ایران در خصوص وضعیت فعلی آبی در ایران به سایت رویداد ۲۴ گفت: «سابقه نداشته که جمعیتی مانند تهران تا این حد در معرض تهدید کم‌آبی و خشکسالی باشد.» او ادامه داد: «اگر سیاست‌های مدیریت آب تغییر نکند، ایران به‌زودی وارد مرحله فلاکت آبی خواهد شد.»
زهرا افتخارزاده، بنیان‌گذار خانه امن آتنا در گفت‌وگو با روزنامه هم‌میهن با اشاره به اینکه ۶۵ تا ۷۰ درصد زنان خشونت‌دیده، تجربه خشونت را در دوران بارداری داشته‌اند، گفت: «این خشونت‌ها گاه بی‌پرواترین شکل خشونت خانگی است.»
او با اشاره به اینکه تعداد زیادی از زنان را دیده که در روز اول و دوم بعد از زایمان به‌دلیل خشونت به خانه امن پناه آورده‌اند، گفت: این زنان بعدها از تجربه‌های تلخ بارداری زیر فشار خشونت سخن گفته‌اند.
افتخارزاده افزود: زنان گفته‌اند در دوران بارداری نمی‌توانند مثل قبل فرار یا مقابله کنند، چون باید از خود و جنین‌شان همزمان مراقبت کنند، به همین دلیل احساس نیاز بیشتری به حمایت دارند. نبود این حمایت بیرونی، آن‌ها را بیشتر در موقعیت ضعف قرار می‌دهد.
او با تاکید بر اینکه مردان هم این وضعیت را درک می‌کنند و گاهی از همین ناتوانی سوءاستفاده می‌کنند، گفت: نتیجه، خشونت سخت‌تر و سنگین‌تر علیه زن باردار است.
به نوشته اکونومیست، در حالی‌که ایران در دوران پس از جنگ با اسرائیل به‌سر می‌برد، نشانه‌ها حاکی از آن است که قدرت رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای، به‌طور چشمگیری کاهش یافته و کشور در حال ورود به مرحله‌ای از ابهام سیاسی است که مسئله جانشینی را به موضوعی حیاتی تبدیل کرده است.
رهبر ۸۶ ساله جمهوری اسلامی اکنون به ندرت در انظار عمومی ظاهر می‌شود و خطبه‌هایی که روزگاری طولانی و پر جزئیات بودند، به بیاناتی کوتاه و کلی محدود شده‌اند. این کاهش حضور فعال، در کنار بحران‌های فزاینده داخلی، موجب شده که ناظران در داخل و خارج از نظام جمهوری اسلامی درباره تداوم رهبری او و سناریوهای جانشینی به گمانه‌زنی بپردازند.
تلاش برای بازسازی چهره نظام
اکونومیست می‌نویسد که خامنه‌ای، برای کاهش نارضایتی عمومی و انحراف از مطالبات سیاسی، تلاش دارد ساختار دینی نظام را در پوشش ملی‌گرایی بازتعریف کند. به عنوان نمونه، در مراسم عاشورا در تیرماه امسال، به جای قرائت دعا، سرود «ای ایران» که پیش از انقلاب اسلامی محبوب بود اما سال‌ها ممنوع شده بود، از بلندگوهای رسمی پخش شد.
از سوی دیگر، با اغماض در برابر پخش سریال‌هایی نظیر نسخه ایرانی «جزیره عشق» و تضعیف اجبار حجاب در برخی مناطق پایتخت، نظام تلاش می‌کند ظاهری از تساهل اجتماعی به نمایش بگذارد؛ در حالی‌که این سیاست‌ها در واقع ابزاری برای کاهش مطالبات اساسی مردم برای تغییر ساختار قدرت است. همزمان، سرکوب سیاسی ادامه دارد؛ شمار اعدام‌ها افزایش یافته و خبری از عفو وعده‌داده‌شده برای زندانیان سیاسی نیست.
سایه سپاه، رقابت سیاسی و بحران مشروعیت
اکونومیست با اشاره به افزایش نفوذ سپاه پاسداران می‌نویسد که در جریان حملات اسرائیل، خامنه‌ای مسئولیت‌های کلیدی را به فرماندهان نظامی واگذار کرد و این امکان را فراهم آورد که کشور به‌سمت یک دولت نظامی حرکت کند. اما سپاه نیز با چالش‌هایی نظیر فساد داخلی، شکاف‌های درون‌ساختاری و نفوذ اطلاعاتی اسرائیل مواجه است.
در همین حال، چهره‌هایی چون مسعود پزشکیان، رئیس‌دولت فعلی، به‌دنبال گفت‌وگو با اپوزیسیون و بازگرداندن تبعیدی‌ها هستند. اما جایگاه ضعیف او در ساختار قدرت و نارضایتی مردم از قطعی برق و آب، سقوط ارزش ریال و بحران اقتصادی، او را فاقد اعتبار لازم برای پیشبرد اصلاحات کرده است.
دو رئیس‌جمهوری سابق، محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی، نیز به‌دنبال بازگشت به صحنه سیاسی هستند. اکونومیست اشاره می‌کند که روحانی ممکن است چشم به رهبری جمهوری اسلامی داشته باشد، در حالی‌که علی لاریجانی نیز در قامت رئیس‌جمهوری اجرایی عمل می‌کند و اخیراً در سفری به مسکو با پوتین دیدار داشته است.
صداهای معترض، فشارهای داخلی و انزوای خارجی
در ۱۱ ژوئیه، میرحسین موسوی، نخست‌وزیر پیشین، با انتشار بیانیه‌ای خواستار تدوین قانون اساسی جدید شد؛ اقدامی که صدها روشنفکر ایرانی از آن حمایت کردند. اما بسیاری از جوانان ایرانی خواهان تغییراتی اساسی هستند که هیچ‌یک از چهره‌های گذشته یا حال، حتی مخالفان سالخورده، در آن نقش نداشته باشند.
در حوزه سیاست خارجی نیز [حکومت] ایران از جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای عقب‌نشینی کرده و تمرکز خود را بر بقای نظام گذاشته است. برخی تندروها خواهان حرکت سریع به سمت ساخت بمب اتمی‌اند، در حالی‌که دیگران چشم به کمک‌های احتمالی چین یا روسیه دارند؛ کمک‌هایی که به‌نظر می‌رسد یا ناکافی‌اند یا خیلی دیر خواهند رسید.
در این میان، ایالات متحده همچنان بازیگر کلیدی باقی مانده است. اکونومیست می‌نویسد که مشارکت ترامپ در جنگ اسرائیل علیه حکومت ایران، تهران را نگران کرده و مذاکرات هسته‌ای را متوقف ساخته است. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، اعلام کرده که [حکومت] ایران برای ازسرگیری مذاکرات آمادگی دارد.
آینده بدون رهبری روشن؟
اکونومیست در پایان هشدار می‌دهد که اگرچه توافق احتمالی با آمریکا می‌تواند تحریم‌ها را لغو و مسیر بازگشت سرمایه خارجی را هموار کند، اما نبود یک رهبر مقتدر یا دارای چشم‌انداز برای تصمیم‌گیری، ایران را در آستانه دوره‌ای از سردرگمی و بی‌ثباتی قرار داده است. مردم خواهان تغییرند، اما به‌نظر می‌رسد دیگر رهبری که قادر باشد این مسیر را هدایت کند، در قدرت نیست.
