تحقیق مشترک گاردین، مجله ۹۷۲+ و رسانه لوکال‌کال نشان می‌دهد واحد ۸۲۰۰ ارتش اسرائیل از سال ۲۰۲۲ با همکاری مایکروسافت، سامانه‌ای برای شنود و ذخیره‌سازی انبوه مکالمات روزانه فلسطینی‌ها در فضای ابری این شرکت راه‌اندازی کرده است.
ویتکاف چهارشنبه ۱۵ مرداد در ماموریتی ناگهانی برای یافتن راه‌حلی در جنگ سه سال و نیمه‌ای که با تهاجم تمام‌عیار روسیه به اوکراین آغاز شد، دیداری حدودا سه ساعته با پوتین داشت.
یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی کرملین، که در این دیدار حضور داشت گفت دو طرف «سیگنال‌هایی» درباره مساله اوکراین رد و بدل کردند و درباره امکان توسعه همکاری‌های راهبردی میان مسکو و واشینگتن گفت‌وگو شد.
اوشاکوف این گفت‌وگوها را «بسیار مفید و سازنده» توصیف کرد و بدون ارائه جزییات بیشتر گفت باید منتظر بازگشت ویتکاف و گزارشش به ترامپ بود.
احتمال طرح پیشنهاد «تعلیق حملات هوایی»
خبرگزاری بلومبرگ و رسانه مستقل روسی «بل» گزارش دادند کرملین ممکن است پیشنهاد تعلیق حملات هوایی از سوی روسیه و اوکراین را مطرح کرده باشد.
این ایده هفته گذشته از سوی الکساندر لوکاشنکو، رییس‌جمهوری بلاروس، در دیدار با پوتین مطرح شده بود.
چنین اقدامی اگر مورد توافق قرار گیرد، بسیار کمتر از آتش‌بس کامل و فوری است که اوکراین و آمریکا ماه‌هاست خواستار آن هستند، اما می‌تواند اندکی آرامش برای دو طرف به همراه داشته باشد.
کریل دیمیتریف، مدیرعامل صندوق سرمایه‌گذاری روسیه، که پیش‌تر از ویتکاف استقبال کرده و همراه او در پارکی نزدیک کرملین قدم زده بود، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «گفت‌وگو پیروز خواهد شد.»
دولت آمریکا هنوز واکنشی به این دیدار نشان نداده است.
ترامپ که به دلیل عدم پیشرفت در مسیر صلح، به‌طور فزاینده‌ای از پوتین ناامید شده، تهدید کرده است که تعرفه‌های سنگینی را بر کشورهایی اعمال خواهد کرد که از روسیه کالا وارد می‌کنند.
او به‌ویژه بر هند فشار وارد می‌کند؛ کشوری که همراه با چین، از خریداران عمده نفت روسیه به شمار می‌رود.
کرملین می‌گوید تهدید به مجازات کشورهایی که با روسیه تجارت دارند، اقدامی غیرقانونی است.
هنوز روشن نیست روسیه چه پیشنهادی ممکن است به ویتکاف داده باشد تا از تهدید ترامپ جلوگیری کند.
حملات متقابل روسیه و اوکراین ادامه دارد
از زمانی که گفت‌وگوهای مستقیم صلح در ماه مه از سر گرفته شد، روسیه سنگین‌ترین حملات هوایی خود در طول جنگ را انجام داده و تنها در کی‌یف، دست‌کم ۷۲ نفر را کشته است.
ترامپ هفته گذشته این حملات روسیه را «چندش‌آور» توصیف کرد.
اوکراین نیز همچنان به پالایشگاه‌ها و مخازن نفتی روسیه حمله می‌کند.
ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، چهارشنبه ۱۵ مرداد گفت روسیه به یک ایستگاه پمپاژ گاز در جنوب اوکراین حمله کرده است.
او این حمله را ضربه‌ای عامدانه و حساب‌شده به غیرنظامیان، پیش از آغاز فصل سرد توصیف کرد.
روسیه در مقابل گفت زیرساخت گازی را که به ارتش اوکراین خدمات می‌داد، هدف قرار داده است.
آندری یرماک، رییس دفتر ریاست‌جمهوری اوکراین، چهارشنبه گفت دستیابی به آتش‌بس کامل و برگزاری نشست رهبران ضروری است.
او در تلگرام نوشت: «این جنگ باید متوقف شود و در حال حاضر، مسئولیت این امر برعهده روسیه است.»
پوتین پیروزی در جنگ را به رابطه خوب با آمریکا ترجیح می‌دهد
سه منبع نزدیک به کرملین به خبرگزاری رویترز گفتند بعید است پوتین به ضرب‌الاجل تحریمی ترامپ تن دهد، چراکه او اعتقاد دارد در جنگ پیروز است و اهداف نظامی‌اش بر تمایلش برای بهبود روابط با آمریکا اولویت دارد.
منابع روسی هم به رویترز گفتند پوتین نسبت به اثربخشی تحریم‌های جدید آمریکا تردید دارد، چراکه طی سه سال و نیم جنگ، موج‌های متعددی از تحریم‌ها را تجربه کرده است.
دو منبع گفتند رهبر روسیه نمی‌خواهد ترامپ را خشمگین کند و می‌داند ممکن است با رد این فرصت، شانس بهبود روابط با واشینگتن و غرب را از دست بدهد، اما اهداف جنگی‌اش برای او مهم‌تر است.
به گفته منابع روسی، شروط پوتین برای صلح شامل تعهدی الزام‌آور مبنی بر عدم گسترش ناتو به شرق، بی‌طرفی اوکراین، حفاظت از روس‌ها و پذیرش دستاوردهای سرزمینی مسکو در این جنگ است.
در مقابل، زلنسکی گفته است اوکراین هرگز حاکمیت روسیه بر مناطق اشغال‌شده را به رسمیت نخواهد شناخت و کی‌یف این حق حاکمیتی دارد که تصمیم بگیرد آیا می‌خواهد به ناتو بپیوندد یا نه.
خبرگزاری رویترز چهارشنبه ۱۵ مرداد گزارش داد این درگیری حقوقی که در دادگاه کارناتاکا جریان دارد، مبنای سانسور اینترنت در یکی از بزرگ‌ترین بازارهای کاربری ایکس را هدف قرار داده است.
دولت نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، در سال ۲۰۲۳ تغییرات گسترده‌ای در قوانین نظارت بر اینترنت اعمال کرد.
بر اساس این تغییرات، تمام نهادهای فدرال و ایالتی و پلیس اختیار صدور دستور حذف محتوا را برای «هر اطلاعاتی که منع قانونی دارد» دریافت کردند.
دولت هند در اکتبر ۲۰۲۴ وب‌سایتی به نام «سهیوگ» که به زبان هندی به معنی «همکاری» است راه‌اندازی کرد تا صدور دستورات حذف محتوا را آسان‌تر کند.
ایکس این وب‌سایت را «پرتال سانسور» خواند و از پیوستن به آن خودداری کرد.
در فاصله مارس ۲۰۲۴ تا ژوئن ۲۰۲۵، نهادهای فدرال و ایالتی هند خواهان حذف حدود هزار و ۴۰۰ پست یا حساب کاربری در ایکس شدند.
بیش از ۷۰ درصد این درخواست‌ها از سوی وب‌سایت سهیوگ، زیرمجموعه وزارت کشور هند، صادر شده است.
دفاع دولت هند
دولت هند در پاسخ به شکایت ایکس، گزارشی ۹۲ صفحه‌ای تهیه کرد تا نشان دهد این پلتفرم «محتوای غیرقانونی» در خود جای داده است.
این گزارش به ۳۰۰ پست شامل اطلاعات نادرست، شایعات و مطالب مربوط به سوءاستفاده جنسی از کودکان می‌پردازد.
به گفته مقامات هندی، ایکس وسیله‌ای برای «گسترش نفرت و تفرقه» است که همبستگی اجتماعی را تهدید می‌کند و «اخبار جعلی» موجود در آن نوعی تهدید امنیتی است.
نمونه‌هایی از محتوای مورد اعتراض
برخی از دستورات حذف، فراتر از مقابله با اطلاعات نادرست بوده است. به عنوان مثال، وزارت راه‌آهن هند در ماه فوریه دستور حذف گزارش‌های خبری درباره ازدحام مرگبار در بزرگ‌ترین ایستگاه قطار دهلی‌نو را صادر کرد که ۱۸ کشته بر جای گذاشته بود.
در نمونه‌ای دیگر، پلیس چنای در ماه آوریل درخواست حذف کاریکاتورهای «توهین‌آمیز» و «تحریک‌آمیز» را کرد.
از جمله این کاریکاتورها تصویری از «دایناسور قرمز» با عنوان «تورم» بود که ناتوانی مودی و تامیل نادو، وزیر ارشد او را در کنترل قیمت‌ها نشان می‌داد.
ایلان ماسک که خود را مدافع آزادی بیان می‌داند، در گذشته نیز با مقامات آمریکا، برزیل و استرالیا بر سر سانسور محتوا اختلاف داشته است.
مالک ایکس در سال ۲۰۲۳ از هند به عنوان کشوری با بیشترین پتانسیل رشد یاد کرد و مودی او را برای سرمایه‌گذاری در بازار هند ترغیب کرد.
این تقابل حقوقی در حالی پیش آمده که ماسک قصد گسترش فعالیت شرکت‌های تسلا و استارلینک در هند را دارد.
با وجود این اختلافات، هنوز نشانه‌ای از تیرگی روابط میان ماسک و مودی دیده نمی‌شود.
ویتکاف چهارشنبه ۱۵ مرداد در یک سفر لحظه آخری وارد مسکو شد؛ ماموریتی برای تلاش در جهت دستیابی به پیشرفت در پایان دادن به جنگ اوکراین، تنها دو روز پیش از انقضای ضرب‌الاجلی که ترامپ تعیین کرده و بر اساس آن، روسیه باید با صلح موافقت کند، وگرنه با تحریم‌های جدید مواجه خواهد شد.
ویتكاف در بدو ورود به مسکو مورد استقبال کیریل دیمیتری‌یِف، رییس صندوق ثروت ملی این کشور قرار گرفت و رسانه‌های دولتی تصاویری از قدم زدن این دو در پارکی در نزدیکی کاخ کرملین و گفت‌وگوی جدی میان ایشان را منتشر کردند.
یک منبع آگاه از برنامه کاری ویتکاف سه‌شنبه به خبرگزاری رویترز گفت که او قرار است چهارشنبه با مقام‌های ارشد روسیه دیدار کند.
کرملین اعلام کرد احتمال دارد ویتکاف با ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه نیز دیدار کند.
ترامپ که هر روز از پیشرفت نکردن مذاکرات صلح اوکراین بیشتر ناامید می‌شود، تهدید کرده تعرفه‌های سنگینی بر کشورهایی که کالا از روسیه وارد می‌کنند، وضع خواهد کرد.
فشار آمریکا بر خریداران نفت روسیه
ترامپ به‌ویژه بر هند فشار وارد می‌کند. کشوری که به همراه چین از خریداران عمده نفت روسیه است.
مسکو تهدید به مجازات کشورهایی را که با روسیه تجارت می‌کنند، «غیرقانونی» خوانده است.
سه منبع نزدیک به کرملین به رویترز گفتند که پوتین احتمالا در برابر ضرب‌الاجل تحریمی ترامپ کوتاه نخواهد آمد، چرا که بر این باور است در جنگ پیروز است و اهداف نظامی‌اش را مهم‌تر از بهبود روابط با ایالات متحده می‌داند.
گِرهارد مانگوت، تحلیل‌گر اتریشی و عضو گروهی از دانشگاهیان و روزنامه‌نگاران غربی که در طول سال‌ها با پوتین دیدارهای منظم داشته‌اند، گفت: «سفر ویتکاف آخرین تلاش برای یافتن راه‌حلی با حفظ آبرو برای هر دو طرف است اما فکر نمی‌کنم هیچ سازشی حاصل شود.»
او در ادامه گفت: «روسیه تاکید خواهد کرد که آماده آتش‌بس است، اما فقط تحت شرایطی که دو یا سه سال است بر آن‌ها پافشاری می‌کند.»
مانگوت تاکید کرد: «ترامپ تحت فشار خواهد بود تا آن‌چه را اعلام کرده اجرا کند- یعنی اعمال تعرفه‌های بالاتر بر همه کشورهایی که از روسیه نفت، گاز و احتمالا اورانیوم خریداری می‌کنند.»
ماموریت ویتکاف و انتقادها از او
منابع روسی به رویترز گفتند که پوتین نسبت به اثر تحریم‌های جدید آمریکا بدبین است؛ به‌ویژه پس از چندین موج از مجازات‌های اقتصادی که در طول سه سال و نیم جنگ اعمال شده‌اند.
به گفته دو منبع دیگر، رییس‌جمهوری روسیه نمی‌خواهد ترامپ را خشمگین کند و می‌داند که شاید در حال از دست دادن فرصتی برای بهبود روابط با واشینگتن و غرب باشد اما اهداف جنگی‌اش را مهم‌تر از همه این‌ها می‌داند.
ویتكاف که یک میلیاردر حوزه املاک و مستغلات است، پیش‌تر چندین دیدار طولانی با پوتین داشته است.
او تا پیش از پیوستن به تیم ترامپ در ژانویه، هیچ تجربه دیپلماتیکی نداشت، اما هم‌زمان مامور شده تا در زمینه آتش‌بس در جنگ‌های اوکراین و غزه تلاش کند و همچنین در بحران مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران نقش‌آفرین باشد.
منتقدان، او را فاقد صلاحیت لازم برای مذاکره مستقیم با پوتین، مرد قدرتمند روسیه در ۲۵ سال گذشته، دانسته‌اند.
در آخرین سفرش در ماه آوریل، ویتکاف که بدون همراهی دیپلمات‌ها یا دستیارانش به مسکو رفت، تنها در برابر پوتین، دیمیتری‌یف و یوری اوشاکوف، مشاور سیاست خارجی کرملین، دیده شد.
برخی منتقدان در مواردی ویتکاف را متهم کرده‌اند که روایت کرملین را تکرار می‌کند. برای مثال، او در مصاحبه‌ای با تاکر کارلسن، روزنامه‌نگار آمریکایی، در ماه مارس گفت: «هیچ دلیلی وجود ندارد که روسیه بخواهد اوکراین را ضمیمه کند یا بخشی از قلمرو آن را ببلعد. تصور این‌که پوتین بخواهد ارتشش را در سراسر اروپا به راه بیندازد، مضحک است.»
اوکراین و بسیاری از متحدان اروپایی‌اش عکس این را می‌گویند.
پوتین هرگونه قصد تعرض به قلمرو ناتو را رد کرده و مسکو بارها چنین گفته‌هایی را نشانه‌ای از «خصومت اروپا» و «روسیه‌هراسی» دانسته است.
گاردین چهارشنبه ۱۵ مرداد در گزارشی نوشت اسرائیل از این تماس‌های ذخیره‌شده برای حملات هوایی، بازداشت و حتی حذف هدفمند افراد استفاده کرده است.
به گزارش گاردین، در سال ۲۰۲۱ یوسی سری‌ئل، فرمانده وقت واحد ۸۲۰۰ ارتش اسرائیل، در دفتر مرکزی مایکروسافت با ساتیا نادلا، مدیرعامل این شرکت، دیدار کرد تا درباره ذخیره‌سازی اطلاعات فوق‌محرمانه ارتش اسرائیل در فضای ابری (کلاد) مایکروسافت گفت‌وگو کند.
این دیدار به همکاری ویژه‌ای منجر شد که طی آن، بخشی اختصاصی و ایزوله از پلتفرم ازیور (Azure) برای واحد ۸۲۰۰ راه‌اندازی شد.
تحقیقات گاردین بر پایه اسناد درز کرده از مایکروسافت و گفت‌وگو با ۱۱ منبع مطلع، نشان می‌دهد که این فضا برای ساخت سامانه‌ای بی‌سابقه و وسیع جهت جمع‌آوری و نگهداری مکالمات تلفنی روزانه میلیون‌ها فلسطینی در کرانه باختری و غزه مورد استفاده قرار گرفته است؛ پروژه‌ای که در داخل واحد ۸۲۰۰ با شعار «یک میلیون تماس در هر ساعت» شناخته می‌شود.
این سامانه ابتدا برای کرانه باختری طراحی شد و هدف آن نه شنود اهداف خاص، بلکه نظارت مداوم بر کل جمعیت فلسطینی‌ها با استفاده از تحلیل‌های هوش مصنوعی بود.
به گفته یکی از منابع، «ناگهان کل جمعیت به دشمن تبدیل شد.»
بر اساس گزارش، مهندسان مایکروسافت در طراحی لایه‌های امنیتی این سامانه با واحد ۸۲۰۰ همکاری مستقیم داشتند.
تا ژوئیه ۲۰۲۵، بیش از ۱۱ هزار و ۵۰۰ ترابایت از داده‌های نظامی اسرائیل (معادل حدود ۲۰۰ میلیون ساعت مکالمه صوتی) در مراکز داده مایکروسافت در هلند و ایرلند ذخیره شده است.
این دادهها به افسران اطلاعاتی امکان می‌دهد مکالمات هر فرد را در صورت لزوم بازپخش کنند. این اطلاعات در برخی موارد برای طراحی حملات هوایی، بازداشت افراد بدون مدرک کافی، یا حتی توجیه کشتار هدفمند استفاده شده است.
مایکروسافت در واکنش به این افشاگری گفته است که اطلاعی از نوع داده‌های ذخیره‌شده از سوی واحد ۸۲۰۰ ندارد و هدف از همکاری با این نهاد، تقویت امنیت سایبری اسرائیل بوده است.
با این حال، اسناد داخلی شرکت نشان می‌دهد که برخی از کارکنان مایکروسافت، به‌ویژه کارمندان سابق واحد ۸۲۰۰، از ماهیت دادهها مطلع بودهاند.
واحد ۸۲۰۰، مشابه آژانس امنیت ملی آمریکا، مسئول جمع‌آوری اطلاعات سیگنالی است. سخنگوی ارتش اسرائیل گفته است همه همکاریها بر اساس توافقهای قانونی انجام شده و این فعالیتها مطابق با قوانین بین‌المللی برای مقابله با تروریسم انجام می‌شود.
سازمانهای حقوق بشری و بخشی از کارکنان مایکروسافت این پروژه را به مشارکت در جنایات جنگی متهم کرده‌اند.
برخی منابع می‌گویند سامانه کلاد نقش فعالی در عملیات‌های نظامی پس از حملات هفتم اکتبر ۲۰۲۳ حماس داشته است؛ حملاتی که بیش از ۱۲۰۰ کشته در اسرائیل بر جای گذاشت.
به گفته منابع اطلاعاتی، استفاده از این سامانه در جنگ غزه افزایش یافته و علیرغم تخریب زیرساختهای مخابراتی غزه، اطلاعات ذخیره‌شده همچنان برای برنامهریزی عملیات‌های نظامی کاربرد دارد.
یکی از منابع می‌گوید ارتش اسرائیل اکنون به دنبال «کنترل بلندمدت» بر غزه است و این سامانه به‌عنوان ابزاری راهبردی در این مسیر مورد توجه قرار گرفته است.
