در پی اعلام توافق جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان برای راه‌اندازی «کریدور ترامپ» در قفقاز، وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد از «پیامدهای منفی هرگونه مداخله خارجی، به ویژه در مجاورت مرزهای مشترک که مخل امنیت و ثبات پایدار منطقه باشد»، نگران است.
در این بیانیه که شنبه ۱۸ مرداد منتشر شد، آمده است که ایران روندهای جاری در منطقه قفقاز جنوبی را با دقت دنبال می‌کند و با هر دو کشور همسایه‌اش در خصوص این تحولات در ارتباط است.
جمهوری اسلامی با بیان این‌که صلح و ثبات در منطقه به نفع همه کشورهاست، نهایی شدن توافق میان ارمنستان و آذربایجان را گامی مهم در راستای تحقق صلح پایدار در قفقاز جنوبی ارزیابی کرد.
با این حال، این وزارتخانه ابراز نگرانی کرد «مداخلات خارجی»، به‌ویژه در نزدیکی مرزهای مشترک، می‌تواند تهدیدی برای امنیت و ثبات منطقه باشد.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، جمعه ۱۷ مرداد در نشستی رسانه‌ای همراه با سران جمهوری ارمنستان و جمهوری آذربایجان، از موفقیت در امضای توافق صلح میان این دو کشور خبر داد و گفت اطمینان کامل دارد صلحی پایدار میان آن‌ها برقرار خواهد شد.
بر اساس این توافق، نام دالان زنگزور به «مسیر ترانزیتی دونالد ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی» تغییر می‌یابد. مسیری راهبردی که جمهوری آذربایجان را از طریق خاک ارمنستان به منطقه خودمختار نخجوان متصل می‌کند.
این مسیر که در رسانه‌های آذربایجانی و ترکی به‌عنوان «دالان زنگزور» شناخته می‌شود، اکنون در قالبی متفاوت و با نقش‌آفرینی آمریکا به‌عنوان اجاره‌کننده ۹۹ ساله مطرح شده است.
ترامپ که در کاخ سفید میزبان رهبران ارمنستان و آذربایجان بود تا یک توافق صلح تاریخی را به امضا برسانند، اعلام کرد دو کشور متعهد شده‌اند برای همیشه به تمام درگیری‌ها پایان دهند، تجارت، سفر و روابط دیپلماتیک را آغاز کنند و به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذارند.
در این نشست، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، درباره صلح با آذربایجان به میانجی‌گری آمریکا گفت: «این دستاورد بدون مشارکت شخص ترامپ ممکن نمی‌شد.»
الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری آذربایجان نیز گفت اگر تلاش ترامپ و تیم او نبود، شاید کشورش و ارمنستان در مذاکرات بی‌پایان صلح باقی می‌ماندند.
علی‌اف و پاشینیان در مراسم امضای توافق، از نامزدی ترامپ برای دریافت جایزه نوبل صلح حمایت کردند.
تهران و کریدور ترامپ
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در بخش دیگری از بیانیه خود تاکید کرد: «ایجاد مسیرهای ارتباطی و رفع انسداد شبکه‌های مواصلاتی زمانی در خدمت ثبات، امنیت و توسعه اقتصادی ملت‌های منطقه خواهد بود که در چارچوب منافع متقابل، رعایت حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورهای منطقه و بدون مداخلات خارجی باشد.»
جمهوری اسلامی که نقشی تاریخی در میانجی‌گری میان آذربایجان و ارمنستان داشت، در روند صلح جدید به حاشیه رانده شد.
تهران با تاکید بر لزوم همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای اعلام کرد از سازوکارهایی مانند ۳+۳ برای تقویت این همکاری‌ها حمایت می‌کند.
با توجه به توافق تاریخی آذربایجان و ارمنستان و تحولات جدید در قفقاز جنوبی، به نظر می‌رسد روندهای ژئوپلیتیکی منطقه در حال تغییر هستند.
پزشکیان صبح شنبه ۱۸ مرداد در بازدیدی که «سرزده» توصیف شد، به سازمان صداوسیما رفت.
او ضمن گفتوگویی در این سازمان خواستار «انسجام نیروهای جمهوری اسلامی با وجود تفاوت دیدگاه» شد و گفت در جنگ ۱۲ روزه «حتی کسانی که در زندان بودند، پای دفاع از ایران ایستادند».
۳۱ خرداد، رسانه‌های رسمی جمهوری اسلامی، بیانیه‌ای با امضای ۵۰۰ «کنشگر سیاسی» که سوابق زندان در جمهوری اسلامی داشتند منتشر کردند که در آن حملات اسرائیل محکوم شده بود. همچنین برخی چهرهها نظیر مصطفی تاجزاده، به طور انفرادی از داخل زندان اوین حملات اسرائیل به جمهوری اسلامی را محکوم کردند.
پس از پایان جنگ ۱۲ روزه نیز میرحسین موسوی، از رهبران جنبش سبز، به صراحت این حمله را محکوم کرد.
پزشکیان در بخش دیگری از سخنان خود افزود برایش غیرقابل تصور بوده که در خیابان، کسانی را میدیده که پلاکارد در دست، شعار «جانم فدای رهبر» میدادهاند: «دختر کاملا بیحجابی که ما او را قبول نداریم، از رهبر، ایران و کشور دفاع میکرد. باید اختلاف سلیقهها و تفاوتها را بپذیریم و به آن لقب دشمنی ندهیم.»
جمهوری اسلامی سالهاست برخی زنان بدون حجاب اجباری را در تجمعات خود سازماندهی می‌کند.
از طرفی، برخی مخالفان حجاب اجباری نیز موضعی مخالف با اسرائیل دارند. برای نمونه اول خرداد، اعضای گروهی به نام «برای فلسطین» که بعضا بدون حجاب اجباری بودند، در تجمعی مقابل دانشگاه تهران، با شعار «مرگ بر صهیونیسم، امپریالیسم و فاشیسم» در کنار نیروهای موسوم به ارزشی شرکت کردند.
پزشکیان در بخش دیگری از سخنان خود، به هدف قرار گرفتن معاونت سیاسی سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی از سوی اسرائیل اشاره کرد و گفت: «این‌که اسرائیل این جا [صداوسیما] را جزو مکانهایی قرار داد که باید بزند، حاکی از آن است که از خبر و آگاهی مردم واهمه دارد.»
معاونت سیاسی سازمان صداوسیما، مستقر در ساختمان شیشهای این سازمان که وظیفه تهیه اخبار را بر عهده دارد، ۲۶ خرداد ۱۴۰۴، از سوی اسرائیل هدف قرار گرفت. حملهای که سبب اختلال در پخش زنده شبکه خبر شد. در زمان حمله، مجری خبر در حال خواندن اعلامیه تهدیدآمیز شورای عالی امنیت ملی علیه شهروندان بود.
پزشکیان با بیان این‌که «خود فروختهها» اخبار را بر اساس «نیتهای شوم استعمارگران و متجاوزان مدیریت می‌کنند»، ادامه داد: «اما ما در عین حال خبرنگاران آگاه و از خودگذشتهای چه در ایران و چه در منطقه و چه در غزه داریم که صدای مظلومیت و تجاوز صهیونیستها در منطقه را به گوش جهانیان میرسانند و در این مسیر حتی خیلیها جان خود را از دست میدهند.»
رییس دولت جمهوری اسلامی، به مناسبت ۱۷ مرداد که در تقویم رسمی حکومت روز خبرنگار نامگذاری شده، در صداوسیما حضور یافت.
شهر غربی ژاپن در ۹ اوت ۱۹۴۵ با پرتاب یک بمب پلوتونیوم-۲۳۹ به وزن ۱۰ هزار پوند، ملقب به «مرد چاق»، از سوی ایالات متحده با خاک یکسان شد و حدود ۲۷ هزار نفر از جمعیت تخمینی ۲۰۰ هزار نفری آن در لحظه کشته شدند.
تا پایان سال ۱۹۴۵، شمار قربانیان این بمباران بر اثر قرار گرفتن در معرض تشعشعات حاد، به حدود ۷۰ هزار نفر رسید.
سه روز پیش از آن، یک بمب اورانیوم-۲۳۵ آمریکا، شهر هیروشیما را ویران کرد.
ژاپن در ۱۵ اوت تسلیم شد و جنگ جهانی دوم پایان یافت.
پس از یک دقیقه سکوت در ساعت ۱۱:۰۲ صبح شنبه ۱۸ مرداد، هم‌زمان با لحظه انفجار، شیرو سوزوکی، شهردار ناگازاکی، از رهبران جهان خواست به اصول منشور سازمان ملل بازگردند و مسیر مشخصی برای لغو سلاح‌های هسته‌ای ارائه دهند و هشدار داد که تاخیر «دیگر مجاز نیست».
«بحران بقا» و روایت بازماندگان
سوزوکی گفت: «این بحرانی برای بقای بشریت است که در حال نزدیک شدن به‌سوی تک‌تک ماست.»
او برای نشان دادن واقعیت حمله هسته‌ای به گفته‌های یکی از بازماندگان استناد کرد: «اطراف من افرادی بودند که کره چشمشان بیرون زده بود ... بدن‌ها همچون سنگ در اطراف پراکنده بودند.»
سوزوکی پرسید: «آیا این دیدگاه "شهروند جهانی" نیست که به‌عنوان نیروی محرکه برای پیوند دوباره جهان ازهم‌گسیخته ما عمل خواهد کرد؟»
او خواستار یافتن راه‌حلی بر پایه تفاهم و همبستگی متقابل شد.
خبرگزاری رویترز در گزارش شنبه خود از ناگازاکی نوشت ارتش آمریکا باور داشت که انتخاب این شهر به‌عنوان هدف، به دلیل اهمیت آن به‌عنوان یک شهر مهم صنعتی و بندری بوده است.
ویژگی‌های جغرافیایی شهر، از جمله زمین پُر فراز و نشیب نیز عاملی برای متمرکز شدن قدرت انفجار محسوب می‌شد.
حضور جهانی و پیام نسل جوان
نمایندگانی از ۹۵ کشور و منطقه، از جمله ایالات متحده و اسرائیل - که داشتن سلاح هسته‌ای را رد یا تایید نمی‌کند - برای این سالگرد مهم در مراسم سالانه پارک یادبود صلح ناگازاکی شرکت کردند.
روسیه که بزرگ‌ترین زرادخانه هسته‌ای جهان را در اختیار دارد نیز در این مراسم نماینده داشت.
رویترز نوشت که دایجی کاواناکا، گردشگر ۱۴ ساله از اوساکا، با تایید دیدگاه شهردار ناگازاکی گفت: «واقعا باور دارم چنین تراژدی‌ای هرگز نباید تکرار شود.»
او تاکید کرد این سالگرد حتی میان هم‌سالان جوان او، بحث‌هایی درباره صلح به‌راه می‌اندازد: «ما فقط می‌توانیم تعهد دهیم که خودمان پیش‌قدم برداشتن گامی به‌سوی صلح باشیم.»
سازمان بازماندگان بمباران اتمی ژاپن، «نیهون هیدانکیو»، سال گذشته به‌دلیل کارزار برای جهانی عاری از سلاح هسته‌ای، برنده جایزه صلح نوبل شد.
بازماندگان، موسوم به «هی‌باکوشا»، همچنان از آثار تابش پرتوها و تبعیض اجتماعی رنج می‌برند.
شمار آن‌ها امسال برای نخستین بار به زیر ۱۰۰ هزار نفر کاهش یافت و روایت‌هایشان همچنان محرک تلاش‌ها برای جهانی بدون سلاح هسته‌ای است.
ژاپن، تنها کشوری که هدف حملات هسته‌ای قرار گرفته، تعهد خود را به خلع سلاح هسته‌ای اعلام کرده اما نه امضاکننده و نه ناظر معاهده سازمان ملل برای ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای است.
