اسرائیل برای آمادگی در برابر حمله احتمالی جمهوری اسلامی و حزبالله رزمایش برگزار کرد
در حالی که حملات اسرائیل به شهر غزه همچنان ادامه دارد، خلیل الحیه، یکی از رهبران حماس، قرار است به قاهره برود تا درباره احیای احتمالی طرح آتشبس مورد حمایت آمریکا گفتوگو کند. همزمان ارتش اسرائیل رزمایشی را برای آمادگی در برابر حمله احتمالی جمهوری اسلامی یا حزبالله برگزار کرد.
منابعی در ارتش اسرائیل، یسرائیل کاتز، وزیر دفاع را به «اعمال فشار بیسابقه» و برخورد تحقیرآمیز با رییس ستاد کل ارتش بر سر آمادهسازی طرح تصرف شهر غزه متهم کردند. همزمان یک نماینده از حزب لیکود گفت کمکهای هوایی به غزه شامل سلاح است و منجر به تقویت حماس میشود.
نشریه تایمز اسرائیل سهشنبه ۲۱ مرداد در گزارشی نوشت کاتز در روزهای اخیر بهطور علنی از ایال زمیر، رییس ستاد کل ارتش اسرائیل، انتقاد کرده و گفته است انتصابات تازه ارتش بدون هماهنگی با او انجام شده و برخلاف رویه موجود است.
ارتش در پاسخ تاکید کرده که روند معمول، برگزاری جلسات داخلی از سوی ارتش و سپس ارسال فهرست برای تایید یا رد وزیر دفاع است.
به گزارش رسانههای عبری، منابعی در ارتش گفتهاند که زمیر طی حدود یک ماه گذشته چند بار تلاش کرده با کاتز درباره این انتصابات جلسه بگذارد اما موفق نشده است.
وبسایت «واینت» نوشت که آخرین تلاش روز گذشته صورت گرفت و با زمیر «مانند یک سرباز یکستاره» برخورد شد؛ «در حالی که موضوع غافلگیرکنندهای در کار نبوده است».
به گفته منبعی که واینت به نقل از او گزارش داده، این موضوع با خواسته دولت برای آمادهسازی ارتش به منظور تصرف شهر غزه گره خورده است. اقدامی که هفته گذشته با وجود مخالفت زمیر و برخی دیگر از مقامهای ارشد دفاعی، در کابینه امنیتی اسرائیل تصویب شد.
برخی منابع نیز گفتهاند با وجود آنکه پیامهایی تند از سوی کاتز منتشر میشود اما در واقع نخستوزیر بنیامین نتانیاهو پشت این موضعگیریها قرار دارد.
نماینده لیکود: کمکهای هوایی به غزه حاوی سلاح است
موشه ساعاد، عضو حزب لیکود به رهبری نتانیاهو، در گفتوگو با شبکه رادیویی «کان» درباره کمکهای هوایی به غزه گفت: «آیا کسی محمولههای هوایی را بررسی کرده است؟ برای همه واضح است که این محمولهها مهمات دارند.»
او افزود که اسرائیل باید «تمام نوار غزه را اشغال کند» و «فقط به این شکل میتوان جنگ را برد».
این اظهارات در حالی مطرح شده است که از چهارم مرداد و همزمان با اتخاذ سیاست جدید اسرائیل برای ورود بیشتر کمکها به غزه، دستکم ۱۲ کشور از جمله اسرائیل بیش از هزار بسته کمک بشردوستانه را به این منطقه پرتاب کردهاند.
ارتش اسرائیل میگوید بستههایی که خود این کشور پرتاب کرده، از سوی نهادهای بینالمللی تامین شدهاند.
اسرائیل این سیاست را پس از افزایش فشارها و انتقادهای بینالمللی درباره بحران گرسنگی در غزه دوباره اجرا کرد اما پرتاب هوایی تنها بخش کوچکی از نیازها را تامین میکند و حجم کمکها از مسیر زمینی بسیار بیشتر است.
این روش همچنین خطراتی برای غیرنظامیانی دارد که برای دریافت محمولهها به سمت آنها میروند، چرا که بستهها ممکن است به آنها برخورد کنند.
رییسجمهوری ایالات متحده در یک مصاحبه تلفنی کوتاه با وبسایت اکسیوس، بهطور مستقیم از برنامههای بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، برای حمله به غزه و اشغال آن حمایت نکرد اما گفت که حماس گروگانها را آزاد نخواهد کرد، مگر اینکه اوضاع تغییر کند.
دونالد ترامپ دوشنبه ۲۰ مرداد در گفتوگو با اکسیوس گفت که آزادی گروگانها - بهویژه کسانی که از سوی حماس به گروگان گرفته شدهاند - به دلیل شرایط کنونی، بسیار دشوار خواهد بود.
او افزود: «حماس هرگز اجازه نمیدهد گروگانها آزاد شوند، مگر اینکه وضعیت تغییر کند.»
اگرچه ترامپ بهطور واضح از حمله اسرائیل به غزه حمایت نکرد اما بهشکلی غیرمستقیم با این نظر که اسرائیل باید فشار بیشتری به حماس وارد کند، همنظر بود.
ترامپ با بیان اینکه اسرائیل باید تصمیم بگیرد آیا میخواهد حماس را در غزه نگه دارد یا آنها را از بین ببرد، افزود: «من فکر میکنم حماس نمیتواند در آنجا بماند.»
او گفت: «یک چیز میخواهم بگویم: هفتم اکتبر را به خاطر بسپارید. هفت اکتبر را به یاد داشته باشید.»
این اشاره ترامپ بهطور مشخص تاکیدی بر حمله حماس بود.
اظهارات ترامپ در شرایطی مطرح شد که اسرائیل در حال اجرای عملیات نظامی در غزه است و تحولات جدیدی در مورد گروگانها و آینده این منطقه در حال شکلگیری است.
اکسیوس گزارش کرد برخی از مقامات ارشد نظامی اسرائیل مخالف عملیات تصرف غزه هستند و نگران این هستند که این اقدام، جان گروگانهای زنده را به خطر بیندازد.
کابینه امنیتی اسرائیل ۱۷ مرداد طرح پیشنهادی نتانیاهو برای تصرف کامل غزه را تصویب کرد.
بر اساس این طرح، ارتش اسرائیل ماموریت خواهد داشت تا کنترل شهر غزه را که محل سکونت حدود ۸۰۰ هزار نفر از فلسطینیان است، به دست گیرد.
ترامپ همچنین از تماسهای اخیر خود با نتانیاهو گفت و افزود که در این مکالمه از اسرائیل خواسته شده برای پایان دادن به این بحران و آزادی گروگانها، اقدامات بیشتری انجام دهد.
او تاکید کرد که فشار بر حماس برای آزادی گروگانها ضروری است.
با این حال، با ادامه خشونتها و نگرانیهای بینالمللی در خصوص وضعیت غیرنظامیان در غزه، وضعیت پیچیدهای پیش روی دولتهای اسرائیل و ایالات متحده است.
ترامپ گفت که جامعه جهانی باید در این وضعیت کمک کند و اطمینان حاصل کند که اقدامات انسانی در اولویت قرار گیرد.
کییر استارمر، نخستوزیر بریتانیا، از «نگرانی شدید» خود در مورد هدف قرار گرفتن مکرر خبرنگاران در غزه خبر داد. این اظهارات پس از آن بیان شد که پنج خبرنگار از جمله انس الشریف، خبرنگار الجزیره که اسرائیل میگوید از فرماندهان حماس بود، در یک حمله هوایی به غزه کشته شدند.
ارتش اسرائیل تایید کرد در این حمله، الشریف، هدف قرار گرفته و کشته شد اما افزود که او فرماندهی یک سلول نظامی حماس را بر عهده داشته و در حملات راکتی به اسرائیل نقش داشته است.
کشته شدن الشریف واکنشهای انتقادی زیادی از سوی کشورهای مختلف به دنبال داشت.
شبکه الجزیره که از سوی دولت قطر تامین مالی میشود، نقش و جایگاه نظامی الشریف را رد کرد.
خود الشریف نیز پیش از مرگش چنین اتهاماتی را که از سوی اسرائیل مطرح است، رد کرده بود.
بریتانیا: اتهام ارتباط یکی از خبرنگاران با حماس، مستقلا بررسی شود
سخنگوی استارمر دوشنبه ۲۰ مرداد به خبرنگاران گفت: «ما بهشدت نگران هدف قرار گرفتن مکرر روزنامهنگاران در غزه هستیم.»
او افزود: «خبرنگارانی که در حال پوشش درگیریها هستند، طبق حقوق بشردوستانه بینالمللی از حمایت برخوردارند و باید بتوانند مستقل و بدون ترس به گزارشگری بپردازند. اسرائیل باید اطمینان حاصل کند که روزنامهنگاران میتوانند کار خود را با امنیت انجام دهند.»
وقتی از سخنگوی استارمر درباره اتهام ارتباط خبرنگاران با حماس پرسیده شد، او پاسخ داد: «این موضوع باید بهطور کامل و مستقل بررسی شود اما ما بهشدت نگران هدف قرار گرفتن مکرر روزنامهنگاران هستیم.»
کشته شدن یک خبرنگار محلی
پزشکان در بیمارستان الشفا گفتند حمله هوایی که الشریف و همکارانش را کشت، همچنین منجر به مرگ محمد الخالدی، خبرنگار آزاد محلی شد و شمار خبرنگاران کشتهشده در این حمله به پنج نفر رسید.
حماس، گروه مسلحی که از سال ۲۰۰۷ کنترل غزه را در دست دارد، کشته شدن او را به «عملیات جدید برنامهریزیشده» مرتبط دانست.
دفتر رسانهای دولت غزه که تحت کنترل حماس است، گفت در نزدیک به دو سال جنگ، ۲۳۸ خبرنگار کشته شدهاند اما کمیته حمایت از روزنامهنگاران (CPJ) اعلام کرد دستکم ۱۸۶ خبرنگار در جریان جنگ غزه کشته شدهاند.
نبرد کنونی زمانی آغاز شد که نیروهای تحت رهبری حماس در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل یورش بردند و طبق آمار اسرائیل، هزار و ۲۰۰ نفر را کشتند و ۲۵۱ نفر را گروگان گرفتند.
حدود ۵۰ گروگان همچنان در غزه هستند، اما گمان میرود تنها حدود ۲۰ نفر از آنان زنده باشند.
بر اساس آمار وزارت بهداشت غزه، بیش از ۶۱ هزار فلسطینی تاکنون در عملیات نظامی اسرائیل کشته شدهاند.
اکثریت جمعیت غزه بارها آواره شده و ساکنان آن با بحران انسانی شدیدی مواجهاند، در حالی که بخشهای وسیعی از این منطقه به ویرانه تبدیل شده است.
الجزیره اعلام کرد که در جریان یکی از حملات هوایی اسرائیل به باریکه غزه چهار خبرنگار این شبکه کشته شدند. ارتش اسرائیل با تایید این حمله مدعی شد که انس الشریف، یکی از خبرنگاران کشته شده از فرماندهان حماس بود که خود را بهعنوان خبرنگار جا زده بود.
این حمله یکشنبه ۱۹ مرداد به چادری در نزدیکی بیمارستان الشفا در شرق غزه رخ داد. دکتر محمد ابو سلمیه، مدیر بیمارستان الشفا، به نیویورک تایمز گفت که در این حمله پهپادی هفت نفر، از جمله پنج خبرنگار و دو نفر دیگر کشته و هشت نفر زخمی شدند.
شبکه الجزیره ضمن محکوم کردن این «ترور عمدی» اعلام کرد که چهار نفر از پنج خبرنگار کشته شده برای این شبکه کار میکرند و هویت دیگر خبرنگاران کشته شده را محمد قریقه، ابراهیم ظاهر و محمد نوفل اعلام کرد.
ارتش اسرائیل در بیانیهای بدون اشاره به محل دقیق این حمله، تایید کرد که «تروریست انس الشریف، که خود را خبرنگار شبکه الجزیره معرفی کرده بود» را هدف قرار داده و اقداماتی برای «کاهش آسیب به غیرنظامیان» انجام داده است.
ارتش اسرائیل، الشریف را به «رهبری یک سلول تروریستی» متهم کرد که «مسئول پیشبرد حملات راکتی علیه غیرنظامیان و سربازان اسرائیلی» بود.
در این بیانیه آمده است که ارتش پیشتر «اطلاعات و اسناد بهدستآمده بسیاری از نوار غزه را منتشر کرده که وابستگی نظامی الشریف به حماس را تایید میکند.»
یک گروه مدافع آزادی مطبوعات و یک کارشناس سازمان ملل پیشتر هشدار داده بودند که جان الشریف بهدلیل گزارشگری از غزه در خطر است. ایرنه خان، گزارشگر ویژه سازمان ملل، ماه گذشته ادعاهای اسرائیل علیه الشریف را «بیاساس» خوانده بود.
به نقل از الجزیره، الشریف پیامی در شبکههای اجتماعی گذاشته بود تا در صورت مرگش منتشر شود. او در بخشی از این پیام نوشته بود: «...هرگز در انتقال حقیقت آنگونه که هست تردید نکردم، بدون تحریف یا وارونهنمایی، به امید آنکه خداوند شاهد باشد بر کسانی که سکوت کردند.»
او که در شبکه اجتماعی ایکس بیش از ۵۰۰ هزار دنبالکننده داشت، دقایقی پیش از مرگ در حساب کاربریاش نوشت: «اسرائیل بیش از دو ساعت است که شهر غزه را بهشدت بمباران میکند.»
الجزیره، انس الشریف و همکارانش را «آخرین صداهای باقیمانده در غزه» خواند که «واقعیتی تراژیک را به جهان مخابره میکردند.»
انس الشریف، خبرنگار شناختهشده الجزیره، یکی از شش خبرنگار این شبکه در غزه بود که زمستان سال گذشته اسرائیل آنها را به فعالیت برای حماس و جهاد اسلامی فلسطین متهم کرد.
ارتش اسرائیل آنچه را «اسنادی بهدستآمده از غزه» میخواند منتشر کرد. آن اسناد شامل فهرست اعضا، دفترچههای تلفن و فیشهای حقوقی اعضای گردانهای قسام و گردانهای قدس بود. این فهرستها شامل نامهایی بود که با نام آن خبرنگاران مطابقت داشت.
اما الجزیره و انس الشریف این اتهامات را رد کردند. شبکه الجزیره این ادعاها را «ساختگی» خواند.
استیو ویتکاف، فرستاده ویژه کاخ سفید، قرار است شنبه در ایبیزا در اسپانیا با شیخ محمد بن عبدالرحمان آلثانی، نخستوزیر قطر، دیدار و درباره طرح پایان جنگ غزه و آزادی همه گروگانهای باقیمانده گفتوگو کند.
به گزارش آکسیوس، دو منبع آگاه گفتهاند که ارائه یک پیشنهاد تازه برای راهحلی دیپلماتیک جامع که به جنگ پایان دهد، میتواند اجرای برنامه اسرائیل برای حمله جدید با هدف اشغال شهر غزه را به تاخیر بیندازد.
ویتکاف اخیراً گفته بود دولت ترامپ خواهان یک توافق «همه یا هیچ» برای پایان کامل جنگ است، نه یک «توافق تدریجی».
یک منبع دخیل در مذاکرات به آکسیوس گفته است قطر و آمریکا در حال تدوین پیشنهادی جامع هستند که طی دو هفته آینده به طرفها ارائه خواهد شد.
رون درمر، وزیر امور راهبردی اسرائیل، نیز پنجشنبه در نشست کابینه امنیتی پیش از تصویب طرح حمله جدید گفت انتظار میرود دولت ترامپ طی هفتههای آینده طرحی با عنوان «پایان بازی» برای جنگ غزه ارائه دهد.
کاخ سفید از اظهار نظر درباره این دیدار خودداری کرده است. با این حال، یک مقام اسرائیلی دخیل در مذاکرات گفته دستیابی به «طرح پایان بازی» میان اسرائیل و آمریکا مشکلی ندارد، اما چنین طرحی از سوی حماس پذیرفته نخواهد شد و بنابراین معنایی نخواهد داشت.
او تاکید کرده است: «جنگ ما با حماس است، نه با آمریکا. شکاف بین اسرائیل و حماس بر سر پایان جنگ بسیار عمیق است و در این مرحله صحبت از توافق جامع بیفایده خواهد بود.»
بهنوشته آکسیوس، با وجود تصمیم کابینه اسرائیل برای دستور به ارتش جهت آمادهسازی اشغال شهر غزه، اجرای این طرح چند هفته طول میکشد؛ بهدلیل نیاز به برنامهریزی نظامی، تخلیه حدود یک میلیون غیرنظامی فلسطینی از منطقه و آمادهسازی کمکهای انسانی.
یک مقام ارشد اسرائیلی گفته است که اجرای این حمله فوری نخواهد بود و جدول زمانی دقیقی برای آغاز عملیات تعیین نشده تا زمان بیشتری برای تلاشهای دیپلماتیک باقی بماند.
در نشست کابینه، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل به شکلی مبهم سخن گفت و راه را برای توقف عملیات در صورت ازسرگیری مذاکرات برای پایان جنگ و آزادی گروگانها باز گذاشت.
یک مقام ارشد اسرائیلی گفت به همین دلیل وزیران افراطی ایتامار بنگویر و بتسلل اسموتریچ به این تصمیم رای منفی دادند.
همزمان، وزیران امور خارجه بریتانیا، استرالیا، آلمان، ایتالیا و نیوزیلند در بیانیهای مشترک تصمیم کابینه اسرائیل را رد کردند.
در این بیانیه آمده است که این اقدام «وضعیت فاجعهبار انسانی را تشدید، جان گروگانها را به خطر و خطر آوارگی گسترده غیرنظامیان را بیشتر خواهد کرد».
آنان از «طرفها و جامعه جهانی» خواستهاند برای پایان جنگ از طریق آتشبس فوری و دائمی و آزادی همه گروگانها بدون تأخیر بیشتر، تلاش کنند.
به گزارش خبرنگار ایراناینترنشنال در اسرائیل، ارتش اسرائیل این رزمایش را بدون اطلاع قبلی یکشنبه ۱۹ مرداد آغاز کرد تا «پیامی قاطع» به جمهوری اسلامی و حزبالله ارسال کند مبنی بر اینکه اسرائیل «با چشم باز میخوابد».
بر اساس این گزارش، این رزمایش همچنین با هدف آزمایش و افزایش سطح آمادگی سامانههای ارتش، شاباک و موساد، بهویژه در آستانه تعطیلات و احتمال تشدید عملیات نظامی در شهر غزه انجام شد.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در اظهارات اخیر خود بر پیام بازدارندگی علیه جمهوری اسلامی تاکید کرد.
او در پاسخ به سوالی درباره حملات به برنامه هستهای حکومت ایران و احتمال سناریوی حمله غافلگیرانه و انتقامجویانه جمهوری اسلامی گفت: «این امر مستلزم هوشیاری کامل ماست و ما برای هر سناریویی آمادهایم. ایرانیها برای سناریوهای مختلف آماده میشوند و من بیش از این توضیح نخواهم داد.»
این رزمایش غافلگیرانه با رهبری ایال زامیر، رییس ستاد ارتش، از ساعت ۵:۳۰ بامداد ۱۹ مرداد آغاز شد و یک جنگ غافلگیرانه در چندین جبهه را شبیهسازی کرد.
سناریوها شامل شلیک موشک به سکوهای نفتی، نفوذ مهاجمان از مرز اردن، حملات تروریستی در کرانه باختری، نفوذ در خط مرزی و شلیک موشک از یمن و لبنان میشد.
تحلیل وضعیت جمهوری اسلامی و حزبالله
این تمرین همچنین نشان داد که مرز اردن در حال حاضر نقطه ضعف اسرائیل محسوب میشود. با این حال، در مقطع کنونی فرماندهی مرکزی اسرائیل در تلاش است تا «شکافهای امنیتی» را پوشش دهد.
همچنین اسرائیل در حال تحلیل وضعیت جمهوری اسلامی و حزبالله است و در این زمینه چندین روند احتمالی را شناسایی کرده است.
بر اساس ارزیابی اسرائیل در زمینه برنامه هستهای و موشکی، جمهوری اسلامی در حال بررسی بازسازی زیرساختهای هستهای و تولید موشکهای بالستیک خود است و در زمینه مقابله با اطلاعات اسرائیل، حکومت ایران تلاشهای زیادی را برای شناسایی نفوذ اطلاعاتی اسرائیل انجام میدهد.
همچنین در زمینه چالشهای منطقهای، جمهوری اسلامی با حملات سایبری روزانه، اسرائیل را به چالش میکشد و موساد و شاباک گزارشهای اطلاعاتی بیشماری درباره توطئه انجام حملات علیه شهروندان و نمایندگیهای اسرائیل در سراسر جهان دریافت میکنند.
طبق ارزیابی اسرائیل از حمایت تهران از نیروهای نیابتی خود، جمهوری اسلامی، حوثیها و همچنین شبهنظامیان و گروههای مسلح در سوریه (بهویژه در جنوب) و اردن را تحریک میکند.
ارتش اسرائیل اخیرا برای خنثیسازی این برنامهها در جنوب بلندیهای جولان اقداماتی را انجام داده است.
اسرائیل معتقد است که حزبالله نیز در لبنان با وضعیتی پیچیدهتر روبهروست و در موقعیتی دشوار قرار گرفته است.
با این حال، این گروه تحت حمایت جمهوری اسلامی در حال ساخت خطوط دفاعی در شمال رودخانه لیتانی است و میکوشد از اقدام دولت لبنان برای خلع سلاح خود جلوگیری کند.
نگرانی کنونی ارتش اسرائیل این است که جمهوری اسلامی در آینده نزدیک، حتی قبل از عملیات در شهر غزه، یک اقدام سریع را برای ایجاد روایت جدیدی درباره پایان جنگ آغاز کند.
تداوم حملات اسرائیل به غزه
شاهدان عینی و کادر درمانی در نوار غزه سهشنبه ۲۱ مرداد گزارش دادند هواپیماها و تانکهای اسرائیلی شامگاه گذشته بخشهای شرقی شهر غزه را بمباران کردند که دستکم ۱۱ نفر در این حملات کشته شدند.
دور جدید مذاکرات غیرمستقیم میان حماس و اسرائیل در قطر در اواخر ماه گذشته میلادی به بنبست رسید و اسرائیل و گروه مسلح حماس یکدیگر را بهدلیل پیشرفت نکردن در طرح آتشبس ۶۰ روزه و توافق آزادی گروگانها مقصر دانستند.
اسرائیل از آن زمان اعلام کرده که حمله جدیدی را آغاز خواهد کرد و کنترل شهر غزه را در دست خواهد گرفت؛ این شهر پس از شروع جنگ در اکتبر ۲۰۲۳ بهسرعت توسط اسرائیل تصرف شد اما نیروهای اسرائیلی سپس از آن عقبنشینی کردند.
به نوشته خبرگزاری رویترز، شبهنظامیان حماس پس از آن، دوباره سازماندهی شدهاند و از آن زمان تاکنون جنگی عمدتا چریکی علیه اسرائیل به راه انداختهاند.
مدت زمان و تفاوت حمله جدید نظامی اسرائیل به این شهر در شمال غزه که اکنون تا حد زیادی به خرابه تبدیل شده، مشخص نیست.
ادامه انتقادها از اسرائیل
برنامه اعلامشده از سوی نخستوزیر اسرائیل برای گسترش کنترل نظامی بر غزه که انتظار میرود در اکتبر اجرا شود، باعث اعتراضهای جهانی شده است.
در تازهترین مورد، صندوق ثروت دو تریلیون دلاری نروژ، بزرگترین صندوق ثروت جهان، ۲۱ مرداد اعلام کرد در ادامه بررسی سرمایهگذاریهای خود در اسرائیل بهدلیل وضعیت غزه و کرانه باختری، احتمالا از شمار بیشتری از شرکتهای اسرائیلی خارج خواهد شد.