عباس موسوی، معاون دفتر مسعود پزشکیان، آذربایجان و ارمنستان را تهدید کرد که «همه‌چیز به آخر نرسیده» و باید در توافق خود درباره دالان زنگروز که حالا «مسیر ترامپ» نام گرفته، بازنگری کنند. هم‌زمان یک عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس، ایران و روسیه را «بازنده» این قرارداد خواند.
موسوی چهارشنبه ۲۲ مرداد درباره دالان زنگزور گفت: «باید در توافق ارمنستان و آذربایجان بازنگری صورت گیرد و فکر نکنند که همه چیز به آخر رسیده است. ضمن این‌که هم‌اکنون مسیر جایگزین را داریم.»
او که سفیر پیشین جمهوری اسلامی در باکو است، افزود ایران «بازی خراب‌کن نبوده» و مخالف رفع انسداد راه‌های مواصلاتی نیست.
موسوی در ادامه گفت تهران نباید اجازه دهد و «اجازه هم نمی‌دهد» کشورهای منطقه منافع خودشان را به گونه‌ای تعریف کنند که خلاف منافع جمهوری اسلامی باشد.
کاخ سفید ۱۷ مرداد میزبان الهام علی‌اف، رییس‌جمهوری آذربایجان و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، برای امضای پیمان صلح بود تا به گفته دونالد ترامپ، دو طرف به تمام درگیری‌ها پایان دهند، تجارت، سفر و روابط دیپلماتیک را آغاز کنند و به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذارند.
بر اساس این توافق، نام دالان زنگزور به «مسیر ترانزیتی دونالد ترامپ برای صلح و شکوفایی بین‌المللی» تغییر می‌یابد و آمریکا به‌مدت ۹۹ سال آن را اجاره خواهد کرد.
موسوی در واکنش به این تفاهم گفت این جمهوری اسلامی است که «امکان داشتن» این مسیر ترانزیتی را به دو طرف داده است.
او افزود: «لذا این مسیر می‌تواند تقویت شود و گسترش و تنوع یابد؛ از جمله آن‌که مسیر ریلی به آن اضافه و جاده تعریض شود.»
علی باقری کنی، عضو شورای راهبردی روابط خارجی نیز پیش‌تر در مصاحبه با صدا و سیما تهدید کرده بود جمهوری اسلامی به‌راحتی از موضوع زنگزور نمی‌گذرد.
توافق در مورد کریدور زنگزور با وجود تلاش مسعود پزشکیان برای کوچک‌نمایی اهمیت آن، همچنان با واکنش‌های تند مقام‌های جمهوری اسلامی و رسانه‌های حکومتی در ایران مواجه است.
در نمونه‌هایی از این واکنش‌های ادامه‌دار، روزنامه کیهان ۲۰ مرداد از موضع پزشکیان انتقاد کرد و محسن رضایی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، دست به تهدید «ذی‌نفعان» این مسیر زد.
رهبران آذربایجان و ارمنستان قرار است در اجلاسی دو روزه که از ۲۳ مرداد آغاز میشود، درباره این توافق و جزییات آن صحبت کنند.
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس: ایران و روسیه بازنده این توافق‌اند
احمد بخشایش اردستانی، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی، ۲۲ مرداد در گفت‌وگو با وب‌سایت دیده‌بان ایران از «ضعف دولت‌های ایران و روسیه» انتقاد کرد و آن را عامل «وارد شدن پای آمریکا» به گذرگاه زنگزور خواند.
او روسیه، ایران و خود ارمنستان را بازنده‌های این قرارداد و ترکیه، آمریکا و آذربایجان را برنده خواند.
به گفته این نماینده مجلس، آمریکا از «ضعف و غفلت ایران و روسیه» در حل معضل بین آذربایجان و ارمنستان «سوءاستفاده» کرد، در حالی که تهران می‌توانست پیش از حضور واشینگتن، تفاهمی سه‌جانبه با باکو و ایروان امضا کند.
بخشایش اردستانی گفت: «ارمنستان وقتی روس‌ها در جنگ قره‌باغ به این کشور کمک نکردند، خیلی احساس تنهایی کرد و بنابراین به دامن آمریکا بازگشت.»
او همچنین نزدیک شدن ناتو به مرزهای ایران و روسیه، طرح خلع سلاح حزب‌الله و انحلال حشد‌الشعبی را از جمله عوامل کاهش نفوذ جمهوری اسلامی خواند.
دالان زنگزور جمهوری آذربایجان را از طریق خاک ارمنستان به منطقه خودمختار نخجوان متصل می‌کند و مرز مشترک ایران و ارمنستان را از بین می‌برد.
به همین دلیل، جمهوری اسلامی در ماه‌های گذشته به‌شدت با ساخت چنین کریدوری مخالفت کرده است.
رضا رستمی، رییس کمیسیون حمل و نقل اتاق بازرگانی ایران، اعلام کرد در صورت عملی شدن کریدور زنگزور، ترانزیت کالا در ایران ضعیف خواهد شد.
او این پروژه را «کار خطرناکی» دانست که می‌تواند ارتباط زمینی ایران با اروپا را دچار مشکل کند.
به گفته رستمی، راه‌اندازی این کریدور به نفع رقبای جمهوری اسلامی، به ویژه ترکیه و آذربایجان است و باعث افزایش هزینه‌های ترانزیتی برای صادرکنندگان ایرانی میشود.
علی باقری، پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه «امام صادق»، نیز ۲۲ مرداد با انتشار یادداشتی در روزنامه فرهیختگان، پیشنهاد داد «نهادی پرقدرت تحت عنوان اتاق جنگ اقتصادی» از سوی شورای عالی امنیت ملی برای حل این موضوع شکل بگیرد.
به گفته او، جمهوری اسلامی با تشکیل این نهاد می‌تواند با «تجمیع قدرت» به جای توزیع‌یافتگی بیش از حد کنونی قدرت و تعامل و ارتباط موثر و مستمر با «خبرگان و نخبگان»، طرح‌ها را به سرعت ارزیابی کند و با طرف‌های خارجی به توافق برسد.
هم‌میهن ۲۲ مرداد در گزارشی نوشت ساکنان خانه‌هایی در شهران پس از حمله بامداد ۲۵ خرداد به چند مخزن انبار نفت، دچار این ترس شده‌اند که: «اگر داخل آن چند مخزن بنزین بود، چه می‌شد؟»
بر اساس این گزارش، یک دیوار بتنی بلند در انتهای خیابان منتهی به انبار نفت، تاسیسات را از خانه‌های اطرافش جدا کرده است اما ۱۱ مخزن داخل این محدوده هنوز دیواربه‌دیوار خانه‌های مسکونی‌اند.
هم‌میهن به نقل از ساکنان منطقه شهران نوشت پس از برخورد موشک با مخزن و شنیده شدن صدایی عجیب، برق قطع شد و بسیاری از اهالی از خانه‌هایشان خارج شدند.
یکی از اهالی گفت که آن‌ها نمی‌دانستند شب حمله باید چه کنند و فقط خانه را تخلیه کردند و با وسایلی اندک، برای حدود ۱۵ روز منطقه را ترک کردند.
به گفته ساکنان منطقه، تا امروز از سمت آتش‌نشانی و شهرداری درباره حفظ جان شهروندان در مواقع خطر، آموزشی داده نشده است.
تا یک هفته بعد از انفجار، بسیاری از خانه‌ها و مجتمع‌های اطراف انبار نفت خالی بودند.
انبار نفت هم تا چند روز بعد از انفجار می‌سوخت و بعد از پایان جنگ، منطقه «سبز» اعلام شد.
ساکنان بعد از جنگ برگشتند اما به گفته هم‌میهن، هنوز نگرانند دوباره اتفاقی بیفتد؛ چون «جنگ تمام نشده و انبار نفت هنوز همان‌جاست».
یک شهروند به هم‌میهن گفت: «پست برق نزدیک این‌جا هم خطرناک است. آن را نمی‌توان جابه‌جا کرد ولی میشود مسیر تانکرهای انبار نفت را تغییر داد.»
پیش از جنگ درباره خطر انبار نفت هشدار داده شده بود
در سال‌های گذشته و حتی پیش از حمله اسرائیل نیز ساکنان این منطقه نگرانی‌هایی درباره مجاورت انبار نفت با خانه‌ها و احتمال انفجار مخازن این تاسیسات داشتند.
در این سال‌ها چندین حادثه نیز در این محل رخ داده است.
سال ۸۷ یکی از تانکرهای این انبار که حامل ۳۰ هزار لیتر بنزین بود، در بلوار شهران واژگون شد و سوخت آن، اطراف خانه‌های مسکونی تخلیه شد.
اواخر فروردین و اسفند سال ۸۵ هم دو حادثه مشابه در شهران و اطراف مجتمع کوهپایه و شهر زیبا رخ داد.
به گفته اهالی، یک‌بار یکی از همین کامیون‌ها ترمزش برید و داخل فروشگاه رفاه رفت و یک‌بار هم یک تانکر چپ شد و بنزینش در خیابان به راه افتاد.
تاسیسات انبار نفت شمال غرب تهران سال ۱۳۵۳ و حدود ۴۴ سال پیش از تصویب قانون ممنوعیت ساخت‌وساز در حریم گسل‌های تهران احداث شد.
بر اساس گزارش هم‌میهن، زمان ساخت این انبار خبری از ساخت‌وساز در حریمش نبود و حتی کسی نمی‌دانست این تاسیسات روی گسل زلزله شمال غرب تهران یعنی گسل مشا ساخته شده و قرار است آن را به یک «بمب هیدروژنی» تبدیل کند.
بر پایه اعلام کارفرما یعنی شرکت پخش و پالایش فرآورده‌های نفتی، بعد از تصویب قانون ساخت و ساز در اطراف گسل‌ها، اقداماتی برای مقاوم‌سازی مجموعه انبار نفت شهران انجام گرفت اما درباره جابه‌جایی و احتمال گسیختگی گسلی اقدامی انجام نشد.
در طول سال‌های گذشته شهروندان نه تنها نگرانی خود را درباره استشمام بوی شدید گاز، تردد تانکرها در کوچه‌های مسکونی و احتمال انفجار بیان کرده‌اند که سازمان مدیریت بحران شهر تهران و شورای شهر نیز درباره پیامدهای وجود یک تاسیسات نفتی در میان منطقه‌ای مسکونی اعلام خطر کرده‌اند.
در یک نمونه، مجید فراهانی، رییس سابق کمیته بودجه شورای شهر تهران، پس از انفجار بزرگ بندر بیروت در مرداد ۹۹ هشدار داد به‌دلیل وجود انبار نفت در داخل بافت مسکونی شهران، «فاجعه‌ای دهشتناک‌تر از بیروت» در کمین تهران است.
فراهانی همان سال گفت حدود ۳۰۰ تانکر ۳۰ هزار لیتری حمل سوخت، روزانه از طریق خیابان‌ها و کوچه‌های شهران به این تاسیسات می‌روند.
از درخواست جاده اختصاصی برای تانکرها تا جابه‌جایی انبار نفت
در سال‌های گذشته بارها بر این موضوع تاکید شده که تردد کامیون‌ها به انبار نفت نیاز به یک جاده اختصاصی دارد.
محمدرضا پوریافر، شهردار این منطقه، به هم‌میهن گفت پیش از جنگ ۱۲ روزه مقرر شد این کامیون‌ها مستقیم به بزرگراه باکری وصل شوند و دیگر از دل بافت مسکونی تردد نکنند. با این حال اقدام عملیاتی از جانب شرکت نفت صورت نگرفت.
نزدیک‌ترین مجتمع مسکونی به انبار نفت، کمی بالاتر از میدان سوم شهران و در سراشیبی خیابانی است که از میدان شروع میشود و به تاسیسات بزرگ، باغ‌رستوران‌ها و مجتمع گردشگری کوهسار ختم میشود.
دی سال گذشته در جریان صدمین جلسه کمیته ایمنی شهر تهران اعلام شد که انبار نفت شهران از لیست املاک بحرانی و پرخطر شهر تهران خارج شده است.
پس از جنگ ۱۲ روزه و به ویژه با حمله به انبار نفت، شهرداری منطقه پنج طرح جابه‌جایی این تاسیسات را پی گرفته و خواهان مداخله شورای امنیت ملی در این پرونده شده است.
