دانشمندان در بیابان‌های شمال شرقی اتیوپی فسیل‌هایی یافته‌اند که نشان می‌دهد انسان‌های اولیه (جنس هومو) نزدیک به سه میلیون سال پیش همزمان و در یک منطقه با گونه‌ای ناشناخته از استرالوپیتکوس زندگی می‌کرده‌اند.
نشریه ساینس‌دیلی جمعه ۳۱ مرداد در گزارشی نوشت: «این کشف، فرضیه نردبان خطی تکامل را به چالش می‌کشد و تصویری پیچیده‌تر و شاخه‌دار از سیر تکامل انسان ارائه می‌دهد.»
پژوهشگران پروژه باستان‌شناسی «لِدی-گِرارو» ۱۳ دندان کشف کردند که بخشی متعلق به نخستین انسان‌ها و بخشی دیگر به گونه‌ای تازه از استرالوپیتکوس است.
این یافته‌ها در کنار فسیل فک انسانی که سال ۲۰۱۳ در همین منطقه یافت شد، قدیمی‌ترین شواهد شناخته‌شده از جنس هومو را ارائه می‌دهد.
سن فسیل‌ها چگونه مشخص شد؟
یکی از نکات مهم در این پژوهش، روش دقیق تعیین قدمت فسیل‌هاست. منطقه آفر در اتیوپی از نظر زمین‌شناسی فعال و پر از آتشفشان‌های قدیمی است.
دانشمندان برای تعیین سن فسیل‌ها، از لایه‌های خاکستر آتشفشانی که همراه با بلورهای فلدسپات رسوب کرده‌اند، بهره بردند.
این لایه‌های آتشفشانی همچون «مُهر زمان» عمل می‌کنند و به پژوهشگران امکان می‌دهند زمان دقیق رسوب‌گذاری را مشخص کنند.
کریستوفر کامپیسانو، زمین‌شناس دانشگاه ایالتی آریزونا، در این زمینه توضیح داد: «ما می‌توانیم تاریخ فوران‌های آتشفشانی را که در منطقه رخ داده، تعیین کنیم. فسیل‌ها بین این لایه‌ها قرار گرفته‌اند، بنابراین می‌توانیم سن دقیق آن‌ها را بر اساس لایه‌های بالایی و پایینی محاسبه کنیم.»
به گفته او، این روش علاوه بر تعیین سن فسیل‌ها، به بازسازی چشم‌انداز و شرایط محیطی آن دوران نیز کمک می‌کند.
دو میلیون و ۷۰۰ هزار سال پیش، منطقه لدی-گرارو شامل رودخانه‌هایی بود که در میان چشم‌اندازهای سبز به‌سوی دریاچه‌های کم‌عمق جاری می‌شدند؛ شرایطی متفاوت با بیابان‌های خشک امروزی.
تکامل «خطی» نیست
کِی رید، دیرین‌بوم‌شناس دانشگاه ایالتی آریزونا، گفت: «تصویری که از تکامل در ذهن داریم، از میمون تا نئاندرتال و سپس انسان مدرن، نادرست است. این کشف نشان می‌دهد تکامل مانند درختی پرشاخه است و بسیاری از گونه‌ها منقرض شده‌اند.»
دانشمندان اکنون در حال بررسی مینای دندان‌های کشف‌شده هستند تا درباره رژیم غذایی این گونه‌ها و نحوه تعامل آن‌ها اطلاعات بیشتری به دست آورند.
پژوهشگران می‌گویند این دندان‌ها ویژگی‌های آناتومیک متفاوتی با گونه مشهور «استرالوپیتکوس آفارنسیس» یا همان «لوسی» دارند و بنابراین باید به‌عنوان گونه‌ای جدید در نظر گرفته شوند.
بر اساس نتایج این تحقیق، هیچ شواهدی از حضور لوسی و بازماندگان او از دو میلیون و ۹۵۰ هزار سال پیش وجود ندارد و در عوض، گونه‌های تازه‌ای از استرالوپیتکوس جایگزین شده‌اند.
پرسش‌هایی مانند اینکه آیا این دو گونه از منابع یکسان تغذیه می‌کردند یا در رقابت بودند، هنوز بی‌پاسخ مانده است.
«کمیته بین‌المللی پایش قحطی» موسوم به «آیپیسی» در گزارش خود هشدار داد بیش از نیم میلیون نفر از ساکنان غزه با گرسنگی فاجعهبار روبهرو هستند و بسیاری از آن‌ها در معرض مرگ ناشی از سوءتغذیه قرار دارند.
بر اساس این گزارش، حدود ۵۱۴ هزار نفر، نزدیک به یکچهارم جمعیت غزه، هماکنون در وضعیت قحطی هستند و این رقم ممکن است تا پایان سپتامبر (هشتم مهر) به ۶۴۱ هزار نفر برسد.
این کمیته افزود ۲۸۰ هزار نفر از این افراد در شمال غزه، از جمله شهر غزه، زندگی می‌کنند که رسما «در وضعیت قحطی» قرار گرفته است.
مناطق مرکزی و جنوبی این باریکه، شامل دیرالبلح و خانیونس، نیز تا پایان ماه آینده میلادی احتمالا به این وضعیت دچار خواهند شد.
آیپیسی علت این بحران را جنگ ۲۲ ماهه، محدودیت در ارسال کمکهای بشردوستانه، آوارگی گسترده و فروپاشی زنجیره تولید غذا در غزه دانست.
این نهاد معیارهای قحطی را شامل کمبود شدید غذا برای دستکم ۲۰ درصد جمعیت، سوءتغذیه حاد در یکسوم کودکان و مرگ روزانه دستکم دو نفر از هر ۱۰ هزار نفر بر اثر گرسنگی یا بیماری عنوان کرد.
واکنش اسرائیل
اسرائیل گزارش کمیته بین‌المللی پایش قحطی را رد کرد و آن را «جانبدارانه، مغرضانه و جعلی» دانست.
وزارت خارجه اسرائیل در بیانیهای این نهاد را متهم کرد که گزارش خود را هماهنگ با «کارزار دروغین حماس» منتشر کرده است.
در این بیانیه آمده است: «آیپیسی قواعد خود را تحریف کرده و معیارهایش را نادیده گرفته تا اتهامهای دروغین علیه اسرائیل بسازد. این کمیته برای همین گزارش، استاندارد جهانی خود را دستخوش تغییر کرد و آستانه ۳۰ درصدی را به ۱۵ درصد کاهش داد و کاملا معیار دوم یعنی نرخ مرگومیر را نادیده گرفت.»
هماهنگکننده فعالیتهای دولت اسرائیل در مناطق فلسطینی نیز گفت آیپیسی در این گزارش «قواعد خود را تغییر داده» و آن را بر پایه «منابع وابسته به حماس» تنظیم کرده است.
غسان علیان، رییس این نهاد، گفت: «این گزارش بهجای ارزیابی حرفهای و بیطرفانه، مملو از ایرادهای روشی است و اعتماد جامعه جهانی را از بین میبرد.»
واکنش سازمان ملل و دیگر کشورها
پیشتر، آیپیسی تنها در سومالی، سودان جنوبی و سودان وقوع قحطی را ثبت کرده بود.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل، در بیانیهای اعلام کرد قحطی غزه یک «فاجعه دستساخت بشر، ناکامی اخلاقی و شکست خود انسانیت» است.
او خواستار برقراری فوری آتشبس، آزادی گروگانهای در بند حماس و دسترسی کامل و بدون مانع به کمکهای بشردوستانه در غزه شد.
ولکر تورک، کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل، نیز گفت قحطی در غزه «نتیجه مستقیم» اقدامات دولت اسرائیل است و هشدار داد مرگ در اثر گرسنگی می‌تواند مصداق جنایت جنگی باشد.
گزارش آیپیسی پس از آن منتشر شد که کانادا، استرالیا، بریتانیا و بسیاری دیگر از کشورهای اروپایی اعلام کردند بحران انسانی در غزه به «سطوحی غیرقابل تصور» رسیده است.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، ماه گذشته تایید کرد بسیاری از مردم غزه با گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند.
این اظهارنظر او را در تقابل با مواضع بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، قرار داد که حماس را مسئول کمبود غذا دانسته و بارها گفته است بحران گرسنگی در غزه وجود ندارد.
