شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران را محکوم و دولت مسعود پزشکیان را تهدید به شکایت و اعلام جرم کردند. وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی گفت که حضور این بازرسان در ایران، «صرفا برای نظارت بر تعویض سوخت نیروگاه بوشهر» است.
این موشک ۱۲۰ متری که بزرگ‌ترین موشک ساخته‌شده در تاریخ به شمار می‌رود، حدود ساعت سه بامداد چهارشنبه پنجم شهریور (به وقت ایران) از پایگاه فضایی استاربیس در جنوب تگزاس به فضا پرتاب شد.
این ماموریت برای شرکتی که تحت رهبری ایلان ماسک فعالیت می‌کند، یک دستاورد حیاتی به شمار می‌آید.
پیش‌تر، شکست‌های متوالی در پروازهای آزمایشی این پرسش را ایجاد کرده بود که آیا استارشیپ قادر خواهد بود در دهمین پرواز آزمایشی خود اهداف بلندپروازانه ماسک را برآورده کند یا نه.
بزرگ‌ترین و قدرتمندترین موشک بشر
استارشیپ که به‌عنوان بزرگ‌ترین و نیرومندترین موشک جهان معرفی شده، ستون فقرات برنامه‌های اسپیس‌ایکس است؛ از انتقال دسته‌های عظیم ماهواره‌های اینترنتی «استارلینک» به مدار زمین گرفته تا رساندن انسان به ماه و در نهایت سفر به مریخ.
پس از پرتاب موشک، بر اساس برنامه، بوستر فوق سنگین از فضاپیمای استارشیپ جدا شد و در خلیج مکزیک فرود آمد.
سپس استارشیپ مسیر خود را در فضا ادامه داد و حدود ۲۰ دقیقه پس از پرتاب، مجموعه‌ای از ماهواره‌های آزمایشی هم‌وزن و هم‌اندازه با ماهواره‌های آینده استارلینک را یکی‌یکی آزاد کرد.
کارکنان اسپیس‌ایکس که پخش زنده را تماشا می‌کردند با هر بار جدا شدن ماهواره‌ها تشویق و ابراز شادمانی کردند چرا که اسپیس‌ایکس در نهمین پرواز آزمایشی خود نتوانسته بود این مرحله کلیدی را با موفقیت پشت سر بگذارد.
زمانی که استارشیپ وارد جو زمین شد و حدود یک ساعت بعد در اقیانوس هند فرود آمد، صدای تشویق‌ها بار دیگر در مرکز کنترل ماموریت بلند شد؛ هرچند که ظاهرا پس از برخورد با آب، منفجر شد.
نتیجه نهایی
با وجود این انفجار، تیم اسپیس‌ایکس ماموریت را عمدتا موفقیت‌آمیز ارزیابی کرد.
دن هوت، مدیر ارتباطات اسپیس‌ایکس، در پایان پخش زنده گفت: «تبریک به همه همکاران در اسپیس‌ایکس. یک سال کار و تلاش بی‌وقفه برای این لحظه صرف شد و امروز به نتیجه رسید.»
اسپیس‌ایکس در سال جاری مسیر دشواری را پشت سر گذاشته است.
دو پرتاب نخست استارشیپ در سال ۲۰۲۵ تنها چند دقیقه پس از آغاز به انفجار انجامیدند. پرتاب سوم نیز موفق به استقرار ماهواره‌های آزمایشی نشد و کنترل خود را از دست داد.
یک فضاپیمای دیگر هم در ماه ژوئن هنگام سوخت‌گیری روی سکوی آزمایش منفجر شد.
این شرکت بارها تاکید کرده از شکست‌ها به‌عنوان فرصت یادگیری استفاده می‌کند و آموخته‌ها را در پرتاب‌های بعدی به کار می‌گیرد.
با این حال، پس از شروع ناامیدکننده سال، ماموریت اخیر تحت فشار بیشتری قرار داشت تا عملکرد بهتری نسبت به پروازهای پیشین نشان دهد.
ماسک، سوم شهریور و پیش از پرتابی که به تعویق افتاد، خطاب به بینندگان گفت: «هزاران چالش مهندسی هم برای سفینه و هم برای بوستر باقی مانده است.»
او بزرگ‌ترین مانع را سپر حرارتی استارشیپ دانست؛ بخشی که باید جلوی داغ شدن بیش از حد فضاپیما هنگام ورود مجدد به جو را بگیرد.
استارشیپ قرار است کاملا قابل استفاده مجدد باشد و در نهایت جایگزین فالکون-۹ شود؛ موشکی که در حال حاضر اصلی‌ترین وسیله پرتاب اسپیس‌ایکس برای ماهواره‌ها و ماموریت‌های انسانی است.
ناسا تاکنون قراردادهایی به ارزش حدود چهار میلیارد دلار به اسپیس‌ایکس سپرده تا با استفاده از استارشیپ، فضانوردان را به سطح ماه برساند.
هدف نهایی فرود و برخاست از ماه و مریخ عنوان شده است.
آزمون‌های جدید
با وجود این چشم‌انداز، اسپیس‌ایکس هنوز در تلاش است ثابت کند استارشیپ می‌تواند به مدار برسد، ماهواره‌ها را مستقر کند و به‌طور کامل و سالم به زمین بازگردد.
در طول ماموریت اخیر، استارشیپ به عنوان بخشی از یک آزمایش دیگر در حین پرواز، یکی از موتورهای رپتور خود را برای مدت کوتاهی دوباره روشن کرد.
این فضاپیما برای مانور در فضا و خارج شدن از مدار، نیاز به راه‌اندازی مجدد موتورهای خود خواهد داشت.
اسپیس‌ایکس تاکنون در دو پرواز نشان داده که قادر است بوستر فوق سنگین خود را در میانه هوا با بازوهای مکانیکی عظیمش بگیرد.
با این حال، در ماموریت اخیر، تصمیم گرفت بوستر را به سکوی فرود بازنگرداند و به جایش، آن را در نزدیکی سواحل آمریکا به فرود کنترل‌شده هدایت کند.
همچنین بار دیگر مجموعه‌ای آزمایش روی کاشی‌های سپر حرارتی انجام شد؛ کاشی‌هایی که سطح فضاپیما را می‌پوشانند و وظیفه دارند در زمان ورود به جو مانع از داغ شدن بیش از حد آن شوند.
به نظر می‌رسید بالچه‌های استارشیپ همچنان آسیب دیده بودند و قطعاتی از آن‌ها در طول سفر بازگشت به زمین جدا شدند.
موضوع حضور نمایندگان آژانس در ایران، در جلسه علنی چهارشنبه پنجم شهریور مجلس شورای اسلامی حاشیه‌ساز شد و درگیری لفظی محمدتقی نقدعلی، نماینده خمینی‌شهر با محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی را در پی داشت.
نقدعلی گفت مصوبه مجلس برای حضور بازرسان آژانس انرژی اتمی در کشور باید رعایت شود و کسی که خلاف آن عمل کند «مجرم» است.
قالیباف تذکر او را «خارج از دستور و برخلاف آیین‌نامه داخلی» خواند و گفت قانون الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس رعایت شده است.
با این‌حال واکنش شماری از نمایندگان ادامه یافت و کامران غضنفری، نماینده تهران، گفت قالیباف می‌گوید با تایید شورای عالی امنیت ملی، برای ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به مراکز هسته‌ای اجازه داده شده است.
او ورود بازرسان آژانس به ایران را «نقض صریح قانون تعلیق همکاری» جمهوری اسلامی با این نهاد خواند.
غضنفری هشدار داد علیه پزشکیان اعلام جرم خواهد شد.
حضور بازرسان در ایران
هم‌زمان، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی خبر داد که ورود بازرسان آژانس به ایران، با تصمیم شورای عالی امنیت ملی انجام شده است.
او گفت حضور این بازرسان در ایران، «صرفا برای نظارت بر تعویض سوخت نیروگاه بوشهر» صورت گرفته است.
عراقچی تاکید کرد: «هیچ توافق جدیدی بین ایران و آژانس "هنوز" نهایی نشده است.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، چهارم شهریور در مصاحبه با فاکس نیوز اعلام کرد نخستین تیم بازرسان این نهاد پس از ماه‌ها وقفه به ایران بازگشته است.
به گفته او، بازرسان آژانس در شرایط جنگی ایران را ترک کردند.
گروسی تاکید کرد که با وجود این، ایران به‌عنوان عضو معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای «موظف به پذیرش بازرسی‌ها» است و بدون آن، «هیچ مذاکره جدی‌ای شکل نخواهد گرفت».
متهم شدن آژانس به جاسوسی
امیرحسین ثابتی، نماینده تهران، پنج شهریور در واکنش به این مصاحبه در صحن مجلس گفت: «جاسوسان آژانس در قالب بازرس به ایران آمدهاند.»
او خطاب به علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، گفت: «زمان جنگ گفتید که وقتی جنگ تمام شود به حساب گروسی میرسیم اما ظاهرا الان گروسی دارد به حساب ما میرسد.»
علاوه بر لاریجانی، برخی دیگر از مقامات جمهوری اسلامی نیز پس از جنگ ۱۲ روزه، گروسی را تهدید کردند.
والاستریت ژورنال چهارم شهریور گزارش داد گروسی پس از دریافت تهدید مشخص از سوی جمهوری اسلامی، اخیرا تحت حفاظت ۲۴ ساعته نیروهای ویژه اتریش قرار گرفته است.
ثابتی در بخش دیگری از نطق خود، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی را خطاب قرار داد و گفت: «من متن توافقنامه شما با آژانس را خواندم. این متن فاجعه است. اگر دروغ است خواهشا تکذیب کنید.»
او افزود: «توافق عراقچی با آژانس، جنگ بعدی را قطعی می‌کند. امنیت ملی ما شوخی نیست.»
طرح این سخنان در شرایطی است که چهارم شهریور، آخرین دور مذاکرات هسته‌ای میان ایران و سه کشور اروپایی در ژنو بدون نتیجه مشخص پایان یافت.
بر اساس گزارشها، اروپاییها شرط کردهاند از سرگیری بازرسیهای آژانس، ارائه گزارش دقیق درباره ذخایر اورانیوم غنیشده و ورود به روند دیپلماتیک با آمریکا، باید محقق شود.
