در حالی که گزارش‌ها از بی‌اعتنایی مقام‌های کاخ سفید به پیام‌های تهران برای از سرگیری مذاکرات حکایت دارد، حسن روحانی، رییس پیشین دولت جمهوری اسلامی، برای چندمین بار در هفته‌های گذشته در زمینه مسائل روز اظهارنظر کرد و خواستار کاهش تنش با آمریکا و مذاکره با غرب شد.
اعتماد یک‌شنبه ۹ شهریور به نقل از پزشکیان نوشت با اجرای این طرح که «مدیریت سوءمصرف مواد مخدر با رویکرد مدیریت و کاهش آسیب‌های اجتماعی» نام‌دارد، «تقاضا» و «عرضه» تحت کنترل قرار می‌گیرد و «با موارد خلاف قانون برخورد قانونی شدید خواهد شد».
بر اساس این گزارش، پزشکیان اول مرداد در جلسه ستاد مبارزه با مواد مخدر گفته: «تجربه نشان داده که هر اقدامی برای جلوگیری ۱۰۰ درصدی از آسیب‌های اجتماعی، از جمله ابتلا به سوءمصرف مواد مخدر، قطعا با شکست مواجه می‌شود.»
او تاکید کرده افراد مبتلا باید «در پوشش یک چرخه امن» قرار گیرند تا از طرد اجتماعی جلوگیری شود.
بالاترین نرخ مصرف تریاک در جهان
بر اساس داده‌های موجود، ایران بالاترین نرخ مصرف تریاک در جهان را دارد. روند مصرف طی دهه گذشته افزایشی بوده و آمارها، هرچند متغیر و بعضا متناقض، همگی از وجود میلیون‌ها مصرف‌کننده در ایران خبر می‌دهند.
اگرچه الگوی غالب مصرف تریاک در ایران در میان مردان میانسال مشاهده می‌شود، اما دامنه مصرف طی سال‌های اخیر از نظر سنی و جنسیتی گسترش یافته است. گرایش به مصرف مواد مخدر صنعتی نیز شدت یافته است.
فقر، بیکاری، فشار روانی، ضعف نظام سلامت روان و باورهای فرهنگی ریشه‌های اصلی این بحران به شمار می‌روند.
هم‌جواری ایران با افغانستان که بزرگ‌ترین تولیدکننده تریاک در جهان است، و همچنین نبود سیاست‌های بازدارنده موثر، این چرخه را تقویت کرده است.
با وجود خطرات شناخته‌شده مصرف تریاک، از سرطان و بیماری‌های تنفسی گرفته تا آسیب‌های کلیوی و قلبی، باورهای غلط درباره «خاصیت تریاک» در بخشی از جامعه رواج دارد.
اصلاح قانون درمان اجباری
اعتماد در ادامه گزارش خود نوشت پزشکیان در جلسه کمیته مبارزه با مواد مخدر بر اصلاح ماده ۱۶ قانون مبارزه با این مواد تاکید کرده است.
بر اساس ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر مصوب سال ۱۳۸۹ که به «درمان اجباری» شهرت دارد، امکان نگهداری معتادانی که داوطلب ترک نیستند به‌مدت یک تا سه ماه و با قابلیت تمدید پیش‌بینی شده است.
در مقابل، ماده ۱۵ همین قانون دولت را مکلف به ایجاد بیمه درمان اعتیاد می‌کند؛ الزامی که بنا بر گزارش‌ها، طی سال‌های گذشته به‌صورت کامل اجرا نشده است.
به گزارش اعتماد، طی ۱۵ سال گذشته، شمار اردوگاه‌های ماده ۱۶ افزایش یافته و سرانه‌های پرداختی دولتی نیز رشد کرده است. با این حال، متخصصان حوزه درمان اعتیاد کارایی «درمان اجباری» را زیر سوال برده‌اند.
برآورد نیروی انتظامی جمهوری اسلامی نشان می‌دهد خسارت ناشی از قاچاق مواد مخدر در سال ۱۳۹۸ حدود ۱۶۷ هزار میلیارد تومان بوده است.
آمارهای رسمی نیز از افزایش نرخ شیوع اعتیاد از ۲.۶ درصد در سال ۱۳۹۰ به ۵.۴ درصد در سال ۱۳۹۵ و ۶.۴ درصد در سال ۱۴۰۱ حکایت دارد.
روحانی یک‌شنبه ۹ شهریور در جمع مشاوران خود گفت: «روابط را با اروپا، همسایگان و شرق و غرب، حتی تنش با آمریکا را اگر می‌توانیم کاهش دهیم، اگر به نفع منافع ماست، چه اشکالی دارد؟ نه اشکال ندارد که بر ما لازم و واجب است.»
روحانی ادامه داد: «باید رابطه‌مان را با دنیا تقویت کنیم. هر کس که آماده مذاکره است، اگر مذاکره را به نفع کشور و منافع ملی و امنیت ملی دیدیم، حرف بزنیم.»
او به درگیری‌های نظامی اخیر میان جمهوری اسلامی و اسرائیل اشاره کرد و افزود: «حساب اسرائیل جداست و اگر آمریکا نخواهد، عملا چیزی نیست.»
روحانی ۲۳ مرداد نیز در نشستی با مشاوران خود به بررسی شرایط پس از جنگ ۱۲ روزه پرداخته و مذاکره با آمریکا را «لازم و واجب» توصیف کرده بود.
روحانی پیش‌تر از مذاکره‌کنندگان ارشد برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی بود و توافق برجام در دوران ریاست‌جمهوری او به امضا رسید.
تاکید روحانی بر مذاکره با آمریکا در حالی صورت می‌گیرد که بر اساس اطلاعات رسیده به ایران‌اینترنشنال، مجید تخت‌روانچی، معاون وزیر امور خارجه، پیش از این در جلسه‌ای خصوصی به مدیران رسانه‌های چاپی و آنلاین گفته که کاخ سفید پیام‌های تهران برای از سرگیری مذاکرات را نادیده می‌گیرد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، دوم شهریور با انتقاد از مدافعان مذاکره مستقیم با ایالات متحده تاکید کرد «باطن قضیه دشمنی آمریکا» با مسائلی چون مذاکره مستقیم «حل نشدنی» است.
خامنه‌ای افزود: «عوامل صهیونیسم» و «عوامل آمریکا» قصد دارند «بین مردم اختلاف ایجاد کنند و چندصدایی در کشور به وجود بیاورند».
پیش از این اظهارات خامنه‌ای، جبهه اصلاحات در بیانیهای با اشاره به زندگی روزمره مردم ایران زیر «سایه ناامیدی و اضطراب»، بر ضرورت بهکارگیری اقداماتی نظیر تعلیق داوطلبانه غنیسازی اورانیوم و گشودگی نسبی در فضای سیاسی و اقتصادی کشور تاکید کرد.
در سوی دیگر، ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی سوم تیرماه با تکرار مواضع خامنه‌ای اعلام کرد «هرگونه اختلافافکنی و چندصدایی» درباره شرایط کنونی کشور «بیتردید بازی در زمین اسرائیل و آمریکا» است.
محمدباقر قالیباف، رییس مجلس شورای اسلامی، نیز بدون اشاره مستقیم به بیانیه جبهه اصلاحات ایران گفت کسانی که «بیانیههای کذایی» صادر می‌کنند، در «زمین دشمن» بازی می‌کنند.
