غریب‌آبادی، معاون وزیر خارجه: در صورت بازگرداندن تحریم‌ها، واکنش متناسب نشان می‌دهیم
احمد فرخ‌فال، قائم مقام مدیر حوزه‌های علمیه گفت: «امروز همانند گذشته نیست که در منبرهای طولانی بگوییم و همه گوش کنند. در روزهایی که با فضای مجازی مواجهیم باید کلمات و ارشادها ساندویچی شود.» او ادامه داد: «امروز اگر پای اسلام بایستیم و حمایت کنیم و خون ما ریخته شود، سود کردیم.»
شورای همکاری خلیج فارس بار دیگر بر موضع پیشین خود در حمایت از آن‌چه «حق حاکمیت» امارات متحده عربی بر جزایر سه‌گانه مورد مناقشه با ایران خواند، تاکید کرد و خواستار مداخله دیوان بین‌المللی دادگستری در این زمینه شد.
شورای همکاری خلیج فارس دوشنبه دهم شهریور در بیانیه‌ای اعلام کرد این شورا «بار دیگر بر مواضع ثابت و مصوبات پیشین خود در محکومیت تداوم اشغال سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی متعلق به امارات متحده عربی از سوی ایران تاکید می‌کند».
این شورا از «حق حاکمیت امارات متحده عربی بر این سه جزیره و بر آب‌های سرزمینی، حریم هوایی، فلات قاره و منطقه اقتصادی انحصاری آن» حمایت کرده و این جزایر را «بخشی جدایی‌ناپذیر از خاک امارات متحده عربی» می‌داند.
شش کشور عربی امارات متحده عربی، بحرین، عربستان سعودی، عمان، قطر و کویت، عضو شورای همکاری خلیج فارس هستند. این کشورها بارها در حمایت از ابوظبی در مورد مناقشه جزایر سه‌گانه، بیانیه صادر کرده‌اند.
تاکید بر ارجاع پرونده به دیوان لاهه
امارات متحده عربی از سال ۱۳۷۱ خواهان ارجاع این موضوع به دیوان بین‌المللی لاهه است.
ایران در مقابل، با طرح این نکته که مساله حاکمیت بر جزایر به طور قطعی و دائمی در سال ۱۹۷۱ تعیین تکلیف شده است، این درخواست را رد کرده و تنها برای مذاکره «برای رفع سوءتفاهم» اعلام آمادگی کرده است.
این کشورها در بیانیه جدید خود تاکید کردند: «هرگونه تصمیم یا اقدام ایران در سه جزیره باطل است و واقعیت‌های تاریخی و حقوقی مبنی بر حاکمیت امارات متحده عربی را تغییر نمی‌دهد.»
شورای همکاری خلیج فارس از ایران خواست به تلاش‌های امارات برای حل موضوع از طریق مذاکره مستقیم یا ارجاع به دیوان بین‌المللی دادگستری پاسخ دهد.
پیش‌تر کشورهایی چون روسیه و چین و حتی اتحادیه اروپا نیز از موضع امارات متحده عربی در این زمینه حمایت کرده‌اند.
مهر ۱۴۰۳، کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا در بیانیه مشترک نشست تاریخی خود در بروکسل، از ایران خواستند به «اشغال» جزایر سه‌گانه ایرانی تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی پایان دهد.
پیش از این سخنگوی وزارت امور خارجه، بیانیه مشابه شورای همکاری خلیج فارس در حمایت از موضع امارات درباره جزایر سه‌گانه ایران را فاقد ارزش سیاسی و حقوقی خوانده است.
حمایت از راه‌حلی جامع در پرونده هسته‌ای ایران
شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه جدید خود بر اهمیت «ادامه مذاکرات سازنده برای رسیدن به راه‌حلی جامع در پرونده هسته‌ای ایران» پای فشرد و خواستار در بر گرفتن همه مسائل و نگرانی‌های امنیتی کشورهای عضو شد.
این شورا در بیانیه خود بر اهمیت همکاری تهران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تقویت تلاش‌های دیپلماتیک برای پایبندی همه طرف‌ها به توافق‌های بین‌المللی مرتبط تاکید کرد و افزود این روند به اعتمادسازی و تقویت امنیت و ثبات منطقه‌ای و جهانی کمک می‌کند.
شورای همکاری خلیج فارس در بیانیه‌ای با پافشاری بر مواضع پیشین خود، اعلام کرد: «شورای وزیران شورای همکاری خلیج فارس بار دیگر بر مواضع ثابت و مصوبات پیشین خود در محکومیت تداوم اشغال سه جزیره تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی متعلق به امارات متحده عربی از سوی ایران تاکید می‌کند.»
شورای همکاری خلیج فارس بار دیگر از «حق حاکمیت امارات متحده عربی بر سه جزیره و بر آب‌های سرزمینی، حریم هوایی، فلات قاره و منطقه اقتصادی انحصاری آن» حمایت کرد و این جزایر را «بخشی جدایی‌ناپذیر از خاک امارات متحده عربی» دانست.
شورای همکاری خلیج فارس از ایران خواست به تلاش‌های امارات برای حل موضوع از طریق مذاکره مستقیم یا ارجاع به دیوان بین‌المللی دادگستری پاسخ دهد.
مقام‌های جمهوری اسلامی در پاسخ به بیانیه‌های پیشین شورای همکاری خلیج فارس در خصوص جزایر سه‌گانه ایرانی، تاکید کرده‌اند که «جزایر سه‌گانه همواره متعلق به ایران بوده‌اند و برای همیشه چنین خواهند ماند.»
مرتضی محمودی، نماینده تهران در مجلس با اشاره به احتمال حمله مجدد اسرائیل، نوشت: «معیار تصمیم گیری دشمن برای حمله یا عدم حمله، مذاکره نیست. بلکه آمریکایی‌ها به هزینه‌ای که جنگ برایشان دارد، توجه می‌کنند. کافی است جان ۵۰۰ سرباز آمریکایی تهدید شود، آنوقت محاسبات آن‌ها تغییر می‌کند.»
تایمز اسرائیل در گزارشی با اشاره به نمایان شدن آسیب‌پذیری جمهوری اسلامی در جنگ ۱۲ روزه نوشت که ساختار فرماندهی در تهران آسیب دیده، بازدارندگی تضعیف شده و ذخایر موشکی کاهش یافته است اما ایران همچنان خطری پایدار برای اسرائیل و متحدانش محسوب می‌شود.
در این گزارش که دوشنبه ۱۰ شهریور منتشر شده، آمده است که توان جمهوری اسلامی بر قدرت متعارف استوار نبوده بلکه بر سیاست «نامتقارن» تکیه دارد: «شبکه‌ای از گروه‌های نیابتی، نفوذ دریایی و توان دائمی برای ایجاد اختلال.»
تایمز اسرائیل افزود تهران نشان داد می‌تواند با چند حمله دقیق پدافند اسرائیل را به چالش بکشد اما توان ادامه فشار را نداشت: «ضدحملات اسرائیل پایگاه‌های ایران را هدف گرفت و تحریم‌ها نیز تامین تجهیزات را دشوار کرده‌اند.»
نیویورک‌تایمز هشتم شهریور گزارش داد اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه با هک و ردیابی تلفن‌های همراه محافظان شخصیت‌های جمهوری اسلامی، محل رفت‌وآمد مقامات کلیدی را شناسایی کرد و هدف قرار داد.
از جمله این اهداف، حمله ۲۶ خرداد به محل برگزاری جلسه شورای عالی امنیت ملی در تهران بود که به کشته شدن چند محافظ انجامید.
بر اساس گزارشی که رسانه عبری وای‌نت دوشنبه ۱۰ شهریور منتشر کرد، حدود ساعت ۰۴:۱۵ صبح ۲۳ خرداد، بخش بزرگی از نیروی هوایی اسرائیل در حال عملیات در ایران بود.
جنگنده‌های اسرائیل پس از نزدیک شدن به خانه امیرعلی حاجی‌زاده، فرمانده نیروی هوافضای سپاه پاسداران، به سمت پناهگاه فرماندهان سپاه تغییر مسیر دادند و با روشن کردن سامانه‌های شناسایی، او و همراهانش را به رفتن به پناهگاه واداشتند. همگی این افراد در بمباران کشته شدند.
آمادگی ایران برای تکرار حملات به اسرائیل
بر اساس گزارش تایمز اسرائیل، جمهوری اسلامی ذخایر کافی برای یک حمله مستقیم دیگر ندارد و برنامه هسته‌ای آن بیشتر ابزار چانه‌زنی است.
همچنین مشروعیت حکومت ایران در داخل کشور نیز «به دلیل شکست در برابر اسرائیل و مشکلات اقتصادی، متزلزل شده» است.
۲۹ تیر، محمود موسوی، معاون عملیات ارتش جمهوری اسلامی، از نابود شدن «بخشی از سامانه‌های پدافندی» ایران در جنگ با اسرائیل خبر داد اما گفت سامانه‌های آسیب‌دیده جایگزین و در محل‌های از پیش تعیین‌شده مستقر شدند.
از مواجهه مستقیم تا فرسایش تدریجی
به نوشته تایمز اسرائیل، اگر پیش از جنگ، جمهوری اسلامی تلاش می‌کرد تهدید به تلافی مستقیم کند، پس از جنگ احتمالا به سمت سیاست فرسایش تدریجی حرکت خواهد کرد.
بر اساس این گزارش، حکومت ایران که توانایی نظامی برای غلبه بر اسرائیل را ندارد، تلاش خواهد کرد به‌تدریج با حملات نیابتی، اختلالات دریایی و عملیات انزوای سیاسی، اسرائیل را فرسوده کند اما: «این بدان معنا نیست که ظرفیت جمهوری اسلامی بی‌پایان است.»
تایمز اسرائیل با تاکید بر این‌که «جمهوری اسلامی با محدودیت‌های قابل توجهی مواجه است»، افزود: «جنگ وضعیت اقتصادی را که پیش از آن نیز وخیم بود، بدتر کرد. تورم، بیکاری و تحریم‌ها توانایی تهران در تامین مالی گروه‌های نیابتی را کاهش داده‌اند. همچنین اعتراض جمعیتی که از سرکوب و سختی‌های اقتصادی خسته شده‌اند، می‌تواند دوباره شعله‌ور شود؛ به‌ویژه اگر حکومت از نظر نظامی تحقیر شده به نظر برسد.»
بر اساس این گزارش، مدیریت هم‌زمان کارزارهای جمهوری اسلامی در لبنان، سوریه و یمن، منابع را پراکنده و تهران را مجبور به اولویت‌بندی می‌کند.
چالش اسرائیل
تایمز اسرائیل تاکید کرد جنگ ۱۲ روزه ممکن است توان حمله مستقیم ایران را کاهش داده باشد اما تهدیدها از بین نرفته‌اند.
به همین دلیل، به نوشته این رسانه، این وضعیت نه تنها نیازمند هوشیاری نظامی است بلکه استراتژی دیپلماتیک نیز می‌خواهد؛ به این معنا که اسرائیل باید با واشینگتن هماهنگ باشد و بازدارندگی را حفظ کند و از گرفتار شدن در جنگ چندجبهه‌ای دائم اجتناب کند.
۳۱ مرداد، علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، اعلام کرد جنگ نظامی میان حکومت ایران و اسرائیل «هنوز تمام نشده» و مقامات جمهوری اسلامی در این زمینه باید همچنان آماده باشند.
۲۶ مرداد نیز یحیی رحیم صفوی، مشاور عالی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، با اتخاذ موضعی مشابه گفته بود احتمالا میان حکومت ایران و اسرائیل مجددا جنگی به وقوع خواهد پیوست اما «پس از آن، ممکن است دیگر جنگی رخ ندهد».
رویارویی جمهوری اسلامی و اسرائیل با انجام مجموعه‌ای از حملات غافلگیرکننده از سوی اسرائیل به مواضع جمهوری اسلامی در ۲۳ خرداد آغاز شد و پس از ۱۲ روز، دو طرف با آتش‌بس موافقت کردند.
از زمان برقراری آتش‌بس، گمانه‌زنی‌هایی در ایران و اسرائیل درباره آغاز مجدد جنگ مطرح شده است.
تایمز اسرائیل تاکید کرد: «پس از جنگ ۱۲ روزه، نادیده گرفتن ایران به عنوان یک "ببر کاغذی" اشتباه خواهد بود. ظرفیت تهران برای انجام یک حمله مستقیم گسترده علیه اسرائیل ممکن است محدود شده باشد اما توانایی آن برای بی‌ثبات کردن همچنان باقی است.»
