نتانیاهو طرح شهرکسازی جدید «ای۱» در کرانه باختری را تایید کرد
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، گزارشها درباره وقوع قحطی در غزه را «دروغ آشکار» خواند. نتانیاهو گفت که دولت فلسطینی هیچ وقت تشکیل نخواهد شد.
او توافقنامهای برای اجرای طرح ای۱ و گسترش قابل توجه شهرکسازی در کرانه باختری در نزدیکی اورشلیم امضا کرد.
نخستوزیر اسرائیل اشاره کرد دونالد ترامپ، رییسجمهور آمریکا، را برای دریافت جایزه نوبل صلح نامزد کرده است.
نتانیاهو اعلام کرد اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه «قلب برنامه غنیسازی هستهای ایران» را هدف قرار داد.
نتانیاهو محکومیت اسرائیل از سوی بریتانیا، فرانسه و کانادا را «جایزهای بزرگ برای حماس» توصیف کرد.
رییسجمهوری آمریکا از بمباران نشست سران حماس در قطر ابراز نارضایتی کرده اما تحلیلگران تغییر رویکرد واشینگتن در حمایت از اسرائیل را بعید میدانند.
کمتر از چهار ماه پس از دیدار دونالد ترامپ با امیر قطر و امضای توافقنامه دفاعی گسترده با این پادشاهی خلیج فارس، حمله غافلگیرانه اسرائیل به نشست سران حماس در دوحه، روابط ایالات متحده و اسرائیل را به چالش کشیده است.
عملیات سهشنبه ۱۸ شهریور که به دستور بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل انجام شد، منجر به کشته شدن یک مامور امنیتی قطری و پنج نفر دیگر شد اما در ترور رهبران حماس ناکام ماند.
ترامپ در پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال نوشت از «تمام جوانب» این عملیات اسرائیل «بسیار ناخشنود» است و این بمبارانها منافع آمریکا یا اسرائیل را پیش نمیبرد.
با این حال، خبرگزاری رویترز پنجشنبه ۲۰ شهریور به نقل از تحلیلگران و مقامات آمریکایی نوشت حمله به دوحه تاثیری بر حمایتهای اساسی ترامپ از اسرائیل نخواهد داشت: «این بمباران در واقع پرده از حقیقت روابط واشینگتن-تلآویو برداشت؛ رابطهای که بر منافع متقابل و محاسبات سیاسی استوار است.»
اقداماتیکجانبهاسرائیل
آرون دیوید میلر، تحلیلگر ارشد بنیاد کارنگی برای صلح بینالملل به رویترز گفت: «در این مورد، فکر میکنم ترامپ از تاکتیکهای نتانیاهو آزرده است اما همچنان با دیدگاه او مبنی بر اینکه حماس نباید فقط از نظر نظامی تضعیف شود بلکه باید اساسا تضعیف شود، موافق است.»
اسرائیل پیش از این نیز بدون دادن هشدار به واشینگتن، دست به اقدامات مشابه زده بود.
سپتامبر ۲۰۲۴، اسرائیل با پیجرهای بمبگذاری شده هزاران عضو حزبالله را مجروح کرد، بدون اینکه جو بایدن، رییسجمهوری وقت را در جریان قرار دهد.
تبعاتدیپلماتیک
حمله به دوحه احتمالا امیدهای ترامپ را برای گسترش «پیمانهای ابراهیم» تضعیف خواهد کرد. این توافق تاریخی که در دوره اول ریاستجمهوری او منعقد شد، منجر به برقراری روابط دیپلماتیک چند کشور عربی با اسرائیل شد.
دنیس راس، مذاکرهکننده سابق خاورمیانه، معتقد است با افزایش شکایات کشورهای عربی متحد آمریکا از اقدامات اسرائیل، احتمالا ترامپ از آنها خواهد خواست برنامهای قابل قبول برای آینده غزه و جایگزینی اداره آن پس از حماس ارائه دهند: «در این صورت، ترامپ به نتانیاهو خواهد گفت که عملیات نظامی را متوقف کند.»
روابطپرفرازونشیب
یک مقام ارشد کاخ سفید تایید کرد: «از زمان کمپین انتخاباتی، رابطه [ترامپ و نتانیاهو] سرد و گرم بوده است.»
ترامپ در می ۲۰۲۵ طی اولین سفر خارجی مهم خود به عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی سفر کرد اما از اسرائیل بازدید نکرد.
این اقدام با واکنشهای گستردهای همراه شد و برخی تحلیلگران آن را نشانه نارضایتی رییسجمهوری آمریکا از نتانیاهو دانستند.
مایکل اورن، سفیر سابق اسرائیل در آمریکا، معتقد است احتمال گسست در روابط اندک است: «نتانیاهو با درک ویژگیهای شخصیتی ترامپ میتواند رابطه را حفظ کند.»
به گفته او، رییسجمهوری آمریکا به قدرت و توافقاتی که بتوانند به جنگها پایان دهند، اهمیت میدهد و اگر نخستوزیر اسرائیل به این دو جنبه توجه کند، مشکلی پیش نخواهد آمد.
جاناتان پانیکوف، معاون سابق اطلاعات ملی آمریکا، در این خصوص به رویترز گفت: «هرچند واشینگتن تلاش میکند اسرائیل را به سمت تصمیمات خاص سوق دهد، اما نتانیاهو در نهایت بر اساس آنچه منافع اسرائیل میداند، عمل خواهد کرد.»
هرتزی هلوِی، رئیس سابق ستاد کل ارتش اسرائیل، در دیدار با ساکنان عینهابِسور در نزدیکی مرز غزه اذعان کرد ارتش اسرائیل نتوانست تهدید حمله حماس را پیش از هفتم اکتبر بهدرستی ارزیابی کند و مسئولیت این شکست را بر عهده گرفت.
به گزارش رسانههای اسرائیلی، هرتزی هلوِی در جمع ساکنان عینهابِسور گفت هفتم اکتبر برای ارتش اسرائیل «یک شکست بزرگ و وحشتناک» بود. او تاکید کرد: «من در آن روز فرمانده ارتش بودم؛ مسئولیت با من است. این بار را بر دوش میکشم و مستقیماً با آن روبهرو میشوم. ما حماس را دستکم نگرفتیم، اما باور نداشتیم که قادر به آغاز حملهای در چنین ابعادی باشند. آنها موفق شدند نقشههای خود را بهطور مؤثر از ما پنهان کنند.»
یارون فینکلمن، فرمانده سابق جبهه جنوبی ارتش، نیز در این نشست گفت که ارتش اسرائیل در درک کامل ابعاد تهدید از ناحیه غزه ناکام ماند. او افزود: «دشمن ما را غافلگیر کرد ــ نه فقط در روز هفتم اکتبر، بلکه با توانمندیهایی که توسعه داده بود. ما چه از منظر اطلاعاتی و چه در ارزیابی راهبردی نتوانستیم این موضوع را شناسایی کنیم.»
هرتزی هلوِی، رئیس سابق ستاد کل ارتش اسرائیل
در ۷ اکتبر ۲۰۲۲ نیروهای وابسته به حماس و جهاد اسلامی از نقاط مختلف به جنوب اسرائیل حمله کردند و در جریان این حمله دستکم ۱۲۰۰ نفر که بیشترشان غیرنظامی بودند کشته شدند و بیش از ۵۰۰ نفر نیز به گروگان گرفته شدند که زنان، کودکان و سالمندان نیز بخش اعظمی از آنها را تشکیل میدادند. این حمله باعث شد تا جنگ اسرائیل در غزه آغاز شود که در آستانه دومین سال آن هستیم.
هلوِی در پاسخ به پرسشی درباره امنیت سکونت در مناطق مرزی غزه گفت: «از آن روز تلخ، ما متعهد شدهایم که بیاموزیم و اصلاح کنیم. زندگی در این منطقه امن است.»
او در بخش دیگری از سخنانش که از شبکه کان ۱۱ پخش شد، از فروپاشی نظامی ارتش در ساعات نخست حمله خبر داد: «پنج یا شش ساعت، لشکر غزه که مسئول دفاع از منطقه بود، در حال فروپاشی بود. گفتن این موضوع سخت است، اما دفاع در همان ساعات نخست از هم پاشید. ما برای شش تا هشت نقطه نفوذ آماده شده بودیم، اما با ۴۰ نقطه و حدود شش هزار مهاجم مواجه شدیم. حجم خودروها و نیروهایی که وارد شدند، کنترل اوضاع را بسیار دشوار کرد.»
به گفته او، حتی در همان شب نیز هیچیک از فرماندهان ارتش اسرائیل نگفتند جنگ آغاز شده است. هلوِی افزود: «هیچ هشدار جدیای داده نشد. نشانهها وجود داشت و با نگاهی به گذشته میتوانستیم بهتر و دقیقتر عمل کنیم. اما فرصتی برای این بحث نبود که آیا با جنگ روبهرو هستیم یا یک مانور ـ همانند آنچه پیش از جنگ یومکیپور رخ داد.»
جنگ یومکیپور در اکتبر ۱۹۷۳ میان ائتلاف مصر و سوریه با اسرائیل آغاز شد. این جنگ همزمان با روز مقدس یهودیان (یومکیپور) رخ داد و نیروهای عرب با حملهای غافلگیرانه در جبهههای صحرای سینا و بلندیهای جولان ارتش اسرائیل را در وضعیت دشواری قرار دادند. ارتش اسرائیل در روزهای نخست دچار تلفات و عقبنشینیهای گسترده شد، اما با حمایت ایالات متحده و بسیج کامل نیروها توانست موازنه جنگ را تغییر دهد. این جنگ برای اسرائیل بهعنوان یکی از بزرگترین غافلگیریهای نظامی تاریخش ثبت شد و از آن زمان همواره بهعنوان نمونهای از شکست اطلاعاتی و ارزیابی نادرست تهدیدها مورد اشاره قرار میگیرد.
قطر اعلام کرد که تلاشهای میانجیگری خود بین اسرائیل و حماس برای توافق بر سر گروگانگیری و آتشبس غزه را در واکنش به حمله اسرائیل به خاک خود که رهبران این گروه فلسطینی را هدف قرار داده بود، به حالت تعلیق درآورده است.
خبرگزاری رویترز سهشنبه ۱۸ شهریور با تایید این خبر به نقل از یک مقام آگاه از مذاکرات اعلام کرد که محمد بن عبدالرحمن آلثانی، نخستوزیر و وزیر خارجه قطر، دوشنبه در دیدار با رهبران سیاسی حماس در دوحه، از آنها خواسته بود به پیشنهاد اخیر آمریکا برای آتشبس و آزادی گروگانها «پاسخ مثبت» دهند.
یک منبع دیپلماتیک سهشنبه به اورشلیمپست گفت: «حماس پیشنهاد جدید قطریها را دریافت کرده است؛ پیشنهادی که اسرائیل هفته گذشته در پاریس از استیو ویتکاف، فرستاده دونالد ترامپ دریافت کرد.»
این منبع گفت: «نخستوزیر قطر روز گذشته با رهبری حماس دیدار کرد و آنها تصمیم گرفتند امروز (سهشنبه) دوباره برای بحث در مورد این پیشنهاد که از ترکیه رسیده بود، ملاقات کنند.»
حماس ۱۵ شهریور در بیانیهای اعلام کرد آماده بررسی هر پیشنهادی است که به آتشبس دائمی، خروج نیروهای اسرائیلی از غزه، ورود بدون قید و شرط کمکها و تبادل اسرا منجر شود.
قطر: «حمله بزدلانه اسرائیل» به رهبری حماس محکوم است ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت امور خارجه قطر، گفت: «دولت قطر حمله بزدلانه اسرائیل که ساختمانهای مسکونی محل سکونت چندین عضو دفتر سیاسی حماس در دوحه، پایتخت قطر را هدف قرار داد، به شدت محکوم میکند.»
او افزود: «این حمله جنایتکارانه نقض آشکار همه قوانین و هنجارهای بینالمللی است و تهدیدی جدی برای امنیت و سلامت قطریها و ساکنان قطر محسوب میشود.»
به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه قطر، این کشور «رفتار بیملاحظه اسرائیل و اختلال مداوم در امنیت منطقهای را تحمل نخواهد کرد.»
قطر میانجی
وبسایت خبری تایمز اسرائیل آبان ۱۴۰۳ به نقل از یک دیپلمات گزارش داده بود که قطر تصمیم گرفته به میانجیگری در مذاکرات صلح میان حماس و اسرائیل خاتمه دهد.
به گفته این دیپلمات، آن زمان قطر اعلام کرده اگر هیچکدام از طرفها تمایلی به مذاکره با حسن نیت نداشته باشند، دوحه نمیتواند در مذاکرات آتشبس نقش میانجی را ایفا کند.
از آذر ۱۴۰۲ و پس از اینکه دولت جو بایدن، رئیسجمهوری وقت آمریکا اطمینان حاصل کرد ارتباط با حماس از طریق قطریها موثر خواهد بود، این کشور بارها تا امروز به عنوان میانجی میان حماس، آمریکا و اسرائیل ایفای نقش کرده است.
ارتش و آژانس امنیت اسرائیل (شین بت) اعلام کردند نیروی هوایی این کشور رهبران حماس را هدف قرار داده است. پیشتر رسانهها از حمله به رهبران حماس در دوحه، پایتخت قطر، خبر داده بودند.
در بیانیه ارتش اسرائیل و شین بت که سهشنبه ۱۸ شهریور منتشر شد، آمده است: «رهبرانی که هدف قرار گرفتند، سالها فعالیتهای این سازمان تروریستی را هدایت کردهاند و مستقیما مسئول اجرای کشتار هفتم اکتبر و هدایت جنگ علیه کشور اسرائیل هستند.»
در این بیانیه به محل اجرای این عملیات اشارهای نشده است.
خبرگزاری رویترز گزارش داد صدای چندین انفجار در دوحه شنیده شده است و شاهدان از برخاستن دود در منطقه کاتارا خبر دادهاند.
همزمان، خبرنگار وبسایت اکسیوس به نقل از یک مقام ارشد اسرائیلی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت این انفجارها بخشی از عملیات ترور علیه مقامهای ارشد گروه حماس بوده است.
شبکه الجزیره نیز به نقل از یک منبع حماس گزارش داد هیات مذاکرهکننده این گروه هنگام برگزاری نشستی در دوحه هدف قرار گرفته است.
تاکنون جزئیات بیشتری درباره شمار انفجارها، تلفات احتمالی یا واکنش رسمی مقامهای قطری و حماس منتشر نشده است.
ارتش اسرائیل به ساکنان شهر غزه دستور داد پیش از آغاز یک عملیات تهاجمی جدید این شهر را ترک کنند. این اقدام پس از آن صورت گرفت که اسرائیل هشدار داد در صورت آزاد نشدن گروگانهای باقیمانده در دست حماس، حملات نظامی خود را با «طوفانی سهمگین» شدت خواهد داد.
آویخای ادرعی، سخنگوی عربزبان ارتش اسرائیل، سهشنبه ۱۸ شهریور در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ارتش اسرائیل مصمم به شکست حماس است و در منطقه شهر غزه با قدرت فراوان عمل خواهد کرد؛ همانطور که در سراسر نوار غزه چنین کرده است.»
ارتش اسرائیل به فلسطینیها دستور داد از طریق جاده ساحلی به سمت منطقهای در جنوب نوار غزه که از سوی اسرائیل تعیین شده، حرکت کنند.
ادرعی افزود: «ماندن در این منطقه فوقالعاده خطرناک است.»
این اطلاعیه همچنین یک شماره تلفن در اختیار فلسطینیها قرار داده تا در صورت مشاهده «ایجاد موانع جادهای از سوی حماس یا تلاش اعضای آن برای جلوگیری از تخلیه»، از طریق آن موضوع را گزارش دهند.
پیچیده شدن موضوع آتشبس
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل نیز دوشنبه ۱۷ شهریور در بیانیهای ویدیویی از اتاق عملیات نیروی هوایی اسرائیل در مقر وزارت دفاع در تلآویو گفت: «به ساکنان غزه میگویم از این فرصت استفاده کنید و با دقت به من گوش دهید: به شما هشدار داده شده: اکنون منطقه را ترک کنید!»
خبرگزاری رویترز سهشنبه نوشت که تسلط اسرائیل بر شهری که یک میلیون فلسطینی در آن زندگی میکنند، تلاشها را برای دستیابی به آتشبس بهمنظور پایان دادن به جنگ نزدیک به دوساله غزه، پیچیدهتر میکند.
بر اساس گزارش این خبرگزاری، دستورهای تخلیه موجب وحشت و سردرگمی در میان ساکنان شهر غزه شده است. برخی گفتهاند چارهای جز رفتن به جنوب ندارند؛ در حالی که اکثریت معتقدند هیچ جای دیگری امن نیست و ترجیح میدهند بمانند.
یک مقام آگاه از مذاکرات آتشبس به رویترز گفت قطر دوشنبه در دوحه، رهبران حماس را تحت فشار گذاشته تا به آخرین طرح «آتشبس-تبادل گروگانها» از سوی ایالات متحده «پاسخ مثبت» بدهند.
حماس اعلام کرد برخی ایدهها را از طرف آمریکا برای دستیابی به توافق آتشبس در غزه دریافت کرده و در حال گفتوگو با میانجیها برای توسعه این ایدههاست.
گیدون سعار، وزیر خارجه اسرائیل، دوشنبه گفت این کشور طرح آتشبسی را که از سوی دونالد ترامپ، رییسجمهور ایالات متحده، پیشنهاد شده، پذیرفته است.
همچنین یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، اعلام کرد که اگر غزه خلع سلاح نشود و گروگانهایی که ۲۳ ماه در اسارت نگه داشته شدهاند، آزاد نشوند، غزه به تلی از ویرانه تبدیل خواهد شد.
کاتز در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «دیروز یک طوفان بیسابقه غزه را درنوردید. ۳۰ ساختمان چندطبقه تروریستی هدف قرار گرفته و ویران شد و دهها هدف تروریستی دیگر نیز بمباران و نابود شد تا زیرساختهای دیدهبانی و ترور از بین برود و راه برای نیروهای زمینی هموار شود.»
انتقادهای بینالمللی
منتقدان بینالمللی میگویند طرح اسرائیل که شامل خلع سلاح کامل نوار غزه و قرار گرفتن آن تحت کنترل امنیتی اسرائیل است، میتواند بحران انسانی برای جمعیت ۲.۲ میلیونی منطقه را که با خطر جدی قحطی روبهرو هستند، تشدید کند.
نتانیاهو گفته بود اسرائیل چارهای جز تکمیل کار و شکست کامل حماس ندارد، چرا که این گروه فلسطینی حاضر نشده سلاحهای خود را زمین بگذارد.
حماس اعلام کرده تنها در صورت تأسیس یک کشور مستقل فلسطینی حاضر به خلع سلاح خواهد شد.