ارتش اسرائیل اعلام کرد یک موشک شلیکشده از سوی حوثیهای تحت حمایت جمهوری اسلامی در یمن را رهگیری کرده است؛ رخدادی که تنها یک روز پس از حملات گسترده هوایی اسرائیل علیه مواضع این گروه در صنعا و الجوف صورت گرفت.
بهگزارش رویترز، مجلس نمایندگان آمریکا روز چهارشنبه قصد داشت با یک دقیقه سکوت یاد «چارلی کرک»، فعال سرشناس محافظهکار که در جریان سخنرانی در دانشگاهی در یوتا هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد، گرامی بدارد.
اما این مراسم به مشاجره و درگیری لفظی میان قانونگذاران بدل شد؛ نشانهای آشکار از عمق شکاف سیاسی در ایالات متحده.
در حالیکه خبر کشته شدن کرک ۳۱ ساله، بنیانگذار گروه «ترنینگ پوینت یواسای» و از حامیان سرسخت دونالد ترامپ، به سرعت در کنگره پیچید، بحث بر سر نحوه ادای احترام به او آغاز شد.
لارن بوبرت، نماینده جمهوریخواه کلرادو، خواستار خواندن دعا شد و گفت: «دعاهای خاموش، نتایج خاموش به همراه دارد.» اما برخی نمایندگان دموکرات پرسیدند چرا قتل افراد کمتر شناختهشده چنین توجهی دریافت نکرده است.
این جدلها به ناسزا و اتهام به سیاسیکردن تراژدی کشیده شد. در همین زمان، فردی فریاد زد: «یک قانون کنترل اسلحه تصویب کنید.» مایک جانسون، رئیس جمهوریخواه مجلس، با کوبیدن چکش تلاش کرد نظم را برقرار کند.
به گفته مقامهای محلی، کرک هنگام سخنرانی در شهر اورم یوتا هدف شلیک گلوله قرار گرفت و هنوز انگیزه حمله یا هویت ضارب مشخص نشده است. مرگ او موجی از واکنشها در جامعه سیاسی آمریکا برانگیخت.
جمهوریخواهانِ خشمگین، لیبرالها را مقصر دانستند و دموکراتها بیشتر با لحنی محتاطانه، «خشونت سیاسی» را محکوم و خواستار قوانین سختتر برای کنترل سلاح شدند.
استیو اسکالیس، نفر دوم جمهوریخواهان مجلس که خود در سال ۲۰۱۷ در جریان تمرین بیسبال هدف گلوله قرار گرفته بود، گفت: «هیچ توجیهی برای خشونت سیاسی وجود ندارد. این روند باید پایان یابد.»
طبق آمار رسمی مرکز کنترل بیماریها، در سال ۲۰۲۳ بیش از ۴۶ هزار آمریکایی قربانی خشونت با سلاح شدند؛ سومین آمار بالای تاریخ.
واکنشها نشان داد مرگ کرک میتواند شکاف سیاسی آمریکا را عمیقتر کند؛ مشابه دو سوءقصد نافرجام علیه ترامپ در سال گذشته. پس از حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱، ایالات متحده دیگر هیچگاه تجربهای مشابه از همبستگی ملی در پی یک تراژدی نداشته است.
پیش از شناسایی ضارب، چهرههای راستگرا این حادثه را بخشی از «حمله چپ علیه محافظهکاران» توصیف کردند. استفان میلر، مشاور ارشد پیشین کاخ سفید، نوشت: «آمریکا یکی از بزرگترین مدافعان خود را از دست داد.» لورا لومر، از چهرههای جریان وفادار به ترامپ، خواستار برخورد شدید دولت با گروههای چپ شد و ایلان ماسک نوشت: «چپ حزب قتل است.»
باراک اوباما، رئیسجمهوری پیشین آمریکا، با لحنی متفاوت تاکید کرد: «نمیدانیم انگیزه مهاجم چه بوده، اما چنین خشونتی جایی در دموکراسی ندارد.» گبی گیفوردز، نماینده پیشین دموکرات که در سال ۲۰۱۲ هدف گلوله قرار گرفته بود، هشدار داد نباید اجازه داد آمریکا به کشوری تبدیل شود که اختلافات سیاسی با خشونت حل میشود.
جیبی پریتزکر، فرماندار دموکرات ایلینوی، پا را فراتر گذاشت و ترامپ را مقصر دانست و گفت: «خطابهای او خشونت را دامن میزند.»
طبق نظرسنجی مشترک رویترز/ایپسوس در سال گذشته، تنها ۶ درصد آمریکاییها گفتهاند تهدید یا ارعاب برای اهداف سیاسی قابل قبول است. با این حال، کارشناسان هشدار دادهاند که مرگ کرک میتواند تنشها را شعلهورتر کند.
روت برانستاین، استاد جامعهشناسی دانشگاه جانز هاپکینز، گفت: «این تراژدی میتواند دمای سیاسی آمریکا را که همین حالا بسیار بالاست، بیش از پیش افزایش دهد.»
فعالان کنترل سلاح نیز بار دیگر خواستار همکاری دو حزب شدند. کریستین هینه، مسئول گروه «برِیدی»، نوشت: «خشونت با اسلحه به حزب خاصی رحم نمیکند. وقت آن است که به جای بازی سیاسی، برای آیندهای امنتر متحد شویم.»
الیزابت تسورکوف، پژوهشگر اسرائیلی-روسی که بیش از دو سال پیش توسط کتائب حزبالله، شبهنظامیان تحت حمایت جمهوری اسلامی، در عراق ربوده شده بود، شامگاه چهارشنبه پس از آزادی وارد اسرائیل و به بیمارستان شبا در رمتگان منتقل شد.
به گزارش دفتر نخستوزیری اسرائیل و سازمان موساد، تسورکوف ۳۸ ساله پس از آزادی ابتدا به قبرس منتقل شد و سپس با پرواز ویژه به اسرائیل بازگشت. دیوید بارنئا، رئیس موساد، در بیانیهای با قدردانی از همتای قبرسی خود گفت: «همکاری میان دو کشور بار دیگر به اثبات رسید.»
بر اساس پروتکلی مشابه با روند بازگشت گروگانهای آزادشده از غزه، تسورکوف به بیمارستان شبا منتقل شد تا در کنار خانوادهاش تحت معاینات پزشکی و روانی قرار گیرد.
روزنامه الشرق الاوسط گزارش داد که آزادی تسورکوف در ازای رهایی پسر یکی از فرماندهان ارشد شبهنظامیان طرفدار حکومت ایران در عراق صورت گرفته است. این فرد به دلیل مشارکت در حمله به وزارت کشاورزی عراق در ماه ژوئن بازداشت شده بود. رسانههای لبنانی نیز پیشتر نوشته بودند که گفتوگوهایی درباره آزادی چند زندانی دیگر از جمله عماد اهمز، عضو حزبالله بازداشتشده توسط کماندوهای اسرائیلی در شمال لبنان، مطرح شده است.
ایرینا، مادر تسورکوف، در واکنش به خبر آزادی دخترش گفت: «این شادی دیوانهکننده است؛ تقریباً دو سال و نیم منتظر این لحظه بودم.» او ابراز امیدواری کرد که همه خانوادههای گروگانها بهزودی خبر آزادی عزیزانشان را بشنوند.
تسورکوف که دانشجوی دانشگاه پرینستون و دارای تابعیت روسیه است، مارس ۲۰۲۳ در جریان تحقیقاتش در عراق ربوده شد. کتائب حزبالله او را به جاسوسی برای اسرائیل متهم کرد؛ ادعایی که اسرائیل و خانوادهاش رد کردند. ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، نیز در پیام خود آزادی او را نتیجه «ماهها شکنجه» دانست و گفت دولتش تلاش زیادی برای رهایی او انجام داده است.
به گزارش کانال ۱۲ اسرائیل، آزادی تسورکوف حتی برای سفارت آمریکا در بغداد غیرمنتظره بود. یک مقام آمریکایی گفت نیروهای امنیتی عراق با سفارت تماس گرفتند و پرسیدند آیا میتوانند او را تحویل دهند. این مقام تایید کرد که پس از تماس با واشینگتن بلافاصله چراغ سبز دریافت شد و تسورکوف ظرف یک ساعت به سفارت منتقل شد.
به گفته منابع رسمی، بنیامین نتانیاهو نخستوزیر اسرائیل پس از آزادی او با دونالد ترامپ گفتوگو کرد و از نقش او در این روند قدردانی کرد.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، با انتشار ویدیویی درباره تیراندازی مرگبار به چارلی کرک، او را «میهنپرستی که زندگیاش را وقف آزادی گفتوگو و کشوری کرد که بسیار دوستش داشت» توصیف، و لفاظیهای «چپ افراطی» را محکوم کرد.
او در ویدیویی که در رسانه اجتماعی تروثسوشال منتشر کرد گفت: «سالها، افراد چپ افراطی آمریکاییهای بزرگی مانند چارلی را با نازیها و بدترین جنایتکاران و قاتلان جمعی جهان مقایسه کردهاند. این نوع لفاظی مستقیما مسئول تروریسمی است که امروز در کشورمان شاهد هستیم و باید همین حالا متوقف شود.»
به گفته رییسجمهوری آمریکا، چارلی کرک «برای آزادی، دموکراسی، عدالت و مردم آمریکا جنگید. او شهید حقیقت و آزادی است و هیچکس هرگز بهاندازه او نزد جوانان محترم نبوده است.»
ترامپ همچنین گفت: «دولت من تکتک کسانی را که در این جنایت و دیگر خشونتهای سیاسی نقش داشتند پیدا خواهد کرد، از جمله سازمانهایی که آن را تامین مالی و حمایت میکنند.»
به گزارش پولیتیکو، مجلس نمایندگان آمریکا در اقدامی دوحزبی به لغو دو قانونی رأی داد که طی سه دهه گذشته به رؤسایجمهوری اجازه داده بودند از نیروی نظامی در خاورمیانه استفاده کنند. این رأی در حالی صادر شد که نگرانیها درباره گسترش اختیارات نظامی دونالد ترامپ شدت گرفته است.
مجلس نمایندگان آمریکا روز سهشنبه با ۲۶۱ رأی موافق در برابر ۱۶۷ رأی مخالف اصلاحیهای را در لایحه سیاست دفاعی سالانه تصویب کرد که به موجب آن قوانین اختیارات جنگی مصوب سالهای ۱۹۹۱ و ۲۰۰۲ لغو میشوند. این قوانین در ابتدا مجوز عملیات نظامی علیه عراق در جنگ خلیج فارس و سپس حمله ۲۰۰۳ برای سرنگونی صدام حسین را صادر کرده بودند.
به نوشته پولیتیکو، منتقدان این قوانین استدلال میکنند که چنین مصوباتی عملاً اختیار اعلام جنگ را از کنگره سلب کرده و امکان سوءاستفاده رئیسجمهوری از قدرت نظامی را فراهم آورده است. دموکراتها بهویژه به استفاده دولت ترامپ از مجوز جنگ عراق در سال ۲۰۲۰ اشاره میکنند؛ زمانی که آمریکا در یک حمله پهپادی در بغداد، قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران را کشت.
این اصلاحیه توسط چیپ روی، نماینده جمهوریخواه تگزاس، و گریگوری میکس، نماینده دموکرات نیویورک و عضو ارشد کمیته روابط خارجی مجلس، پیشنهاد شد و حمایت ۴۹ جمهوریخواه و ۲۱۲ دموکرات را به دست آورد. سارا جیکوبز، نماینده دموکرات، در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «ائتلاف دوحزبی ما نماینده مردمی است که از جنگهای بیپایان و بمباران دیگر کشورها بدون بحث عمومی، راهبرد یا مجوز کنگره خسته شدهاند. ما در سمت درست تاریخ ایستادهایم و تا لغو این قوانین منسوخ متوقف نخواهیم شد.»
این اقدام در حالی صورت میگیرد که به گفته پولیتیکو، ترامپ همزمان نقش ارتش آمریکا را در داخل و خارج گسترش داده است؛ از بمباران تأسیسات هستهای ایران گرفته تا حمله به یک قایق مظنون به قاچاق مواد مخدر در دریای کارائیب و اعزام گارد ملی به واشینگتن.
با وجود تصویب این اصلاحیه، مسیر آن تا تبدیل شدن به قانون همچنان دشوار خواهد بود. سنا در سال ۲۰۲۳ نسخهای مشابه را تصویب کرده بود، اما در این دوره نشانههای کمتری از اجماع دوحزبی درباره محدودسازی اختیارات جنگی دیده میشود. در نتیجه، احتمال دارد مجلس نمایندگان در مذاکرات نهایی لایحه دفاعی برای دستیابی به مصالحه با سنا، این بند را کنار بگذارد.
دموکراتها در دورههای گذشته بارها تلاش کردهاند این قوانین را لغو کنند، اما هیچگاه مصوبهای در این زمینه به تایید نهایی هر دو مجلس نرسیده است. با این حال، رأی اخیر مجلس نمایندگان یک پیروزی نمادین برای حامیان بازگرداندن اختیار جنگ به کنگره محسوب میشود و به گفته تحلیلگران، میتواند نقطه عطفی در بحث طولانیمدت درباره حدود قدرت رئیسجمهوری آمریکا باشد.
رهبران و سیاستمداران در سراسر طیف سیاسی آمریکا به کشته شدن چارلی کرک، فعال ۳۱ ساله محافظهکار، مفسر سیاسی و متحد رئیسجمهوری آمریکا دونالد ترامپ واکنش نشان دادند. کرک روز چهارشنبه هنگام سخنرانی در یک مراسم روباز در دانشگاهی در ایالت یوتا هدف تیراندازی قرار گرفت و کشته شد.
رئیسجمهوری آمریکا ساعاتی پس از حادثه با انتشار متنی در شبکه اجتماعی تروثسوشیال ضمن اعلام خبر مرگ کرک نوشت: «چارلی کرک بزرگ، و حتی افسانهای، درگذشت. هیچکس قلب و روح جوانان آمریکا را بهتر از چارلی درک نکرده بود. او محبوب و ستایششده نزد همه بود، بهویژه من، و اکنون دیگر در میان ما نیست. من و ملانیا مراتب همدردی خود را به همسر عزیزش اریکا و خانوادهاش ابراز میکنیم. چارلی، ما دوستت داریم!»
رئیسجمهوری آمریکا، شامگاه چهارشنبه نیز با انتشار ویدیویی درباره تیراندازی مرگبار به چارلی کرک، او را «میهنپرستی که زندگیاش را وقف آزادی گفتوگو و کشوری کرد که بسیار دوستش داشت» توصیف، و لفاظیهای «چپ افراطی» را محکوم کرد.
او در ویدویی که در رسانه اجتماعی تروثسوشال منتشر کرد گفت: «سالها، افراد چپ افراطی آمریکاییهای بزرگی مانند چارلی را با نازیها و بدترین جنایتکاران و قاتلان جمعی جهان مقایسه کردهاند. این نوع لفاظی مستقیما مسئول تروریسمی است که امروز در کشورمان شاهد هستیم و باید همین حالا متوقف شود.»
به گفته رئیسجمهوری آمریکا، چارلی کرک «برای آزادی، دموکراسی، عدالت و مردم آمریکا جنگید. او شهید حقیقت و آزادی است و هیچکس هرگز بهاندازه او نزد جوانان محترم نبوده است.»
ترامپ همچنین گفت: «دولت من تکتک کسانی را که در این جنایت و دیگر خشونتهای سیاسی نقش داشتند پیدا خواهد کرد، از جمله سازمانهایی که آن را تامین مالی و حمایت میکنند.»
مقامات و شخصیتهای دیگر نیز به این حادثه مرگبار واکنش نشان دادند.
جیدی ونس، معاون رئیسجمهوری آمریکا «ای خداوند، آرامش جاودان را به او عطا فرما.»
جو بایدن، رئیسجمهوری پیشین آمریکا، دموکرات «هیچ جایگاهی برای این نوع خشونت در کشور ما وجود ندارد. باید همین حالا پایان یابد. من و جیل برای خانواده و عزیزان چارلی کرک دعا میکنیم.»
باراک اوباما، رئیسجمهوری پیشین آمریکا، دموکرات «هنوز نمیدانیم چه انگیزهای فرد مسلح را واداشت که چارلی کرک را به قتل برساند، اما این نوع خشونت نفرتانگیز هیچ جایی در دموکراسی ما ندارد.»
بروک رولینز، وزیر کشاورزی آمریکا «مرگ شیرینترین دوستم و همرزمم برای مسیح و آمریکا، چارلی کرک، یک تراژدی عمیق است… این تراژدی مستقیماً متوجه او و خانواده محبوبش است، اما اشتباه نکنید: این یک تراژدی برای آمریکا نیز هست، فارغ از گرایش سیاسی. جایگزین کردن سیاست عقلانیت و اقناع — که هدف زندگی چارلی بود — با سیاست کاذب خشونت و قتل، به معنای معامله بر سر خود آمریکا است.»
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل «چارلی کرک به خاطر بیان حقیقت و دفاع از آزادی به قتل رسید. او دوست دلیر اسرائیل بود که در برابر دروغها ایستاد و از تمدن یهودی-مسیحی دفاع کرد. تنها دو هفته پیش با او صحبت کردم و دعوتش کردم به اسرائیل بیاید. متأسفانه آن دیدار هرگز انجام نخواهد شد. ما یک انسان خارقالعاده را از دست دادیم. غرور بیپایان او به آمریکا و باور شجاعانهاش به آزادی بیان تأثیری ماندگار خواهد داشت.»
یوت کوپر، وزیر خارجه بریتانیا «از کشته شدن چارلی کرک در یوتا بهشدت شوکه شدم. خشونت سیاسی هیچ جایگاهی در جوامع ما ندارد. افکار و تسلیت ما با خانواده اوست.»
گرگ ابوت، فرماندار تگزاس، جمهوریخواه «صدای چارلی چراغ راه میلیونها جوان آمریکایی در جستوجوی حقیقت، شجاعت و ایمان بود. این عمل بیمعنای خشونت هیچ جایگاهی در آمریکا ندارد.»
دونالد ترامپ جونیور «دوستت دارم برادر. تو به بسیاری از مردم شجاعت دادی که صدای خود را بلند کنند و ما هرگز ساکت نخواهیم شد.»
جو گروترز، رئیس کمیته ملی جمهوریخواهان «چارلی کرک یک پدر، همسر و میهنپرست فداکار بود که زندگیاش را صرف دفاع از ارزشهای محافظهکارانه و الهامبخشی به جوانان آمریکایی کرد. قلب ما برای همسر، فرزندان، عزیزان و بیشمار هوادارانش در سراسر کشور به درد آمده است. خشونت هولناکی که در دانشگاه ولی یوتا جان چارلی کرک را گرفت، بهطور کامل تکاندهنده است. جمهوریخواهان و دموکراتها باید در محکومیت این وحشیگری که هیچ جایگاهی در آمریکا ندارد، متحد شوند.»
مایک لی، سناتور جمهوریخواه از یوتا «این قتل یک اقدام بزدلانه خشونتآمیز بود، حملهای علیه قهرمانان آزادی همچون چارلی، دانشجویانی که برای مناظره مدنی گرد هم آمده بودند، و همه آمریکاییهایی که بهطور مسالمتآمیز برای نجات کشورمان تلاش میکنند. تروریستها پیروز نخواهند شد. چارلی پیروز است.»
ارتش اسرائیل بامداد پنجشنبه اعلام کرد که سامانههای پدافند هوایی این کشور موفق شدند یک موشک شلیکشده از یمن به سمت خاک اسرائیل را رهگیری کنند. این حمله موجب بهصدا درآمدن آژیرهای خطر در چندین منطقه از جمله بئرشبع، هار هَنقب، میتصپه رامون، کوشی رامون، پاران و شیتیم شد. ارتش به ساکنان این مناطق توصیه کرد تا روشن شدن وضعیت در پناهگاهها و فضاهای محافظتشده بمانند.
جزئیات پرتاب این موشک همچنان در دست بررسی است، اما ارتش اسرائیل تاکید کرد سامانههای دفاعی به موقع فعال شدند و تهدید را خنثی کردند.
این حمله در شرایطی رخ میدهد که یک روز پیشتر، ارتش اسرائیل اعلام کرده بود حملات تازهای را علیه مواضع حوثیهای یمن انجام داده است. به گفته ارتش، در این عملیات مراکز نظامی در صنعا و الجوف، از جمله ستاد تبلیغات نظامی حوثیها، اردوگاههای آموزشی و یک مرکز ذخیرهسازی سوخت برای فعالیتهای نظامی هدف قرار گرفتند.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در پیامی ویدیویی پس از این حملات گفت: «چند روز قبل بیشتر اعضای دولت تروریستی حوثیها را از بین بردیم. در پاسخ، آنها به فرودگاه رامون حمله کردند اما این موضوع عزم ما را تضعیف نکرد. روز چهارشنبه بار دیگر تاسیسات، پایگاهها و اعضای حوثیها را هدف قرار دادیم. ما به پاکسازی ادامه خواهیم داد. هر کسی که به ما آسیب بزند، ما به او خواهیم رسید.»
سخنگوی ارتش اسرائیل نیز این حملات را «پاسخی به شلیک پهپادها و موشکهای زمینبهزمین به سمت اسرائیل» توصیف کرد و اداره اطلاعات نظامی حوثیها را مسئول «ترور روانی» دانست.
ئسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل، در همین زمینه گفت: «ما وعده حملات بیشتری را داده بودیم و امروز به حوثیها ضربه دردناک دیگری زدیم. بازوی بلند اسرائیل هرجا تهدیدی علیه شهروندان ایجاد شود، حمله خواهد کرد.»
به گفته مقامهای اسرائیلی، حوثیها تحت هدایت و حمایت جمهوری اسلامی فعالیت میکنند و هدف اصلی از اقدامات آنها ضربه زدن به اسرائیل و متحدان منطقهای این کشور است.