تجمع ایرانیان استرالیا در سومین سالگرد جنبش «زن، زندگی، آزادی»
گزارشها و تصاویر رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهد گروهی از ایرانیان مقیم شهر پرت استرالیا در تجمعی یاد مهسا (ژینا) امینی را گرامی داشتند و بر تداوم جنبش «زن، زندگی، آزادی» تاکید کردند.
زهران ممدانی، نامزد دموکرات شهرداری نیویورک، اعلام کرد در صورت پیروزی در انتخابات به پلیس نیویورک دستور خواهد داد بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، را در صورت ورود به این شهر بازداشت کند.
او در گفتوگو با روزنامه نیویورکتایمز تاکید کرد که نتانیاهو را «جنایتکار جنگی» میداند.
ممدانی افزود در صورت سفر نتانیاهو به نیویورک، حکم صادرشده از سوی دادگاه کیفری بینالمللی را به رسمیت شناخته و دستور دستگیری او در فرودگاه صادر خواهد کرد. روزنامه نیویورکتایمز در اینزمینه نوشت کارشناسان حقوقی میگویند چنین اقدامی از نظر عملی تقریباً غیرممکن است و حتی میتواند ناقض قوانین فدرال ایالات متحده باشد. با وجود این، وعده ممدانی بازتابهای گستردهای در پی خواهد داشت، بهویژه در نیویورک که پس از اسرائیل دومین مرکز بزرگ جمعیت یهودیان جهان به شمار میرود.
نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل، در گفتوگو با ایراناینترنشنال گفت جنبش «زن، زندگی، آزادی» هنوز زنده است و زنان عاملیتی یافتهاند که تحولات عمیقی را در بطن جامعه ایجاد کرده است. تحولاتی که به گفته او، لایهبندی شده و برخیشان هنوز حتی شناسایی و تحلیل نشدهاند.
محمدی در این گفتوگو که به مناسبت سومین سالگرد جنبش «زن، زندگی، آزادی» انجام شد، با اشاره به تغییرات محسوس در فضای عمومی جامعه ایران، گفت: «وقتی در خیابان راه میروم، حضور زنان با پوشش اختیاری نمایانگر بخشی از این تحول است.»
این فعال حقوق بشر تاکید کرد که این تغییر و تحول «محصول قدرت و مقاومت مردم» است و تصمیمهای حاکمیت نقشی در آن نداشته است.
او با بیان اینکه جنبش همچنان زنده و پویاست و دستاوردهایش ادامه دارد، با ابراز خوشبینی نسبت به مبارزه مردم ایران با جمهوری اسلامی، گفت که «زنده بودن جنبش» در رگ و پی جامعه دیده میشود.
مهسا (ژینا) امینی، دختر ۲۲ ساله اهل سقز، ۲۲ شهریور ۱۴۰۱ در تهران بهدست ماموران گشت ارشاد بازداشت شد و ۲۵ شهریور در بازداشت جان باخت. مرگ او جرقه موجی از اعتراضهای سراسری با شعار «زن، زندگی، آزادی» شد که بهسرعت به محور مطالبهگری در سراسر ایران بدل شد.
محمدی در سومین سالگرد این جنبش، در گفتوگو با ایراناینترنشنال، با بیان اینکه حتما لازم نیست مردم مدام در خیابان و در تظاهرات باشند، گفت جامعه از تاکتیکهای خلاقانه و بسیار موثر و کنشها و واکنشهایی که زنده بودن جنبش را نشان میدهد، استفاده میکند.
او با تاکید بر اینکه این پویایی از اعتماد به نفس حاکمیت کاسته است، گفت: «جمهوری اسلامی حتی برای برگزاری رویدادهای حکومتی قدرت سابق را ندارد و بارها دیده شده حضور زنان بدون حجاب در میان جمعیت، صحنه را از دست برگزارکنندگان خارج کرده است.»
این فعال حقوق بشر تصریح کرد «هیچ عرصهای بهطور کامل در اختیار حکومت نیست»، هرچند همچنان «قدرت سرکوب» را دارد.
با این حال، به باور برنده نوبل صلح ۲۰۲۳، مردم با مقاومت و اعتراض میتوانند در تغییر و تحولات نقش داشته باشند و حکومت را وادار به عقبنشینی کنند.
محمدی در سالهای گذشته بارها در مصاحبهها و سخنرانیهایش بر ادامه تلاش خود برای پایان دادن به استبداد دینی و گذار از جمهوری اسلامی تاکید کرده و از سوی حکومت ایران به «حذف فیزیکی» در صورت ادامه فعالیتهای حقوق بشری و مدنیاش تهدید شده است.
او که از آذر ۱۴۰۳ با مرخصی استعلاجی بیرون از زندان است، تاکنون بیش از ۱۰ سال را در حبس گذرانده و از آغاز فعالیتهایش با احکامی جمعا بیش از ۳۶ سال زندان و ۱۵۴ ضربه شلاق روبهرو بوده است.
این فعال مدنی برای کنشهای حقوق بشریاش جوایز بینالمللی متعددی از جمله نوبل صلح، جایزه جهانی آزادی مطبوعات یونسکو/گییرمو کانو و «جایزه شجاعت» خبرنگاران بدون مرز را دریافت کرده است.
تنش گروههای سیاسی در درون جمهوری اسلامی پس از توافق با آژانس بینالمللی انرژی اتمی افزایش یافته است. در حالی که تجمعی کمسابقه مقابل شورای عالی امنیت ملی برگزار شد، حمید رسایی، نماینده مجلس شورای اسلامی، خبر داد ۶۰ نماینده خواهان برگزاری جلسه با علی لاریجانی و عباس عراقچی هستند.
رسایی، شامگاه جمعه ۲۱ شهریور در حساب کاربری شبکه ایکس خود نوشت مطابق تبصره ماده ۸۴ آییننامه داخلی مجلس، بیش از ۶۰ نماینده برای اطلاع از مفاد توافق و شنیدن توضیحات عراقچی، وزیر امور خارجه و لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی، درخواست جلسه فوقالعاده کردهاند.
او همچنین با اشاره به برنامهریزی قبلی برای تعطیلی مجلس شورای اسلامی، اتهام تعطیل کردن این مجلس به منظور «جلوگیری از حاشیهسازی برای توافق جمهوری اسلامی با آژانس» را «غیر منصفانه» خواند.
۱۸ شهریور، رسانههای داخلی خبر دادند مجلس شورای اسلامی تا پنجم مهر تعطیل خواهد بود. مرکز ارتباطات رسانه و امور فرهنگی مجلس با تایید این خبر، علت این تعطیلی را رسیدگی نمایندگان به امور حوزههای انتخابیه اعلام کرد.
چه کسی درخواست جلسه فوقالعاده کرد؟
درخواست مورد اشاره رسایی از سوی حامد یزدیان، نماینده اصفهان ارائه شده است.
کمی پیش از رسایی، او در حساب شبکه ایکس خود علت درخواست تشکیل جلسه فوقالعاده را «بررسی توافق انجام شده در قاهره و میزان انطباق آن با قانون مجلس» عنوان کرد.
علاوه بر رسایی، برخی نمایندگان شناخته شده جریان موسوم به اصولگرا نظیر مالک شریعتی، دبیرکل جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی، تشکل نزدیک به طیف علیرضا زاکانی و پرویز سروری، نیز از این درخواست حمایت کردند.
عراقچی سهشنبه ۱۸ شهریور در قاهره، پس از مذاکره با مدیر کل آژانس در یک کنفرانس خبری مشترک با رافائل گروسی و بدر عبدالاطی، وزیر خارجه مصر، با اشاره به محدودیتهایی که مجلس برای همکاری با آژانس مشخص کرده، اعلام کرد: «گامهای عملی توافقشده کاملا با قانون مجلس منطبق است، به نگرانیهای امنیتی ما پاسخ میدهد و چارچوبی برای استمرار همکاری فراهم میکند.»
او تاکید کرد: «این تفاهم همزمان حقوق مسلم ایران را تضمین و الزامات فنی آژانس را تامین میکند.»
به گفته عراقچی، توافق تازه با آژانس تضمین میکند که همکاری «با رعایت حاکمیت ملی ایران» ادامه یابد.
قانون تعلیق همکاری با آژانس
چهارم تیر، مجلس شورای اسلامی قانون «الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس بینالمللی انرژی اتمی» را تصویب و همان روز، شورای نگهبان آن را تایید کرد.
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم نیز ۱۱ تیر آن را ابلاغ کرد.
همزمان با جنگ اخیر با اسرائیل، برخی مقامات و چهرههای نزدیک به جمهوری اسلامی، گروسی را تهدید کردند. از جمله لاریجانی که ۳۱ خرداد و پیش از انتصاب به عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی، نوشت: «جنگ تمام شود به حساب گروسی خواهیم رسید.»
پنجشنبه ۲۰ شهریور، در تجمعی که بهوسیله نیروهای وفادار به جمهوری اسلامی مقابل ساختمان شورای عالی امنیت برگزار شد، شرکتکنندگان پلاکاردهایی در دست داشتند که با طعنه به جمله لاریجانی روی آن نوشته شده بود: «جناب دبیر شورای عالی امنیت ملی؛ منتظر بودیم به حساب گروسی برسید، نه اینکه مجوز جاسوسی مجدد صادر بفرمایید.»
کمک «تندروها» به «اصلاحطلبان»
فروردین ۱۴۰۴، زمانی که موضوع مذاکره با آمریکا مطرح بود، جریانی که در داخل کشور به «تندرو» مشهور است، مخالفت خود را با گفتوگوها ابراز میکرد. در این شرایط، با انتقاد جریان اصلاحطلب از مخالفت تندروها، رسایی در یک تلویزیون اینترنتی گفت: «ایشان (عراقچی) که میرود آنجا (مذاکره با آمریکا) مینشیند باید بگوید فکر نکن تو هر چه بگویی من میتوانم بگویم بله، ما مجلس و نمایندگان مردم را داریم و آنها اجازه نمیدهند.»
او تصریح کرد: «عراقچی به ما میگوید آقا چهار تا انتقاد از ما کنید؛ من باید قدرت چانهزنی وزیر خارجه را بالا ببرم.»
هم چوب خوردیم، هم پیاز
همزمان با تجمع پنجشنبه، جواد حسینیکیا، نایبرییس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، با انتقاد از توافق قاهره، گروسی، مدیرکل این نهاد را «عامل موساد» خواند و اعلام کرد او در صورت سفر به ایران، بازداشت خواهد شد.
مقامهای جمهوری اسلامی و نیروهای وفادار به آن، آژانس را به جاسوسی از برنامه هستهای تهران به نفع اسرائیل متهم میکنند و آن را از عوامل حمله اسرائیل به جمهوری اسلامی میدانند.
پنجم شهریور، شماری از نمایندگان مجلس ورود بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به ایران را محکوم و دولت پزشکیان را تهدید به شکایت و اعلام جرم کردند.
اکنون با توافق قاهره، تناقضی برای نیروهای وفادار شکل گرفته است. در همین رابطه، محمدرضا صباغیان، نماینده یزد، گفت: «وزیر امور خارجه رفت مصر با کسی که نماینده غرب، جاسوس و هموار کننده راه حمله به ایران [بوده است] و بنا بود او را تنبیه کنیم، توافق کرد.»
صباغیان تاکید کرد: «به خاطر تصمیمات ما، مردم هم چوب خوردند و هم پیاز.»
رهبر کره شمالی اعلام کرد این کشور در نشست آتی حزب حاکم، سیاستی تازه برای پیشبرد همزمان توان هستهای و نیروهای متعارف نظامی ارائه خواهد کرد.
خبرگزاری رسمی کرهشمالی (KCNA) شنبه ۲۲ شهریور گزارش داد که کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، در بازدید از مراکز تحقیقاتی تسلیحاتی طی روزهای پنجشنبه و جمعه گفت: «کنگره نهم حزب کارگران کره، سیاستی را در زمینه دفاع ملی مطرح خواهد کرد که همزمان بر توسعه توان هستهای و نیروهای متعارف متمرکز باشد.»
کیم همچنین جمعه بر یک رزمایش تیراندازی ارتش کره شمالی نظارت کرد و از محل ساخت یک بیمارستان بازدید کرد.
فعالیتهای داخلی پس از دیدارهای خارجی
این سلسله فعالیتهای داخلی کیم در حالی انجام میشود که او اوایل ماه جاری میلادی در پکن در بزرگترین نشست چندجانبه بینالمللی خود حضور یافت و با رهبرانی چون شی جین پینگ، رییسجمهوری چین و ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه دیدار کرد. دیدارهایی که به افزایش وزن دیپلماتیک او انجامید.
از سوی دیگر، نمایندگان مجلس کره جنوبی تاکید کردند که رهبر کره شمالی، جایگاه دخترش، کیم جونگ آئه را بهعنوان جانشین احتمالی خود مستحکم کرده است. موضوعی که به گفته آنان، بر اساس گزارش سازمان اطلاعاتی این کشور و در پی سفر کیم به چین، روشنتر شده است.
بهگفته لی سئونگ-کوون، عضو کمیته اطلاعاتی پارلمان کره جنوبی، کیم جونگ آئه در جریان سفر به پکن در سفارت کره شمالی اقامت داشت و در انظار عمومی ظاهر نشد اما همین همراهی با پدرش «برای ساختن روایت جانشینی کافی بود».
سازمان اطلاعات کره جنوبی به نمایندگان این کشور اطلاع داد که مقامات پیونگیانگ در طول سفر تلاش کردهاند «هیچ اطلاعات زیستیای» از کیم و دخترش در دسترس قرار نگیرد.
به گفته این نهاد، از هواپیمای ویژه برای انتقال زبالهها استفاده شده و محل اقامت آنان، تنها سفارت کره شمالی بوده است.
واکنش به مانور آمریکا و کره جنوبی
خبرگزاری رسمی کره شمالی شنبه در تفسیری جداگانه، یک تمرین نظامی شبیهسازی شده را که قرار است هفته آینده بهطور مشترک از سوی ایالات متحده و کره جنوبی برگزار شود، «رزمایش جنگ هستهای» خواند.
این تفسیر، تاکید کرد که چنین اقداماتی «توجیهی برای تقویت بیشتر سیاست هستهای کره شمالی» است.
چند ساعت پس از آن که دفتر ریاستجمهوری نپال اعلام کرد که سوشیلا کارکی، رییس پیشین دیوان عالی، بهعنوان نخستوزیر جدید منصوب شد، رامچاندر پائودل، رییسجمهوری این کشور، پارلمان را منحل و اعلام کرد اسفندماه، انتخابات تازهای در این کشور برگزار خواهد شد.
خبرگزاری رویترز شنبه ۲۲ شهریور گزارش داد که انحلال پارلمان و اعلام برگزاری انتخابات در پنجم ماه میلادی مارچ، ساعاتی پس از آن رخ داد که رییس پیشین دیوان عالی، بهعنوان نخستوزیر منصوب شد.
این انتصاب پس از اعتراضهای خونین ضد فساد که به استعفای نخستوزیر «کی.پی. شرما اولی» انجامید، صورت گرفت. شارما اولی، ۱۸ شهریور در پی تداوم اعتراضات مردمی، از مقام خود کنارهگیری کرد.
در بیانیه دفتر ریاستجمهوری آمده است: «رییسجمهوری، مجلس نمایندگان را منحل کرد ... و پنجشنبه ۱۴ اسفند ۱۴۰۴ را برای برگزاری انتخابات تعیین کرد.»
جمعه، خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت انتخاب نخستوزیر جدید، پس از مذاکرات رییسجمهوری با «آشوک راج سیگدل»، فرمانده ارتش و رهبران جنبش اعتراضی موسوم به «نسل زد» انجام شد.
اعتراضهای گسترده که بدترین ناآرامی سالهای اخیر نپال توصیف شده، در پی اعمال ممنوعیت استفاده از شبکههای اجتماعی آغاز شد. این ممنوعیت بعدا لغو شد.
سخنگوی ارتش نپال پنجشنبه اعلام کرده بود که ارتش با معترضان «نسل زد» گفتوگو میکند تا نخستوزیر موقت جدید این کشور تعیین شود.
در جریان درگیریها در نپال دستکم ۵۱ نفر کشته و بیش از هزار و ۳۰۰ نفر زخمی شدند.
نسل زد و انتخاب کارکی
تظاهرات نپال بهطور عام بهعنوان «اعتراضات نسل زد» شناخته میشود زیرا بیشتر شرکتکنندگان، جوانانی هستند که از ناکامی دولت در مبارزه با فساد و ایجاد فرصتهای اقتصادی مناسب ابراز ناخرسندی میکنند.
به گفته طرمن کومار کارنا، دبیر انجمن وکلای دادگاه عالی که با معترضان گفتوگو کرده، معترضان خواستار انتخاب کارکی بهعنوان نخستوزیر موقت شده بودند.
کارکی به شبکه خبری هندی سیانان گفت: «زمانی که آنها از من درخواست کردند، من پذیرفتم.»
گزارشهای رسانههای محلی حاکی است که همزمان دو وزیر دیگر نیز در دولت موقت منصوب خواهند شد.
با فروکش کردن بحران، زندگی در پایتخت بهتدریج به حالت عادی بازمیگردد؛ مغازهها بازگشایی شده و خودروها دوباره در خیابانها در حرکتاند.
پلیس که در روزهای گذشته سلاح گرم در دست داشت، اکنون با باتوم در خیابانها حضور دارد. با این حال، برخی جادهها همچنان مسدود هستند و خانوادهها در بیمارستانهای کاتماندو، پایتخت نپال، در حال تحویل گرفتن پیکر جانباختگان هستند.
یکی از بستگان قربانیان به خبرگزاری رویترز گفت: «وقتی دوستانش از اعتراض عقب کشیدند، او تصمیم گرفت ادامه دهد. بعد به ما گفتند در بیمارستان جان داده است.»
خانواده دیگری گفت که یکی از قربانیان تنها یک ماه پس از ازدواج، در اعتراضها کشته شده است.
این تجمع شنبه ۲۲ شهریور در محوطه عمومی Forrest Place شهر پرت برگزار شد و حاضران در آن نام مهسا امینی را فریاد زدند.
برگزارکنندگان این تجمع سالگرد جنبش «زن، زندگی، آزادی» در ۲۲ شهریور برابر با ۱۳ سپتامبر را فرصتی برای «تجدید پیمان» با مهسا و جانباختگان راه آزادی دانستند.
آنها همچنین هدف خود را پیگیری حق آزادی و زندگی، رفع تبعیض علیه زنان، جامعه رنگینکمانی، گروههای اتنیکی، دگراندیشان، اقلیتهای دینی و حمایت از مطالبات کارگران، معلمان و بازنشستگان عنوان کردند.
مهسا (ژینا) امینی، شهروند ۲۲ ساله اهل سقز، شهریور ۱۴۰۱ پس از بازداشت بهدست ماموران گشت ارشاد در تهران جان باخت؛ رخدادی که جرقه اعتراضات سراسری با شعار «زن، زندگی، آزادی» شد.
برگزارکنندگان تجمع شهر پرت (گروه اتحاد برای ایران-استرالیا) از این واقعه با عنوان «قتل حکومتی» یاد کردند و بر شعارهای «ما زندهایم، ما ادامه داریم» و «مقاومت زندگی است» تاکید کردند.
حاضران در این تجمع با اشاره به ادامه بازداشتها، اعتراضها و اعتصابها در ایران گفتند تا زمانی که «مقاومت در زندانها و دادخواهی خانوادهها» جریان دارد، این حرکت اجتماعی نیز زنده خواهد ماند و هدف آن، «در هم پیچیدن چرخه استبداد» است.
برگزارکنندگان همچنین از شهروندان ایرانی در دیگر کشورها خواستند در سالگردها و رویدادهای مشابه، صدای مشترک اعتراض و دادخواهی را تقویت کنند.
نرگس محمدی، فعال حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل نیز ۲۲ شهریور در گفتوگو با ایراناینترنشنال گفت جنبش «زن، زندگی، آزادی» هنوز زنده است و زنان عاملیتی یافتهاند که تحولات عمیقی را در بطن جامعه ایجاد کرده است.
۲۱ شهریور، امجد امینی، پدر مهسا امینی، در پستی در اینستاگرام با یادآوری اینکه ۲۵ شهریور سومین سالگرد قتل حکومتی دخترش خواهد بود، نوشت: «مهسا (ژینای) عالمتابم، نامت هنوز ورد زبانهاست که در دل هر انسانی جای دارد. یاد و نامت گرامی باد.»
انتشار این پست با واکنش گسترده در شبکههای اجتماعی روبهرو شد و شمار قابل توجهی از کاربران آن را نشاندهنده برگزاری مراسم یادبود مهسا امینی در تاریخ ذکرشده دانستند.
پیشتر گروههای حقوق بشری و فعالان ایرانی خارج از کشور نیز در آستانه سومین سالگرد قتل حکومتی مهسا امینی، فراخوان برگزاری تجمعاتی در شهرهای مختلف جهان را صادر کردند.
حامد اسماعیلیون، از اعضای هیئت مدیره انجمن خانوادههای جانباختگان پرواز پیاِس۷۵۲، از برگزاری همزمان تظاهرات و تجمعات در بیش از ۲۰ شهر در سراسر جهان به مناسبت سومین سالگرد قتل ژینا خبر داد و از ایرانیان دعوت کرد در این تظاهرات شرکت کنند.
۲۴ تشکل کارگری و اجتماعی نیز ۱۷ شهریور در بیانیهای به مناسبت سومین سالگرد خیزش «زن، زندگی، آزادی»، تاکید کردند این مبارزه متوقف نخواهد شد.
دهها تن از جمهوریخواهان داخل ایران نیز با انتشار بیانیهای در آستانه سومین سالگرد قتل حکومتی مهسا امینی و برآمدن جنبش «زن، زندگی، آزادی»، بر لزوم احترام به حریم خصوصی و آزادیهای فردی شهروندان و برابری کامل جنسیتی در کشور تاکید کردند.