بنیامین نتانیاهو: اسرائیل عملیات مهمی در غزه آغاز کرده است
یک مقام ارتش اسرائیل گفت که تخمین می‌زنیم هزاران «تروریست» حماس در شهر غزه حضور دارند. او افزود: «حرکت نیروهای این کشور در شهر غزه به‌صورت تدریجی و مرحله به مرحله انجام خواهد شد.» این مقام ارتش اسرائیل اضافه کرد: «عملیات زمینی ارتش در غزه در مراحل اولیه خود قرار دارد.»
او همچنین گفت که تخمین می‌زنیم ۴۰ درصد مردم غزه تاکنون به جنوب منتقل شده‌اند.
یسرائیل کاتز، وزیر دفاع اسرائیل برای اولین بار درباره عملیات غزه سخنرانی کرد و گفت ما تا زمانی که ماموریت تکمیل نشود، کوتاه نخواهیم آمد و عقب‌نشینی نخواهیم کرد.
او اضافه کرد: «ارتش اسرائیل با مشت آهنین به زیرساخت‌های تروریستی حمله می‌کند و سربازان ارتش اسرائیل شجاعانه می‌جنگند تا شرایطی را برای آزادی گروگان‌ها و شکست حماس فراهم کنند.»
به‌دنبال بمباران شدید شهر غزه به‌وسیله ارتش اسرائیل و آغاز عملیات تصرف این شهر طی شب گذشته، وزیر دفاع اسرائیل گفت که نیروهای این کشور «با دلاوری» می‌جنگند تا شرایط آزادی گروگان‌ها و شکست حماس را فراهم کنند.
یسرائیل کاتز سه‌شنبه ۲۵ شهریور اعلام کرد: «غزه در آتش است. ارتش اسرائیل زیرساخت‌های ترور را با مشت آهنین هدف قرار می‌دهد.»
او در پستی در رسانه اجتماعی ایکس تاکید کرد: «ما نه کوتاه خواهیم آمد و نه عقب‌نشینی خواهیم کرد؛ تا زمانی که ماموریت کامل شود.»
از سوی دیگر سخنگوی ارتش اسرائیل گفت که حماس با دروغ مردم غزه را فریب داده و از آنها سپر انسانی می‌سازد.
او در ایکس نوشت: «چند هفته است به مردم غزه گفته‌ایم به منطقه امن "المواصی" بروند تا جانشان در امان باشد. از همه می‌خواهیم فریب شایعات و اخبار غلط حماس را نخورند. هدف آنها فریب دادن مردم و استفاده از ایشان به‌عنوان سپر انسانی است. حماس در وضعیت اضطراب است و مثل همیشه با دروغ به مردم غزه و منطقه حمله می‌کند.»
ارتش اسرائیل دوشنبه ۲۴ شهریور عملیات زمینی خود را برای اشغال شهر غزه آغاز کرد.
بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، تاکید کرد که این اقدام با هدف ریشه‌کن کردن حماس انجام می‌شود.
با این حال خانواده‌های گروگان‌ها از تصمیم دولت به‌تندی انتقاد و نتانیاهو را به قربانی کردن آنها متهم کرده‌اند.
پیش‌تر مقامات ارشد نظامی و امنیتی اسرائیل با تصرف غزه مخالفت کرده بودند
در روزهای اخیر، ارتش اسرائیل حملات هوایی خود به غزه را افزایش داد و ده‌ها برج مسکونی بلندمرتبه را تخریب کرد.
ارتش اسرائیل می‌گوید حماس برای مقاصد نظامی از این ساختمان‌ها استفاده می‌کرد.
ارتش اسرائیل در عین حال از یک میلیون فلسطینی ساکن شهر غزه خواسته به مناطق جنوبی که آن را «مناطق انسانی» می‌نامد، بروند.
به‌گفته ارتش اسرائیل تاکنون حدود ۳۰۰ هزار نفر این شهر را ترک کرده‌اند.
عصر دوشنبه به وقت محلی، رسانه‌های فلسطینی گزارش دادند که نیروی هوایی اسرائیل حملات گسترده‌ای به غزه انجام داد و اندکی بعد، تانک‌های اسرائیلی وارد شهر شدند.
مخالفت مقام‌های امنیتی اسرائیل
مقامات ارشد امنیتی اسرائیل از جمله ایال زمیر، رئیس ستاد ارتش و روسای موساد، شین‌بت و اطلاعات نظامی، به نتانیاهو توصیه کرده بودند این عملیات را آغاز نکند.
آنها هشدار داده بودند که این اقدام می‌تواند جان گروگان‌های اسرائیلی در غزه را به خطر اندازد، تلفات سنگینی برای ارتش اسرائیل در پی داشته باشد، به از بین رفتن حماس نینجامد و اسرائیل را مجبور به حاکمیت نظامی مستقیم بر دو میلیون ساکن غزه کند.
واکنش‌ها به حمله زمینی اسرائیل به غزه
در آستانه حمله زمینی اسرائیل به شهر غزه، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، انتقال گروگان‌های در بند حماس در غزه به سطح زمین برای استفاده از آنان به‌عنوان سپر انسانی را «قساوت انسانی» خواند.
او در پستی در رسانه اجتماعی خود، تروث سوشال، نوشت: «همین الان گزارشی خواندم که حماس گروگان‌ها را به روی زمین منتقل کرده تا از آنها به‌عنوان سپر انسانی در برابر حمله زمینی اسرائیل استفاده کند. امیدوارم رهبران حماس بدانند اگر چنین کاری کنند چه بلایی سرشان می‌آید.»
ترامپ افزود: «این یک قساوت انسانی است که کمتر کسی تا به حال مشابه آن را دیده است. اجازه ندهید چنین اتفاقی بیفتد، وگرنه همه‌چیز به‌هم می‌ریزد. همه گروگان‌ها را همین حالا آزاد کنید.»
نتانیاهو در بیانیه‌ای از ترامپ برای «حمایت بی‌دریغش از نبرد اسرائیل علیه حماس و آزادی همه گروگان‌ها» تشکر کرد.
اما «انجمن خانواده‌های گروگان‌ها و مفقودان» هشدار داد تصمیم نتانیاهو برای آغاز عملیات زمینی جان گروگان‌ها را به خطر می‌اندازد.
این انجمن در بیانیه‌ای تاکید کرد: «شب هفتصد و دهم در غزه ممکن است آخرین شب گروگان‌هایی باشد که به سختی زنده مانده‌اند و آخرین فرصت برای یافتن و بازگرداندن اجساد کشته‌شدگان برای تدفین مناسب. نخست‌وزیر آگاهانه آنها را قربانی ملاحظات سیاسی می‌کند؛ بی‌اعتنا به موضع رییس ستاد ارتش و مقام‌های امنیتی.»
حمله زمینی اسرائیل تنها چند ساعت پس از دیدار مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا، با نتانیاهو و اعضای کابینه او آغاز شد.
روبیو همچنین در مراسم گروهی از شهرک‌نشینان در تونلی زیر روستای فلسطینی سلوان در قدس شرقی – نزدیک مسجدالاقصی – شرکت کرده بود.
روبیو در نشست خبری با نتانیاهو گفت: «ما باید به یاد داشته باشیم با چه کسانی روبه‌رو هستیم؛ گروهی از افراد که زندگی‌شان را وقف خشونت و بربریت کرده‌اند. هرچند امیدواریم راهی دیپلماتیک و مسالمت‌آمیز برای پایان یافتن آن وجود داشته باشد و همچنان به آن متعهدیم اما باید آماده باشیم که چنین چیزی رخ ندهد.»
دو مقام اسرائیلی گفتند روبیو به نتانیاهو اطلاع داده که دولت ترامپ از عملیات زمینی حمایت می‌کند اما خواهان اجرای سریع و پایان آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن است.
یک مقام ارشد اسرائیلی گفت: «روبیو ترمز عملیات زمینی را نکشید.»
یک مقام آمریکایی هم تاکید کرد دولت ترامپ قصد توقف اسرائیل را ندارد و این کشور در تصمیم‌گیری درباره جنگ در غزه آزاد است.
او گفت: «این جنگ ترامپ نیست، جنگ نتانیاهو است و او مسئول پیامدهای بعدی خواهد بود.»
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، دوشنبه ۲۴ شهریور، در واکنش به گزارش آکسیوس، تاکید کرد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، پیش از حمله هفته گذشته اسرائیل به قطر او را در جریان قرار نداده بود.
آکسیوس ساعاتی پیش از واکنش ترامپ، گزارش داده بود که نتانیاهو اندکی پیش از حمله به رهبران حماس در قطر، رییس‌جمهوری آمریکا را از این حمله مطلع کرده بود و دونالد ترامپ نیز با آن مخالفت نکرده بود.
پس از حمله اسرائیل به ساختمانی در قطر که رهبران حماس در آن گرد هم آمده بوند، دولت ترامپ اعلام کرد که تنها پس از شلیک موشک‌ها در جریان قرار گرفته و به همین دلیل، رییس‌جمهوری آمریکا فرصتی برای مخالفت با حمله نداشته است.
با این حال، آکسیوس به نقل از مقام‌های اسرائیلی گزارش داد کاخ سفید زودتر مطلع شده بود، هرچند زمان برای جلوگیری از حمله بسیار محدود بود.
ترامپ نیز پیش‌تر گفته بود در تصمیم اسرائیل برای حمله به قطر نقشی نداشته است. او روز دوشنبه در پاسخ به این پرسش که آیا نتانیاهو شخصاً او را از حمله مطلع کرده بود، گفت: «نه، نه، چنین کاری نکردند.»
رییس‌جمهوری آمریکا همچنین تاکید کرد که اسرائیل دیگر به قطر حمله نخواهد کرد.
دفتر نتانیاهو نیز پس از گزارش اکسیوس تاکید کرد که حمله «کاملاً مستقل» و عملیاتی کاملا اسرائیلی بوده است.
کارولین لیویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، به اکسیوس گفت: «همان‌طور که رییس‌جمهور ترامپ اعلام کرد، نیروهای مسلح آمریکا او را از حمله اسرائیل به رهبران حماس در دوحه مطلع کردند و او فورا استیو ویتکاف، فرستاده ویژه خود را موظف کرد تا به قطر اطلاع دهد.»
بر اساس گزارش اکسیوس، مقام‌های آمریکایی هفته گذشته گفتند که نیروهای مسلح آمریکا جت‌های اسرائیلی را در هوا مشاهده کردند و از اسرائیل توضیح خواستند که این توضیح تا زمانی که موشک‌های بالستیک در حال پرواز به سمت مقر حماس در دوحه بودند، نرسید.
کاخ سفید گفت که ویتکاف شتافت تا به قطری‌ها هشدار دهد اما موشک‌ها اصابت کرده بودند.
اکسیوس تاکید کرد که بمباران یک متحد آمریکا بدون مشورت واشینگتن، «اقدامی شجاعانه و جسورانه» از سوی اسرائیل بوده است؛ به‌ویژه از آنجا که رهبران حماس در حال جمع شدن برای بحث در مورد آخرین طرح ترامپ درباره آتش‌بس در غزه بودند.
این رسانه به نقل از مقامات اسرائیلی افزود که نتانیاهو «واقعا» کاخ سفید را در آخرین لحظات مطلع کرد و دیگر [عملیات] چندان قابل لغو نبود.
آمریکا متحد هر دو کشور اسرائیل و قطر به شمار می‌رود و دوحه در تلاش برای میانجی‌گری جهت دستیابی به توافق آتش‌بس در غزه نقش داشته است.
بیانیه نهایی نشست اضطراری کشورهای عرب و اسلامی با تاکید بر «همبستگی کامل تمام کشورها با قطر» و ردِ «تحمیل یک واقعیت جدید به خاورمیانه»، راه‌حل دو کشوری را تنها راه برقراری صلح در منطقه دانست. جمهوری اسلامی پس از امضای این بیانیه راه حل دو کشوری را رد کرد.
جمهوری اسلامی به عنوان یکی از ۵۰ کشور شرکت‌کننده در این نشست، پس از امضای بیانیه نهایی، با انتشار یادداشتی در پایگاه اطلاع‌رسانی دولت نوشت که خود را از هرگونه اشاره به راه‌حل دو کشوری «منفک» می‌کند.
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در این یادداشت از دبیرخانه نشست اضطراری کشورهای عرب و اسلامی خواسته است تا «تحفظات هیئت جمهوری اسلامی» را در گزارش نهایی اجلاس درج کنند.
جمهوری اسلامی در رای‌گیری مجمع عمومی سازمان ملل درباره قطعنامه مرتبط با راه حل دو کشوری میان اسرائیل و فلسطین که جمعه ۲۱ شهریور انجام شد، شرکت نکرد و در این جلسه غایب بود.
یادداشت اخیر وزارت امور خارجه «تنها راه‌حل واقعی و پایدار» برای حل مناقشه چند دهه‌ای میان اسرائیل و فلسطین را تشکیل «یک دولت دموکراتیک واحد از طریق همه‌پرسی با مشارکت تمامی فلسطینیان» عنوان کرده است.
این یادداشت همچنین مشارکت ایالات متحده در حل منازعه کنونی را رد و تاکید کرده است که آمریکا به دلیل حمایتش از اسرائیل نمی‌تواند «به عنوان طرفی معتبر و بی‌طرف» در پیشبُرد صلح شناخته شود.
نشستی برای نمایش یکپارچگی و اتحاد
نشست اضطراری کشورهای عرب و اسلامی دوشنبه ۲۴ شهریور به ابتکار اتحادیه عرب و سازمان همکاری‌های اسلامی برگزار شد.
هدف از این نشست واکنش به حمله هوایی اسرائیل به ساختمان محل استقرار سران حماس در دوحه بود که با استقبال قابل توجه کشورهای عرب و اسلامی روبه‌رو شد.
سران بیش از ۵۰ کشور، از جمله ایران، برای اعلام همبستگی با قطر و محکوم کردن این حمله در این نشست حضور یافتند.
این اجلاس یک‌روزه در بیانیه نهایی‌اش خواستار «گام‌های مشخص» و اقدامات قانونی و دیپلماتیک علیه نقض حاکمیت ارضی قطر از سوی اسرائیل شد. در این بیانیه به جزییات این اقدامات اشاره نشده است.
تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر این اجلاس را با متهم کردن اسرائیل به «بی‌توجهی به وضعیت گروگان‌هایش در غزه» و تلاش برای «اطمینان یافتن از تبدیل غزه به مکانی غیرقابل سکونت» آغاز کرد.
او افزود: «جایی برای تعامل با چنین طرف بزدل و خائنی وجود ندارد. آنها که به‌طور مستمر برای ترور دیگر طرف‌های مذاکرات تلاش می‌کنند، تمام نیرویشان را برای اطمینان یافتن از این‌که مذاکرات به شکست خواهد انجامید، به کار می‌گیرند.»
آسوشیتدپرس در گزارشی، سخنان حاکم ۴۵ ساله قطر را «به شکلی غیرمعمول تند و آتشین» ارزیابی کرد.
افزون بر این، امیر قطر اسرائیل را به نسل‌کُشی متهم کرد، ادعایی که پس از او از سوی تعدادی دیگر از رهبران حاضر در نشست تکرار شد.
رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، گفت که اسرائیل «همچنین باید از نظر اقتصادی تحت فشار قرار گیرد، زیرا تجربه قبلی نشان می‌دهد که چنین گام‌هایی نتیجه می‌دهد.»
مسعود پزشکیان، رییس دولت در جمهوری اسلامی، که با وجود حملات سه ماه پیش به پایگاه هوایی العدید در قطر به این اجلاس دعوت شده بود، از کشورهایی عرب و اسلامی خواست که «متجاوز را منزوی کنند.»
او همچنین هشدار داد که هر کشوری در منطقه می‌تواند هدف بعدی اسرائیل باشد.
گمانه‌زنی‌های اولیه احتمال در پیش گرفتن اقداماتی عملی علیه اسرائیل مانند بستن حریم هوایی به روی پروازهای اسرائیلی یا کاهش روابط دیپلماتیک کشورهای عرب و اسلامی با تل‌آویو را بالا ارزیابی می‌کرد.
اما پس از انتشار بیانیه، تحلیل‌گران آن را صرفا لفاظی و فاقد گام‌های روشن و اجرایی توصیف کردند.
آندریا دِسی، استادیار روابط بین‌الملل و سیاست جهانی در دانشگاه رم، در گفت‌وگو با الجزیره می‌گوید که نشانه‌هایی از تغییر لحن و ذهنیتِ کشورهای عربی و اسلامی در خصوص ضرورت ایجاد یک معماری امنیتی تازه در منطقه دیده می‌شود، اما در حال حاضر اقدامی عملی در دیدرس نیست.»
بیانیه پایانی حاوی چه نکات دیگری است؟
این بیانیه از همه دولت‌های شرکت‌کننده می‌خواهد که «اقداماتی قانونی و موثر» علیه اسرائیل اتخاذ کنند اما جزییاتی در این خصوص ارائه نمی‌کند.
در بند دیگری از آن به نگرانی عمیق نسبت به از پیامدهای حمله اسرائیل به دوحه اشاره و تاکید شده است که اقداماتی از این دست امکان دستیابی به صلح در منط در منطقه را تضعیف می‌کند.
در همین بخش از بیانیه، تلاش‌های اسرائیل برای تغییر چهره خاورمیانه محکوم و بر این تاکید شده است که صلح باید بر پایه «رعایت حقوق ملت فلسطین و قطعنامه‌های معتبر بین‌المللی از جمله قطعنامه نیویورک» حاصل شود.
این بیانیه همچنین از کشورهای حاضر خواست که «تمام اقدامات قانونی و موثرِ ممکن را برای جلوگیری از ادامه اقدامات اسرائیل علیه مردم فلسطین به کار گیرند.»
در حاشیه این اجلاس، شورای همکاری خلیج فارس متشکل از شش کشور از جمله قطر، عربستان سعودی و امارات متحده عربی نشست جداگانه‌ای برگزار کرد.
این شورا در بیانیه‌ای مجزا اعلام کرد که تصمیم دارد اقداماتی برای «فعال‌سازی سازوکارهای دفاع مشترک و تقویت قابلیت‌های بازدارندگی در منطقه خلیج فارس» در پیش گیرد، هرچند جزییاتی درباره چگونگی این اقدامات ارائه نکرد.
