دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، شنبه در پیامی در شبکه اجتماعی تروث‌سوشال هشدار داد در صورت بازنگرداندن کنترل پایگاه هوایی بگرام به ایالات متحده، «اتفاقات بدی» در انتظار افغانستان خواهد بود.
این محدودیت‌ها از جمعه ۲۸ شهریور، با استناد به نگرانی‌ها درباره «وضعیت مالی» قدیمی‌ترین و ثروتمندترین دانشگاه ایالات متحده اعمال شد.
در همین راستا، وزارت آموزش ایالات متحده اعلام کرد هاروارد را تحت وضعیت «نظارت نقدی تشدید شده» قرار داده است. با این تغییر، هاروارد مجبور می‌شود ابتدا از منابع مالی خود برای پرداخت کمک‌هزینه‌های دانشجویی استفاده کند و سپس منابع فدرال را دریافت کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، در ماه‌های اخیر فشار بر دانشگاه‌ها را افزایش داده و تهدید کرده است به‌دلیل مسائلی چون اعتراضات حامیان فلسطین به حمله متحد آمریکا، اسرائیل، به غزه، سیاست‌های مرتبط با افراد ترنس، طرح‌های اقلیمی و برنامه‌های مرتبط با تنوع، برابری و شمول، بودجه فدرال آنها را قطع خواهد کرد.
خرداد ماه، روزنامه وال‌استریت ژورنال به نقل از منابع آمریکایی نوشت دولت ترامپ قصد دارد با سخت‌گیری در صدور ویزا، از ادامه تحصیل مقامات و دانشجویان چینی وابسته به حزب کمونیست در آمریکا جلوگیری کند؛ از جمله در دانشگاه هاروارد، دانشگاهی که برخی در چین از آن به‌عنوان «مدرسه عالی حزب در خارج» یاد می‌کنند.
وزارت آموزش ایالات متحده خواستار آن شده است که هاروارد برای تضمین تعهدات مالی خود یک «نامه اعتباری» به ارزش ۳۶ میلیون دلار ارائه کند.
این وزارتخانه هشدار داد در صورت عدم همکاری هاروارد برای ارائه اسناد، این دانشگاه در خطر از دست دادن کامل دسترسی به منابع کمک‌هزینه‌های دانشجویی فدرال قرار دارد.
دفتر حقوق مدنی در حال بررسی این موضوع است که آیا هاروارد همچنان در فرایند پذیرش دانشجویان مقطع کارشناسی به «نژاد» توجه می‌کند یا خیر. برنامه‌ای با توجیه افزایش پذیرش اقلیت‌های نژادی که دیوان عالی آمریکا در سال ۲۰۲۳ آن را غیرقانونی اعلام کرد.
تغییرات مالی در دانشگاه‌های آمریکا
دولت ترامپ در ماه ژوییه تحقیقات فدرال خود از دانشگاه کلمبیا را با توافقی به پایان رساند که طی آن این دانشگاه پذیرفت بیش از ۲۲۰ میلیون دلار به دولت بپردازد.
دانشگاه براون نیز اعلام کرد ۵۰ میلیون دلار برای حمایت از توسعه نیروی کار محلی پرداخت خواهد کرد.
هر دو دانشگاه برخی شروط دولت را پذیرفتند و دولت آمریکا به‌دنبال توافق مشابهی با هاروارد است.
ترامپ گفته است این دانشگاه باید «دست‌کم ۵۰۰ میلیون دلار» بپردازد.
قوانین تازه اعتراضات در دانشگاه کالیفرنیا
در همین حال، دانشگاه یو‌سی‌ال‌ای (UCLA)، جمعه، مقررات تازه‌ای درباره اعتراضات اعلام کرد که نسخه نهایی سیاست‌های موقت اعمال‌شده از سپتامبر ۲۰۲۴ است.
این دانشگاه سال گذشته شاهد تظاهرات گسترده و حمله خشونت‌آمیز گروهی طرفدار اسرائیل به یک کمپ اعتراضی حامی فلسطین بود.
هاروارد با وجود صندوق سرمایه‌گذاری ۵۳ میلیارد دلاری، نشانه‌ای از بحران مالی قریب‌الوقوع بروز نداده اما پس از آغاز فشارهای دولت ترامپ در چارچوب بودجه فدرال جهت اعمال تغییرات، هزینه‌های خود را کاهش داده است.
ترامپ می‌گوید دانشگاه‌ها به «ایدئولوژی‌های چپ رادیکال» آلوده‌اند.
او به‌ویژه دانشگاه‌ها را به تساهل در برابر یهودستیزی (طی اعتراضات سال گذشته) متهم کرده است.
هاروارد برای مقابله با برخی تصمیمات دولت شکایت کرده است و یک قاضی نیز حکم داده که دولت به‌طور غیرقانونی بیش از دو میلیارد دلار از کمک‌هزینه‌های پژوهشی اعطا شده به هاروارد را لغو کرده است.
به گفته او، این شناور در محدوده مسئولیت فرماندهی جنوبی آمریکا (سوثکام) در حال انجام عملیات قاچاق مواد مخدر بوده است.
ترامپ نوشت بر اساس اطلاعات دقیق، این کشتی محمولههای غیرقانونی مواد مخدر را از مسیرهای شناختهشده قاچاق حمل میکرده و مقصد نهایی آن ورود به آمریکا برای «مسموم کردن مردم» بوده است.
او تاکید کرد که در جریان این حمله سه مرد عضو «شبکه قاچاق-تروریستی» کشته شدند و هیچیک از نیروهای آمریکایی آسیب ندیدند. ترامپ در پایان پیام خود تصریح کرد: «فروش فنتانیل، مواد مخدر و مواد غیرقانونی در آمریکا، و همچنین ارتکاب خشونت و اقدامات تروریستی علیه مردم ما باید فوراً متوقف شود.»
این اقدام تازهترین حمله آمریکا در منطقه به شمار میرفت و سومین حمله در هفتههای اخیر علیه شناورهای مظنون به قاچاق مواد مخدر بود. این عملیات همزمان با استقرار گسترده نیروهای نظامی آمریکا در دریای کارائیب جنوبی صورت گرفت؛ بهطوری که پنج فروند جنگنده اف-۳۵ شنبه در پورتوریکو فرود آمدند و دست‌کم هفت ناو جنگی و یک زیردریایی هسته‌ای نیز در منطقه حضور داشتند.
ترامپ ویدئویی یکدقیقهای از این حمله منتشر کرد که حرکت شناور روی آب و سپس لحظه اصابت و انفجار آن را نشان می‌داد، اما توضیحی درباره مبدأ یا محل دقیق عملیات ارائه نکرد.
دولت ونزوئلا این حملات را رد کرده و نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهوری این کشور، بارها آمریکا را به تلاش برای سرنگونی خود متهم کرده است. واشینگتن ماه گذشته جایزه اطلاعات منجر به دستگیری مادورو را به ۵۰ میلیون دلار افزایش داد و او را به ارتباط با شبکههای قاچاق متهم کرد.
تصمیم به انفجار شناور مظنون به جای توقیف و بازداشت سرنشینان اقدامی کمسابقه بود و واکنشهای گسترده‌ای برانگیخت. کارشناسان و نهادهای حقوق بشری از جمله دیدبان حقوق بشر این حملات را «اعدامهای فراقضایی غیرقانونی» توصیف کردند و هشدار دادند که مقام‌های آمریکایی نمیتوانند افراد مظنون به قاچاق مواد مخدر را بدون محاکمه از میان بردارند.
تنشها در هفتههای اخیر شدت گرفت، زمانی که رسانههای آمریکایی گزارش دادند دونالد ترامپ حتی گزینه حمله در خاک ونزوئلا را برای مقابله با کارتلهای مواد مخدر بررسی کرده است.
عملیاتی که بخشی از کارزار گستردهتر علیه شبکههای قاچاق مرتبط با جمهوری اسلامی و حزب‌الله توصیف شد. در حالیکه مارکو روبیو بر ادامه این حملات تاکید داشت، دولت ونزوئلا این اقدامات را «تهدید تغییر رژیم» خواند و از بسیج شبهنظامیان خبر داد.
مادورو هشدار داد واشینگتن به حاکمیت ونزوئلا احترام بگذارد، اما ترامپ گفت هدف آمریکا تغییر رژیم نیست.
رئیس جمهوری ایالات متحده در متن کوتاه خود جزییاتی در مورد آنچه «اتفاقاتی بد» توصیف کرده اعلام نکرد.
ترامپ پنج‌شنبه در سفر به لندن نیز گفته بود آمریکا رسما موضوع بازپس‌گیری بگرام را پیگیری کرده و یک روز بعد خبر داد که در این باره با مقامات افغانستان گفت‌وگو کرده است.
او خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان در دوران بایدن را «یک فاجعه تمام‌عیار» خواند و تصمیم به رها کردن بگرام را به‌شدت مورد انتقاد قرار داد: «ما آن را مفت و رایگان به آنها دادیم. ما می‌خواهیم آن پایگاه را پس بگیریم.»
او موقعیت این پایگاه را از نظر استراتژیک بسیار مهم دانست و گفت: «بگرام فقط یک ساعت با جایی فاصله دارد که چین سلاح‌های هسته‌ای خود را می‌سازد.» ترامپ همچنین افزود بگرام «یکی از قدرتمندترین پایگاه‌های جهان از نظر استحکام و طول باند» است و تاکید کرد هر نوع هواپیما می‌تواند در آن فرود آید.
این اظهارات رئیس جمهوری آمریکا با واکنش چین مواجه شد. لین جیان، سخنگوی وزارت خارجه چین، جمعه گفت پکن «به استقلال، حاکمیت و تمامیت ارضی افغانستان احترام می‌گذارد» و افزود: «دامن زدن به تنش و ایجاد تقابل در منطقه مورد قبول نخواهد بود.»
پایگاه بگرام در نزدیکی مناطقی قرار دارد که چین به توسعه سایت‌های موشک‌های قاره‌پیمای خود مشغول است. پنتاگون در گزارشی به کنگره در سال ۲۰۲۴ اعلام کرده بود که چین حدود ۴۰۰ موشک بالستیک قاره‌پیما در اختیار دارد و پیش‌بینی کرده تا سال ۲۰۳۰ این رقم به هزار کلاهک عملیاتی برسد.
بگرام که پس از حملات یازدهم سپتامبر ۲۰۰۱ به مقر اصلی نیروهای آمریکایی در افغانستان بدل شد، تا سال ۲۰۲۱ تحت کنترل آمریکا بود و امکانات گسترده‌ای از رستوران‌های زنجیره‌ای و فروشگاه‌ها تا یک زندان بزرگ را در خود جای می‌داد.
پس از خروج نیروهای آمریکایی، طالبان کنترل این پایگاه را به دست گرفت. مقامات طالبان اکنون مخالفت خود را با بازگشت نیروهای آمریکایی ابراز کرده و بر گفتوگوی دوجانبه بدون حضور نظامی واشینگتن تاکید دارند.
زاکر جلالی، مقام وزارت خارجه طالبان، همان روز در پیامی در شبکه ایکس تاکید کرد: «افغانستان و ایالات متحده میتوانند روابط اقتصادی و سیاسی بر اساس احترام متقابل و منافع مشترک داشته باشند، اما حضور نظامی آمریکا هرگز از سوی افغانها پذیرفته نشده و در مذاکرات دوحه نیز به‌طور کامل رد شد.»
کارشناسان هشدار دادهاند حتی اگر طالبان با حضور دوباره آمریکا در بگرام موافقت کند، چین تمام تلاش خود را خواهد کرد تا مانع این اقدام شود. بیل روجیو، سردبیر «لانگ وار ژورنال»، گفت: «دولت ترامپ باید مراقب باشد امتیازهایی به طالبان ندهد که در نهایت دسترسی به بگرام مسدود شود.»
با این حال، مقام‌های فعلی و پیشین آمریکا بازپس‌گیری بگرام را اقدامی پرهزینه و پیچیده توصیف کردهاند. یک مقام آمریکایی ناشناس گفت برای تصرف دوباره پایگاه، به بیش از ۱۰ هزار نیرو، استقرار سامانههای پدافندی و تدارکات گسترده نیاز خواهد بود.
کارشناسان نیز هشدار دادهاند حتی با موافقت طالبان، نگهداری از این پایگاه دشوار خواهد بود و نیروهای آمریکایی با تهدیدهایی از سوی داعش، القاعده و حتی حملات احتمالی موشکی حکومت ایران روبهرو خواهند شد.
یکی از مقامات پیشین دفاعی آمریکا نیز نزدیکی بگرام به چین را فاقد مزیت قابلتوجه نظامی دانست و تاکید کرد خطرات چنین اقدامی بیشتر از مزایای آن است.
ترامپ پیشتر دولت بایدن را بهخاطر واگذاری پایگاه بگرام مورد انتقاد قرار داده و مدعی شده بود برنامه‌ای برای حفظ بخشی از نیروهای آمریکایی در آن وجود داشته، هرچند توافق سال ۲۰۲۰ با طالبان خروج کامل نیروهای بینالمللی را الزامی میکرد.
