سازمان امنیت داخلی اسرائیل (شین‌بت) بررسی ویژه‌ای درباره شکست حمله اخیر به رهبران حماس در دوحه آغاز کرده است. این حمله ۱۸ شهریور با استفاده از جنگنده‌های نیروی هوایی اسرائیل انجام شد، اما ارزیابی‌ها نشان می‌دهد رهبران ارشد حماس از این عملیات جان سالم به در بردند.
خبرگزاری رویترز گزارش داد روسیه در این عملیات که یک‌شنبه ششم مهر انجام گرفت، صدها پهپاد و ده‌ها موشک به سوی اوکراین شلیک کرد.
بر اساس این گزارش، لهستان همزمان با حملات روسیه به اوکراین، حریم هوایی خود را در نزدیکی دو شهر جنوب شرقی مسدود کرد و جنگنده‌های نیروی هوایی این کشور تا رفع کامل تهدید به پرواز درآمدند.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، با انتشار پیامی در پیامرسان تلگرام اعلام کرد این حملات بیش از ۱۲ ساعت به طول انجامید و خسارتهای گستردهای به کارخانهها، ساختمانهای مسکونی و یک مرکز درمانی وارد آورد.
او بار دیگر از جامعه بین‌المللی خواست برای قطع درآمدهای انرژی روسیه که تامینکننده هزینههای کارزار جنگی این کشور است، دست به اقدامی قاطع بزند.
زلنسکی افزود: «زمان اقدام قاطع مدتهاست فرا رسیده و ما انتظار واکنشی جدی از سوی ایالات متحده، اروپا، گروه هفت و گروه ۲۰ داریم.»
اوکراین تاکنون نتوانسته دونالد ترامپ، رییسجمهوری ایالات متحده، را به اعمال تحریمهای سختگیرانه علیه مسکو متقاعد کند.
این در حالی است که ترامپ در روزهای اخیر بارها از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ناتو خواسته بهمنظور تحت فشار قرار دادن کرملین، خرید نفت از روسیه را متوقف کنند.
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین اسفندماه ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان، درگیریهای مرگبار میان دو کشور ادامه داشته است.
پیش‌تر در سوم مهر، زلنسکی خبر داد در صورت پایان یافتن جنگ با روسیه، حاضر است از سمت خود کنار برود.
شلیک ۵۹۵ پهپاد و ۴۸ موشک به اوکراین
ارتش اوکراین اعلام کرد روسیه در جریان حملات شبانه اخیر ۵۹۵ پهپاد و ۴۸ موشک به سوی این کشور شلیک کرد که از این تعداد، ۵۶۸ پهپاد و ۴۳ موشک توسط پدافند هوایی اوکراین سرنگون شدند.
به گفته ارتش اوکراین، هدف اصلی حملات سنگین روسیه کییف بود.
خبرگزاری رویترز در ادامه گزارش خود نوشت در پی حملات روسیه، دو ردیف خانه نوساز در حومه کییف تقریبا به‌طور کامل ویران شدند و خودروهای پارکشده در منطقه نیز زیر آوار ناشی از حملات از بین رفتند.
افزون بر این، شیشههای بسیاری از مجتمعهای مسکونی در مناطق هدف قرارگرفته در اثر شدت انفجار خرد شدند.
شماری از شهروندان اوکراینی برای در امان ماندن از حملات، به ایستگاههای زیرزمینی مترو پناه بردند و تحولات را از طریق تلفنهای همراه خود دنبال کردند.
ویدیوهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی همچنین از تخریب و آتشسوزی در چند ساختمان در شهر زاپوریژیا در جنوبشرقی اوکراین حکایت دارند.
به گفته مقام‌های اوکراینی، در حملات گسترده روسیه چهار نفر در نقاط مختلف کشور کشته و ۶۷ تن دیگر زخمی شدند.
تیمور تکاچنکو، رییس اداره نظامی کییف، خبر داد در میان قربانیان حملات اخیر روسیه یک دختر ۱۲ ساله دیده می‌شود.
خبرگزاری رویترز یک‌شنبه ششم مهر گزارش داد پارلمان مولداوی ۱۰۱ کرسی دارد و در صورت ناکامی هر یک از دو جناح اصلی در کسب اکثریت، معاملههای سیاسی و شکلگیری ائتلافهای شکننده محتمل خواهد بود.
رویترز افزود این روند میتواند ثبات یکی از فقیرترین کشورهای اروپا با جمعیت ۲.۴ میلیون نفری را که همزمان با جنگ اوکراین و دخالتهای مشکوک روسیه تحت فشار قرار دارد، بیش از پیش تضعیف کند.
برای دولتی که پیوستن به اتحادیه اروپا را هدف قرار داده، در اختیار داشتن پارلمان برای پیشبرد اصلاحات و فرایندهای قانونگذاری بلندمدت امری حیاتی به شمار میرود.
قدرت سیاسی در این جمهوری سابق شوروی طی دهههای اخیر میان جریانهای طرفدار اروپا و روسیه دستبهدست شده است.
هماکنون نزدیک به یکسوم خاک کشور، شامل منطقه ترانسنیستریا در شرق رود دنیستر، در اختیار دولت جداییطلب طرفدار روسیه است که یک یگان کوچک نظامی روسی نیز در آن مستقر شده است.
روابط روسیه و اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا پس از آغاز جنگ اوکراین به سردی گراییده است.
در روزهای اخیر، اقدام روسیه در نقض حریم هوایی جناح شرقی ناتو، از جمله بر فراز لهستان و استونی، با واکنشهای شدید مقامات این کشورها و متحدانشان مواجه شده است.
ولودیمیر زلنسکی، رییسجمهوری اوکراین، دوم مهر در جریان سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل هشدار داد: «روسیه در تلاش است با مولداوی همان کاری را بکند که ایران روزی با لبنان کرد.»
او افزود: «ما پیش‌تر گرجستان را از دست دادیم و بلاروس نیز سالهای طولانی است که به سمت وابستگی به روسیه حرکت می‌کند. اروپا نباید اجازه دهد مولداوی هم از دست برود.»
نگرانیها درباره مداخله روسیه در انتخابات پارلمانی مولداوی
مایا ساندو، رییسجمهوری مولداوی، هفته گذشته انتخابات پارلمانی را آزمونی سرنوشتساز برای این کشور توصیف کرد و هشدار داد کارزار گسترده روسیه برای تاثیرگذاری در این رویداد، تهدیدی مستقیم علیه مولداوی محسوب می‌شود.
او ۳۱ شهریور گفت: «اگر روسیه کنترل مولداوی را به دست گیرد، پیامدهای آن فوری و برای کشور ما و کل منطقه خطرناک خواهد بود.»
بر اساس نظرسنجیها، حزب «اقدام و همبستگی» به رهبری ساندو برای حفظ اکثریت در پارلمان با چالش جدی روبهرو است.
در همین حال، جریانهای مخالف از جمله «بلوک میهنپرستانه» طرفدار روسیه میکوشند از نارضایتی رایدهندگان ناشی از بحران اقتصادی و کندی روند اصلاحات بهرهبرداری کنند؛ انتقاداتی که مقام‌های دولتی می‌گویند با انتشار گسترده اطلاعات گمراهکننده شدت یافته است.
دولت مولداوی در هفتههای اخیر صدها عملیات بازرسی را برای مقابله با منابع مالی غیرقانونی احزاب و شبکههای وابسته به روسیه که به گفته مقامها قصد ایجاد ناآرامی در آستانه انتخابات را دارند، به اجرا گذاشته است.
چهارم مهر، کمیسیون انتخابات مولداوی حزب «قلب مولداوی» را که عضو جریان طرفدار روسیه به شمار میرود، بهدلیل انجام تحقیقات درباره دریافت منابع مالی غیرقانونی از حضور در انتخابات محروم کرد.
کرملین هرگونه مداخله در امور داخلی مولداوی را رد و دولت این کشور را متهم کرده که برای جلب حمایت عمومی، به فضای «ضدروسی» دامن زده است.
ساندو و حزب متبوع او پیوستن به اتحادیه اروپا را ضامن آینده کشور و راهی برای گسستن از نفوذ مسکو میدانند.
در سوی دیگر، بسیاری از رایدهندگان همچنان دغدغههای داخلی را در اولویت قرار دادهاند و نسبت به پیامدهای نزدیکی به اتحادیه اروپا برای اقتصاد مولداوی که عمدتا بر کشاورزی استوار است، تردید دارند.
این طرح همچنین به‌طور محتاطانه امکان تشکیل دولت فلسطینی در آینده را مطرح می‌کند، اما با تردید و مخالفت‌هایی از سوی اسرائیل و حماس روبه‌روست.
بر اساس نسخه‌ای از این سند که روزنامه واشینگتن‌پست به دست آورده، اولین گام توقف فوری جنگ و تثبیت خطوط نبرد است. طی ۴۸ ساعت باید ۲۰ گروگان زنده آزاد و اجساد گروگان‌های کشته‌شده تحویل داده شوند. در ادامه، حماس باید تمام تسلیحات تهاجمی خود را نابود کند؛ اعضایی که به «همزیستی مسالمت‌آمیز» متعهد شوند، مشمول عفو خواهند شد و خروج امن به کشورهای ثالث برای کسانی که مایل به ترک هستند، فراهم می‌شود.
آزادی زندانیان و کمک‌های بشردوستانه
طرح پیش‌بینی کرده که پس از آزادی گروگان‌ها، اسرائیل ۲۵۰ زندانی محکوم به حبس ابد و ۱۷۰۰ زندانی غزه‌ای بازداشت‌شده پس از ۷ اکتبر را آزاد کند. همچنین برای هر جسد گروگان اسرائیلی که تحویل داده شود، پیکر ۱۵ فلسطینی بازگردانده خواهد شد.
همزمان، ارسال گسترده کمک‌های بشردوستانه شامل بازسازی زیرساخت‌های آب، برق، بیمارستان‌ها، نانوایی‌ها و پاکسازی خرابه‌ها آغاز خواهد شد. توزیع این کمک‌ها زیر نظر سازمان ملل و نهادهای بین‌المللی انجام می‌گیرد تا از مداخله اسرائیل یا حماس جلوگیری شود.
حکمرانی و امنیت
در بخش حکمرانی، سند خواستار تشکیل یک دولت موقت انتقالی متشکل از فلسطینی‌های متخصص و کارشناسان بین‌المللی برای اداره امور روزمره غزه است. این نهاد تحت نظارت یک سازمان جدید بین‌المللی به ابتکار آمریکا فعالیت خواهد کرد تا در آینده، پس از انجام اصلاحات در تشکیلات خودگردان فلسطین، کنترل غزه به آن سپرده شود.
در حوزه امنیتی نیز آمریکا وعده داده با همکاری کشورهای عربی و بین‌المللی یک نیروی تثبیت موقت بین‌المللی ایجاد کند که امنیت غزه را تضمین کند. به‌تدریج ارتش اسرائیل از غزه خارج خواهد شد و تنها یک «حضور پیرامونی» نامشخص باقی خواهد گذاشت. برخی دولت‌های عربی به‌طور مشروط با مشارکت در این نیرو موافقت کرده‌اند.
اختلاف‌ها و انتقادات
ترامپ در جریان کمپین انتخاباتی خود وعده داده بود که جنگ غزه را سریع پایان دهد. او روز جمعه مدعی شد که «بسیار نزدیک» به توافق است و این طرح «آزادی گروگان‌ها و پایان جنگ» را تضمین خواهد کرد. با این حال، مقامات اسرائیلی می‌گویند هنوز نیاز به بررسی بیشتر دارند و حماس نیز تاکنون نسخه‌ای از طرح دریافت نکرده است.
در طرح همچنین آمده است که اسرائیل متعهد خواهد شد غزه را اشغال یا به اسرائیل الحاق نکند و حملات جدید علیه قطر انجام ندهد. این سند نقش قطر به‌عنوان میانجی را به رسمیت می‌شناسد. هرچند مقامات اسرائیلی در خفا گفته‌اند برخی رهبران عرب از کشته‌شدن رهبران حماس توسط اسرائیل استقبال کرده‌اند، به شرطی که این حملات در خاک خودشان صورت نگیرد.
دولت فلسطینی؛ وعده‌ای محتاطانه
در یکی از بحث‌برانگیزترین بخش‌ها، سند تصریح می‌کند که در صورت اجرای کامل بازسازی و اصلاحات سیاسی، «شرایط ممکن است برای یک مسیر معتبر به سوی تشکیل دولت فلسطینی فراهم شود»؛ مسیری که آمریکا وعده داده از طریق گفت‌وگو میان اسرائیل و فلسطینی‌ها دنبال شود. این بخش برای جلب حمایت بیش از ۱۵۰ کشوری که تاکنون فلسطین را به رسمیت شناخته‌اند و دولت‌های عربی طراحی شده است.
واکنش‌ها
نتانیاهو در سخنرانی اخیر خود در مجمع عمومی سازمان ملل هیچ اشاره‌ای به این طرح نکرد و بار دیگر تاکید کرد که اسرائیل اجازه نخواهد داد «یک دولت تروریستی» بر آنها تحمیل شود. او پیش‌تر نیز گفته بود اسرائیل نه تشکیل دولت فلسطینی و نه اداره غزه توسط تشکیلات خودگردان را نخواهد پذیرفت.
در دو سال گذشته، حملات اسرائیل به غزه به کشته‌شدن بیش از ۶۰ هزار فلسطینی منجر شده و صدها هزار نفر را به اردوگاه‌های موقت رانده است. در همین حال، سازمان ملل در برخی مناطق غزه وضعیت قحطی اعلام کرده است.
جنگ جاری در غزه پس از آن آغاز شد که گروه‌های فلسطینی حماس و جهاد اسلامی با حمله به جنوب اسرائیل دستکم ۱۲۰۰ نفر که بیشترشان غیرنظامی بودند را کشتند و دستکم ۵۲۰ نفر را نیز به گروگان گرفتند.
بر اساس گزارشی که پایگاه خبری وای‌نت یک‌شنبه شش مهر منتشر کرد این عملیات با وجود مخالفت شماری از مقام‌های امنیتی انجام شده است.
آنها هشدار داده بودند که زمان‌بندی حمله، همزمان با مانور نظامی در غزه و در حالی که پاسخ حماس به طرح پیشنهادی دونالد ترامپ درباره آزادی گروگان‌ها هنوز مشخص نشده بود، مناسب نیست. با این حال بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل دستور اجرای حمله را صادر کرد.
بر اساس این گزارش، بر خلاف رویه معمول که عملیات‌های خارجی بر عهده موساد است، با توجه به مخالفت موساد با اجرای آن، اطلاعات این حمله از سوی شین‌بت ارائه شد و اداره اطلاعات نظامی ارتش نیز نقش محدودی در آن ایفا کرد.
وای‌نت ۲۲ شهریور به نقل از یک منبع بلندپایه قطری گزارش داده بود جزئیات تازه نشان می‌دهد این عملیات ناشی از یک خلاء اطلاعاتی بود که رهبران ارشد حماس از آن جان سالم به در بردند.
این منبع بلندپایه قطری گفت حمله اسرائیل به دوحه می‌توانست پیامدهای بسیار سنگین‌تری داشته باشد زیرا قرار بود یک مقام ارشد نزدیک به نخست‌وزیر قطر نیز در محل باشد.
شین‌بت اکنون در حال بررسی صحت اطلاعات درباره محل استقرار رهبران حماس و توصیه به استفاده از مهمات نقطه‌زن است. این مهمات تنها بخشی از ساختمان را هدف قرار داد در حالی که اهداف حمله در بخش دیگری بودند.
پس از این حمله، برخی مقام‌های اسرائیلی اعلام کردند قطر نباید در بازسازی غزه نقشی ایفا کند و تاکید کردند « «قطری‌ها نباید حتی یک مدرسه در غزه بسازند.»
به گفته این مقامها، ضروری است از نتایج نسبی این عملیات برای پیشبرد یک توافق احتمالی در آینده استفاده شود.
ارتش اسرائیل برآورد کرده است که قطر همچنان در تلاشها برای پایان جنگ و آزادی گروگان‌ها نقش دارد، و همزمان به تقویت حماس ادامه می‌دهد.
شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه قطر، ۲۳ شهریور اعلام کرد این کشور به همراه آمریکا و مصر به تلاشهای خود برای میانجیگری در مذاکرات آتشبس غزه ادامه خواهد داد.
نخست‌وزیر قطر در جلسه مقدماتی نشست فوقالعاده کشورهای عربی-اسلامی در دوحه تاکید کرد اسرائیل قادر نخواهد بود «تلاشهای میانجیگری قطر و مصر را برای پایان دادن به جنگ در غزه متوقف کند».
مقام‌های نظامی هشدار دادهاند که خودداری دولت اسرائیل از ایجاد هرگونه جایگزین حکومتی در غزه، چه نظامی، چه محلی، چه با حمایت کشورهای عربی یا تشکیلات خودگردان فلسطین، میتواند به ماندن حماس در قدرت برای دستکم یک سال دیگر منجر شود.
