پلیس اسرائیل اعلام کرد مدت بازداشت یک فعال اسپانیایی حاضر در کاروان دریایی کمک به غزه تا روز چهارشنبه تمدید خواهد شد. او متهم است که در زندان دست یک کادر پزشکی را هنگام معاینه گاز گرفته است.
به گفته مقام‌های زندان، این زن هنگام بازگرداندن از یک معاینه پزشکی معمولی، در آستانه اخراج به اسپانیا، دست یکی از کارکنان پزشکی را گاز گرفت.
قرار بود او دوشنبه اخراج شود، اما دادگاه صلح بئرشبع صبح دوشنبه بازداشت او را سه روز دیگر تمدید کرد.
این فعال حامی غزه رِیس ریگو سروییا نام دارد؛ زنی در دهه پنجاه زندگی خود که در جزیره مایورکا زندگی می‌کند و به عنوان درمانگر طب سوزنی فعالیت دارد.
گاردین نوشت تصوری رایج وجود دارد مبنی بر اینکه روزگاری زنان قدرتی برابر با مردان یا حتی بیشتر از آنان داشتند و جوامع انسانی آرام‌تر و شادتر بودند.
طبق این باور، با ظهور پدرسالاری و در پی جنگ‌ها و سرکوب‌های گسترده، بشریت به وضعیت کنونی رسیده است.
به گزارش گاردین، این ایده که مادرسالاری و پدرسالاری دو قطب مخالف هم هستند و گذاری ناگهانی بین آنها رخ داده است، از نظریه مارکسیستی قرن نوزدهم سرچشمه گرفت.
سپس این نظریه بی‌آنکه شواهد محکمی داشته باشد، وارد علم باستان‌شناسی شد و در افکار عمومی رسوخ کرد.
با این حال، انسان‌شناسان با این نظریه موافق نبودند. پژوهش‌های آنها در جوامع گوناگون، از قبایل بدوی تا تمدن‌های پیشرفته، الگوهای متنوعی از روابط زن و مرد را نشان می‌داد.
بر اساس این مشاهدات، آنها باور داشتند همین تنوع در دوران پیش از تاریخ نیز وجود داشته است.
مشکل اینجا بود که اسکلت‌های چند هزار ساله نمی‌توانستند به‌تنهایی پاسخ بدهند که صاحبشان زن بودند یا مرد.
انقلاب دی‌ان‌ای باستانی
گاردین نوشت تا دو دهه پیش، این معما حل نشدنی به نظر می‌رسید، اما پیشرفت‌های علمی توانایی استخراج و تحلیل دی‌ان‌ای از استخوان‌های کهن را فراهم کرد.
این فناوری انقلابی نه‌تنها جنسیت افراد باستان را مشخص کرد، بلکه پیوندهای خانوادگی آنها را نیز آشکار ساخت.
افزون بر این، تحلیل ترکیبات شیمیایی استخوان‌ها و دندان‌ها اطلاعات جالبی درباره مهاجرت‌ها و تغییر محل زندگی افراد در طول عمرشان ارائه داد.
شواهد جدید از جوامع مادرتباری
محققان آمریکایی در سال ۲۰۱۷ اعلام کردند یک گروه مادرتبار بیش از سه قرن در دره چاکو نیومکزیکو حکومت می‌کرد.
همچنین پژوهشگران چینی از کشف جامعه‌ای کشاورزی با ساختار مادرتباری در شرق این کشور خبر دادند که سه هزار سال قبل به مدتی مشابه در آنجا زندگی می‌کردند.
این شواهد ثابت می‌کند جوامع مادرتبار از زمان آغاز دوران کشاورزی در تمام قاره‌ها وجود داشته‌اند.
عوامل تغییر در روابط زن و مرد
روابط جنسیتی در جوامع باستان ثابت نبود. پژوهش‌های جدید در تبت نشان می‌دهد روستاهایی که قرن‌ها ساختار مادرتباری داشتند، در ۷۰ سال اخیر با ورود اقتصاد بازار محور، به سمت برابری جنسیتی حرکت کرده‌اند.
کارول امبر، پژوهشگر دانشگاه ییل، معتقد است جنگ‌های داخلی قبایل را وادار می‌کند پسران را نزد خود نگه دارند و این امر جوامع را به سوی پدرسالاری سوق می‌دهد.
گاردین نوشت اکتشافات اخیر مشخص می‌کند زنان در گذشته‌های دور نقش‌های متنوعی از جنگجو و شکارچی تا رهبر معنوی قبیله را برعهده داشته‌اند.
در واقع هیچ نقشی در طول تاریخ به‌طور مطلق از زنان دریغ نشده است.
ماری وارن-هرلنیوس، استاد روماتولوژی در موسسه کارولینسکای سوئد، دوشنبه ۱۴ مهر گفت: «جایزه امسال به چگونگی کنترل سیستم ایمنی بدن مربوط می‌شود؛ اینکه چگونه می‌توانیم با همه میکروب‌های ممکن مقابله کنیم و در عین حال مانع از ابتلا به بیماری‌های خودایمنی شویم.»
در این فرآیند «سلول‌های تی تنظیمی» نقشی کلیدی در تنظیم پاسخ ایمنی بر عهده دارند و مانع از حمله سیستم ایمنی به سلول‌های خودی می‌شوند.
این ساز و کار تعادل میان مقابله با عوامل بیماری‌زا و پیشگیری از بروز بیماری‌های خودایمنی را حفظ می‌کند.
برندگان این جایزه که از سوی مجمع نوبل در دانشگاه پزشکی موسسه کارولینسکا بر‌گزیده می‌شوند، مبلغی معادل ۱۱ میلیون کرون سوئد (۱.۲ میلیون دلار) به‌همراه مدال طلا از پادشاه سوئد دریافت خواهند کرد.
برانکو و رمزدل در ایالات متحده فعالیت می‌کنند و ساکاگوچی در ژاپن مستقر است.
در بیانیه کمیته نوبل آمده است: «کشف‌های آنها پایه‌گذار شاخه‌ای تازه از پژوهش‌های علمی شده و مسیر توسعه درمان‌های نوین، از جمله برای سرطان و بیماری‌های خودایمنی، را هموار کرده است.»
میراث آلفرد نوبل
جوایز نوبل طبق وصیت آلفرد نوبل، مخترع و صنعتگر ثروتمند سوئدی، بنیان‌گذاری شده‌اند و از سال ۱۹۰۱ تاکنون به پاس دستاوردهای برجسته در حوزه‌های علم، ادبیات و صلح اهدا می‌شوند؛ هرچند در دوران جنگ‌های جهانی با وقفه‌هایی همراه بودند.
جایزه اقتصاد بعدتر به این مجموعه افزوده شد.
برندگان جوایز نوبل را کمیته‌هایی از متخصصان نهادهای علمی گوناگون انتخاب می‌کنند. محل اهدای همه جوایز استکهلم است، به‌جز جایزه صلح که در اسلو اعطا می‌شود؛ سنتی که ریشه در دوران اتحاد سیاسی سوئد و نروژ در زمان آلفرد نوبل دارد.
از جمله برندگان پیشین جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی می‌توان به الکساندر فلمینگ اشاره کرد که در سال ۱۹۴۵ به‌دلیل کشف پنی‌سیلین موفق به دریافت این جایزه شد.
در سال‌های اخیر، این جایزه به پژوهش‌هایی اختصاص یافته که دستاوردهای بزرگی همچون ساخت واکسن‌های کووید-۱۹ را ممکن ساخته‌اند.
بر پایه سنت، جایزه نوبل پزشکی نخستین بخش از مجموعه جوایز نوبل است. سایر جوایز در روزهای آینده اعلام خواهند شد.
بیش از یک قرن پس از بنیان‌گذاری جوایز نوبل، این مراسم همچنان در فضایی آمیخته با آیین و تشریفات برگزار می‌شود.
آیین پایانی با حضور خانواده‌های سلطنتی سوئد و نروژ برگزار می‌شود و با ضیافتی باشکوه در ۱۰ دسامبر، سالروز درگذشت آلفرد نوبل، خاتمه می‌یابد.
پیش‌تر در سال ۲۰۲۳، نرگس محمدی، فعال حقوق بشر ایرانی، برنده جایزه نوبل صلح شد.
