جمعه ۱۸ مهرماه برابر با ۱۰ اکتبر، روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام است. مناسبتی که از سال ۲۰۰۳ با ابتکار ائتلافی از ده‌ها سازمان حقوق‌بشری در سراسر جهان نام‌گذاری شد. سایت حقوق‌بشری هرانا به مناسبت این روز گزارش داد که در یک سال گذشته دست‌کم هزار و ۵۳۷ نفر در ایران اعدام شده‌اند.
این شرکتها در حوزههای کشتیرانی، پتروشیمی، تجارت مواد شیمیایی و انرژی فعال هستند و در میان آنها، نام چند شرکت ایرانی از جمله شرکت صنایع پتروشیمی کرمانشاه دیده می‌شود.
بهگفته وزارت خزانهداری آمریکا، ده‌ها شناور با پرچم کشورهایی همچون پاناما، گامبیا، کومور، پالائو، لیبریا، هنگکنگ و امارات متحده عربی نیز به دلیل ارتباط با شبکههای تحریمشده ایران در فهرست قرار گرفتهاند.
بیشتر این کشتیها در زمینه حمل نفت خام و گاز مایع فعالیت دارند. ۱۰ فرد جدید از کشورهای هند، چین، ترکیه و سایر کشورها به فهرست تحریمها اضافه شده‌اند. این افراد عمدتاً در بخش‌‌های کشتیرانی، بازرگانی و پتروشیمی فعالیت دارند.
دفتر کنترل داراییهای خارجی وزارت خزانهداری ایالات متحده در بیانیه‌ای اعلام کرد که این افراد، شرکتها و شناورها صادرات نفت و محصولات نفتی به ارزش میلیاردها دلار را ممکن ساختهاند و درآمد حیاتی برای حکومت ایران و حمایتش از گروه‌های تروریستی که ایالات متحده را تهدید می‌کنند، فراهم کرده‌اند.
بر اساس این گزارش، تحریم‌های جدید شبکهای را هدف قرار می‌دهد که صدها میلیون دلار گاز مایع ایران را جابهجا می‌کنند.
این اقدام با استفاده از شناورها، یک پایانه نفت خام مستقر در چین و یک پالایشگاه مستقل موسوم به «قوری»، که برای توانایی جمهوری اسلامی در صادرات نفت و محصولات نفتی ایران و به دست آوردن درآمد قابل توجه حیاتی هستند، انجام میشده است.
اسکات بسنت، وزیر خزانهداری ایالات متحده، در بیانیه‌ای گفت: «وزارت خزانهداری جریان نقدینگی ایران را با از بین بردن عناصر کلیدی ماشین صادرات انرژی ایران تضعیف می‌کند.»
او تاکید کرد: « دولت ایالات متحده تحت نظر رییسجمهوری ترامپ، توانایی رژیم را برای تامین مالی گروه‌های تروریستی که ایالات متحده را تهدید می‌کنند، مختل می‌کند.»
بر اساس بیانیه وزارت خزانهداری ایالات متحده، این چهارمین دور تحریمها است که دولت دونالد ترامپ پالایشگاههای مستقر در چین را که به خرید نفت ایران ادامه میدهند، هدف قرار داده است.
تحریم‌های اعمال شده در پنجشنبه ۱۷ مهر بر اساس دو دستور اجرایی صورت میگیرد که بخش نفت و پتروشیمی ایران را هدف قرار می‌دهد، ادامه دهنده تحریم‌های هدفمند فروش نفت ایران است، و کمپین فشار اقتصادی حداکثری بر جمهوری اسلامی برقرار می‌کند.
در بیانیه وزارت خزانهداری ایالات متحده به صنایع پتروشیمی کرمانشاه اشاره شده است. این وزارتخانه همچنین به دو شرکت مارکان وایت و اسلوگان انرژی دیامسیسی در امارات متحده عربی اشاره کرد که نقشی کلیدی در فروش و حمل و نقل گاز مایع ایران به سریلانکا ایفا می‌کنند.
در این بیانیه از گروه پتروشیمی جینچنگ شاندونگ و ترمینال نفت خام ریزهاو شیهوا در چین نام برده شده است.
وزارت خزانهداری آمریکا می‌گوید که گروه پتروشیمی جینچنگ شاندونگ از سال ۲۰۲۳ میلادی تاکنون میلیونها بشکه نفت ایران را خریداری کرده است.
شرکت‌های آبگو، ایکس، آمیتا، آنگلو پرایمییر، بیکی، برتا، بلو اوشین، چیمکس، چموویک، کرایمسون بلو، دایموند تاون، اربیوم، ایوی، گولدن اینترنشنال، هنگ یانگ، ایندیسول، جولیت، و سینوپر هم از جمله شرکتهایی هستند که تحت تحریم‌های ایالات متحده قرار گرفتهاند.
از جمله شناورهایی که در تحریم‌های جدید وزارت خزانهداری ایالات متحده از آنها نام برده شده است، آدا، گیل، های لانگ براوو، لوآنا، مید استار، مکس استار، پامیر ، سونا، تریما، تولیپ هستند.
وزارت خزانهداری ایالات متحده اشاره کرد که در نتیجه تحریم‌های پنجشنبه، تمام داراییها و منافع مرتبط با داراییهای تحریمشدگان که در ایالات متحده هستند یا تحت مالکیت یا کنترل افراد آمریکایی قرار دارند، مسدود میشوند و باید به دفتر کنترل داراییهای خارجی این وزارتخانه گزارش داده شود.
علاوه بر این، هر نهاد یا شرکت که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم، به طور انفرادی یا در مجموع، ۵۰ درصد یا بیشتر توسط یک یا چند فرد تحت تحریم، مالکیت داشته باشد نیز مسدود خواهد شد. مگر آنکه با مجوز عمومی یا خاص صادره از سوی دفتر کنترل داراییهای خارجی مجاز یا معاف شده باشد.
وزارت خزانهداری ایالات متحده هشدار داد نقض تحریم‌های ایالات متحده ممکن است منجر به اعمال مجازاتهای مدنی یا کیفری علیه اشخاص آمریکایی و خارجی شود.
پیشتر روزنامه والاستریت ژورنال نوشته بود که تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی پرداخت پول نفت ایران را تقریبا غیرممکن کرده، اما چین که مشتری اصلی نفت ایران است در توافقی مخفی و پیچیده راهی برای دور زدن این تحریمها یافته است.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، این سیستم بین تهران و پکن که به تهاتر شباهت دارد به این شکل کار می‌کند: ایران نفت خود را به چین ارسال می‌کند و در عوض، شرکت‌های چینی تحت حمایت دولت این کشور، پروژههای عمرانی را برای زیرساختهای مورد نیاز تهران انجام میدهند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که اعتصاب حدود ۲۰۰ کارگر پروژه‌ای پالایشگاه نفت ستاره بندرعباس که چهارشنبه ۱۶ مهر آغاز شد، همچنان ادامه دارد.
اتحادیه آزاد کارگران ایران پنجشنبه ۱۷ مهر در این مورد نوشت که این کارگران پروژه‌ای در اعتراض به پرداخت نشدن دستمزدهای‌شان از تیرماه تاکنون، اعتصاب کرده‌اند.
بر اساس این گزارش، کارگران می‌گویند: «کارفرما می‌گوید تحمل کنید، اما با صبر نمی‌شود نان خرید، اجاره داد یا بچه بیمار را دکتر برد.»
همچنین نیروهای شرکتی خدمات شهری شهرداری ایلام چهارشنبه شب ۱۶ مهر به‌دلیل پرداخت‌نشدن سه ماه دستمزد و معوقات‌شان، اعتصاب کردند.
به گفته کانال تگرامی اعتراض مدنی بازار، در جریان این اعتراض صنفی، درگیری لفظی و فیزیکی بین تعدادی از کارگران با معاون شهردار و رییس بخش نقلیه رخ داد.
بر اساس این گزارش، کارگران می‌گویند:«سه ماه کار کردیم، نه حقوق گرفتیم، نه کسی پاسخگوست. با شکم خالی چطور باید زندگی کنیم؟»
این گزارش همچنین حاکی از آن است که بسیاری از نیروها کار را تعطیل کردند و به خانه بازگشتند.
بازگشت مشروط کارگران پروژه‌ای پالایشگاه قشم به کار
کانال تلگرامی پژواک کار ایران خبر داد که در ادامه اعتصاب کارگران شاغل در پروژه احداث پالایشگاه ۶۰ هزار بشکه‌ای میعانات گازی در مجتمع نفت و گاز پاسارگاد قشم، و تصمیم آنها برای بستن درهای ورودی پالایشگاه مطلع شد، نمایندگان شرکت‌های پیمانکاری برق ستاره و باربن با حضور در محل خوابگاه‌ها با کارگران اعتصابی گفت‌وگو کردند.
پس از آن، تمامی کارگران شرکت برق ستاره مطالبات مزدی معوق خود را به‌صورت چک بانکی دریافت کردند. نمایندگان شرکت باربن نیز متعهد شدند که تا سه‌شنبه آینده، تمامی مطالبات معوق کارگران را به‌طور کامل پرداخت کنند.
در پی این توافق، کارگران با تصمیم جمعی از صبح پنجشنبه به اعتصاب خود پایان دادند اما به کارفرما اعلام کردند در صورت پرداخت نشدن کامل مطالبات تا موعد مقرر، از چهارشنبه آینده اعتصاب خود را از سر خواهند گرفت.
مشکلات و مطالبات کارگران موتوژن تبریز
با ادامه اعتراضات کارگران موتوژن تبریز وابسته به وزارت دفاع جمهوری اسلامی، کریم صادق‌زاده تبریزی، دبیر اجرایی خانه کارگر تبریز، به خبرگزاری ایلنا گفت: «کارگران این شرکت با چند مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند؛ یکی از این مشکلات، پرداخت نشدن حقوق و رفاهیات مختلف در موعد زمانی معین است.»
او اشاره کرد: «مسئله بعدی، اجرا نشدن کامل مصوبات صورت جلسه اسفند ۱۴۰۰ در ۱۴ بند از جمله لزوم تاسیس شرکت تعاونی کارکنان و کارگران شرکت موتوژن همانند شرکت پتروشیمی به منظور جذب و ساماندهی نفرات پیمانکاری است.»
صادق‌زاده تبریزی سایر مطالبات کارگران این شرکت را «تبعیت ضریب ریالی شرکت پیمانکاری از شرکت موتوژن، پایین بودن هزینه غذا و لزوم هماهنگی مدیران میانی با شورای اسلامی کار» اعلام کرد و گفت: «عقد قرارداد با پیمانکار جدید جهت جذب نفرات جدید در خطوط تولید موجب نگرانی کارگران فعلی شده است؛ آنها نگرانند که انتقال به پیمانکار جدید، دردسرهایی از جمله تعدیل یا کاهش حقوق به وجود بیاورد.»
صدها تن در این کارخانه شاغلند که بیشتر آنها کارگران پیمانی هستند.
در سالیان اخیر، یکی از اعتراضات و مطالبات کارگران پیمانی و پروژه‌ای در ایران ادامه فعالیت شرکت‌های پیمانکاری است که به رغم وعده‌های مقامات جمهوری اسلامی همچنان در بخش‌‌های مختلف مشغول فعالیت هستند.
دبیر اجرایی خانه کارگر تبریز در این مورد گفت: «برای تامین امنیت شغلی کارگران باید بساط شرکت‌های پیمانکاری هرچه زودتر برچیده شود. حضور شرکت‌های پیمانکاری مساوی است با ناامنی و تهدید آینده کارگران.»
شرکت موتوژن تبریز بزرگ‌ترین تولیدکننده الکتروموتور در کشور است که طیف وسیعی از انواع الکتروموتورهای سه فاز، تک فاز و الکتروموتور های خاص را طراحی و تولید می‌کند.
کارخانه موتوژن در سالیان گذشته از جمله در سال ۱۴۰۰ نیز شاهد اعتراضات کارگری بوده است.
نارضایتی کارگران آلومنیوم اراک از تحقق نیافتن وعده‌ها
خبرگزاری ایلنا پنجشنبه با اشاره به اعتراضات کارگران آلومنیوم‌سازی اراک (ایرالکو) در هفته‌های اخیر به نقل از آنها نوشت که وعده‌های اداره کار و فرمانداری اراک هنوز تحقق نیافته است.
کارگران به ایلنا گفتند تاکنون فقط وعده شنیده‌ایم و هنوز هیچ کدام از مطالبات ما محقق نشده است.
بر اساس این گزارش، چهار هزار کارگر ایرالکو خواستار اجرای طرح طبقه‌بندی مشاغل، پرداخت به موقع حقوق، بازسازی و نوسازی تجهیزات فرسوده تولید برای جلوگیری از تعطیلی شرکت و رعایت استانداردهای ایمنی کار هستند.
روزنامه «پیام ما» روز ششم مهر با اشاره به اعتصاب ۴۰ روزه کارگران ایرالکو در این واحد صنعتی نوشته بود که کارفرما وعده‌‌هایی داد که هنوز به‌طور کامل اجرایی نشده است.
این روزنامه نوشته بود: در طول این دوره از اعتراضات، کارگران شرکت ایرالکو در حرکتی اعتراضی از دریافت وعده‌های غذایی کارخانه خودداری کردند و در جریان آن نیز، بیش از ۱۰تن به نمایندگی از کارگران برای چند روز به‌طور کامل دست به اعتصاب غذا زدند.
تجمع نمایندگان کشاورزان گرمسار و آرادان
نمایندگان کشاورزان گرمسار و آرادان همزمان با سفر عباس علی‌آبادی وزیر نیرو به شهرستان گرمسار، در مقابل محل حضور او تجمع کردند.
به گزارش کانال اعتراض مدنی بازار، آنها خواستار اجرای کامل قانون توزیع عادلانه آب و پایان دادن به سیاست‌های تبعیض‌آمیز در تخصیص منابع آبی شدند.
یکی از کشاورزان معترض گفت:«بارها تجمع کردیم، صد بار وعده شنیدیم اما هیچ کاری نکردند. هر بار گفتند در حال پیگیری هستیم، اما فقط دروغ و وعده بود. فقط در دزدی‌ها و اختلاس‌ها دیدیم که چطور بلدند عمل کنند.»
بر اساس این گزارش، «ما آب می‌خواهیم، نه وعده» شعار اصلی نمایندگان کشاورزان بود.
از این تعداد هشت نفر در ملأعام اعدام شدند و از میان قربانیانی که هویتشان احراز شده، جنسیت ۴۹ تن زن بوده و دست‌کم سه تن دیگر در زمان ارتکاب جرم کمتر از ۱۸ سال داشته‌اند و «کودک-مجرم» بوده‌اند.
هرانا در این گزارش که پنجشنبه ۱۷ مهرماه منتشر شد، نوشت که این افراد در فاصله بین ۱۰ اکتبر ۲۰۲۴ (۱۹ مهر ۱۴۰۳) تا هشت اکتبر ۲۰۲۵ (۱۶ مهر ۱۴۰۴) اعدام شده‌اند.
این سایت حقوق‌بشری با اشاره به افزایش ۸۶.۷ درصدی اعدام‌ها نسبت به ۸۲۳ اعدام سال پیش، اعلام کرد بررسی داده‌های ۱۰ سال گذشته از سوی «مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران» نشان می‌دهد که پس از کاهش نسبی بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹، اعدام‌ها از سال ۲۰۲۱ به‌طور مستمر افزایش یافته و در سال ۲۰۲۵ به اوج خود رسیده است.
همچنین طی این مدت دست‌کم ۱۹۱ مورد محکومیت به مرگ از جمله چهار حکم اعدام در ملأعام و ۵۴ مورد تایید حکم اعدام برای زندانیان در ایران را ثبت کرده است.
افزایش میزان اجرای صدور، تایید و اجرای احکام اعدام در ایران، در ماه‌های گذشته اعتراضات فراوانی را در داخل و خارج کشور به دنبال داشته است.
در یکی از این اعتراضات در ۱۵ مهرماه، اعتصاب غذای زندانیان عضو کارزار «سه‌شنبه‌های نه به اعدام» در هشتادونهمین هفته آن در ۵۲ زندان سراسر ایران ادامه پیدا کرد.
اعدام‌شدگان
بر اساس اطلاعات گردآوری شده هرانا، ۴۸.۳۴ درصد اعدام‌شدگان به اتهام جرایم مربوط به «مواد مخدر» و ۴۳.۴۶ درصد به اتهام «قتل» در ایران اعدام شدند.
همچنین ۲.۱۵ درصد اعدام‌ها به اتهام «تجاوز»، ۱.۸۹ درصد با اتهامات نامعلوم، ۱.۶۹ درصد با اتهام «محاربه و بغی» (سیاسی و امنیتی)، ۰.۸۵ به اتهام «محاربه» (غیر سیاسی)، ۰.۸۵ به اتهام امنیتی (جاسوسی، ترور، بمب‌گذاری)، ۰.۵۲ به اتهام «فساد فی‌الارض»، ۰.۰۲ به اتهام «سرقت مسلحانه»، ۰.۰۷ با اتهام عقیدتی و سیاسی و دینی بوده‌اند.
بیشترین اعدام‌های انجام شده در استان البرز با ۱۴.۵۷ درصد بوده است و پس از آن استان اصفهان با ۸.۳۹ درصد و استان فارس با ۷.۸۷ درصد، بیشترین اعدام را داشته‌اند.
همچنین زندان قزلحصار کرج با ۱۸۳ اعدام، زندان زندان دستگرد اصفهان با ۱۲۴ اعدام و زندان عادلآباد شیراز با ۱۱۸ اعدام، بیشترین آمار اجرای احکام اعدام در یک سال گذشته را داشته‌اند.
از میان اعدام‌ها ۹۴.۱۴ درصد به‌صورت مخفیانه و بدون اعلام یا تایید رسمی صورت گرفتهاند و تنها ۵.۸۶ درصد از سوی رسانههای داخلی یا رسمی اطلاعرسانی شده است؛ الگویی که نشاندهنده تلاش آگاهانه حکومت برای پنهان کردن ابعاد واقعی خشونت خود است.
همچنین بیشترین اعدام‌های یک سال گذشته در سپتامبر با ۱۹۱، آگوست با ۱۶۵، می یا ۱۶۲، نوامبر با ۱۴۷، دسامبر با ۱۳۷ و آپریل با ۱۱۹ اعدام ثبت شده است.
اعدام ابزار کنترل سیاسی و اجتماعی
مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران در بیانیه‌ای نوشت افزایش اعدام‌ها اتفاقی نبوده و بخشی از سیاست حکومتی برای ارعاب است که در بحبوحه بحران اقتصادی، اعتراضات داخلی و افزایش نارضایتیهای اجتماعی، از اعدام بهعنوان ابزاری برای ایجاد ترس و تحکیم کنترل استفاده کرده است.
این سایت حقوق بشری با اشاره به ادعای مقامهای جمهوری اسلامی که اعدام را «بازدارنده» میخوانند، یادآور شد شواهد معتبر علمی برای اثبات بازدارندگی منحصربهفرد اعدام وجود ندارد و نهادهای بینالمللی حقوق بشر نیز سالهاست تاکید کرده‌اند این مجازات، اثر بازدارنده ویژهای نسبت به مجازاتهای دیگر نشان نداده است.
همچنین بسیاری از احکام اعدام پس از دادرسیهای ناعادلانه و بر پایه اعترافات تحت فشار و بدون دسترسی موثر به وکیل صادر می‌شود که با تعهدات بینالمللی ایران ناسازگار است.
هرانا در ادامه خواستار توقف فورا اجرای مجازات اعدام، پاسخگو ساختن مسئولان اعدام‌های غیرقانونی و دادن اجازه نظارت مستقل به گزارشگران ویژه سازمان ملل در امور ایران شد و تاکید کرد این لحظهای سرنوشتساز برای اقدام جهانی است.
این بیانیه از جامعه جهانی خواست برای مهار موج اعدام‌ها در ایران دست به اقدام فوری بزند و تاکید کرد مسئولیت جمعی وجود دارد تا نگذارند «داستان بیش از هزار و ۵۰۰ نفر در سکوت به پایان برسد» و یادآور شد هر اعدام، علاوه بر سلب غیرقانونی حیات، به سرکوب مخالفت و عادیسازی خشونت دولتی میانجامد.
توقف فوری اجرای اعدام‌ها و حرکت بهسوی لغو کامل آن، حمایت فعال از کمیته حقیقتیاب سازمان ملل و گزارشگر ویژه ایران، بهکارگیری سازوکارهای پاسخگویی هماهنگ از جمله تحریم‌های هدفمند حقوق‌بشری علیه آمران و مجریان و حمایت و حفاظت از کنشگران مدنی، خانوادههای قربانیان، خبرنگاران و مستندسازان پروندههای اعدام، از جمله مطالبات دیگر هرانا از جامعه جهانی است.
پیش از این در هفتم مهرماه نیز کارشناسان سازمان ملل خواستار «تعلیق رسمی همه اعدام‌ها و ارائه داده‌های شفاف درباره احکام و اجرای آنها شدند و تاکید کردند که حکومت ایران باید بهسوی لغو کامل مجازات اعدام حرکت کند.
مای ساتو، گزارشگر ویژه سازمان ملل هم چهارم مهرماه هشدار داد وضعیت حقوق بشر در ایران به‌طور نگرانکنندهای رو به وخامت رفته و پس از جنگ ۱۲روزه، شهروندان با سرکوب سازمانیافته و محدودیتهای گسترده روبهرو هستند.
در حال حاضر علاوه بر زندانیان جرائم عمومی که روزانه در زندانهای ایران به دار آویخته میشوند، حدود ۷۰ زندانی در زندانهای سراسر کشور با اتهامات سیاسی در خطر تایید یا اجرای حکم اعدام و بیش از ۱۰۰ تن نیز با اتهامات مشابه در خطر صدور حکم مرگ قرار دارند.
