حماس ادامه حملات هوایی اسرائیل به غزه را محکوم کرد. این گروه فلسطینی از آمریکا، قطر و مصر خواست اسرائیل را تحت فشار بگذارند تا حملات را متوقف کند.
ساعاتی پیش کابینه اسرائیل با توافق توقف جنگ در غزه موافقت کرد. به موجب این توافق، ارتش اسرائیل ظرف ۲۴ ساعت پس از تصویب، نیروهای خود را از مرکز غزه به خطوط توافق‌شده عقب می‌برد.
این سند با عنوان «مراحل اجرای طرح رئیس‌جمهوری ترامپ برای پایان جامع جنگ غزه» تنظیم شده و جزئیات مراحل اجرای توافق را توضیح می‌دهد. بر اساس متن توافق، نخستین گام با اعلام رسمی رئیس‌جمهوری ایالات متحده درباره پایان جنگ و تعهد طرفین به اجرای مفاد آن آغاز می‌شود.
در مرحله دوم، جنگ بلافاصله پس از تصویب توافق در دولت اسرائیل متوقف خواهد شد و تمامی عملیات نظامی خاتمه می‌یابد. جلسه کابینه اسرائیل برای رأی‌گیری درباره این طرح شامگاه پنجشنبه برگزار شد.
مرحله سوم شامل آغاز فوری ورود کامل کمک‌های بشردوستانه و امدادی به نوار غزه است و در مرحله چهارم آمده که نیروهای ارتش اسرائیل طبق نقشه ضمیمه‌شده، ظرف ۲۴ ساعت پس از تصویب توافق در دولت و اعلام رسمی رئیس‌جمهوری آمریکا از مناطق مشخص‌شده عقب‌نشینی خواهند کرد. طبق این سند، تا زمانی که حماس به‌طور کامل تعهدات خود را اجرا کند، نیروهای اسرائیلی اجازه بازگشت به این مناطق را نخواهند داشت.
در مرحله پنجم تصریح شده است که حداکثر تا ۷۲ ساعت پس از عقب‌نشینی ارتش اسرائیل، تمام گروگان‌های اسرائیلی، چه زنده و چه جان‌باخته، آزاد خواهند شد. در یکی از بندهای فرعی این مرحله نیز به ایجاد سازوکاری برای تبادل اطلاعات درباره گروگان‌های کشته‌شده یا اجساد فلسطینیان در اختیار اسرائیل اشاره شده است. این سازوکار موظف است انتقال و تحویل امن بقایای تمام گروگان‌ها را تضمین کند.
همچنین طبق بند دیگری، آزادی گروگان‌ها از سوی حماس همزمان با آزادی زندانیان فلسطینی از سوی اسرائیل و بر اساس فهرست‌های ضمیمه انجام خواهد شد. مبادله زندانیان و گروگان‌ها با هماهنگی میانجیها و صلیب سرخ بین‌المللی، بدون هیچ‌گونه مراسم رسمی یا پوشش رسانه‌ای، صورت می‌گیرد.
در آخرین بخش توافق، تشکیل یک کارگروه مشترک از نمایندگان آمریکا، قطر، مصر، ترکیه و سایر کشورهایی که به توافق طرفین می‌رسند پیش‌بینی شده تا اجرای مفاد توافق را پیگیری و میان دو طرف هماهنگی ایجاد کند.
به گزارش شبکه کان، این توافق ضمائمی نیز دارد که جزئیات بیشتری درباره مراحل اجرایی و زمان‌بندی آن ارائه می‌دهد.
متن جزییات سند منتشر شده:
مراحل اجرای طرح رئیس‌جمهوری ترامپ برای «پایان جامع جنگ غزه»
مراحل اجرا:
۱. رئیس‌جمهوری ترامپ پایان جنگ در نوار غزه را اعلام می‌کند و طرف‌ها توافق می‌کنند که گام‌های لازم برای تحقق آن را اجرا کنند.
۲. جنگ بلافاصله پس از تصویب دولت اسرائیل متوقف خواهد شد. تمام عملیات نظامی، از جمله حملات هوایی و توپخانه‌ای و عملیات هدف‌گیری، تعلیق می‌شود. در طول دوره ۷۲ ساعته، پروازهای شناسایی بر فراز مناطقی که نیروهای ارتش اسرائیل (IDF) از آن عقب‌نشینی کرده‌اند نیز متوقف خواهد شد.
۳. ورود کامل و فوری کمک‌های بشردوستانه و امدادی طبق مفاد این طرح و دست‌کم بر اساس توافق ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ درباره کمک‌های بشردوستانه آغاز خواهد شد. جزئیات اجرای این مرحله در پیوست آمده است.
۴. نیروهای ارتش اسرائیل طبق نقشه ضمیمه‌شده (نقشه X) از مناطق تعیین‌شده عقب‌نشینی خواهند کرد. این روند پس از اعلام رسمی رئیس‌جمهوری ترامپ و حداکثر ظرف ۲۴ ساعت پس از تصویب دولت اسرائیل تکمیل می‌شود. تا زمانی که حماس به‌طور کامل مفاد توافق را اجرا کند، ارتش اسرائیل به مناطقی که از آن‌ها عقب‌نشینی کرده بازنخواهد گشت.
۵. ظرف ۷۲ ساعت پس از عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی، تمام گروگان‌های اسرائیلی – زنده یا کشته‌شده – که در غزه نگهداری می‌شوند، آزاد خواهند شد (فهرست پیوست شده است).
الف. به‌محض تکمیل عقب‌نشینی ارتش اسرائیل، حماس بررسی وضعیت گروگان‌ها و جمع‌آوری اطلاعات مربوط به آنان را آغاز می‌کند و یافته‌های خود را از طریق سازوکار تبادل اطلاعات مندرج در بند (ث) به طرف مقابل ارائه می‌دهد. اسرائیل نیز اطلاعات مربوط به زندانیان و بازداشت‌شدگان فلسطینی از نوار غزه را که در اسرائیل نگهداری می‌شوند ارائه خواهد کرد.
ب. ظرف ۷۲ ساعت، حماس تمام گروگان‌های زنده از جمله آن‌هایی را که در اختیار گروه‌های فلسطینی در غزه هستند آزاد خواهد کرد.
پ. ظرف ۷۲ ساعت، حماس اجساد گروگان‌های کشته‌شده در اختیار خود و دیگر گروه‌های فلسطینی را تحویل خواهد داد.
ت. حماس ظرف ۷۲ ساعت تمام اطلاعات مربوط به گروگان‌های کشته‌شده‌ای را که هنوز تحویل داده نشده‌اند از طریق سازوکار تبادل اطلاعات در بند (ه) به اشتراک خواهد گذاشت. اسرائیل نیز اطلاعات مربوط به اجساد شهروندان غزه را که در اختیار دارد ارائه خواهد کرد.
ث. سازوکاری برای تبادل اطلاعات میان دو طرف از طریق میانجیها و صلیب سرخ بین‌المللی ایجاد می‌شود تا اطلاعات مربوط به گروگان‌های کشته‌شده‌ای که ظرف ۷۲ ساعت تحویل داده نشده‌اند و همچنین بقایای اجساد شهروندان غزه در اختیار اسرائیل مبادله شود. این سازوکار باید اطمینان دهد که تمامی بقایای گروگان‌ها به‌طور کامل و ایمن شناسایی، خارج و تحویل داده شوند. حماس باید نهایت تلاش خود را برای اجرای سریع این تعهدات انجام دهد.
ج. همزمان با آزادی تمامی گروگان‌ها از سوی حماس، اسرائیل نیز به همان تعداد زندانی فلسطینی را مطابق فهرست‌های پیوست آزاد خواهد کرد.
چ. تبادل گروگان‌ها و زندانیان بر اساس سازوکار مورد توافق از طریق میانجیها و صلیب سرخ بین‌المللی و بدون برگزاری مراسم عمومی یا پوشش رسانه‌ای انجام خواهد شد.
۶. کارگروهی متشکل از نمایندگان ایالات متحده، قطر، مصر، ترکیه و سایر کشورهایی که با توافق طرفین تعیین می‌شوند، برای پیگیری اجرای توافق و هماهنگی میان دو طرف تشکیل خواهد شد.
امضای دو طرف و میانجیها
هر چند جزییات و مراحل اجرای طرح صلح ترامپ هنوز روشن نیست اما بیانیه‌های اخیر دو طرف، اسرائیل و حماس، از منظر سیاسی معنا و اهمیت ویژه‌ای دارد.
با توجه به حمایت کشورهای عربی و دیگر قدرت‌های منطقه‌ای از این توافق، به نظر می‌رسد این بار بهترین فرصت برای پایان جنگ از زمان شکست آتش‌بس در اسفندماه فراهم شده باشد.
ترامپ ۱۶ مهر در پستی در شبکه اجتماعی تروث سوشال مرحله نخست طرح صلح را چنین ساده توصیف کرد: آزادی گروگان‌های در بند حماس در برابر عقب‌نشینی محدود نیروهای اسرائیلی.
با این حال، روزنامه گاردین در مطلبی تحلیلی که پنجشنبه ۱۷ مهر منتشر شد، نوشت شناسایی و آزادی همه گروگان‌ها و همچنین مدیریت روند عقب‌نشینی اسرائیل از غزه ممکن است با پیچیدگی‌های قابل توجهی همراه باشد.
صلح هنوز به ایستگاه پایانی نرسیده است
ترامپ در پست خود از «برخورد منصفانه با همه طرف‌ها» و حرکت به سوی «صلحی قدرتمند، پایدار و ماندگار» در منطقه سخن گفت. این در حالی است که گاردین این میزان خوش‌بینی را «مبالغه‌آمیز» دانست.
به گفته گاردین، پرسش‌های دشواری همچنان بی‌پاسخ مانده‌اند؛ از جمله سرنوشت حماس، احتمال خلع سلاح این گروه مورد حمایت تهران و چشم‌انداز مورد نظر اسرائیل برای غزه که هنوز باید درباره آن تصمیم‌گیری شود.
گاردین افزود این وضعیت پیش‌تر نیز تجربه شده بود: ترامپ حتی پیش از آغاز رسمی ریاست‌جمهوری‌اش برای پایان دادن به جنگ غزه اقدام کرد اما آتش‌بسی که در زمستان به‌صورت شتاب‌زده برقرار شد، در پی بروز اختلافات درباره آزادی گروگان‌ها دوام نیاورد و فروپاشید.
با این حال، اکنون لحظه‌ای سرنوشت‌ساز فرا رسیده است. رییس‌جمهوری ایالات متحده که به گفته گاردین، «آشکارا رویکردی حزبی و غیرقابل پیش‌بینی» دارد، با همین ویژگی توانسته هم متحدان و هم رقیبان خود را غافلگیر کند.
ترامپ همچنین با «انگیزه‌ای شخصی» در روند تحولات منطقه‌ای پیش می‌رود: او می‌خواهد نخستین رییس‌جمهوری آمریکا پس از باراک اوباما باشد که جایزه نوبل صلح را دریافت می‌کند.
تنش‌ها همچنان پابرجاست
گاردین در ادامه گزارش خود هشدار داد «نشانه‌های تنش» بر سر جنگ غزه همچنان مشهود است. حماس در بیانیه‌ای از ترامپ و سایر میانجیها خواسته تا تضمین کنند دولت اسرائیل به تعهدات خود در چارچوب توافق پایبند خواهد ماند.
همزمان بیم آن می‌رود که با پایان مرحله تبادل گروگان‌ها، اسرائیل بار دیگر حملات نظامی خود را از سر گیرد و روند صلح متوقف شود.
در بیانیه حماس آمده است: «تا زمانی که آزادی، استقلال و حق تعیین سرنوشت محقق شود، هرگز از حقوق ملی مردم خود دست نخواهیم کشید.»
این موضع‌گیری اشاره‌ای غیرمستقیم به آرمان تشکیل کشور مستقل فلسطین است که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل، آن را رد کرده و کاخ سفید نیز تا حد زیادی از آن فاصله گرفته است.
در سوی دیگر، نتانیاهو نیز درگیر ملاحظات سیاسی پیچیده‌ای است. او باید با مخالفت سرسختانه جناح راست دولت خود، از جمله بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی و ایتامار بن‌گویر، وزیر امنیت ملی، مقابله کند؛ دو چهره‌ای که تهدید کرده‌اند در صورت برقراری آتش‌بس، از ائتلاف حاکم خارج خواهند شد.
ترامپ اما کوشیده است این ملاحظات را با «زور و فشار مستقیم» کنار بزند.
او پیش‌تر هشدار داده بود اگر طرح صلح ۲۰ ماده‌ای او اجرا نشود، «جهنمی تمام‌عیار» علیه حماس در غزه به راه خواهد افتاد.
به گزارش پایگاه خبری آکسیوس، زمانی که نتانیاهو نسبت به این توافق ابراز تردید کرد، ترامپ در واکنش به او گفت: «نمی‌دانم چرا همیشه این‌قدر منفی هستی؟ ... این یک پیروزی است، بپذیرش.»
این لحظه‌ای تعیین‌کننده برای رییس‌جمهوری ایالات متحده به شمار می‌رود و او ممکن است ناچار شود تمام نفوذ و اعتبار شخصی خود را برای جلوگیری از شکست دوباره مذاکرات و ازسرگیری درگیری‌ها به کار گیرد؛ وضعیتی که در صورت وقوع، به منزله شکستی دیپلماتیک برای دولت ترامپ خواهد بود.
