علی شمخانی، دبیر پیشین شورای عالی امنیت ملی، در گفت‌وگویی درباره پشت‌پرده وقایعی از جمله شلیک سپاه پاسداران به هواپیمای اوکراینی، ابهامات مرگ ابراهیم رئیسی و نظامی‌سازی برنامه اتمی جمهوری اسلامی پرداخت و تاکید کرد حسن روحانی، رییس جمهوری وقت، در جریان شلیک به هواپیما بود.
شمخانی در این گفت‌وگوی ویدیویی یک و نیم ساعته با جواد موگویی، مستندساز نزدیک به محافل امنیتی-نظامی جمهوری اسلامی با عنوان «ماجرای جنگ» حاضر شد و درباره طیف گسترده‌ای از مسائل نظامی و امنیتی صحبت کرد.
این گفت‌وگو یکشنبه ۲۰ مهر در کانال یوتیوب موگویی منتشر شد، اما ساعاتی پس از انتشار از کانال او حذف و دوباره منتشر شد.
روحانی از شلیک به هواپیمای اوکراینی خبر داشت
شمخانی در بخشی از این گفت‌وگو با اشاره به این‌که پس از سرنگون شدن هواپیمای اوکراینی، محمد باقری، گفت رییس سابق ستاد کل نیروهای مسلح با او تماس گرفته و گفته «بچه‌ها به اشتباه هواپیمای اوکراینی را زدند».
او در ادامه تصریح کرد: «بلافاصله موضوع را به رییس‌جمهور وقت، آقای روحانی، اطلاع دادم.»
پرواز مسافربری شماره ۷۵۲ هواپیمایی اوکراین، چهارشنبه ۱۸ دی ۱۳۹۸حدود ۳ دقیقه پس از برخاستن، هدف دو موشک پدافند هوایی سپاه پاسداران قرار گرفت.
اردیبهشت ۱۴۰۳، محمود واعظی، رییس دفتر روحانی، گفت: «آقای روحانی خبر نداشت و لحظه‌ای که فهمید روز جمعه بود که ظهر در دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی جلسه برگزار شد.»
شمخانی تاکید کرد در جریان پنهان‌کاری درباره شلیک عمدی سپاه به هواپیما، جریان‌هایی در شورای عالی امنیت‌ملی اصرار داشتند که علت سقوط «جنگ الکترونیک» آمریکا اعلام شود.
او اضافه کرد: «دلیل کتمانی وجود نداشت چون فاش می‌شد و کسی از مخفی کردن این ماجرا سود نمی‌برد. نمی‌شد گردن نگرفت.»
ابهام در علت مرگ رئیسی: شاید علت حادثه، فراتر از توانایی تشخیص فنی ما باشد
دبیر پیشین و عضو فعلی شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی درباره ابهامات در خصوص مرگ ابراهیم رئیسی، رییس جمهور سابق به همراه حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه و همراهانشان، گفت اگرچه نظر ستاد کل نیروهای مسلح و هیات کارشناسی آن، این بوده که هیچ اتفاقی در پرواز رخ نداده، پس از جنگ ۱۲ روزه «احتمال ترور» در حادثه سقوط هلیکوپتر رئیسی، بیشتر شده است.
او تاکید کرد: «از نظر فنی این موضوع بررسی شده بود، مبتنی بر مقدورات فنی بررسیکنندگان هیچ حادثه خارجی رخ نداده است. [اما] ممکن است علت حادثه فراتر از تشخیص فنی ما باشد.»
کاش در زمان خاتمی بمب هسته‌ای می‌ساختیم، بستن تنگه هرمز سیم آخر است
شمخانی که در سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴، در دو دولت محمد خاتمی، وزیر دفاع بود، در بخشی از گفت‌وگوی خود در پاسخ به پرسشی درباره این‌که در دوره وزارت دفاعش به ساخت بمب اتم فکر میکرد، گفت «ای کاش به ساختن بمب هسته‌ای فکر میکردیم».
او در ادامه در پاسخ به این پرسش که اگر الان به دهه هفتاد برگردد به دنبال ساخت بمب میرود، گفت: «بله حتما میروم».
او در پاسخ به پرسشی درباه توان دریایی جمهوری‌اسلامی هم گفت: «در جنگ دریایی قدرتهایی داریم که هنوز برای دشمن شناخته شده نیست ... اما برای بستن تنگه هرمز باید خیلی به سیم آخر بزنیم [که] هنوز به آن مرحله نرسیدیم».
مقامات جمهوری اسلامی و نیروهای وفادار نزدیک به قدرت، بارها تهدید کردند در صورت اقدامات طرفهای مقابل، نظر دخالت نظامی آمریکا، حمله مستقیم نظامی خارجی، فعال شدن مکانیسم ماشه و … تنگه هرمز را خواهند بست. با این حال هربار پس از رخ دادن این وقایع، جمهوری اسلامی اقدامی برای بستن تنگه هرمز نکرده است.
در حالی که احتمال بازرسی کشتیهای جمهوری اسلامی پس از فعال شدن مکانیسم ماشه و تشدید تحریمهای بینالمللی مطرح شده است، آخرینبار ۱۸ مهر، علیرضا تنگسیری، فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران ضمن تهدید به بستن تنگه هرمز، گفت: «اگر اجازه استفاده از آن [تنگه هرمز] را به ما ندهند، تصمیمی که بزرگان برای آن بگیرند را برای آن اجرا خواهم کرد.»
با این‌که تبعات اختلال در ترافیک دریایی تنگه هرمز میتواند عواقب شدیدی برای جمهوری اسلامی داشته باشد، تا حدی که آن را «خودکشی» توصیف میکنند، موسسه اسرائیلی تحقیقاتی آلما با انتشار تحلیلی در خصوص بستن تنگه هرمز، استدلال کرد از آنجا که نیروهای دریایی جمهوری‌اسلامی در جریان جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل تنها متحمل خسارات محدودی شده است، این حکومت همچنان قادر است سطحی از تهدید را در منطقه به نمایش بگذارد.
این موسسه به رزمایش مردادماه ارتش جمهوری اسلامی در آبهای تنگه هرمز، خلیج فارس و اقیانوس هند اشاره کرد و ویدیویی منتشر شده از رزمایش که بهوسیله یک پهپاد از یک کشتی کانتینربر تصویربرداری شده بود را: «هشداری درباره توانایی ایران برای تهدید ترافیک دریایی غیرنظامی در منطقه» توصیف کرد.
