دیداری غیرمنتظره و محرمانه میان جرد کوشنر و استیو ویتکاف، فرستادگان دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا با رهبران حماس در شرم‌الشیخ، نقشی تعیین‌کننده در نهایی شدن توافق صلح غزه داشت.
در چنین فضای نومیدانه‌ای، رونالد ویلسون ریگان، از کالیفرنیا به کاخ سفید آمد تا جهان را از نو تعریف کند.
او با صراحت گفت: «ما صلح را با قدرت حفظ می‌کنیم نه با ضعف.»
این جمله بعدها تبدیل به بنیاد یکی از موثرترین دکترین‌های سیاست خارجی قرن بیستم یعنی «صلح از طریق قدرت» شد.
بازسازی اعتماد و اخلاق قدرت
ریگان برخلاف سیاستمداران پیش از خود، به بازدارندگی صرف نظامی بسنده نکرد. او قدرت را از منظر اخلاقی می‌دید و باور داشت در جهانی پر از شر و دروغ، ایمان به آزادی انسان و اعتقاد به برتری اخلاقی تمدن غرب، شرط اصلی ثبات است.
او در یکی از سخنرانی‌هایش در سال ۱۹۸۳ گفت: «اگر تاریخ چیزی به ما آموخته باشد، این است که آزادی هرگز از ضعف نمی‌آید. تنها مردان و زنانی آزادند که اراده دفاع از آزادی را داشته باشند.»
برای ریگان، قدرت فقط موشک و زرادخانه نبود، بلکه ترکیبی از ایمان، اراده و وضوح اخلاقی بود. او از زبان سیاست به زبان تمدن سخن می‌گفت و همین سبب شد که سخنانش حتی در دل بحران، الهام‌بخش نسل‌ها شود.
مقابله با امپراتوری شر
هشتم مارس ۱۹۸۳، ریگان در سخنرانی معروفش در انجمن کشیشان انجیلی اورلندو، اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی را «امپراتوری شر» نامید. عبارتی که جهان دیپلماسی را شوکه کرد اما واقعیت را آشکار ساخت.
او گفت: «بیایید تاریخ را به خاطر بسپاریم: هیچ ملتی با از دست دادن اراده‌اش به بقا، دوام نیاورده است. ما باید با اطمینان اخلاقی در برابر امپراتوری شر بایستیم.»
در آن دوران، بسیاری از منتقدان او را جنگ‌طلب خواندند اما زمان نشان داد که این موضع صریح، بازدارندگی واقعی ایجاد کرد.
اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی سابق در برابر حجم عظیم نوسازی تسلیحات، رقابت فضایی و فشار اقتصادی، تاب نیاورد و چند سال بعد فروپاشید.
ریگان به‌جای جنگ، صلحی پایدار از طریق برتری قدرت و وضوح اخلاقی به دست آورد.
اقتصاد، ایمان و بازدارندگی
ریگان باور داشت که قدرت ملی بدون رفاه اقتصادی دوام ندارد. کاهش مالیات‌ها، آزادسازی بازار و احیای روح کارآفرینی، بخشی از همان منطق بود.
او بارها گفت: «آزادی اقتصادی، پایه آزادی سیاسی است. ما نمی‌توانیم با دولتی بزرگ و بدهکار، از آزادی دفاع کنیم.»
به این ترتیب، بازسازی اقتصادی دهه ۱۹۸۰ به ستون پشتیبان دکترین «صلح از طریق قدرت» بدل شد.
بازدارندگی نظامی زمانی کارگر است که ملت درونی قوی و امیدوار داشته باشد.
ایمان به انسان و نفرت از جبر تاریخ
ریگان برخلاف مارکسیست‌ها که تاریخ را جبری و مادی می‌دانستند، به قدرت انتخاب انسان باور داشت.
او گفت: «تاریخ به پایان نرسیده است و هر نسل باید آزادی را دوباره انتخاب کند؛ وگرنه از دستش می‌دهد.»
همین نگاه فلسفی، دکترین او را از سیاست صرف به سطحی ایدئولوژیک و تمدنی ارتقا داد.
او جهان را به دو اردوگاه تقسیم نکرد بلکه به دو باور تقسیمش کرد: باور به آزادی یا تسلیم در برابر جبر.
اخلاق قدرت در برابر توهم صلح
ریگان هشدار می‌داد که خطر اصلی برای آزادی، نه از دشمن خارجی بلکه از درون می‌آید: از آن‌جا که مردم می‌پندارند می‌توان بدون هزینه، صلح داشت.
او گفت: «صلحی که بر پایه ضعف و توهم باشد صلح نیست، فقط سکوت موقت پیش از بردگی است.»
برای او، صلح نه به معنای نبود جنگ، بلکه نتیجه بازدارندگی و اقتدار بود.
در نگاه ریگان، سیاستمداری که از قدرت می‌ترسد، در واقع آزادی‌گریز است.
نگاهی که همچنان زنده است
در پایان دهه ۱۹۸۰، وقتی دیوار برلین فروریخت، ریگان ثابت کرده بود صلح از طریق قدرت یک شعار نیست، بلکه واقعیتی عملی است.
او بدون آغاز هیچ جنگ بزرگی، جهان را از یک جنگ سرد نجات داد.
او گفت: «ما صلح را به‌خاطر فرزندانمان می‌خواهیم؛ نه برای آن‌که از دشمنانمان بترسیم، بلکه چون می‌خواهیم در جهانی زندگی کنیم که ایمان، آزادی و حقیقت زنده است.»
دکترین ریگان نه متعلق به دهه‌ای خاص بلکه میراثی برای تمام زمان‌هاست: صلح از طریق قدرت، ایمان از طریق آزادی، و قدرت از طریق اخلاق.
دهه‌ها بعد، مرد دیگری در کاخ سفید همان منطق را به زبان امروز بازآورد.
دونالد ترامپ می‌خواهد همان مسیر را ادامه دهد.
خبرگزاری رویترز دوشنبه ۲۱ مهرماه به نقل از سازمان بهداشت جهانی گزارش داد داروهای درگیر مربوط به برخی سریساختهای کولدریف (COLDRIF)، رِسپیفرِش تیآر (Respifresh TR) و ریلایف (ReLife) هستند.
بر اساس این گزارش، این داروها بهترتیب از سوی شرکتهای «سرسان فارماسوتیکال» (Sresan Pharmaceutical)، شرکت داروسازی ردنِکس (Rednex Pharmaceuticals) و شرکت شیپ فارما (Shape Pharma) تولید شدهاند.
سازمان بهداشت جهانی اعلام کرد این فرآوردههای آلوده خطرات قابل توجهی دارند و میتوانند موجب بیماریهای شدید و بالقوه مرگبار شوند.
مرجع سلامت هند یعنی سازمان مرکزی کنترل استاندارد داروها (CDSCO)، به سازمان بهداشت جهانی اطلاع داده که بنا بر گزارشها، این شربتها بهوسیله ۱۷ کودک زیر پنج سال که هفته گذشته در هند جان باختند، مصرف شدهاند.
سازمان مرکزی کنترل استاندارد داروها اعلام کرد هیچیک از این داروهای آلوده از هند صادر نشدهاند و شواهدی از صادرات غیرقانونی وجود ندارد.
۱۷ مهرماه، پلیس هند مالک شرکت «سرسان فارماسوتیکال» را که شربت سرفه تولیدی آن با مرگ دستکم ۱۹ کودک در ایالت مادیا پرادش مرتبط شناخته شده، بازداشت کرد.
رویترز همان روز در گزارشی نوشت این کودکان که همگی زیر پنج سال داشتند، در یک ماه پیش از آن در شهر چیندوارا پس از مصرف شربت سرفهای جان باختند که حاوی ماده سمی «دیاتیلن گلیکول» - در حدی نزدیک به ۵۰۰ برابر میزان مجاز - بود.
شربت موسوم به «کولدریف» که از سوی این شرکت تولید میشد، پس از تایید وجود این ماده سمی، در چند ایالت هند ممنوع شد.
همزمان مقام‌های هندی از مردم خواسته بودند از مصرف شربت‌های «رسپیفرش» و «ریلایف» که از سوی شرکتهای «شیپ فارما» و «ردنکس فارماسوتیکال» در ایالت گجرات تولید میشوند، خودداری کنند؛ چرا که آزمایشها وجود همان ماده سمی را در آنها نیز نشان داده است.
طبق قانون هند، تولیدکنندگان دارو باید هر محموله مواد اولیه و محصول نهایی را پیش از عرضه آزمایش کنند.
پس از مرگ بیش از ۱۰ کودک در گامبیا، ازبکستان و کامرون در سال ۲۰۲۳ در اثر مصرف شربت‌های تولید هند، صادرات داروهای شربتی نیز مشمول آزمایشهای مضاعف در آزمایشگاههای دولتی شده است.
هند که از آن به عنوان «داروخانه جهان» یاد می‌شود، سومین تولیدکننده بزرگ دارو در جهان پس از آمریکا و چین است و حدود ۴۰ درصد از داروهای ژنریک مصرفی در ایالات متحده و بیش از ۹۰ درصد داروهای مصرفی در بسیاری از کشورهای آفریقایی را تامین میکند.
پایگاه خبری اکسیوس دوشنبه ۲۱ مهر در گزارشی به نقل از سه منبع آگاه نوشت این دیدار که شامگاه چهارشنبه گذشته در شرم‌الشیخ برگزار شد، مسیر امضای توافق صلح غزه را هموار کرد.
به گفته این منابع، یکی از موانع اصلی توافق این بود که رهبران حماس نگران بودند اسرائیل پس از آزادی گروگان‌ها، جنگ را از سر بگیرد.
بر اساس این گزارش، ویتکاف و کوشنر برای رفع این نگرانی‌ها با رهبران حماس دیدار کردند و اطمینان دادند ترامپ اجازه نخواهد داد اسرائیل جنگ را از سر بگیرد؛ مشروط بر این‌که حماس به تعهدات خود پایبند بماند.
منابع اکسیوس تایید کردند روز پیش از این دیدار، ترامپ در دیداری خصوصی در کاخ سفید به ویتکاف و کوشنر اجازه داده بود در صورت نیاز، برای نهایی کردن توافق با رهبران حماس ملاقات کنند.
بر اساس این گزارش، ویتکاف این تصمیم را پس از ورود به شرم‌الشیخ به میانجی‌گران قطری، مصری و ترک اطلاع داد.
ملاقات در اقامتگاه ویتکاف
بر اساس گزارش اکسیوس، مقام‌های قطری حدود ساعت ۱۱ شب به اقامتگاه ویتکاف در هتل فور سیزنز رفتند و گفتند مذاکرات در بن‌بست است و پیشنهاد کردند نمایندگان آمریکا با مقام‌های حماس ملاقات کنند.
یک مقام ارشد قطری گفته بود: «اگر با آنها دیدار کنید و دست بدهید، توافق انجام می‌شود.»
دقایقی بعد، ویتکاف و کوشنر وارد اقامتگاه دیگری در همان منطقه شدند. در این جلسه، روسای اطلاعات مصر و ترکیه، مقام‌های قطری و چهار رهبر ارشد حماس از جمله خلیل الحیه که سه هفته پیش در دوحه از یک ترور جان سالم به در برده بود، .
به گفته یکی از منابع، ویتکاف در این نشست ۴۵ دقیقهای به مقام‌های حماس گفت: «گروگان‌ها حالا بیش از آن که دارایی باشند، برای شما بار هستند. وقت آن است که مرحله اول توافق را اجرا کنیم و مردم را در دو سوی مرز به خانه برگردانیم.»
بر اساس این گزارش، زمانی که الحیه از ویتکاف و کوشنر پرسید که آیا پیامی از طرف ترامپ دارند، ویتکاف پاسخ داد: «پیام ترامپ این است که با شما منصفانه رفتار خواهد شد و او پشت همه ۲۰ بند طرح صلح خود ایستاده و اجرای کاملشان را تضمین میکند.»
پس از پایان این دیدار، رهبران حماس با میانجی‌گران مصری، قطری و ترک به اتاقی دیگر رفتند و چند دقیقه بعد، حسن رشاد، رییس سازمان اطلاعات مصر، همراه همتایان ترک و قطری خود بازگشت و گفت: «بر اساس دیداری که داشتیم، توافق انجام شد.»
این دومین تماس مستقیم میان دولت ترامپ و رهبران حماس بود.
پیشتر در ماه مارس، آدام بوهلر، فرستاده ویژه آمریکا در امور گروگان‌ها، در دوحه دیدارهایی بیسابقه با رهبران حماس انجام داده بود تا درباره آزادی ادان الکساندر، گروگان آمریکایی و بازگرداندن پیکر چهار گروگان دیگر گفتوگو کند. تلاشی که با مخالفت شدید دولت اسرائیل روبهرو شده بود.
به گفته منابع آگاه، آمادگی کوشنر و ویتکاف برای دیدار مستقیم با رهبران حماس، با وجود خطرات سیاسی، برای این گروه مسلح حاکم بر نوار غزه، نشانهای از جدیت دولت ترامپ در دستیابی و اجرای توافق بود.
یکی از این منابع گفت: «به همین دلیل وقتی فرستادگان ترامپ قول دادند این توافق بهطور کامل اجرا خواهد شد، حماس آن را باور کرد.»
