نشست صلح غزه با حضور ترامپ، رهبران جهان و بدون حضور جمهوری اسلامی آغاز شد
نشست پایان جنگ غزه در شرمالشیخ مصر با حضور بیش از ۲۰ رهبر جهان آغاز شد.
در نشست شرمالشیخ که با ریاست مشترک دونالد ترامپ و عبدالفتاح السیسی برگزار میشود، قرار است آمریکا، مصر، قطر و ترکیه اصول کلی طرح ترامپ برای پایان جنگ غزه را امضا کنند.
نشست شرمالشیخ با هدف دستیابی چهار کشور ضامن طرح ترامپ به توافق بر سر «اصول کلی» چارچوب ۲۰بندی موجود، برگزار میشود.
عباس عراقچی با انتشار پستی به زبان انگلیسی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت که نه او و نه مسعود پزشکیان در نشست شرمالشیخ شرکت نخواهند کرد.
او از رییسجمهوری مصر بابت دعوت از جمهوری اسلامی برای شرکت در این اجلاس تشکر کرد.
پیشتر یک مقام آمریکایی به تایمز اسرائیل گفت جمهوری اسلامی در فهرست رسمی دعوتشدگان به شرمالشیخ حضور ندارد و دعوتنامهای برای شرکت مقامهای حکومت ایران ارسال نشده است. در حالی که اکسیوس گزارش داده بود وزارت خارجه آمریکا دعوتنامهای رسمی برای کشورهایی از جمله ایران ارسال کرده است.
دونالد ترامپ روز دوشنبه در اورشلیم در مصاحبه با فاکسنیوز گفت: «حملات آمریکا به سایتهای هستهای ایران زمینهساز توافق صلح میان اسرائیل و حماس بوده است.»
او افزود: «فکر میکنم همه چیز از زمانی آغاز شد که توان هستهای ایران را از بین بردیم. نمیتوانستید با کسی که سلاح هستهای بالای سرتان دارد، چنین توافقی انجام دهید.»
ترامپ اضافه کرد: «توافق غزه تنها آغاز حرکتی گستردهتر برای دستیابی به صلح در سراسر خاورمیانه است.»
دونالد ترامپ در نشست خبری خود هنگام ورود به مصر گفت: «فکر میکنم ایران هم در نهایت همراه خواهد شد. آنها آسیب دیدهاند و به کمک نیاز دارند. همانطور که میدانید، تحریمهایی بسیار سخت علیه آنها اعمال شده است.»
او افزود: «دوست دارم تحریمها را وقتی ایران آماده گفتوگو باشد بردارم، اما با این تحریمها واقعا نمیتوانند دوام بیاورند. در نهایت خواهند گفت میخواهیم تحریمها برداشته شود و ما به صلح خواهیم رسید.»
ترامپ اضافه کرد: «آنها ضربه سنگینی خوردهاند، صادقانه بگویم، اگر ما در موضوع هستهای فشار نمیآوردیم، فکر نمیکنم این توافق شگفتانگیز و بیسابقه امروز ممکن میشد. هیچکس تا به حال چیزی شبیه به آنچه امروز رخ میدهد ندیده است.»
رییسجمهور آمریکا گفت: «من بسیاری از مردم ایران را میشناسم؛ آنها مردمی عالی، باهوش، مهندس، وکیل و دانشگاهی هستند. ایران در نهایت خوب خواهد شد.»
او افزود: «همه کشورها گرد هم آمدهاند؛ کشورهای مختلف، برخی یکدیگر را دوست داشتند و برخی نه، در واقع بیشترشان نه. اما حالا همه متحد شدهاند. ایران نیز بیانیهای صادر کرده که از این توافق کاملا حمایت میکند، که همین خود موضوع مهمی است. اما فکر میکنم آنها هم میخواهند توافقی انجام دهند. تمام زندگی من صرف بستن توافقها شده و آنها هم میخواهند توافقی داشته باشند.»
مقامهای شهر رمتگان تایید کردند آهارون میزراهی، ۷۶ ساله، که چهار ماه پیش در حملات موشکی جمهوری اسلامی به این شهر بهشدت زخمی شده بود، شامگاه یکشنبه بر اثر جراحات درگذشت.
میزراهی و همسرش هنگام اصابت موشک در آپارتمان محل زندگی خود بودند. او پس از حمله بهشدت زخمی شد و از آن زمان در بیمارستان بستری بود.
رییسجمهوری آمریکا در سخنرانی خود در پارلمان اسرائیل گفت منطقه از «دوران دردناک جنگ» عبور کرده و اکنون زمان صلح و بازسازی غزه است. او تاکید کرد اگر جمهوری اسلامی سلاح هستهای داشت، کشورهای عربی با توافق کنونی آتشبس غزه، احساس آسودگی نمیکردند.
دونالد ترامپ دوشنبه ۲۱ مهر در سخنرانی خود در کنست اسرائیل با اشاره به جنگ ۱۲ روزه گفت «بسیاری از تروریستهای ارشد ایران» از جمله فرماندهان و چهرههای دخیل در برنامه هستهای جمهوری اسلامی کشته شدند.
او توضیح داد که آمریکا در عملیات «چکش نیمهشب»، هفت بمبافکن بی–۲ را به ایران اعزام کرد و «صدها هواپیمای سوخترسان» این عملیات را پشتیبانی کردند.
ترامپ گفت: «میدانستم هواپیماهای بسیار زیبایی هستند اما نمیدانستم چه قابلیتهایی دارند.»
او افزود که جنگندههای اف–۳۲ و اف–۱۶ نیز در این عملیات مشارکت داشتند و «۳۷ ساعت پیوسته پرواز کردند».
همزمان با سخنرانی ترامپ، محمود عباس، رییس تشکیلات خودگردان فلسطین، برای شرکت در اجلاس صلح غزه وارد شهر شرمالشیخ در مصر شد.
این اجلاس بینالمللی به میزبانی عبدالفتاح سیسی، رییسجمهوری مصر و با رهبری رییسجمهوری آمریکا برگزار میشود و عباس به همراه دیگر رهبران منطقهای و جهانی، در آن حاضر خواهد بود.
ترامپ، جمهوری اسلامی، غزه
رییسجمهوری آمریکا در کنست تاکید کرد حملات آمریکا و اسرائیل به ایران، مانع دستیابی جمهوری اسلامی به سلاح هستهای شد.
او گفت: «اگر جمهوری اسلامی سلاح اتمی داشت، کشورهای عربی با توافق کنونی آتشبس غزه احساس آسودگی نمیکردند.»
به گفته ترامپ، تهران تنها «دو ماه با سلاح هستهای فاصله داشت» اما حمله آمریکا و اسرائیل «ابر بزرگی را از فراز خاورمیانه کنار زد».
رییسجمهوری آمریکا با بیان اینکه جمهوری اسلامی خواهان توافق است، تاکید کرد: «نه آمریکا و نه اسرائیل، خصومتی با مردم ایران ندارند.»
او همچنین گفت باید ابتدا بر پایان جنگ اوکراین تمرکز کرد و سپس «استیون ویتکاف و جرد کوشنر میتوانند روی توافق با جمهوری اسلامی نیز کار کنند».
رییسجمهوری آمریکا در عین حال ۱۳ مهر هشدار داد اگر جمهوری اسلامی برای از سر گرفتن برنامه هستهای خود تلاش کند، آمریکا «دوباره با آن برخورد خواهد کرد».
او از رهبران حکومت ایران خواست از حمایت از «گروههای نیابتی و تروریسم» دست بردارند و «حق اسرائیل برای وجود و بقا» را به رسمیت بشناسند: «ما به ایران میگوییم آماده هستیم؛ وقتی شما آماده باشید و این اتفاق خواهد افتاد. ایرانیان مردم سختکوشی هستند و نمیخواهند شاهد این وضعیت باشند.»
ترامپ: نتانیاهو را عفو کنید!
رییسجمهوری آمریکا در سخنرانی خود در پارلمان اسرائیل به مسائل داخلی این کشور نیز واکنش نشان داد.
او گفت: «آقای رییسجمهور [هرتزوگ]، چرا به نتانیاهو عفو نمیدهید؟ بیایید او را عفو کنید.»
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، از سال ۲۰۲۰ به اتهام رشوهخواری، تقلب و سوءاستفاده از اعتماد عمومی، در سه پرونده جداگانه محاکمه میشود.
او این اتهامها را رد کرده است.
ترامپ که در میان تشویق ایستاده نمایندگان سخن میگفت، جنگ غزه را «پایان یک کابوس طولانی و دردناک» توصیف کرد و گفت: «گروگانها بازگشتند و این احساس خوبی است.»
او افزود که کمکهای نظامی آمریکا، اسرائیل را «قویتر و قدرتمندتر» کرد و همین امر در نهایت به صلح انجامید.
ترامپ در ادامه حضور خود در کنست گفت: «دستاوردی بیسابقه است که تقریبا تمام منطقه با طرح خلع سلاح فوری غزه و خلع سلاح حماس موافقت کردهاند و امنیت اسرائیل دیگر تهدید نخواهد شد.»
ترامپ افزود: «اکنون زمان آن است که پیروزیهای نظامی علیه تروریستها را به جایزه نهایی یعنی صلح و شکوفایی در سراسر خاورمیانه تبدیل کنیم.»
در جریان سخنرانی ترامپ، ایمن عوده، یک نماینده چپگرای کنست، با بالا بردن پلاکاردی با عبارت «فلسطین را به رسمیت بشناسید»، سخنرانی او را قطع کرد و بلافاصله از تالار بیرون برده شد.
ترامپ در واکنش گفت: «این اقدام خیلی سریع و کارآمد بود.»
رییسجمهوری آمریکا گفت: «این فرصت فلسطینیهاست که برای همیشه از مسیر جنگ و نفرت جدا شوند. زمان آن است که نیروهای شر را از میان خود بیرون کنند و از مسیر افراطیگری فاصله بگیرند.»
ترامپ با تشکر از کشورهای عربی و اسلامی برای تعهدشان به بازسازی غزه گفت: «کشورهای ثروتمند عرب مبالغ هنگفتی برای بازسازی غزه اختصاص دادهاند و من هم قصد دارم در این بازسازی مشارکت کنم.»
او با اشاره به توافق آتشبس گفت: «من به بیبی [نتانیاهو] گفتم، تو به خاطر این تصمیم بیشتر از ادامه جنگ به یاد خواهی ماند. حالا میتوانی کمی مهربانتر باشی، بیبی، چون دیگر در جنگ نیستی!»
رییسجمهوری آمریکا با اشاره به بنبستهای سیاسی در اسرائیل، نتانیاهو را «مردی نه چندان آسان اما بزرگ» توصیف کرد و گفت: «همین ویژگیها او را رهبر خوبی کرده است.»
ترامپ در پایان سخنانش گفت قصد دارد پس از کنست به مصر برود تا در نشست صلح شرمالشیخ شرکت کند و بعد به شوخی گفت: «نتانیاهو با سخنرانی طولانیاش باعث شد که من دیرم بشود. فکر میکردم سریع میآیم و میروم، ولی نشد.»
با وجود فعال شدن مکانیسم ماشه علیه جمهوری اسلامی، سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، اعلام کرد که مسکو هیچ محدودیتی در همکاریهای فنی-نظامی با ایران ندارد و روسیه «بهطور قانونی»، تجهیزات جنگی مورد نیاز تهران را در چارچوب همکاری نظامی دوجانبه تامین میکند.
اظهارات لاوروف دوشنبه ۲۱ مهر در پاسخ به سوالی درباره احتمال ارسال سامانههای پدافند موشکی اس-۴۰۰ و هواپیماهای جنگنده به ایران بیان شد.
وزیر خارجه روسیه جزییاتی از تجهیزات مورد نیاز تهران که احتمالا از سوی مسکو تامین میشود، فاش نکرد.
این صحبتهای لاوروف در شرایطی است که با فعال شدن مکانیسم ماشه به خواست دولتهای اروپایی، سازمان ملل متحد تحریمهای تسلیحاتی و سایر محدودیتها علیه جمهوری اسلامی را بهدلیل برنامه هستهای تهران بازگرداند.
روسیه اعلام کرده است که این اقدام را به رسمیت نمیشناسد.
انتقادهای مقامات تهران از مسکو
پیش از این برخی مقامات جمهوری اسلامی اعلام کردهاند که روسیه در جریان جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، هیچ کمکی به تهران نکرد.
محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۹ مهر تاکید کرد که روسیه در زمینه پزشکی «به هیچ وجه کمک نکرد» و در دیگر زمینهها نیز کمکی به جمهوری اسلامی نکرد.
او افزود پیمانها، تفاهمنامههای راهبردی، نظامی یا امنیتی با روسیه، هیچگاه در عمل به درد جمهوری اسلامی نخوردهاند.
دیماه ۱۴۰۳، جمهوری اسلامی و روسیه با هدف تقویت همکاریهای بلندمدت، یک تفاهمنامه جامع راهبردی دوجانبه به امضا رساندند.
محمد صدر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، اوایل شهریورماه در گفتوگویی اعلام کرد که در جریان جنگ اخیر و جنگ قبل از آن میان جمهوری اسلامی و اسرائیل، این تردید به وجود آمده بود که چرا اسرائیل دقیقا از مکانهای تجهیزات پدافند هوایی ایران مطلع است.
او افزود که هم ارزیابیاش و هم اطلاعاتی که به او رسیده، حاکی است که «روسها اطلاعات تمام مراکز پدافندی را به اسرائیلیها داده بودند».
صدر با اشاره به آنچه که آن را «نامردی روسیه» خواند، تاکید کرد: «روسها این جوری هستند.»
نابودی پدافندهای ایران و تلاش برای گسترش همکاری نظامی با روسیه و چین
آبان ۱۴۰۳ نیز فاکسنیوز در گزارشی خبر داد که اسرائیل در حمله تلافیجویانه به خاک ایران، سه سامانه دفاع موشکی اس-۳۰۰ ساخت روسیه را منهدم کرد.
تلاش جمهوری اسلامی برای گسترش همکاری نظامی با روسیه در شرایطی است که ۱۴ مهر، یک منبع آگاه به ایراناینترنشنال گفت سپاه پاسداران و ستاد کل نیروهای مسلح از طریق شبکههای تجاری خود در چین از جمله دلالان نفتی، در حال مذاکره برای دریافت تسلیحات چینی همچون موشک، پهپاد و سامانههای پدافند هوایی هستند.