جمهوری اسلامی در تاریخ انقضای قطعنامه ۲۲۳۱: محدودیتهای هستهای ما پایان یافتند
جمهوری اسلامی در تاریخ انقضای قطعنامه ۱۰ ساله ۲۲۳۱ شورای امنیت که از توافق هستهای میان تهران و قدرتهای جهانی حمایت میکرد، اعلام کرد از نظر حکومت ایران، با پایان یافتن یک دهه مهلت، محدودیتهای هستهای جمهوری اسلامی نیز پایان یافتند.
عزتالله ضرغامی، رییس پیشین سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی، اعلام کرد که گشت ارشاد مثل قانون «ممنوعیت ماهواره» امروز متروک شده و «همه دلسوزان انقلاب به نادرستی و ناکارآمدی آن اذعان دارند».
ضرغامی که در دولت ابراهیم رئیسی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بود، در یادداشتی در روزنامه ایران نوشت: «قانون ممنوعیت ماهواره امروز متروک شده و به آن عمل نمیشود. سالها پیش رهبر هرگونه مداخله و حضور ماموران نیروی انتظامی در خانههای مردم و ضبط اموال و دستگیری آنان را منع کردند. کما اینکه امروز هم گشت ارشاد، متروک شده و همه دلسوزان انقلاب به نادرستی و ناکارآمدی آن اذعان دارند.»
این اظهارات در شرایطی است که اصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی، ۲۲ مهر در پاسخ به سوالی درباره اجرای قانون حجاب گفت: «قوانین حجاب به قوت خود باقی است و قانون مجازات اسلامی اجرا میشود، مجازات در نظر گرفته و بر اساس آن قانون اجرا خواهد شد.»
پیشتر محمدرضا باهنر، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، طی مناظرهای در رسانه انتخاب، درباره «نرم شدن پارادایمها در جمهوری اسلامی» گفت: «دیگر دوران اینکه با قانون اجباری حجاب مملکت را اداره کرد، گذشته است.»
او افزود: «لایحه حجاب را شورای عالی امنیت ملی "کات" کرده و قابل پیگیری نیست. از نظر حاکمیت دیگر الزامی برای اقدام پیرامون قانون حجاب و جریمه نقدی وجود ندارد.»
پس از واکنشها به این اظهارات، باهنر با عقبنشینی از مواضع خود در صداو سیما موضوع حجاب را «ضرورت اجتماعی» خواند و خواستار مجازات مخالفان حجاب اجباری شد.
ضرغامی: التزام به حجاب در جامعه عملا از بین رفته است
ضرغامی در ادامه یادداشت خود نوشت: «پس از مهسا امینی و موج اعتراضات، عملا التزام به حجاب اسلامی از سوی بخشی از زنان جامعه از بین رفت. هر چند اکثریت، بهویژه در شهرها و روستاهای کشور کماکان این موهبت ارزشمند الهی را پاس داشته و به آن مقید هستند.»
او اضافه کرد: «اجرا نشدن قانون عفاف و حجاب بهدلیل برخی نقاط ضعف، به منزله مخالفت با اصل حجاب اسلامی نیست.»
در هفتههای گذشته، گزارشهای متعددی از پلمب واحدهای صنفی از جمله کافهها و رستورانها در شهرهای مختلف به دلایلی مانند رعایت نکردن حجاب اجباری منتشر شده است.
فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ضمن تاکید بر اینکه تمامی واحدهای صنفی و اماکن عمومی در ایران ملزم به رعایت حجاب هستند، آنها را به تعطیلی یا پلمب تهدید کرد.
همچنین در ادامه فشارهای جمهوری اسلامی برای تحمیل حجاب اجباری به زنان در ایران، دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان تهران از تشکیل «اتاق وضعیت عفاف و حجاب» و سازماندهی بیش از ۸۰ هزار نیروی موسوم به «آمر به معروف» به عنوان مامور کنترل حجاب اجباری خبر داد.
گروه حماس آخرین گروگانهای زندهای را که در غزه نگه داشته بود، در ازای آزادی نزدیک به دو هزار زندانی و بازداشتشده فلسطینی، آزاد کرد. آزادی این افراد بر اساس مفاد آتشبس میان اسرائیل و حماس انجام شد و با تحویل اجساد چند گروگان دیگر ادامه یافت.
دولت اسرائیل شنبه ۲۶ مهر اعلام کرد پیکر الیاهو مارگالیت ۷۵ ساله، از غزه به این کشور بازگردانده شد.
الیاهو هفتم اکتبر ۲۰۲۳ در حمله حماس به قتل رسید و پیکرش به غزه ربوده شد.
خبرگزاری رویترز در گزارشی نوشت که پس از آزادی گروگانهای زنده، حماس اجساد شماری از گروگانهای درگذشته را نیز تحویل داد.
درباره ۲۰ گروگان زنده آزادشده و گروگانهای باقیمانده در غزه که مرگ آنان اعلام شده، در ادامه جزییاتی آمده است.
گروگانهای فستیوال نُوا
بیشتر گروگانهای زنده آزادشده، از محل فستیوال موسیقی نُوا در نزدیکی کیبوتص رئیم در جنوب اسرائیل ربوده شده بودند.
در میان آنان اویاتار دیوید، ۲۴ ساله، دیده میشود که حماس در ماه اوت ویدیویی از او منتشر کرده بود؛ در حالی که بهشدت نحیف به نظر میرسید و در ویدیو میگفت در حال کندن قبر خود است.
همچنین آلون اوهل، پیانیست ۲۴ ساله و اویناتان اور، ۳۲ ساله، از جمله آزادشدگان هستند.
ویدیویی از ربوده شدن اور همراه با نوآ آرگامانی، دوستدختر او که گریه میکرد و در حالی که اور را نیز پیاده در کنار او میبردند، بهسویش دست دراز کرده بود، در سراسر جهان منتشر شد.
آرگامانی در ماه ژوئن نجات یافت و این دو اندکی پس از آزادی اور، دوباره با هم دیدار کردند.
گروگانهایی از کیبوتصها
هفت نفر از گروگانها از خانههایشان در کیبوتصها، شهرکهای کوچک نزدیک مرز غزه، ربوده شدند.
در میان آنان گالی و زیو برمن، دوقلوهای ۲۸ ساله و آریل کونیو، ۲۸ ساله و دیوید کونیو، ۳۵ ساله، دو برادر هستند که همراه با شارون، همسر دیوید و دو دختر خردسالشان ربوده شدند.
شارون و دختران در آتشبس کوتاه نوامبر ۲۰۲۳ آزاد شدند.
سربازان اسرائیلی
ماتان انگرست، ۲۲ ساله، و نمرود کوهن، ۲۰ ساله، دو سرباز وظیفه اسرائیلی هستند.
نیروهای حماس در جریان حمله هفتم اکتبر به اسرائیل، آنان را اسیر کردند که در جریان اجرای طرح صلح دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، برای غزه، آزاد شدند.
اتباع خارجی
در میان ۱۸ گروگان باقیمانده در غزه، سه تبعه خارجی وجود دارند که هر سه (یک دانشجوی تانزانیایی و دو کارگر تایلندی)، رسما درگذشته اعلام شدهاند.
جسد بیپین جوشی، دانشجوی نپالی، نیز از سوی حماس تحویل داده شده است.
گروگانهای درگذشته
تمام گروگانهایی که هنوز در غزه هستند، بر اساس یافتههای پزشکی قانونی و اطلاعات امنیتی، از سوی مقامات اسرائیلی رسما درگذشته اعلام شدهاند.
یکی از آنان سرباز اسرائیلیای است که در جنگ سال ۲۰۱۴ اسرائیل و حماس کشته شده بود. سایر قربانیان از جمله ۲۵۱ گروگانی بودند که در جریان حمله حماس در هفتم اکتبر ۲۰۲۳ ربوده شدند. حملهای که منجر به آغاز جنگ شد.
برخی از این افراد پیش از ربوده شدن کشته شده بودند و برخی دیگر بهدست گروگانگیران یا در حملات هوایی اسرائیل در غزه کشته شدند.
حماس اعلام کرده است یافتن برخی اجساد ممکن است زمانبر باشد زیرا همه محلهای دفن مشخص نیستند.
قرار است کارگروهی بینالمللی برای شناسایی و بازیابی تمامی اجساد تشکیل شود.
علی بیتاللهی، رییس بخش زلزلهشناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی گفت: «۷۵۰ شهر ایران در معرض فرونشست زمین قرار دارند.»
او اضافه کرد: «بررسیها نشان میدهد که حدود ۶۳ اثر تاریخی ثبتشده ملی و ۲۷ اثر دارای اهمیت جهانی در نواحی فرونشستی واقع شدهاند.»
این مقام دولتی افزود: «بیش از ۱۰ هزار آبادی نیز در محدوده فرونشست قرار دارند. با توجه به اینکه در این کانونهای جمعیتی بزرگ شبکههای حملونقل، خطوط انتقال نفت و گاز و سایر زیرساختهای حیاتی وجود دارد، طبیعی است که این پدیده خسارات جدی به این تاسیسات وارد کند.»
حسن امامی رضوی، رییس دبیرخانه شورایعالی سلامت و امنیت غذایی گفت: «باید سبوسگیری در نان کم شود. برخلاف تصور مردم که نان بربری را بهترین نان میدانند، بیشترین سبوسگیری در بربری است و توصیه من به مردم این است که نان بربری کمتر مصرف کنند چون میزان سبوسگیری نان سنگک بهتر است.»
او افزود: «در حال حاضر ۸۰۰ هزار نفر در ایران دچار سوءتغذیه شدید هستند و از طرفی دورریز غذا در ایران بسیار بالاست.»
سلیمان عباسی، مدیرکل درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: «حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار نفر در ایران، به شکل تفریحی مواد مخدر مصرف میکنند.»
او اضافه کرد: «این آمار نگرانکننده است و نشان میدهد اعتیاد در میان جوانان با ظاهری عادی و زندگی روزمره نیز در حال گسترش است.»
این مقام ستاد مبارزه با مواد مخدر افزود: «وقتی در برخی سریالها و فیلمهای نمایش خانگی، مصرف مواد و سیگار بدون قبح نمایش داده میشود، این پیام به نوجوانان منتقل میشود که این رفتارها عادی یا حتی جذاب است.»
وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی در بیانیهای نوشت: «دوره زمانی ۱۰ ساله تعیین شده طبق این قطعنامه در روز شنبه مورخ ۲۶ مهر ۱۴۰۴ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۵) به پایان میرسد و همه مفاد آن شامل محدودیتهای پیشبینی شده در مورد برنامه هستهای ایران و سازوکارهای مربوطه، از این تاریخ خاتمهیافته تلقی میشوند.»
صدور این بیانیه در شرایطی است که آلمان، بریتانیا و فرانسه، از امضاکنندگان برجام، ششم شهریور در نامهای به شورای امنیت سازمان ملل، روند ۳۰ روزه مکانیسم ماشه برای بازگشت تحریمهای این سازمان را فعال کردند.
با پایان مهلت پیشبینیشده در قطعنامه شورای امنیت، از ششم مهر همه تحریمهای پیشین این نهاد جهانی علیه تهران دوباره برقرار شدند.
اکنون مقامات حکومت ایران با انکار واقعیت و تکیه بر حمایت لفظی روسیه و چین، خود را در موضع «ایستادگی در برابر غرب» نشان میدهند.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، شنبه اعلام کرد: «حرکت سه کشور اروپایی برای بازگشت قطعنامهها علیه ایران وجاهت قانونی ندارد.»
پیش از او، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی نیز بازگرداندن تحریمها از طریق سازوکار موسوم به «مکانیسم ماشه» را «اقدامی غیرقانونی» خواند که به گفته او «توسط چند دولت منزوی دنبال میشود».
عراقچی هشدار داد کشورهایی که «بر تحریف واقعیت» پافشاری میکنند، «در مسیر انزوا» گام برمیدارند.
خبرگزاری ایلنا شنبه ۲۶ مهر به نقل از محمدمهدی شهریاری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، نوشت: «عراقچی میگوید ما ۴۰۰ کیلو مواد ۶۰ درصدمان را داریم میدهیم که مکانیزم ماشه منتفی شود.»
۱۵ مهر، روزنامه حکومتی فرهیختگان، وابسته به دانشگاه آزاد اسلامی، با اشاره به سوال آژانس از جمهوری اسلامی درباره مکان ۴۴۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد، نوشت در واکنش به فعال شدن مکانیسم ماشه، بهترین راهبرد «حفظ ابهام و شفافسازی نکردن» است.
این روزنامه با اشاره به لزوم همکاری نکردن برای ورود بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تاسیسات هستهای در ایران افزود: «حفظ ابهام هستهای به معنای عدم شفافسازی در مورد وضعیت اورانیوم و تاسیسات، بهترین راه برای مقابله با این فشارهاست.»
این در حالی است که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، اعلام کرده است این کشور از محل نگهداری ۴۵۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا در ایران اطلاع دارد و این اطلاعات را با آمریکا به اشتراک گذاشته است.
نتانیاهو ششم مهر در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز گفت: «من میدانم ذخایر اورانیوم غنیشده ایران کجاست.»
موضوع اورانیوم غنیشده در ایران یکی از موارد اختلاف میان تهران و قدرتهای جهانی است.