رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، اعلام کرد که این کشور در حال مذاکره با قطر و عمان برای خرید جنگنده‌های دست‌دوم یوروفایتر تایفون است. این اقدام در چارچوب تلاش آنکارا برای تقویت توانمندی‌های نیروی هوایی ترکیه صورت می‌گیرد.
او این اظهارات را پنج‌شنبه در پرواز بازگشت از سفرش به برخی کشورهای عربی خلیج فارس از جمله قطر و عمان به خبرنگاران گفت.
اردوغان گفت: «ما با طرف‌های قطری و عمانی در خصوص خرید جنگنده‌های یوروفایتر گفت‌وگو کردیم.»
ترکیه قصد دارد ده‌ها فروند یوروفایتر و دیگر جنگنده‌های پیشرفته را به‌عنوان یک اقدام موقت برای تقویت ناوگان هوایی خود خریداری کند تا زمانی که جنگنده بومی نسل پنجم این کشور با نام«قاآن» وارد مرحله عملیاتی شود.
امضای توافق با بریتانیا
در ماه ژوئیه، ترکیه و بریتانیا یک توافق‌نامه اولیه برای فروش جنگنده‌های یوروفایتر تایفون امضا کردند.
این جنگنده‌ها از سوی کنسرسیومی متشکل از بریتانیا، آلمان، ایتالیا و اسپانیا تولید می‌شوند.
با این حال، گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت ترکیه همچنین در تلاش است تا برای تامین نیازهای فوری خود، جنگنده‌های دست‌دوم را از کشورهای حوزه خلیج فارس تهیه کند.
اردوغان درباره مذاکرات با قطر و عمان افزود: «این مذاکرات که از نظر فنی موضوعی بسیار دقیق و پیچیده است، به شکل مثبتی پیش می‌رود.»
در جریان سفر سه‌روزه رییس‌جمهوری ترکیه به کویت، قطر و عمان، چندین توافق‌نامه، از جمله در بخش دفاعی، میان ترکیه و این کشورها امضا شد.
دفتر ریاست‌جمهوری ترکیه با تایید امضای این قراردادها جزئیات بیشتری ارائه نکرد.
تلاش ترکیه برای خرید اف-۳۵
ترکیه که یکی از اعضای ناتو است، همچنین در تلاش است تا بار دیگر به برنامه‌ی جنگنده‌های اف-۳۵تحت رهبری ایالات متحده بازگردد؛ برنامه‌ای که در سال ۲۰۱۹ پس از خرید سامانه‌های دفاع موشکی ساخت روسیه از نوع اس-۴۰۰از آن کنار گذاشته شد.
آمریکا آن زمان خطرات امنیتی را برای برنامه اف-۳۵ دلیل این تصمیم اعلام کرده بود.
اردوغان ماه گذشته در دیدار با دونالد ترامپ رییس‌جمهوری ایالات متحده، در کاخ سفید، موضوع بازگشت ترکیه به این برنامه را مطرح کرد.
مقام‌های ترکیه اعلام کرده‌اند که این کشور قصد دارد در مجموع ۱۲۰ فروند جنگنده خریداری کند.
این جنگنده‌ها شامل ۴۰ فروند یوروفایتر، ۴۰ فروند اف-۱۶ ساخت آمریکا و ۴۰ فروند اف-۳۵ است و قرار است به عنوان یک ناوگان انتقالی عمل کنند، تا زمانی که جنگنده بومی قاآن در زودترین زمان ممکن، یعنی حدود سال ۲۰۲۸، وارد نیروی هوایی ارتش ترکیه شود.
به گزارش یورونیوز، یافتههای پژوهش مورد نظر مشخص کرد بخشهایی از قشر و ساختارهای زیرقشری مغز در مردان با سرعت بیشتری دچار کاهش حجم می‌شود. بیشترین تغییرات در نواحی مرتبط با حرکت و پردازش دیداری مشاهده شد؛ روندی که بیانگر افت سریع‌تر عملکرد برخی بخشهای کلیدی مغز در مردان در مقایسه با زنان است.
قشر پسمرکزی مغز که مسئول درک حواس بدنی مانند لمس، درد و تشخیص موقعیت اندامهاست، در مردان با افزایش سن سالانه حدود دو درصد کوچکتر می‌شود؛ رقمی تقریبا دو برابر سرعت کاهش در زنان که نزدیک به ۱.۲ درصد در سال است.
در مقابل، اسکنها نشان دادند بطنهای مغزی در زنان با افزایش سن بیشتر گسترش مییابد؛ تغییری طبیعی در روند پیری، اما در مجموع کاهش ساختارهای مغزی در زنان کمتر از مردان گزارش شد.
پژوهشگران همچنین دریافتند قشر مغز مردان، لایه بیرونی و چین خورده مغز که مرکز پردازشهای پیچیده شناختی است، در نواحی خاصی از جمله بخشهای پاراهیپوکمپ (مرتبط با حافظه و شناسایی چهره) نازکتر می‌شود.
علاوه بر این، کاهش حجم ساختارهای زیرقشری که در کنترل حرکات بدن نقش دارند، در مردان محسوستر بوده است. یافتهای که نشان می‌دهد روند پیری مغز در مردان با سرعت و شدت بیشتری پیش می‌رود.
چرا آلزایمر در زنان شایعتر است؟
پژوهشگران تاکید میکنند تفاوتهای ساختاری مغز که در روند طبیعی پیری دیده می‌شود، به تنهایی نمیتواند علت شیوع بالاتر آلزایمر در میان زنان باشد.
به گفته آنان، عوامل متعددی در این زمینه نقش دارند و ترکیب پیچیدهای از تغییرات زیستی و محیطی، احتمال بروز این بیماری را در زنان افزایش می‌دهد.
مطالعات پیشین نشان دادند تغییرات هورمونی پس از یائسگی، تفاوت در عملکرد سیستم ایمنی و عروق خونی و همچنین عوامل ژنتیکی میتوانند در این تفاوت جنسیتی موثر باشند.
همچنین عمر طولانیتر زنان احتمال ابتلا به آلزایمر را در سال‌های پایانی زندگی افزایش می‌دهد.
بر پایه گزارش سازمان بهداشت جهانی، در سال ۲۰۲۱ حدود ۵۷ میلیون نفر در سراسر جهان با زوال عقل زندگی کردند و هر سال نزدیک به ۱۰ میلیون مورد جدید شناسایی می‌شود.
برآوردها نشان می‌دهد خطر ابتلا به آلزایمر از سن ۴۵ سالگی برای زنان حدود یک نفر از هر پنج نفر و برای مردان یک نفر از هر ۱۰ نفر است.
آماری که نشاندهنده تفاوت معنادار میان دو جنس در مواجهه با این بیماری است.
پژوهشگران معتقدند بررسی ساختار مغز به تنهایی نمیتواند پاسخ روشنی برای تفاوت جنسیتی در بروز آلزایمر ارائه دهد. برای درک دقیقتر این تفاوتها باید مطالعاتی جامعتر انجام شود که عوامل زیستی، ژنتیکی، عروقی و هورمونی را همزمان بررسی کند تا علل اصلی آسیبپذیری مغزی در زنان و مردان روشنتر شود.
دولت استرالیا جمعه دوم آبان اعلام کرد نشانه‌هایی از ویروس خطرناک اچ-۵ در حیات وحش جزیره هِرد در اقیانوس منجمد جنوبی مشاهده شده است.
این مورد هنوز به تایید رسمی نرسیده، اما دانشمندان از افزایش غیرعادی تلفات در فیل‌های دریایی خبر داده‌اند.
ویروس اچ-۵ که از نوع بسیار مسری آنفلوانزای پرندگان است، در سال‌های اخیر در میان پرندگان وحشی در سراسر جهان گسترش یافته و موجب شیوع گسترده بیماری در مرغداری‌ها و حتی گاوداری‌های آمریکا شده است.
چند مورد ابتلای انسانی نیز در میان کارگران مرغداری‌ها و لبنیات در آمریکا گزارش شده است.
در آلمان بیش از دو هزار درنا و ده‌ها هزار مرغ بر اثر شیوع ویروس آنفلوانزای پرندگان تلف شد‌ه‌اند.
در هفته‌های اخیر موارد ابتلا در هفت ایالت آلمان گزارش شده است و موسسه فدرال فریدریش لوفلر که مرجع اصلی تحقیق در زمینه سلامت دام به شمار می‌رود، خطر ابتلا برای پرندگان آبی و گله‌های طیور را از اوایل هفته جاری «بسیار بالا» ارزیابی کرده است.
در مرز میان ایالت‌های تورینگن و زاکسن-آنهالت بیش از ۵۰۰ لاشه پرنده پیدا شده و در ناحیه دریاچه‌های مکلنبورگ نیز بیش از ۱۰۰ مورد گزارش شده است.
کارشناسان هشدار می‌دهند که هنوز زمان اوج مهاجرت درناها فرا نرسیده و احتمال افزایش قابل توجه تلفات وجود دارد.
بلژیک ۳۰ مهر اعلام کرد به‌دنبال شناسایی ویروس اچ-۵ان-۱ در یک مزرعه بوقلمون در شمال این کشور، همه پرندگان از اول آبان باید در مکان‌های سرپوشیده نگهداری شوند.
این اقدام در پی مرگ ۳۱۹ پرنده و معدوم‌سازی باقی گله شامل ۶۷ هزار بوقلمون انجام شد.
فرانسه و هلند نیز در هفته‌های اخیر تصمیم مشابهی اتخاذ کرده‌اند. در تازه‌ترین مورد، دولت هلند اعلام کرد حدود ۱۶۱ هزار مرغ را در یک مزرعه در شرق کشور معدوم خواهد کرد.
سازمان جهانی بهداشت دام گزارش داده که اسلواکی نیز شاهد شیوع تازه ویروس آنفلوانزای پرندگان است.
دانمارک هم ۱۶ مهر اعلام کرد ۱۵۰ هزار مرغ را در شبه‌جزیره یوتلند به‌دلیل ابتلا به این ویروس از بین خواهد برد. این نخستین مورد از این بیماری از زمان رفع محدودیت‌های قبلی در آوریل ۲۰۲۵ است.
آنفلوانزای پرندگان در آسیا
در قاره آسیا، ژاپن ۳۰ مهر از بروز یک مورد شدید آنفلوانزای پرندگان در مزرعه تخم‌مرغ در شهر شی‌رائوی واقع در جزیره هوکایدو خبر داد. در این مزرعه ۴۶ پرنده تلف شدند و سایر جزئیات هنوز اعلام نشده است.
در ایران نیز سازمان جهانی بهداشت دام ۱۵ مهر با استناد به گزارش مقامات ایرانی، از بروز این ویروس در شمال کشور خبر داده بود. در این حادثه ۱۰ پرنده از یک گله ۹۰تایی تلف و بقیه معدوم شدند.
شیوع گسترده آنفلوانزای پرندگان طی سال‌های اخیر موجب نابودی صدها میلیون قطعه طیور در سراسر جهان شده و پیامدهایی همچون افزایش قیمت مواد غذایی، اختلال در زنجیره تامین و نگرانی از خطر همه‌گیری انسانی را در پی داشته است.
آمار ابتلای انسان‌ها
از سال ۲۰۰۳ تا اول ژوئیه ۲۰۲۵، در مجموع ۹۸۶ مورد ابتلای انسانی به ویروس اچ-۵-ان-۱ در ۲۵ کشور گزارش شده که ۴۷۳ مورد آن منجر به مرگ انجامیده است.
تقریبا همه این موارد در پی تماس مستقیم با پرندگان آلوده یا محیط‌های آلوده رخ داده‌اند و تاکنون هیچ انتقال پایدار میان انسان‌ها مشاهده نشده است.
در سال ۲۰۲۵ نیز موارد انسانی پراکنده باقی مانده و کامبوج در این میان بیشترین موارد را ثبت کرده است.
موارد انسانی ابتلا در سال جاری
موارد انسانی ابتلا به آنفلوآنزای پرندگان همچنان پراکنده و اغلب پس از تماس نزدیک با پرندگان بیمار یا محیط‌های آلوده رخ می‌دهد.
بر اساس داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌های آمریکا، از اول ژانویه تا چهارم اوت ۲۰۲۵، در مجموع ۲۶ مورد ابتلای انسانی به اچ-۵-ان-۱ در جهان شناسایی شد که ۲۳ مورد خارج از آمریکا بود و ۱۱ مورد به مرگ انجامید.
در ایالات متحده سه مورد خفیف در ابتدای سال ۲۰۲۵ ثبت شد و از میانه فوریه تاکنون مورد جدیدی گزارش نشده است.
نخستین مرگ انسانی ناشی از اچ-۵-ان-۱ در آمریکا در ششم ژانویه ۲۰۲۵ در لوییزیانا به تایید رسید.
