رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس: نظام اسلامی مقتدرتر از گذشته قله‌ها را طی می‌کند
در حالی که شاخص کیفیت هوا در اصفهان و مشهد در وضعیت ناسالم قرار دارد و ۱۰ شهر استان خوزستان با آلودگی شدید هوا مواجه هستند، شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اعلام کرد این کلان‌شهر از ابتدای سال ۱۴۰۴ تنها شش روز هوای پاک داشته است.
شرکت کنترل کیفیت هوای تهران شنبه سوم آبان اعلام کرد پایتخت از ابتدای امسال در مجموع ۱۱۵ روز هوای قابل قبول، ۸۵ روز هوای آلوده برای گروه‌های حساس و هشت روز هوای آلوده برای همه افراد جامعه داشته است.
شاخص کیفیت هوا پنج دسته اصلی دارد که بر اساس آن، از عدد صفر تا ۵۰، هوای پاک، از ۵۰ تا ۱۰۰، هوای سالم، بین ۱۰۰ تا ۱۵۰، هوای ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰، هوای ناسالم (برای همه)، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰، شرایط کیفی هوا خطرناک محسوب می‌شود.
کارشناسان محیط زیست هشدار داده‌اند که تداوم این شرایط می‌تواند سلامت عمومی را تهدید کند و از شهروندان خواسته‌اند تا حد امکان از فعالیت‌های طولانی‌مدت در فضای باز خودداری کنند.
خوزستان در بحران
در خوزستان وضعیت هوا بحرانی‌تر است. اداره‌کل حفاظت محیط زیست این استان اعلام کرد هوای امروز در ۱۰ شهر آلوده است.
بر اساس این گزارش، هوای اهواز، کارون و خرمشهر در وضعیت قرمز و ناسالم برای همه گروه‌ها قرار دارد و سایر شهرها نیز برای گروه‌های حساس، ناسالم هستند.
محمد سبزه‌زاری، مدیرکل هواشناسی استان خوزستان، گفت: «پدیده غالب در این هفته غبار صبحگاهی و افزایش غلظت آلاینده‌ها در شهرهای صنعتی و پرجمعیت استان است.»
او اضافه کرد که جو نسبتا پایداری در استان حاکم خواهد بود و همین پایداری «یکی از عوامل تشدید آلودگی» است.
امیر خلفیان، دادستان مرکز خوزستان، با اشاره به تداوم آلودگی شدید در این استان گفت: «هوای پاک حق مسلم مردم خوزستان است و در صورت مشاهده هرگونه قصور یا ترک فعل از سوی دستگاه‌های مسئول در کنترل آلودگی، با متخلفان برخورد قضایی خواهد شد.»
اصفهان و مشهد در محدوده ناسالم
در مشهد، شاخص میانگین کیفیت هوا در ۲۴ ساعت گذشته عدد ۱۲۳ را ثبت کرده و در محدوده ناسالم قرار دارد.
اداره کل محیط زیست استان خراسان رضوی اعلام کرد هوای ۲۱ منطقه از مشهد در وضعیت ناسالم و تنها دو منطقه در شرایط سالم هستند.
مقام‌های محلی از بیماران قلبی و تنفسی، کودکان و زنان باردار خواسته‌اند در فضای باز تردد نکنند و توصیه‌های خودمراقبتی را جدی بگیرند.
شاخص کیفیت هوای اصفهان نیز با میانگین عدد ۱۱۴ در وضعیت ناسالم ثبت شد و کارشناسان نسبت به خطرات سلامتی ناشی از آلودگی و لزوم رعایت توصیه‌های ایمنی هشدار دادند.
آلودگی هوا در سال‌های گذشته بارها به سطوح بحرانی رسیده و هجوم ریزگردها بر دامنه بحران‌های زیست‌محیطی و تهدیدهای سلامت عمومی افزوده است.
با وجود گسترش این وضعیت، جمهوری اسلامی برنامه‌ای منسجم و پایدار برای مهار و مدیریت این بحران ارائه نکرده است.
در حالی که مهاجرت دانشجویان و استادان دانشگاه‌های ایران به‌دلیل افت آموزشی و دیگر مشکلات از جمله مسائل معیشتی افزایش یافته است، محمود کمره‌ای، معاون آموزشی دانشگاه تهران، اعلام کرد حدود ۳۰ درصد دانشجویان این دانشگاه بر اساس «ضوابط قانونی سهمیه» پذیرفته می‌شوند.
کمره‌ای شنبه سوم آبان‌ماه به خبرگزاری ایسنا گفت: «با توجه به این‌که دانشجویان ورودی جدید، تازه وارد دانشگاه شده‌اند، هنوز برآوردی نداریم از این‌که چند درصد این ورودی‌ها بر اساس سهمیه پذیرش شدند؛ اما در سال‌های گذشته حدود ۳۰ درصد دانشجویان دانشگاه تهران بر اساس ضوابط قانونی سهمیه در این دانشگاه پذیرش شدند.»
او در ادامه گفت: «بیش از ۱۵۰ نفر از رتبه‌های برتر گروه‌های آزمایشی کنکور وارد دانشگاه تهران شدند و توزیع پذیرش رتبه‌های برتر در رشته‌های مختلف یکسان نیست.»
از سوی دیگر اواسط تیر سال گذشته گزارش‌هایی رسمی درباره «همکاری و توافق» گروه حشد الشعبی با دانشگاه تهران برای تحصیل نیروهایش در این دانشگاه منتشر شد که واکنش‌هایی به‌دنبال داشت.
جمعی از فعالان دانشجویی دانشگاه تهران با انتشار بیانیه‌ای، حضور این نیروها و امثال آنان را در دانشگاه‌های ایران، «لشکرکشی به دانشگاه» خواندند و گفتند در برابر پذیرش آنان مقاومت خواهند کرد.
طی دو دهه، بین ۶۶ هزار تا ۲۰۰ هزار دانشجو از ایران مهاجرت کردند
کارن ابری‌نیا، دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران، اعلام کرد که بنا بر آمار رسمی، از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ حدود ۶۶ هزار دانشجو از ایران مهاجرت کردند اما آمارهای غیررسمی می‌‌گویند در این فاصله حدود ۲۰۰ هزار دانشجو مهاجرت کرده‌اند.
ابری‌نیا در گفت‌وگویی با خبرآنلاین گفت بیشتر این دانشجویان، «دانشجویان دانشگاه‌های برتر» بودند که «نخبه‌های ایران هستند و هر کدامشان می‌توانند محور یک تحول باشند».
او افزود: «نه فقط دانشگاه تهران، به‌طور کلی از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۳ از میان شش هزار استاد در رشته‌های فنی-مهندسی در دانشگاه‌های برتر، یک هزار و ۵۰۰ نفر - به‌عبارتی ۲۵ درصد آن‌ها - مهاجرت کردند.»
به گفته دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران، در دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران حدود ۱۰ نفر از اساتید یا خودشان را بازنشسته کردند و مهاجرت کردند یا این‌که در فرصت مطالعاتی بودند و برنگشتند.
این اولین بار نیست که در مورد مهاجرت دانشجویان و دانشگاهیان از ایران هشدار داده می‌شود.
فروردین امسال، محمد جلیلی، رییس مرکز جذب اعضای هیات علمی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، هشدار داد خروج اعضای هیات علمی به دانشگاه‌های مادر کشور رسیده است.
به گفته جلیلی، این استادان پس از خروج از دانشگاه، در حوزه تخصص خود مشغول به کار می‌شوند یا از کشور مهاجرت می‌کنند.
مهاجرت ۷۰ استاد دانشگاه صنعتی شریف طی سه سال
ابراهیم آزادگان، استاد دانشگاه صنعتی شریف نیز به خبرآنلاین گفت: «در سه سال اخیر ما با یک فاجعه در دانشگاه شریف مواجه شدیم. نزدیک به ۷۰ نفر از اساتید، دانشگاه را ترک کردند و هنوز نتوانسته‌ایم جایگزین مناسبی برای آن‌ها پیدا کنیم.»
ابری‌نیا نیز درباره فشار بر استادان دانشگاه در ایران گفت که در دولت ابراهیم رئیسی «یکی از همکاران را در اتاقی نشانده بودند و کلی سوال و جواب کرده بودند، بعد به او گفته بودند تو اصلا بلدی قرآن بخوانی، این استاد هم گفته بود بله، بعد قرآن جلویش گذاشته بودند و گفته بودند بخوان».
او افزود: «یا در مورد دیگری به یکی از استادان جوان ما گفته بودند چرا تا حالا ازدواج نکردی، گفته اتفاقا دوست دارم ازدواج کنم اما تا حالا برایم موقعیت مناسب ایجاد نشده. به استاد جوان ما گفته بودند اگر تا سال آینده ازدواج نکنی قراردادت را تمدید نمی‌کنیم.»
پیش‌تر مسعود تجریشی، سرپرست دانشگاه صنعتی شریف، از قطع همکاری کامل ۲۶ عضو هیات علمی این دانشگاه خبر و هشدار داد این اتفاق، به معنای از دست دادن ۱۳۰ مقاله در سال است.
تجریشی سه‌شنبه ۱۵ مهر در مصاحبه‌ای گفت از ۴۶۰ عضو هیات علمی، ۲۶ نفر به‌طور کامل قطع همکاری کرده‌اند و «مطمئنا» دیگر به دانشگاه برنمی‌گردند.
او ابراز نگرانی کرد که اگر اقدام فوری انجام نشود، اساتید دانشگاه آرام‌آرام به «بهانه‌های فرصت مطالعاتی یا مرخصی بدون حقوق» به خارج از کشور می‌روند و دیگر برنمی‌گردند.
رضا طلایی‌نیک، سخنگوی وزارت دفاع جمهوری اسلامی گفت: «اگر دشمن هوس تهدید دیگری داشته باشد، قطعا ناکام‌تر از جنگ ۱۲ روزه خواهد بود.» او ادامه داد: «توانمندی‌های تسلیحاتی، عملیاتی و پشتیبانی نیروهای مسلح نسبت به قبل از این جنگ افزایش قابل توجهی داشته است.»
او افزود: «دشمن با توجه به ناکامی و ضربه سنگینی که در جنگ ۱۲ روزه متحمل شد، بعید است که بدون محاسبه آسیب‌پذیری‌های خود، قدرت تصمیم‌گیری برای حمله مجدد را داشته باشد.»
بر اساس داده‌های سازمان پزشکی قانونی در پنج ماه نخست سال جاری، از میان چهار هزار و ۲۳۲ مرگ ناشی از انواع مسمومیت‌ها، حدود پنج درصد مربوط به مسمومیت با الکل‌های خوراکی بوده و بیشترین موارد در شهرهای کرج، تهران، مشهد، ساری و اهواز گزارش شده است.
گزارش جدید سازمان پزشکی قانونی که شنبه سوم آبان منتشر شد، نشان می‌دهد مصرف مشروبات الکلی دست‌ساز و تقلبی، مهم‌ترین علت مسمومیت‌های الکلی در کشور است.
سال ۱۴۰۳، سهم مسمومیت با الکل از کل مرگ‌ومیرهای ناشی از مسمومیت، حدود شش درصد بود.
بر اساس آمار بیمارستان‌های مرجع، سال گذشته ۱۰ درصد از مراجعه‌کنندگان به مراکز درمانی به‌دلیل مسمومیت با الکل بستری شده‌اند. این رقم در شش‌ماهه نخست امسال به ۸.۵ درصد کاهش یافته است.
این در حالی است که علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، ۱۹ مهر‌ماه اعلام کرد آمار واقعی مسمومیت با الکل تقلبی در ایران ۱۰ برابر بیشتر از مواردی است که به‌دلیل این مسمومیت، به اورژانس مراجعه می‌کنند.
در کنار مسمومیت با الکل، آمارها نشان می‌دهند که سوءمصرف مواد مخدر و محرک نیز همچنان عامل قابل توجهی در مرگ‌ومیرهای ناشی از مسمومیت است.
سال ۱۴۰۳ حدود ۲۱.۳ درصد و در پنج ماه نخست امسال ۲۱.۶ درصد از مرگ‌ها به دلیل استعمال مواد مخدر و عوارض ناشی از اعتیاد بوده است. بیشترین موارد مسمومیت در این بخش مربوط به متادون با سهمی نزدیک به ۴۷ درصد گزارش شده است، در حالی که پس از آن ترامادول و تریاک بیشترین سهم را داشته‌اند.
از سوی دیگر، سهم سموم در مرگ‌های ناشی از مسمومیت نیز نگران‌کننده است.
سال گذشته، حدود ۲۴ درصد از تلفات ناشی از انواع مسمومیت به مصرف سموم اختصاص داشته و قرص برنج به‌تنهایی عامل ۱۳.۶ درصد از کل این مرگ‌ها بوده است.
این رقم طی سال‌های اخیر روندی صعودی داشته، هرچند واردات، خرید و فروش و استفاده از فسفید آلومینیوم در کشور ممنوع است.
گازهای کشنده
سازمان پزشکی قانونی همچنین از مرگ ناشی از گاز مونوکسیدکربن به عنوان یکی از تهدیدهای جدی سلامت عمومی در فصل سرما یاد کرد.
طبق آمار رسمی، سال گذشته ۷.۸ درصد و در پنج ماه نخست امسال شش درصد از مرگ‌های ناشی از مسمومیت به‌دلیل استنشاق گاز مونوکسیدکربن بوده است.
بیشترین موارد نیز در مشهد، اردبیل، تهران، تبریز و کرج ثبت شده است.
اما مسمومیت دارویی همچنان بیشترین سهم را در مرگ‌ومیرها دارد.
سال ۱۴۰۳، حدود ۴۲.۵ درصد از کل مرگ‌های ناشی از مسمومیت‌ها به داروها مربوط بود و در پنج ماه نخست امسال این رقم به ۴۸.۴ درصد افزایش یافته است.
داروهای آرام‌بخش مانند بنزودیازپین‌ها، مسکن‌های غیرافیونی و داروهای ضدافسردگی، در صدر موارد قرار دارند.
آمار رسمی نشان می‌دهد بیشترین قربانیان مسمومیت در ایران مردان هستند. حدود ۷۸ درصد از مرگ‌های ناشی از مسمومیت در مردان و ۲۲ درصد در زنان رخ داده است.
همچنین، نزدیک به نیمی از موارد مسمومیت، «عمدی و در چارچوب اقدام به خودکشی» گزارش شده است.
پزشکی قانونی تاکید کرد بخش بزرگی از این مسمومیت‌ها قابل پیشگیری است و «با افزایش آگاهی عمومی، نظارت بر بازار مواد شیمیایی و دارویی و رعایت نکات ایمنی به‌ویژه در استفاده از وسایل گرمایشی»، می‌توان آمار قربانیان را کاهش داد.
این گزارش هم‌زمان با آغاز «هفته پیشگیری از مسمومیت‌ها» در ایران منتشر شد. هفته‌ای که هدف آن «ارتقای دانش عمومی درباره پیشگیری از بروز مسمومیت، افزایش ایمنی در منازل و کاهش مرگ‌های ناشی از مصرف مواد خطرناک» عنوان شده است.
بهروز محبی نجم‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس گفت: «بعد از جنگ ۱۲ روزه، عمده سرمایه‌ها به سمت سوداگری بازار ارز رفت و اکنون دلار تبدیل به کالا شده و این شرایط فضای روانی جامعه را برهم می‌زند.» او ادامه داد: «ضعف اصلی در بحث تعهدات ارزی و عدم بازگشت ارز صادراتی است.»
